X сыйныф

I. Тестлар.

1. Алтын Урда чоры әдәби ядкярләре кайсы вариантта дөрес күрсәтелгән?

А) «Кыйссаи Йосыф», «Кубрат хан», «Гөлестан»;

Ә) «Идегәй», «Нуры содур», «Кубрат хан»;

Б) «Хөсрәү вә Ширин», «Мәхәббәтнамә», «Кыйссасел-әнбия»;

В) «Идегәй», «Әтил суы ака торур», «Котб».

2. «Йакутлар табыладыр вакыт берлән,

Вакытлар табылмыйдыр йакут берлән» Бу юлларның авторы кем?

А) М. Акмулла;

Ә) М.Колый;

Б) Г. Кандалый;

В) Мөхәммәдьяр.

3. «Печән базары яхуд Яңа Кисекбаш» әсәре ул:

А) әкият-поэма;

Ә) сатирик повесть;

Б) пародия;

В) шигъри роман-кыйсса.

4. ХХ гасыр башында Г.Тукай тудырган жанрлар бирелгән рәтне күрсәтегез.

А) газәл, мәдхия;

Ә) сәяси лирика, пародия;

Б) кыйтга, касыйдә;

В) публицистика, автобиографик очерк.

5. З.Бигиевнең «Өлүф, яки гүзәл кыз Хәдичә» романының төп каһарманнары бирелгән рәтне билгеләгез.

А) Габделгафур, Маһруй, Ибраһим һәм Якуб Галиевләр;

Ә) Муса, Хәнифә, Хисам;

Б) Зөлайха, Муса, Габденнасыйр;

В) Хисаметдин, Хәнифә, Бикбулат.

II бирем. Күп нокталар урынына геройларның исемнәрен куеп языгыз.

…: – Менә шушы кешене таныйсыңмы дип күрсәтергә кергән идем әле мин сиңа, – диде дә, бүлмәдән чыгып китте. Конверт эченнән бер егет портреты килеп чыкты. Егетнең йөз кыяфәте һәм сынын тотышы, портрет күрсәтүенә караганда, бик сөйкемле иделәр: ачык маңгай, кәкрәебрәк килгән шактый киң кашлар, очлары югарыга каратып куелган куе вә озын мыек һәм күкрәген киерелдебрәк, егетсымак торыш кызга мәхәббәтле күренделәр. Егетнең кәләпүшеннән башка бөтен киеме иң соңгы мода белән Европача тегелгән нәрсәләр иде. … бу егетнең Г. шәһәрендәге … … исемле яшь бай, бик тәүфыйклы вә бик образауный кеше икәнлеген сөйләде һәм, берникадәр сүзләрдән соң, шул егеттән яучы килгәнлеген вә шушы бер-ике көн эчендә аңар бер җавап бирергә кирәк икәнчелеген дә әйтте».

2.1. Өзек кайсы әсәрдән алынган?

2.2. Өзеге бирелгән әлеге әсәрнең авторы кем?

2.3. Әсәр кайсы чор әдәбияты ядкәре?

III бирем. Фатих Әмирханның биографиясе һәм иҗатына кагылышлы булмаган җөмләләрнең номерларын языгыз.

(1)Фатих Әмирхан Тукай белән бер елда, ягъни 1886 елның 13 гыйнварында Казанның Яңа бистәсендә мулла гаиләсендә дөньяга килгән. (2)Сигез яшендә Фатих мәхәллә мәдрәсәсендә укый башлый. (3)Соңрак аны Казанның иң зур һәм алдынгырак мәдрәсәсе саналган “Мөхәммәдия”гә бирәләр. (4)1895 елда аның тормышының Уральск чоры башлана. (5) Ф.Әмирханның беренче хикәясе 1905 елда языла һәм шул ук елны басылып та чыга. (6) “Яшь гомер” пьесасы исә 1908 елда беренче мәртәбә дөнья күрә. (7) Г.Тукай аны “татар Островские” дигән мактаулы һәм хөрмәтле исем белән атады.

____________________________________________________

IV бирем. Г.Тукайның тормыш юлына караган эпизодларны дөрес хронологик тәртиптә урнаштырыгыз.

А) Оядан ояга күчеп җылылык эзләп йөргән бу сабыйга Кырлай мәрхәмәтлерәк булып чыга.

Б) Алты айлык чагында атасыз, биш яшендә анасыз калган һәм кулдан кулга күчеп, гомер итә башлаган.

В) Җаекта “Мотыйгия” мәдрәсәсендә белем ала.

Г) Сасна мулласы бу ятимне Өчилегә - Габдулланың әнисенең атасына кайтарып бирә.

1) ____; 2) ____; 3)_____; 4) ___.

V бирем. Г.Исхакыйның “Сөннәтче бабай” әсәрендә автор фикерен (идеяне) ачыклап языгыз.

VI бирем. ХХ гасыр башы татар язучыларының (Г.Исхакый, Г.Камал һ.б.) гаиләдә һәм җәмгыятьтә бала тәрбиясе проблемасы хакындагы карашларын ачыклап иҗади сочинение языгыз.