Заключэнне

Заканчваючы працу, неабходна падвесці вынік усяму вышэйсказанаму. Правядзенне рэформы было непазбежным. Гвалтоўнымі метадамі незадаволенае грамадства не супакоіць. Рэформа пачалася з абвяшчэння царскага ўказу ад 9 лістапада 1906 г. Яе рэалізацыя ажыццяўлялася шляхам некалькіх мерапрыемстваў: разбурэнне абшчыны, хутарызацыя, арганізацыя масавых перасяленняў, правядзенне агратэхналагічных мерапрыемстваў. Па міма ўсяго гэтага дадатна адбіліся на развіццё сельскай гаспадаркі землеўпарадкаванне сялянскіх надзелаў, ліквідацыя чарнопалосіцы, далёказямелля.

Рэформа была перапынена з-за пачатку Першай сусветнай вайны, але варта адзначыць, што рэформа мела і дадатныя вынікі: закладваўся кааператыўны рух, памешчацкае землеўладанне некалькі скарацілася, а сялянскае, разам з купецкім і мяшчанскім узрасло, абшарнікі пераходзілі да перадавых метадаў гаспадарання.

Але ў большасці пераважаюць адмоўныя вынікі рэформы. Чыннікаў няўдала праведзенай рэформы было некалькі: процідзеянне сялянства, недахоп вылучаемых сродкаў на землеўпарадкаванне і перасяленне, дрэнная праца землеўпарадкавальных прац, супраціў сялянства правядзенню новай аграрнай палітыкі, уздым працоўнага руху ў 1910-1914 гг.

Разгледзеўшы сталыпінскую аграрную рэформу, можна зрабіць выснову: рэформа была недасканалая. Яна патрабавала вызначаных дапрацовак. Калі б не шэраг велізарных акалічнасцяў, аграрная рэформа дасягнула, на мой погляд, велізарных дадатных вынікаў.

Спіс літаратуры

1. Купчинова, А. П. Столыпинская аграрная реформа: Лекция для студентов специальности С.04.01.00 – Землеустройство (специализации С.04.01.01. – Земел. Кадастр) / А.П. Купчинова. – Горки: БГСХА. 2001.– 40 с.

2. Столыпин, П. А. Думские речи / [Предисл. П. Н. Зырянова]. – М.: Знание, 1990. – 63с. – (Новое в жизни, науке, технике. Лектор. Мастерство; 10/1990).

3. Гісторыя Беларусі. У 6 т. / рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Экоперспектива, 2000 – 2005. Т.4: Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец ХVII – пачатак ХХ ст.) / М. Біч [і інш.]. – 2005. – 518 с.

4. Эканамічная гісторыя Беларусі: Вучэб. дапаможнік: 3-е выд., дап. і перапрац. / В.І. Галубовіч, Р.І. Ермашкевіч, Г.П. Бушчык і інш.; Пад рэд. праф. В.І. Галубовіча. – Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 1999. – 454 с.

5. Дудкоў, Д. А. Сталыпінская рэформа ў Віцебскай губерніі / Д. А. Дудкоў. – Мн., 1931. – 121, [2] с.

6. Дубровский, С. М. Столыпинская земельная реформа: Из истории сел. хозяйства и крестьянства России в начале ХХ в. / Акад. Наук СССР. Ин-т истории. – М.: [Изд-во Акад. Наук СССР], 1963. – 599 с.; 1л. диагр.

7. Липинский, Л. П. Столыпинская аграрная реформа в Беларуссии / Л. П. Липинский. – Минск: Издательство БГУ, 1978. – 221, [2] с.

8. История Беларуси: в контексте мировых цивилизаций: учеб.-метод. Пособие. 3-изд. / В. И. Голубович [и др.]; под ред. В. И. Голубовича, Ю. Н. Бохана. – Минск: Экоперспектива, 2011. – 464 с.

9. Ленин, В. И. Полн. собр. соч., т. 23,