- •1 Значенее задачы функцыі гістарычнай навуцы.
- •2 Стара. Грамадства на тэрыторыі Беларусі. Храналагічныя рамкі і кароткая хар-ка перыядаў.
- •3 Узнікненне Беларусі: розныя падыходы і канцэпцыі. Паходжанне назваў “Белая Русь”, “Чорная Русь”
- •4 Першыя дзяржаўныя аб’яднанні на тэрыторыі Беларусі. Полацкае і Тураўскае княства.
- •5 Барацьба Беларускага насельництва з крыжакамі і мангола татарамі.
- •6 Увядзенне хрысціянства на беларускіх землях, яго ўплыў на жыццё феадальнага грамадства.
- •7 Дзейнасць беларуских асветникаў.
- •9 Утварэнне Вялікага княства Літоўскага: розныя падыходы і канцэпцыі. Роля беларускіх зямель у станаўленні вкл.
- •11 Дэнастыйная барацьба у княстве у 70 - 90 14ст Кейстут, Ягайла, Андрэй поалцкі.
- •12 Крэуская унія і яе значэнне. Пачатак каталіцтва.
- •13 Унутранная і знешняя палітыка князя Вітаута Грюнвальдская битва
- •14 Статут вкл 1529 і 1566 і Адміністрацыйна-- тэратарыяльны, ваенныя і судовыя рэформы.
- •15 Аграрная рэформа. Валочная памера.
- •16 Эканмічнае зазвіццё гарадоу і мястэчак мАгдэнбургскае права і сістэма самакіравання.
- •20 Рэформы у Беларусі. М. Радзівіл. Будны, Цяпінскі
- •21 Перадумовы і прычыны Люблінскай уніі. Утварэнне рп.
- •22 Дзяржаўна прававое становішча вкл у складзе рп.
- •23 Барацьба беларускага народа супраць феадальнага прыгнету і польска-каталіцкай экспансіі.
- •24 Берасцейская царкоўная унія. Барацьба уніяцкай царквы за існаванне і самабытнасць.
- •25 Сацыяльна – эканамічнае становішча Беларусі у складзе рп. 16- 18ст.
- •26 Знешняя палітыка рп. Войны.
- •27 Рэч Паспалітая у Паўночнай вайне. 1700 – 1721
- •28 Прычыны і вынікі першага падзелу рп
- •29 Рэформы рп. Канстытуцыя 3 мая 1791.
- •30 Другі падзел рп. Пўстнне т. Касцюшко. Трэці падзел Рэчы Паспалітай і яго вынік.
- •32 Крызіс феадальна – прыгоннецкай сістэмы. Эканамічныя рэформы 30-50 г 19 ст.
- •33 Вайна 1812 на тэрыторыі Беларусі.
- •34 Грамадска- палітычны рух на Беларусі у 19 ст. Дэкабрысты.
- •35 Паўстанне 1830 – 1831 і яго вынік для Беларусі.
- •36 Школа і адукацыя. Віленскі Універсітэт.
- •37 Культура Беларусі у першай палове 19 ст
- •38 Буржуазныя рэформы 60 – 70. Асаблівасці на Беларусі.
- •39 Паўстанне 1863 – 1864 к. Калiноўскi
- •40 Асаблівасці развіцця капіталізму у прамысловасці і сельскай гаспадарцы у другой палове 19ст
- •41 Утварэнне палітычных партый і арганізацый.
- •42 Беларусь ва умовах і-й сусветнай вайны (1914-люты1917 г.). Беларускі нацыянальны рух.
- •43 Рэвалюцыя 1905-1907 гг. На Беларусі.
- •44 Бел культура ў хіх-пачатку хх ст.
- •45 Фармираванне Беларускай нацыі.
- •47 Утварэнне бсср
- •52 Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921-1939гг.)
- •53 Пасляваеннага разбурэння бсср
- •54 Асноўныя рысы грамадска-палітычнага развіцця Беларусі.
- •55 Развіццё культуры б ў 1946-1985 гг.
- •57 Грамадска палитычнае развиццё в рб
- •1 Значенее задачы функцыі гістарычнай навуцы.
- •2 Стара. Грамадства на тэрыторыі Беларусі. Храналагічныя рамкі і кароткая хар-ка перыядаў.
34 Грамадска- палітычны рух на Беларусі у 19 ст. Дэкабрысты.
Ліквідацыя Рэчы паспалітай, ідэі французскай рэвалюцыі, падзеі вайны 1812 г. аказалі вялікі ўплыў на развіццё грамадска-палітычнага руху на землях Беларусі. Шляхоцкая інтэлігенцыя, навучэнка моладзь, незадаволеныя падзеламі Рэчы паспалітай, аб'ядноўваліся ў кружкі і таварыствы для выпрацоўкі і ажыццяўленні сваіх сацыяльных і нацыянальных ідэалаў. У 1817 г. у Віленскім універсітэце па ініцыятыве студэнтаў Адама Міцкевіча, Томаша Зана, Яна Чечота было створана «Таварыства філаматаў», якое мела свае аддзяленні ў Свіслацкай гімназіі, Полацкам пиярском вучэльня і іншых вучэбных установах. Яны прапагандавалі ідэі роўнасці і волі. Будучыня Беларусі бачылі ў ліквідацыі прыгону, уводзінах канстытуцыйнай формы кіравання. У 1825 г. гэтыя грамадствы былі расчыненыя, сто чалавек арыштавана, шматлікія былі пасаджаныя ў турму і сасланыя ў Сібір.
У Беларусі атрымала вызначаны водгук і падтрымку рух дзекабрыстаў. Дзекабрысты, у сваю чаргу, сачылі за развіццём польскага нацыянальна -вызваленчага руху і спрабавалі ўсталяваць сувязь з узніклым у 1821 г. польскім «Патрыятычным таварыствам», якое мела свае аддзяленні ў Беларусі. Правае крыло «Таварыствы» ішло на звяз з дзекабрыстамі пры ўмове, што Польшчы будуць вернутыя ўсе землі ў межах 1772 г. Улетку 1823 г. «Паўднёвае грамадства» дзекабрыстаў ізноў паспрабавала ўсталяваць сувязь з аддзяленнямі «Таварыствы» у Беларусі. У 1823 г. філамат М. Рукевич стварыў у мястэчку Бранск Беластоцкага павета таемнае грамадства дзекабрысцкага тыпу «Вайскоўцы сябры», у якім адну з галоўных роляў гуляў капітан К. Игельстром. Яно аб'ядноўвала афіцэраў літоўскага корпуса, мясцовых службоўцаў, шляхцічаў, навучэнку моладзь.
У пачатку 1831 г. для падрыхтоўкі паўстання ў Беларусі быў створаны Віленскі Цэнтральны паўстанцкі камітэт , які апынуўся маладзейсным і нерашучым. Агульнага кіраўніцтва паўстаннем у Беларусі не было, яно праходзіла раздробнена, па паветах. Аб'яднаныя сілы паўсталых 19 чэрвеня 1831 г. паспрабавалі захапіць Вільню, але змушаныя былі адступіць. Улетку 1831 г. асобныя выступы адбыліся ў паўднёвых раёнах Беларусі, але ў цэлым паўстанне пахабна на спад і ў жніўні практычна было падушана. Разгром паўстання прывёў да адмены аўтаноміі Польшчы і Канстытуцыі 1815 г. Шматлікія яго ўдзельнікі былі адданыя суду. Маёнткі шляхцічаў канфіскоўваліся. Шматлікіх удзельнікаў паўстання падалі ў салдаты, выслалі ў Сібір на селішча. На тэрыторыі Беларусі (у сучасных межах) у 1837 г. былі канфіскаваныя 115 маёнткаў з 38544 сялянамі мужчынскай падлогі. Прыгнечанне паўстання не змагло спыніць грамадска-палітычны рух у Беларусі.
35 Паўстанне 1830 – 1831 і яго вынік для Беларусі.
Для кіраўніцтва паўстаннем на тэрыторыі сучаснай Беларусі і Літве ў пачатку 1831 года быў створаны Віленскі цэнтральны паўстанцкі камітэт пры падтрымцы эмісараў з Варшавы. Пачаць паўстанне было вырашана з Віленскай губерні, дзе знаходзілася невялікая колькасць расійскіх войскаў. Аднак створаны камітэт не змог забяспечыць адначасовае выступленне паўстанцкіх сіл у паветах і іх узаемадзеянне. Пытанне аб адносінах да паўстання вырашала шляхта кожнага павета асобна. Пры станоўчым рашэнні яна выбірала павятовы ўрад і вайсковага камандзіра. Гэтыя ўрады прыводзілі насельніцтва да прысягі, аб'яўлялі рэкруцкія наборы ў паўстанцкае войска, выдавалі адозвы з заклікамі да барацьбы. У сакавіку-красавіку паўстанне ахапіла Літву, паўночна-заходнюю частку сучаснай тэрыторыі Беларусі (Ашмянскі, Браслаўскі, Свянцянскі і Дзісенскі паветы); у красавіку паўстанне ахапіла ўсю Віленскую губерню, але сувязь паміж паветамі была перарвана. У Гродзенскай губерні паўстанне пачалося ў маі, на поўдні Мінскай губерні - толькі ў чэрвені-ліпені, калі ў Царстве Польскім ужо прадвызначылася паражэнне паўстанцкіх сіл. У беларусі і Літве было арганізавана каля трыццаці партызанскіх атрадаў, якія налічвалі 12 тыс. чалавек. Найбольш буйнымі былі атрады:пад кіраўніцтвам С.Радзішэўскага ў Вілейскім павеце - 3,3 тыс. чалавек, В. Брахоцкага ў Дзісенскім павеце - 3 тыс. чалавек, К. Пшаздецкага ў Ашмянскім павеце - 2,5 тыс. чалавек, Я. Кашыца і М. Мяржэўскага ў Навагрудскім павеце - 1 тыс. чалавек.
Апалячаная шляхта, каталіцкае, часткова уняцкае духавенства падтрымалі лозунг барацьбы за аднаўленне Рэчы Паспалітай як польскай дзяржавы. Пытанне аб дзяржаўнасці свайго краю не ставілася. Сяляне актыўнага ўдзелу у паўстанні не прымалі.На пачатку жніўня 1831 года на ўсёй тэрыторыі Беларусі паўстанне было падаўлена.
ВЫНІКІ
У 1832 г. быў зачынены Віленскі універсітэт, які быў адкрыты толькі ў 1804 г.
У 1837 г. цар патрабаваў, каб усе паступаючыя ў расійскія універсітэты мелі пасведчанне аб недачыненні да паўстанцкага руху.
У 1839 г. на Полацкім царкоўным саборы была скасавана Берасцейская унія з аўтаматычным пераводам усіх уніятаў у праваслаўе.
У 1840 г. на ўсёй тэрыторыі Беларусі было скасавана дзеянне Статута 1588 г. Яшчэ аднім вынікам паўстання сталі першыя крокі палітыкі русіфікацыі (дэпаланізацыі) беларускіх земляў.