35. Ақшаның уақытша құндылығы. Капиталдың шынайы және болашақтағы құны.

Ақшалай қаражаттардың бағалаушы болашақ тасқындары дисконт ставкаларын анықтау тәсіліне сәйкес келетін ұйғарындарды көрсетеді. Олай болмаған жағдайда кейбір ұйғарындардың әсері екі рет есепке алынады немесе ескерілмейді. Ақшаның уақытша құны ақшалай қаражаттардың көзделген болашақ тасқындарын дисконттау арқылы ескерілетін болғандықтан, ақшалай қаражаттардың бұл тасқындары ақшалай қаражаттардың қаржы қызметінен түсімі мен жылыстауын қамтымайды. Тап осылайша, дисконт ставкасы салықтар шегерілгенге дейінгі соманың негізінде анықталатын болғандықтан, ақшалай қаражаттардың болашақ тасқындары да сондай негізде бағаланады.

Ақшаның уақытша құнын және осы активке айрықша тән тәуекелдерді ағымдағы нарықтық бағалауды көрсететін ставка, егер ұйым осы активтен алуды көздеп отырғандарға балама өлшемі, уақытша және тәуекел құрылымы бар ақшалай қаражаттардың қозғалысқа келтіретін инвестицияларын қалаған жағдайда инвесторлар талап ететін пайданың нормасына тең болады. Бұл ставка осындай активтер үшін ағымдағы нарықтық операцияларда көзделген ставканың негізінде немесе мүмкін болатын пайдалы қызмет мерзімдері және тәуекелдері бойынша осы активке ұқсас бір активі (немесе активтер қоржыны) бар баға белгілейтін ұйым капиталының орташа өлшенген құнының негізінде бағаланады. Алайда активті пайдалану құндылығын бағалау үшін пайдаланылатын дисконт ставкасы (ставкалары) ақшалай қаражаттардың болашақ тасқындарын бағалау кезінде түзету жүргізілген тәуекелдерді көрсетпеуге тиіс. Олай болмаған жағдайда кейбір ұйғарындардың әсері екі рет есептелетін болады.

КАПИТАЛДЫҢ ҚҰНЫ ТУРАЛЫ НЕЗНАЮ ЧТО ПИСАТЬ ТАК ЧТО МОЖЕТЕ КАК НИБУДЬ ТІЛ БАЙЛЫҒЫМЕН ...........

36. Жай және күрделі пайыздар. Дисконттау және компаундинг.

Пайыз – бұл әр түрлі формадағы ақша қаражаттарынан (ссуда, несие т.б) н/се қаржылық ж/е инвестициядан түскен түсім. Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің барысында қарыз көздерін тарту н/се инвестициялық салықтар жасау жүргізіледі. Осы себептен корпорацияда қаржыгерлердің келісім шарттарына байланысты күрделі н/се жай проценттердің формулаларын қолданылады.

Жай процент формуласы: I=P*I*t

I-ақшалай мөлшерде белгіленген пайызжар сомасы

P-инвестицияланған капитал (салым мөлшерінің н/се ақшаның бүгінгі құны)

t-қаражаттарды салу кезеңі

i-пайыздық ставка

Пайыздық ставка ж/е салым мерзімі өзара тығыз байланысты. Егер контракт бойынша пайыздық мөлшерлеме жылдық болып белгіленсе, онда t кезеңі жылдық болып қарастырылады. Егер айлық болып қарасиырылса, кезең айлармен қарастырылады.

Жай проценттер бойынша жинақталған сома S=P+I; S=P(1+i*t)

1+i*t – жай проценттер бойынща дисконттық көбейтінді

Кейбір жағдайларда ақшаның бүгінгі құнын анықтауда қажеттілік туындайды. Белгілі мерзімнен кейін қажеттті сомаға ие болу үшін бүгінгі таңда қанша ақша салу қажет екенін анықтау. P=S/(1+i*t)

Күрделі пайыздар бойынша жинақталған сома былай анықталады: S=P(1+i)ⁿ

(1+i)ⁿ – күрделі пайыздар бойынша дисконттық көбейтінді кейбір қаржылық контрактілер бойынша салым бойынша төлемдер жыл ішінде бірнеще рет есептелініп отырады. Бұл жағдайда мына формула қолданылады: S=P(1+i/m)^m*n

Дисконт дегеніміз – бұл есеп мөлшерлемесімен алынған табыс, яғни несие мен берілген сома көлемінің арасындағы айырмашылық. Немесе есеп ставкасы бойынша алынған табыс.

S=P(1+δ/k*i)

Тәжірібиеде көбіне айналым есептері кездеседі: болашақта берілген мөлшерді S білу үшін Р қазіргі сома мөлшері S болып табылады. Ұлғайған S соманы қазіргі Р мөлшермен анықтағанда дисконт деп талады, ал ұлғаймалы S соманың мөлшерінің анықталуы – компаудинг деп аталалы.