- •3.Узнікненне Беларусі: розныя падыходы і канцэпцыі. Паходжанне назваў “Белая Русь”, “Чорная Русь”
- •4.Першыя дзяржаўныя аб’яднанні на тэрыторыі Беларусі. Полацкае і Тураўскае княства.
- •11Дэнастыйная барацьба у княстве у 70 - 90 14ст Кейстут, Ягайла, Андрэй поалцкі.
- •12Крэуская унія і яе значэнне. Пачатакраспаусюджвання каталіцтва у вкл.
- •13Унутранная і знешняя палітыка князя Вітаута Грюнвальдская битва
- •22Дзяржаўна прававое становішча вкл у складзе рп.Статут 1588
- •24Берасцейская царкоўная унія. Барацьба уніяцкай царквы за існаванне і самабытнасць.
- •25Сацыяльна – эканамічнае становішча Беларусі у складзе рп. 16- 18ст.
- •34Грамадска- палітычны рух на Беларусі у 19 ст.
- •35Паўстанне 1830 – 1831 і яго вынік для Беларусі.
- •37Культура Беларусі у першай палове 19 ст
- •38 Буржуазныя рэформы 60 – 70 19ст. Асаблівасці на Беларусі.
- •39Паўстанне 1863 – 1864 у беларусиК. Калiноўскi
- •40Асаблівасці развіцця капіталізму у прамысловасці і сельскай гаспадарцы у другой палове 19ст
- •42Беларусь ва умовах і-й сусветнай вайны
- •44 Бел культура ў хіх-пачатку хх ст.
- •45 Фармираванне Беларускай нацыі.
37Культура Беларусі у першай палове 19 ст
У вусновай народнай творчасці гэтага часу знайшлі адлюстраванне падзеі сацыяльнага і палітычнага жыцця. Значную ролю ў станаўленні беларускай літаратуры згулялі Я. Борщевский, Я. Чечот, А. Рипинский і інш. Выбітнымі помнікамі літаратуры першай паловы XlX стагоддзі з'яўляюцца ананімныя паэмы «Энеiда навыварат» і «Тарас на Парнасе». Першым класікам беларускай літаратуры стаў Винцент Дунін-Мартинкевич. Упершыню жывая беларуская мова загучаў у яго творы «Сялянка» («Ідылія»). У пачатку 60-х гг. ён стварае свой лепшы твор «Пінская шляхта».
У культуры Беларусі першай паловы XlX стагоддзі значнае месца прыналежыла тэатру. Развівалася як аматарскае, так і прафесійнае тэатральнае мастацтва. Падзеяй у тэатральным жыцці Беларусі было ўзнікненне першай трупы беларускага нацыянальнага тэатра Ў. Дуніна-Мартинкевича. 23 верасня 1841 г. адбылася прэм'ера камічнай оперы «Рэкруцкі габрэйскі набор». Музыку да яе напісаў З. Манюшко і К. Кжижановский, а либретто - У. Дунін-Мартинкевич.
Першая палова XlX стагоддзі з'явілася пачаткам збору і публікацый беларускай народнай песні, спробы яе композиторской і канцэртнай апрацоўкі. Вялікая цікавасць уяўляюць творы А. Абрамовіча, У. Сцяфанавіча, Ф. Миладовского. У маёнтку Залесье на Сморгонщине пісаў полонезы Міхал Клеофас Огиньски. Глыбокі след у беларускай музычнай культуры пакінуў класік польскай музыкі, выхадзец Ігуменскага павета З. Манюшко.
Развіццё архітэктуры вызначалася горадабудаўніцтвам: забудовай цэнтраў гарадоў хатамі адмысловага і дзяржаўнага прызначэння. Для архітэктуры была характэрная змена стылю барока на класіцызм. Аб гэтым сведчыць палац-сядзіба Румянцавых-Паскевічаў і сабор Пятра і Паўла ў Гомелі, губернатарскі палац у Віцебску, сабор Іосіфа ў Магілёве. Ваенна-стратэгічнымі патрэбамі было выклікана будаўніцтва крэпасцяў у Бабруйску, Барысаве, Брэсце.
Вызначальную ролю ў развіцці жывапісу згулялі выхаванцы Віленскай школы жывапісу - аддзяленне выяўленчага мастацтва факультэта літаратуры і мастацтвы Віленскага ўніверсітэта. Заснавальнікам школы быў прафесар Ф. Смуглевич. Адным з заснавальнікаў беларускага рэалістычнага пейзажу быў У. Дмоховский (1807 - 1867 гг.). Найболей вядомымі скульптарамі таго часу былі К. Ельскага і яго сыны Ян і Казімір, Р. Смоўж і інш.
Такім чынам, ва ўмовах паланізацыі і русіфікаванні беларускі народ здолеў захаваць этнічнае аблічча, фармаваць і развіваць нацыянальную культуру, якая выявілася ў станаўленні беларускай мовы, новай беларускай літаратуры і мастацтвы.
38 Буржуазныя рэформы 60 – 70 19ст. Асаблівасці на Беларусі.
Рэформа 1861 г. Лiквiдавала прыгоннае права. Аднак гэтага было не дастаткова. Расii былi патрэбны iншыя рэформы дзяржаўна-палiтычнага ладу. У 60–70-я гады ўрад шэраг пастаноў аб правядзеннi рэформ: земскай, судовай, гарадской, ваеннай, у галiне народнай адукацыi i друку.
Самай радыкальнай была судовая рэформа (20 лiстапада 1864 г.). Былi абвешчаны нязменнасць суддзяў, незалежнасць суда ад адмiнiстрацыi, вусны характар, спаборнасць i галоснасць судовага працэсу. Пры разглядзе крымiнальных спраў прадугледжваўся ўдзел у судовым працэсе прысяжных засядацеляў, ствараўся iнстытут адвакатаў.
На Беларусi судовая рэформа пачалася толькi ў 1872 г. з увядзення мiравых судоў.
Земская рэформа, прынятая 1 студзеня 1864 г., прадугледжвала стварэнне ў паветах i губернях выбарных устаноў для кiраўнiцтва мясцовай гаспадаркай, народнай асветай, медыцынскiм абслугоўваннем насельнiцтва i iншымi справамi непалiтычнага характару.
Буржуазны характар насiлi школьная (1864 г.) i цэнзурная(1865 г.) рэформы. Школа абвяшчалася ўсесаслоўнай. Новы цэнзурны статут значна пашыраў магцымасцi друку.
Рэфармаванне армii ў Расii пачалося ў 1862 г., калi былi ўтвораны 15 ваенных акруг i скарочаны тэрмiн службы да 7–8 гадоў. У 1874 г. з была увядзена усеагульная воiнская павiннасць.
На Беларусi была праведзена гарадская рэформа (прынята ў 1870, а пачалася ў 1875). Яна абвяшчала прынцып усесаслоўнасцi пры выбарах органаў гарадскога самакiравання. Права выбіраць і быць абранымі ў гарадскую думу атрымалі толькі тыя, хто плаціў гарадскія падаткі.