- •1. Экономикалық теорияның зерттеу пәні бойынша көзқарастар эволюциясы.
- •4. Экономикалық теория қызметтері.
- •6. Экономикалық құбылыстарды танып білу әдістері.
- •9.Өндіріс факторларын тиімді пайдалану бағыттары.
- •11. Өндірістік мүмкіндіктер шекаралары. Трансформация қисығы.
- •12. Өндіріс ж/е ұдайы өндіріс. Жай ж/е ұлғаймалы ұдайы өндіріс.
- •13. Экономикалық жүйе: түсінігі мен типтері.
- •14. Меншіктің объектілері мен субъектілері, экономикалық мазмұны.
- •19. Экономикалық өнім формалары: игілік, тауар, қызмет көрсетулер.
- •23. Ақшаның пайда болуы, мәні. Ақша теориясы.
- •24. Ақша функциялары.
- •25. Ақша жүйесі және оның элементтері.
- •31. Капитал айналымы. Айналым уақыты және оның негізгі бөлімдері.
- •34.Капиталдың қорлануы. Инвестицияға капиталдық салымдар.
- •35. Рынок: мәні, сипаттамасы, негізгі қызметтері.
- •39. Рыноктық қатынастар шекаралары. Трансакциондық шығындар
- •46.Бәсеке мәні. Бәсекелік күрестің түрлері
- •47.Монополия және бәсеке. Монополияның пайда болу себептері.
- •48.Жетілмеген бәсеке жағдайындағы рыноктық құрылымның типтері.
- •49.Монополиялық бәсекенің ерекшеліктері. Бағалық дискриминация(к).
- •50.Кәсіпкерлік пен бизнестің экономикалық мазмұны
- •51. Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтың формалары.
- •52. Кіші, орта және ірі фирмалардың экономикадағы рөлі.
- •53. Өндірістік шығындар теориясы.
- •54. Шығындар түрлері және олардың жіктелуі.
- •55. Пайда теориясы және оның түрлері
- •56. Жалақының мәні және оның формалары.
- •57. Пайыз теориясы. Номиналды және нақты пайыздық қойылым.
- •60. Ұдайы өндіріс теориясы.Ұдайы өндіріс типтері.
- •61. Макроэкономикалық талдаудың ерекшеліктері
- •62. Ұлттық есептеу жүйесі
- •63. Макроэкономикалық көрсеткіштердің сипаты және есептелу әдістері
- •64. Ұлттық байлық және оның құрылымы
- •65. Жұмыссыздық және оның түрлері
- •69. Мемлекеттік реттеудің құралдары мен әдістері
- •71. Мемлекеттік бюджет: құрылымы, қызметтері
- •72. Мемлекеттік салық жүйесі. Салықтар және олардың түрлері
- •74.Қазақстан Республикасындағы банк жүйесі
- •75. Әлемдік шаруашылықтың байланыс жүйесіндегі Қазақстан экономикасы
62. Ұлттық есептеу жүйесі
Макроэк/қ көрсеткіштердің жиынтығы эк/ң жалпы дамуын көрсететін Ұлттық есеп жүйесін (ҰЕЖ) құрайды. ҰЕЖ – түпкі өнім мен ұлттық табысты өндіру, бөлу, қайта бөлу мен пайдалануды сипаттайтын өзара байланысты көрсеткіштер. Ұлттық есептердің негізін ішкі өнімнің, ұлттық табыстың, күрделі қаржының, меншіктің әртүрлі нысанындағы кәсіпорындардың ж/е т.б. кірістері мен шығыстарының жиынтық есептері құрайды. Ұлттық есептерді өндірістің көлемі мен құрылымын, елдің шығынын, инвестициялық тұтынуды, салық салуды ж/е т.б. эк/қ тұрғыдан болжам жасау үшін пайдаланады.
Макроэк/қ көрсеткіштерді өлшеу тәсілдері: 1) қосымша құн әдісі; 2) шығындар б/ша; 3) табыс б/ша. 1) Қосымша құн әдісі - өндірілген өнімнің құнынан жұмсалған материалдың, шикізаттың, отынның ж/е т.б. құнын шегеріп тастағандағы қалған құнның бір бөлігі б/ша есептеу әдісі.
2) Шығындар б/ша: Y=C+I+G+NX
Мұндағы: С –үй шар/ң тұтыну шығыстары;
I – өндірушілердің құрылысқа, шикізатқа, материалдарға ж/е техника сатып алуға жұмсаған инвестициялық шығыстары;
G – мем/ң тауарлар мен қызметтерді сатып алуына кеткен шығыстары;
NX – таза экспорт, яғни экспорт пен импорт арасындағы айырма.
3) Табыс б/ша: Y=W+P+R+I+T+A
Мұндағы: W-еңбекақа;
P – пайда
R – рента
I – пайыз
T- салықтар
A – амортизациялық аударымдар
63. Макроэкономикалық көрсеткіштердің сипаты және есептелу әдістері
Белгілі бір мерзім аралығында ұлттық экономиканың қызмет етуінің нәт/е жалпы сипаттама беру үшін макроэк/қ көрсеткіштер қолданылады. Халық шаруашылығын сипаттайтын макроэк/қ көрсеткіштер: ұлттық байлық, ұлттық табыс, баға деңгейі, процент ставкасының орташа деңгейі, жұмыспен қамтылу деңгейі.
Ұлттық байлық - бұл қоғамның бүкіл ғұмырында жинаған тұтыну құралдарының жиынтығы. Ұлттық байлық: мүлік( негізгі ж/е айнымалы қорлар, үй шаруашылық мүлік), табиғи байлықтарды (жер, минералды қорлар ж/е орман ресурстары), заттық емес байлықтарды (ұлттық денсаулық потенциалы, оның жеке ойды қалыптастыратын рухани байлықтары, білім алатын ж/е ғылыми потенциалы) қамтиды.
ЖІӨ - елдің аумағында орналасқан барлық отандық ж/е шетелдік өндірушілердің бір жыл ішінде өндірген түпкі тауарлар мен қызметтердің ақшалай сомасы.
ЖҰӨ - тек осы мемлекеттің аумағында орналасқан барлық отандық өндірушілердің ғана емес, сонымен қатар шет мем/де қызмет көрсететін, осы елдің өндірушілерінің де бір жыл ішінде өндірген түпкі тауарлар мен қызметтерінің ақшалай сомасы.
ЖІӨ - амортизация = Таза ұлттық өнім
ТҰӨ - жанама салық= Ұлттық табыс
Жеке табыс=әлеуметтік сақтандыру жарнасы – корпорациялар табысына салық – корпорациялар пайдасын қайта бөлу – транспорт төлемдері +дивиденттер + алынған пайыздар
Қолдағы табыс=жеке табыс-жеке табыс салығы
М, Ресейде уақытша тұрып жатқан қазақстандық азамат «Қазақстан темір жолы » ұлттық компаниясының 5 пайыз акциясына иегер болып, акциясынан дивидент алып отырсын. Бұл кезде Қазақстан азаматы дивидендінің жылдық сомасы ҚР-ның ЖҰӨ-н, ал Ресейдің ЖІӨ-н құрайды.
Осы көрсеткіштердің жиынтығы эк/ң жалпы дамуын көрсететін Ұлттық есеп жүйесін (ҰЕЖ) құрайды. ҰЕЖ – түпкі өнім мен ұлттық табысты өндіру, бөлу, қайта бөлу мен пайдалануды сипаттайтын өзара байланысты көрсеткіштер. Ұлттық есептердің негізін ішкі өнімнің, ұлттық табыстың, күрделі қаржының, меншіктің әртүрлі нысанындағы кәсіпорындардың ж/е т.б. кірістері мен шығыстарының жиынтық есептері құрайды. Ұлттық есептерді өндірістің көлемі мен құрылымын, елдің шығынын, инвестициялық тұтынуды, салық салуды ж/е т.б. эк/қ тұрғыдан болжам жасау үшін пайдаланады.
Макроэк/қ көрсеткіштерді өлшеу тәсілдері: 1) қосымша құн әдісі; 2) шығындар б/ша; 3) табыс б/ша. 1) Қосымша құн әдісі - өндірілген өнімнің құнынан жұмсалған материалдың, шикізаттың, отынның ж/е т.б. құнын шегеріп тастағандағы қалған құнның бір бөлігі б/ша есептеу әдісі.
2) Шығындар б/ша: Y=C+I+G+NX
Мұндағы: С –үй шар/ң тұтыну шығыстары;
I – өндірушілердің құрылысқа, шикізатқа, материалдарға ж/е техника сатып алуға жұмсаған инвестициялық шығыстары;
G – мем/ң тауарлар мен қызметтерді сатып алуына кеткен шығыстары;
NX – таза экспорт, яғни экспорт пен импорт арасындағы айырма.
3) Табыс б/ша: Y=W+P+R+I+T+A
Мұндағы: W-еңбекақа;
P – пайда
R – рента
I – пайыз
T- салықтар
A – амортизациялық аударымдар