- •1)Прадмет значэнне і мэты курса Гісторыя беларусі. Асноўныя падыходы да вывучэння гітсторыі . Перыядызацыя гісторыі Беларусі
- •3) Першапачатковае засяленне беларускіх зямель. Даіндаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі(каменны век).
- •4) Індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі(бронзавы жалезны век) . Балты і славяне на тэр Беларусі.
- •5) Зараджэння дзяржаўнасці ва ўсходніх славян. Кіеўская Русь . Полацкае і Тураўскае княства – першыя раннефеадальныя дзяржаўныя ўтварэнні на тэррыторыі Беларусі.
- •6) Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у 9-13 ст.
- •7) Язычніцкія вераванні. Прыняцце і распаусюджванне хрысціянства. Культура Беларусі ў 9-13 ст
- •11)Беларускія землі ў грамадска-палітычным жыцці вкл 14-15 ст. Крэўская ўнія і яе вынікі.
- •12)Асноўныя напрамкі знешняй палітыкі вкЛў другой палове 13 першай палове 16ст
- •15)Распаўсюджванне ідэй Адраджэння на тэрыторыі Беларусі. Дзейнасць Гусоўскага Скарыны і яго паслядоўнікаў у час беларускага рэнесансу
- •16)Культура Беларускіх зямель у другой палове 13 першай палове 16ст
- •17)Люблінская вунія і утварэнне рп. Умовы аб’яднання вкл і Польшчы.
- •18)Дзяржаўны лад рп. Становішча вкл у палітычнай сістэме рп.
- •19)Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе рп.
- •20) Знешняя палітыка рп. Войныдругой паловы16-18ст.
- •Вайна Расіі з рп (1654-1667)
- •Паўночная вайна (1700-1724)
- •21)Палітычны крызіс рп, спробы рэформ у другой палове 18 ст. Падзелы рп і далучэнне Бел земель да рі.
- •22)Культура Беларусі ў другой палове 16-18ст.
- •23)Этапы і змест палітыкі расійскага урада на тэрыторыі Беларусіў канцы 18 першай палове 19 ст.
- •24)Грамадска палітычны рухна тэрыторыі Беларусі ў канцы 18 першай палове 19ст. Шляхецкае паўстанне 1830-1831 гг.
- •25) Вайна 1812г і беларусь.
- •26)Гаспадарка беларускіх зямель у канцы 18 ст першай палове 19 ст. Эканамічныя рэформы 1830-1850
- •27) Культура Бел зямель у канцы 18-19 ст.
- •28)Адмена прыгоннага права ў рі. Асаблівасці правядзення аграрнай рэформы 1861 года на беларускіх землях.
- •29)Буржуазныя рэформы
- •1. Буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст.: асаблівасці іх правядзення на Беларусі
- •30)Эканамічнае становішча у другой палове 19 ст.
- •31)Паўстанне 1863-1864гг.
- •32) Асаблівасці развіцця беларускага этнасу.
Вайна Расіі з рп (1654-1667)
Феад-захопніцкая вайна рускага самадзяржаўя за землі Смаленшчыны, Б, Украіны, Літвы, Польшчы і польскі трон.
Барацьба дзвюх груповак феадалаў:1)баяры, у склад якога ўвайшлі духавенства,2)духавенства
На ўплыў падзей аказвала антыфеадальная вайна(1648-1651) праходзіла на Украіне і Б.
Май 1654-вайна пачалася
25 чэрвеня-25 верасня- аблога цара, 26 жніўня-штурм
2 армія Шарамецьева накіравала на Віцеб, Полацк. ваяводствы, пагражала Ліфляндыя і Віленц. ваяводствы.
1654—былі заняты рускімі войска аж 33 гарады, прах 1 руск. арміі заняла аж усю Б.
Чэрвень 1654-мірныя перагаворы ў Дубровічах на Смаленшчыне, перагаворы перамяняліся, зноў аднаўляліся ваеныя дзеянні; падпісанне Андрусаўскага перамір’я (1667)на 8г.
Насельніцтва страціла да 1млн 400тыс чал, загінула больш паловы беларусаў.
Паўночная вайна (1700-1724)
З аднаго боку Паўночны саюз: Расія, Данія, Саксонія (с 1704-далучына РП), супраць Швецыі за панаванне на Балтыйскім моры
Люты 1700-Саксонская вайна, аблажылі Рыгу, потым Дацкія войскі
Чэрвень 1700-швецкі кароль высадзіў дэсант: Данію прымусіў заключыць мір
Жнівень 1700- Расія аб’явіла вайну Швецыя. Рускія пачалі аблогу Нарвы, але пацярпелі паражэнне.
21)Палітычны крызіс рп, спробы рэформ у другой палове 18 ст. Падзелы рп і далучэнне Бел земель да рі.
Больш чым 200 гадоў праіснавала дзяржава Рэч Паспалітая. Чаму яна не змагла абараніць свой суве-рэнітэт? Тэта тлумачыцца наступнымі абставінамі.
Адсутнічала адзіная цэнтралізаваная дзяржава і
моцная центральная ўлада. Існавала выбарнасць
польскіх каралеў, іх залежнасць ад магнатаў і шлях¬
ты. Польскія каралі фактычна не кіравалі дзяржавай,
іх ўлада у многім была фармальнай, абмежаванай.
Мясцовыя феадалы не хацелі падпарадкавацца цэнт-
ральнай у ладе, мелі свае замкі і войскі.
Наяўнасць «залатых шляхецкіх вольнасцей» -
права «свабоднага вета», якое дазваляла аднаму дэпутату сейма заблакіраваць прыняцце таго ці іншага рашэння. Былі ўтвораны канфедэрацыі — саюзы ўзброенай шляхты для абароны сваіх вольнасцей і прывілеяў.
Уся ўлада у ваяводствах і паветах належала мясцовым шляхецкім сеймікам. Таму сейм Рэчы Паспалітай быў бяспраўным, недзеяздольным. У краіне гаспадарыла феадальная анархія.
У караля не было моцнага войска. Рэч Паспалі¬
тая мела толькі 16 тыс. салдат, Расія — 350 тыс., Аўст
рыя -- 280 тыс., Прусія -- 200 тыс. Шляхта баялася
прытоку у армію сялян і лічыла моцную армію пераш-
кодай для «залатых шляхецкіх вольнасцей».
Суседзі Рэчы Паспалітай - Расія, Аўстрыя,
Прусія - : моцныя цэнтралізаваныя абсалютысцкія
манархіі, зацікаўленыя у пашырэнні межаў сваіх
дзяржаў.
У 1763 г. паме'р кароль Аўгуст III, пачалася но¬вая выбарчая кампанія. У барацьбу актыўна ўключыліся магнаты. Рашаючую ролю у гэтай барацьбе адыгралі Чартарыйскія. Яны выставілі прэтэндэнтам на прастол літоўскага стольніка Станіслава Аўгуста Панятоўскага. За трон змагаліся: віленскі ваявода Караль Радзівіл, вялікі літоўскі гетман Масальскі, генерал літоўскіх войскаў Міхал Агінскі. У Польшчы сярод прэтэндэнтаў была групоўка Патоцкіх, саксонскую групоўку прадстаўляў граф Браніцкі. Усе яны шукалі падтрымку у суседніх дзяржаў: Чартарыйскія і Масальскія у Расіі, Патоцкія і Радзівілы — у Францыі і Прусіі, Браніцкі - у Францыі і Аўстрыі. У выніку барацьбы на трон быў узведзены Станіслаў Аўгуст Панятоўскі. Кароль сумесна з Чартарыйскімі спрабуе правесці рэформы, накіраваныя на ўзмацненне ўлады.. В этих условиях был созван так называемый «четырехлетний сейм» (1788 — 1792 гг.) На нем взяли верх приверженцы реформ. Они заставили сейм принять новую конституцию, которая отменила выборность короля, ликвидировала остатки государственности ВКЛ и объявила о создании унитарного государства, где верховная власть принадлежала королю. Гэта выклікала незадаволенасць з боку Расіі і Прусіі, якіх больш задавальняў слабы сусед.
У жніўні 1772 г. у Пецярбургу была падпісана канвенцыя аб першым падзеле Рэчы Паспалітай паміж Расіяй, Аўстрыяй і Прусіяй.
Другі падзел адбыўся у 1793 г. паміж Расіяй і Прусіяй. У адказ у 1794 г. пачалося паўстанне на чале з Тадэвушам Касцюшкам. Т. Касцюшка нарадзіўся на Берасцейшчыне. У 1776 г. выехаў у Амерыку. дзе унес вялікі уклад у змаганне супраць англійскага каланіяльнага ўладарніцтва. У 1784 г. вярнуўся на Радзіму, уключыўся у нацыянальна-вызваленчы рух
народаў Рэчы Паспалітай. Т. Касцюшка з'яўляецца нацыянальным героем Полынчы і ЗША.
Паўстанне ахапіла тэрыторыю не толькі Польшчы, але і Літвы, Беларусі. На тэрыторыі Беларусі для яго было характерна ўжыванне парты-занска-дыверсійнай формы барацьбы. Ствараліся атрады, якія вялі партызанскія дзеянні у тыле расійскага войска. Якуб Ясінскі - кіраўнік паўстання на Беларусі—загінуў пры абароне Варшавы. Паў-станне 1794 г., якое як бы працягвала Вялікую фран¬цузскую рэвалюцыю ва Усходняй Еўропе, выклікала йезадаволенасць не толькі Расіі, але і Аўстрыі і Прусіі. Мэтай паўстання было нацыянальнае выз-валенне і захаванне дзяржаўнай незалежнасці Рэчы Паспалітай. 10 кастрычніка 1794 г. войскі Суворава па загаду Кацярыны II рушылі на тэрыторыю Рэчы Паспалітай у сувязі з неабходнасцю зрабіць пераш-коду для уплыву французскай буржуазнай рэвалюцыі. Яны нанеслі паражэнне паўстанцам і ІІахапілі у палон Касцюшку. Паўстанне скончылася. У кастрычніку 1795 г. было падпісана пагадненне аб трэцім падзеле Рэчы Паспалітай паміж Расіяй, Аўстрыяй, Прусіяй. У выніку трох падзелаў Расія атрымала каля 482 тыс. км2 і 5,5 млн насельніцтва, Аўстрыя -- 129 тыс. км2 і 4 млн чалавек, Прусія -І.'ІІ тыс. км2 і 2,6 млн чалавек.
У выніку падзелаў Рэчы Паспалітай тэрыторыя Беларусі была ўключана у склад Расійскай імперыі. Пасля першага падзелу да Расіі была далучана ўсход-няя частка Беларусі да рэк Заходняя Дзвіна, Друць, Днепр; пасля другога Расія анексавала цэнтральную частку Беларусі па лініі Браслаў — Паставы—Мір -ІІінск, пасля трэцяга у яе склад былі ўключаны тэрыторыі Заходняй Беларусі і літоўскія землі на Ііоўнач і на ўсход ад Немана. Федэратыўная дзяржа-м;І Рэч Паспалітая і абедзве краіны у яе складзе -1'ялікае княства Літоўскае і Полынча — спынілі свае Іяржаўнае існаванне.
Расія, пры усей сваей адсталасці у параўнанні з .звітымі дзяржавамі, у эканамічных і палітычных носінах ішла наперадзі Рэчы Паспалітай і Вялікага яства Літоўскага як яе часткі. Далучэнне да Расіі Іло імпульс паскарэнню працэсу капіталістычнага
развіцця Беларусі, далучыла яе да агульнарасійскага рынку. Уключэнне Беларусі у склад Расійскай імпе-рыі садзейнічала нацыянальнай кансалідацыі беларус-кага народа, былі прыпынены паланізацыя і акаталіч-ванне. Роднасныя па паходжанні, мове і культуры на¬роды цяпер маглі развівацца разам.