- •1. Прадмет, значэнне I мэты курса «Гiсторыя Беларусi» ( у кантэксте сусветнай цывилизации). Перыядызацыя гисторыи Беларуси.Крыницы вывучэння курса.
- •2. Першабытнае грамадства – агульны этап у гисторыи чалавецтва. Засяленне тэрыторыи Бел. Асноуныя занятки першабытных людзей, их грамадски лад.
- •3. Вяликае пераселенне народау. Расселение индаеурапейцау. Балты и славяне на тэриторыи сучаснай Беларуси.
- •4 Вопрос. Теории происхождения белорусов и термина «Белая Русь».
- •5 Вопрос. Зараджэнне дзяржацнасци ва усходних славян. Пачатак Руси. Полацкае и Турова – Пинскае княствы – першыя дзяржауныя утварэнни на тэррыторыи Бел.
- •6 Вопрос. Грамадски и палитычны лад Полоцкага княства, Яго узаемааднлсины з Киевом.
- •7 Вопрос . Создание вкл, Русского и Жамойского и вхождение Бел земель в его состав.
- •8. Социально – экономическое развитие бел земель в составе вкл в 13-16 вв. Аграрная реформа Жигмунта Августа ( валочная мера).
- •9. Государственный и общественный лад вкл.
- •10. Основные направления внутренней и внешней политики вкл в 13-16 в
- •12. Введение христианства и его влияние на развитие культуры Бел земель.
- •13. Письменность и образование на Бел в 9-13 вв. Е.Полоцкая, к.Туровский, к. Смаляцич.
- •14. Формирование бел. Народности. Становление старобелорусского языка и развитие литературы.
- •15 Архитектура, изобразительное и декоративно- изобразительное искусства на Бел в 9-13 вв.
- •16. Распространение идей возрождения на Беларуси. Франциск Скорина – первопечатник, просветитель, гуманист.
- •17. Царкоуна- рэлигийныя адносины у ВкЛ и рп; их уплыу на палитычнае и культ жыцце бел зямель.
- •18. Искусство Бел в составе вкл.
- •20. Люблинская уния и утварэнне рп.
- •21. Дзярж лад рп. Становишча бел зямель у яе складзе.
- •22. Внеш политика рп.
- •24. Палитычны крызис рп, спробы реформ (др пол 18 ст.) Падзелы рп и далучэнне бел земель да Рос имперыи.
- •25. Развицце Адукацыи, литаратуры, навуки у Бел у 2 пол 16-18 ст.
- •26. Архитэктура б у др пол 16-18 ст. Выяуленчае мастацтва, тэатр, музыка.
- •27. Палитыка царызма на Бел ук 18-19 ст.
- •29. Международные отношения в Европе в период наполеоновских войн. Отечественная война 1812г и Бел.
- •30. Адукацыя, навука и литаратура на бел у канцы 18 – першай палове 19 ст.
- •31. Мастацтва Беларуси у канцы 18 – першай полове 19 ст.
- •32. Адмена прыгоннага права на Беларуси
- •33. Асабливасци развицця эканомики Беларуси пасля адмены прыгоннага права у другой палове 19 ст.
- •34. Паустанне .1863 - 1864 г. На Беларусi, Яго выники и значэнне.
- •35. Фарміраванне беларускай нацыі. Адраждэнне Бел мовы и литаратуры. Дэмакратычны и нац-вызваленчы Рух на Бел у 2-й палове 19 – пачатку 20 ст.
- •36. Адукацыя, навука и литаратура на бел у 2-й палове 19 ст.
- •37. Архитектура, выяуленчае мастацтва, тэатр и музыка.
- •38. Асноуныя тэндэнцыи развицця эканомики Еуропы на пачатку 20 ст. Сацыяльна-эканамичнае становишча бел губернияу у 1900-1914 гг. Сталыпинская аграрная рэформа и яе правядзенне на Беларусi.
- •39. Грамадска-палитычнае жыцце Расийскай имперыи на пачатку 20 ст. И удзел у им белрускага насельництва. Рэв. Падзеи 1905-1907г на Беларуси.
- •40. Беларусь у час першай сусвегнай вайны
- •41. Разицце культуры Беларуси у пачатку 20 стагоддзя.
- •42. Абвастрэнне сацыяльна-экан и палит крызису у Расии восенню 1917г. Кастрычницкая рэвалюцыя и устанауленне савецкай улады на Бел.
- •43. Праблемы бел дзяржаунасци у грамадска-палитычным руху Беларуси. 1 усебеларуски зъезд (снежань 1917). Абвяшчэнне и дзейнасць бнр.
- •44. Утварэнне бсср I Лiтоуска-Беларускай сср.
- •45. Вайна Польшчы и савецкай Расии. Другое абвяшчэнне бсср. Рыжскi мiр.
- •46. Новая эканамiчная палiтыка у бсср.
- •47. Удзел бсср у утварэннi ссср.
- •48. . Развiцце культуры на Беларусi у 20-я гады. Беларусiзацыя.
- •49. Iндустрыялiзацыя у рэспублiцы I яе вынiкi.
- •50. Устляванне тоталитарного режим на ссСр. Политычные рЫпрессии.
- •51. Заходняя Беларусь у складзе польшчы (1921-1939). Абъяднанне заходняй Беларуси и бсср.
- •52. Развицце адукацыи, навуки и литаратуры на Беларуси у 1917 – 1941 г.
- •30Е годы:
- •54. Мижнародныя адносины напярэдадни и на пачатку 2-й сусветнай вайны. Нападзенне фашыс. Германии на ссср и абарончыя баи на тэрыторыи Беларуси.
- •55. Акупацыйны рэжым фашыстау на Бел. Развицце партызанскага руху и падполля.
- •56. Вызваленне Бел. Завяршэнне вайны, яе выники.
- •58. ЭканамiЧнае I сацыяльнае развшце рэспублiКi у сярэдзуне 40-х - 60-х гг.
- •59. Эканамiчная рэформа у бсср у 60-я гады.
- •61. РазвiЦце адукацыи и навуки у бсср у пасляваенны час.
- •63. Сацыяльна-эканамiчныя працэсы на Беларусi у пачатку .90:х гг.
- •65. Распад ссср. Абвяшчэнне незалежнаси бсср. Утварэнне снд.
- •66. Эканом и палит. Пераутварэнни на Бел пасля 1990. Змены у палит систэме. Канстытуцыя рб. Выбары Прэзидэнта.
26. Архитэктура б у др пол 16-18 ст. Выяуленчае мастацтва, тэатр, музыка.
Мінская ратуша на плошчы Высокага рынку (малюнак канца XVIII -пачатку XIX ст.)
Тамаш Макоўскі з'яўляецца аўтарам гравюр з краявідамі Вілыні, Клецка, Трокаў, Смаленска і іншых старажытных гарадоў. Ён ілюстраваў таксама многія кнігі. Напрыклад, кніга К.Дарагастайскага пра конегадоўлю "Пігіка" выдадзена ў Кракаве ў 1603 г, з 50 гравюрамі Макоўскага, на якіх коні, частка збруі адлюстраваны на фоне замкаў, гарадоў і наваколля, У кнізе "Вандроўкі князя Мікалая Радзівіла Сіроткі ў Іерусалім", надрукаванай у Брунсбергу на лацінскай мове, змешчаны партрэт падарожніка, выгравіраваны Макоўскім. Серыя гравюр Т.Макоўскага "Асада Смаленска" прысвечана падзеям 1609 —1611 гг., калі пад кіраўніцтвам ваяводы М.Шэіна рускае войска і насельнідтва абаранялі горад на працягу 20 месяцаў.
Ксаверы Даменік стварыў шэраг партрэтаў галерэі Радзівілаў. Лічыца, што ён з'яўляецца аўтарам карціны "Тайная вячэра" для галоўнага алтара Нясвіжскага фарнага касцёла. Сын, Юзаф Ксаверы, напісаў некалькі партрэтаў для нясвіжскага збору, маляваў абразы для Стаўбцоўскага дамініканскага касцёла. Яго пэндзлю належыць партрэт караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага.
У канцы XVIII ст. барочныя творы жывапісу трацяць свае лепшыя якасці. Барока саступае месца новаму стылю ў выяўленчым мастацтве — класіцызму.
Архітэктура. У XVI — першай палове XVII ст. ускладнялася планіроўка і архітэктура беларускіх гарадоў, працягвалася стварэнне абарончых і культавых збудаван-няў у стылі барока1. (Як і раней, беларускі феадальны горад меў тыповую забудову: умацаваны за-мак — рэзідэнцыя феадала, князя альбо велікакняжацкага намесніка і размешчаны вакол замка гандлёва-рамесны пасад пад аховай замкавых сцен), Замак з'яў-ляўся цэнтрам горада і галоўнай яго архітэктурна-будаўнічай дамінантай.
Не быў выключэннем з гэтага правіла і Мінск, у якім у другой палове XVI ст. вызначаліся пяць асноўных раёнаў забудовы:
Мінскі касцёл бернардзінак
1) Замчышча, якое існавала ў раёне цяперашняй плошчы 8 Сакавіка. Мінскі замак быў пабудаваны з дрэва, абгароджаны высокім земляным валам (месцамі
да 10 м і вышэй) і апаясаны глыбокім ровам, напоўненым вадой. Замак часта гарэў, але зноў адбудоўваўся;
2) Нізкі рынак, альбо Стары (Шзкі) горад, - цэнтральнае гандлёвае
месца, якое знаходзілася ў балоцістай мясціне, перад паўднёвай сця-
ной замка, на беразе вусця р.Нямігі, дзе цяпер прыпынак транспарту
на плошчы 8 Сакавіка і дзе праходзіць вуліца ад праспекта Машэрава
да Свіслачы і знаходзіцца Петрапаўлаўская царква;
3) Высокі рынак, альбо Верхні горад, размяшчаўся там, дзе сёння
плошча Свабоды, вуліцы Бакуніна, Герцэна, Інтэрнацыянальная, Рэ-
валюцыйная і інш. Архітэктурны ансамбль рынка ўключаў гандлёвую
плошчу, крамы, Казьмадзям'янаўскі кляштар, Святадухаўскую
драўляную царкву, ратушу;
4) Траецкае прадмесце знаходзілася на левым беразе р.Свіслач
(раён вуліц Старавіленскай, Багдановіча, Янкі Купалы). 5) Татарскае (Ракаўскае) прадмесце , дзе сёння размешчаны Дом кнігі і гасцініца "Юбілейная". Тэрыторыя паміж Татарскай слабадой і Свіслаччу называлася Татарскімі агародамі.
Да XVII ст. Мінск быў драўляны. Інтэнсіўнае мураванае будаўніцтва ў Мінску ўзнікла ў пачатку XVII стм што было звязана з абвастрэн-нем сацыяльна-палітычнага і рэлігійнага становішча ўнутры Вялікага княства Літоўскага ў сувязі з заключэннем Брэсцкай царкоўнай уніі і наступленнем контррэфармацыі. Праваслаўныя, католікі і уніяты імкнуліся засведчыць сваю сілу і прысутнасць у горадзе шляхам па-будовы манументальных мураваных храмаў.
На Высокім рынку былі пабудаваны таксама касцёл і кляштар бернардзінцаў (да нядаўняга часу ў гэтых будынках размяш-чаўся архіў), касцёл і кляштар бернардзінак (зараз - гэта праваслаўны сабор на плошчы Свабоды, у кляштарных будынках - жылыя дамы).
У горадзе вялося таксама будаўніцтва асабнякоў багатых гараджан і крамаў.
Галоўнай архітэктурна-будаўнічай дамінантай Нясвіжа з'яўляўся замак, заснаваны ў 1583 г. на месцы створанага раней драўлянага замка. Нясвіжскі замак пабудаваны па стараітальянскай абарончай сістэме, паводле якой каменная сцяна замянялася каменным валам, а вежы пераўтвараліся ў больш нізкія бастыёны, куды ставілі гарматы для абстрэлу перадполля за ровам. Трапіць на яго тэрыторыю можна было толькі па драўляным мосце, які разбіралі пры пагрозе варожага нападзення. Вароты замка былі двухпавярховыя з дазорнай вежай.
Галоўны франтон замка Радзівілы ўпрыгожылі сваім гербам і ваеннымі эмблемамі з пышным арнаментам у стылі барока.
Стварэннем аднаго з лепшых на Беларусі ландшафтных паркаў завяршалася фарміраванне палацава-паркавага ансамбля. 3 таго часу ў асноўных абрысах гэты ансамбль захаваўся да нашых дзён. Найбольш выразна рысы позняга бела-рускага барока выявіліся ў культавых пабудовах уніятаў XVIII ст. Сафійскі сабор у Полацку (перабудаваны ў 1738 - 1750 гг.), цэрквы і манастыры , ў Жыровічах (каля Слоніма).
Да ліку пабудоў грамадзянскага прызначэння адносяцца адміністрацыйныя і гаспадарчыя будынкі, 3 увядзеннем гарадскога самакіравання на аснове магдэбургскага права на рыначных плошчах, побач з крамамі і гасціннымі дварамі, будаваліся ратушы розных памераў і планіроўкі. Пераважалі ратушы са шмат'яруснымі вежамі, завершанымі разнастайнымі купаламі ці шпілямі. Частка памяшкан-няў ратушы (падвалы, першыя паверхі) адводзілася пад хлебныя крамы, склады тавараў прыезджых купцоў, памяшканні для апрацоўкі сукнаў. Ствараліся таксама выдатныя палацавыя ансамблі, якія спалучалі розныя стылявыя плыні - барока, ракако, класіцызм. Іх веліч і прыгажосць дапаўнялі паркавыя ансамблі. Магнацкія рэзідэнцыі сапернічалі паміж сабой, а часам і з каралеўскімі палацамі ў пышнасці архітэктуры, аксесуарах іх унутранага ўбрання. Другая палова XVIII ст. - час росквіту дэкаратыўна-прыкладнога мас-тацтва на беларускіх землях. Сярод выдатных дасягненняў майстроў: посуд урэцкай і налібоцкай шкляных мануфактур, мірскія і слуцкія дываны, карэлідкія габелены і сусветна-вядомыя слуцкія паясы, што вьфабляліся ў радзівілаўскай "персіярні" пад кіраўніцтвам Яна Маджарскага.
Со 2ой половины 16 в на бел землях начинает распространяться портретный жанр.в нач 17огов ека характерным становится рыцарский портрет (шляхта рисовала себя в рыцрском или парадном одежде на фоне предметов повседневной жизни, которые демонтсрировали свой род занятий и принаджлежность к сословию- портрет юрия Радивила..)и продолжалось до 18ого века
со 16-н17вв – наиболее ярким примером развития театра на тер Бел стало распространение кукольного театра – батлейка.
2пол 18в – прыгонны театр. (приватный театр Радивилов в несвиже)
музыка. к16-с17вв – памятником музыкальной культуры – полоцкая тетрадь состаящая из песен и танцев.
18в – выходит на первый план среди искусств. популярный жанр у шляхты - опера с комидийным сюжетом из жизни крестьян или самой шляхты.
2яп17-18вв – действовал кукольный театр – батлейка ишкольный театр при иезуитских коллегиумах(фун-ция – обучениеиностр языками во время игры на сцене)