- •Iнстытут парламентарызму I прадпрымальнiцтва
- •Тлумачальная запіска
- •1) Ведаць:
- •2) Умець характарызаваць:
- •3) Умець аналізаваць і інтэрпрэтаваць:
- •4) Набыць навыкі і ўменні:
- •Змест вучэбнага матэрыялу
- •Тэма 4.1. Паняцце культуры маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення
- •Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны
- •Інфармацыйна-метадычная частка
- •4.1. Пералік метадычных матэрыялаў, выкарыстаных у вучэбным працэсе
- •4.2. Асноўная і дадатковая літаратура
- •4.2.1. Асноўная літаратура
- •4.2.2. Дадатковая літаратура
- •4.3. Прыкладныя тэмы вусных паведамленняў і рэфератаў
- •4.4. Пытанні і тэсты для самаправеркі
- •4.4.1. Пытанні па курсе “Беларуская мова (прафесійная лексіка)”
- •Тэсты для самакантролю
- •5. Пратакол узгаднення вучэбнай праграмы дысцыпліны "Беларуская мова (прафесійная лексіка)"
Тэма 4.1. Паняцце культуры маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення
Маўленне – маўленчая дзейнасць – агульная культура чалавека. Прафесійна арыентаванае маўленне.
Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення: правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня і багацце (разнастайнасць) маўлення, дарэчнасць, вобразнасць.
Правільнасць маўлення і моўныя нормы (арфаэпічная, акцэнталагічная, арфаграфічная, марфалагічная, лексічная, словаўтваральная, стылістычная, сінтаксічная). Тыповыя маўленчыя памылкі, спосабы іх выпраўлення.
Тэхніка і выразнасць маўлення (голас і маўленчае дыханне, дыкцыя, інтанацыя і інш.). Узаемадзеянне вербальных і невербальных (жэсты, міміка, рухі) сродкаў маўленчай дзейнасці.
Падрыхтоўка да публічнага выступлення. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення.
Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны
№ раздзела, тэмы, занятку |
Назва раздзела, тэмы, занятку; пералік пытанняў для вывучэння |
Колькасць аўдыторных гадзін |
Вучэбна-метадычнае і матэры- яльнае забеспячэнне |
Літаратура |
Формы кантролю ведаў |
||
Лекцыі
|
Практычныя (семінарскія заняткі) |
||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
|
I. |
Мова ў грамадстве: гісторыя і сучаснасць |
|
2 |
|
|
|
|
1.1. |
Мова і соцыум
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1. Функцыі мовы ў грамадстве. 2. Беларуская мова ў прасторы і часе. 3. Нацыянальная мова і духоўная культура народа. 4. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай літаратурнай мовы. 5. Паняцце білінгвізму. Моўная інтэрферэнцыя. 2. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнталагічная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная). 3. Марфалагічная інтэрферэнцыя. Назоўнік (несупадзенне ў родзе, ліку, скланенні; канчаткі -у- (-ю-), -а-, (-я-) у Р.скл.; чаргаванне канцавых зычных к//ц, г//з, х//с у М. і Д.скл.; канчаткі назоўнікаў у М.скл.; скланенне назоўнікаў на -мя; скланенне асабовых і ўласных назоўнікаў). 4. Марфалагічная інтэрферэнцыя. Прыметнік (абмежаванае ўжыванне кароткіх прыметнікаў, суфіксы прыметнікаў вышэйшай ступені параўнання, канчаткі прыметнікаў у М. і Д.скл.); лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў); асаблівасці ўтварэння займеннікаў; асаблівасці канчаткаў 1 і 2 спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адз.ліку; асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных формаў дзеепрыметнікаў. 5. Сінтаксічная інтэрферэнцыя: асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўнікаў (ужыванне прыназоўніка па з М.скл.назоўніка; прыназоўніка з пры дзеясловах смяяцца, жартаваць, кпіць, здзеквацца; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці і інш.). |
|
|
|
Асн. літ. 2, 4, 5, 7 15, 17. Дад. літ. 23, 26, 29, 31, 34, 40, 41.
|
Вуснае апытанне
|
|
II. |
Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы: навуковая тэрміналогія |
|
2 |
|
|
|
|
2.1. |
Слоўнікавы склад беларускай літаратурнай мовы |
|
2 |
|
|
|
|
2.1.1. |
1. Лексікалогія і прадмет яе вывучэння. Лексічнае значэнне слова. 2. Амонімы, сінонімы, антонімы, паронімы 3. Безэквівалентная лексіка беларускай мовы. 4. Лексіка беларускай мовы паводле паходжання (спрадвечна беларуская і запазычаная лексіка). 5. Актыўная і пасіўная лексіка. (устарэлыя словы і неалагізмы). 6. Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага выкарыстання (дыялектызмы, прафесіяналізмы, спецыяльная тэрміналагічная лексіка, жарганізмы). 7. Месца тэрміналогіі ў лексічнай сістэме беларускай мовы. 8. Паняцце тэрміна і тэрміналогіі. Асноўныя прыкметы тэрмінаў. 9. Галіновыя тэрмінасістэмы беларускай мовы. 10. Асаблівасці словаўтварэння беларускай навуковай тэрміналогіі. Прадуктыўныя спосабы ўтварэння тэрмінаў (суфіксальны, прэфіксальны, прэфіксальна-суфіксальны, складанасуфіксальны і інш.). 11. Гістарычныя этапы развіцця беларускай тэрміналогіі. 12. Беларуская навуковая тэрміналогія на сучасным этапе. Асноўныя тэндэнцыі яе развіцця. |
|
|
|
Асн.літ. 1, 2, 3, 5, 6, 11, 12, 13, 14, 16, 20. Дад.літ. 21, 30, 38, 34, 37, 39, 42. |
Пісьмовае бліц-апытанне; творчыя заданні; тэрмінаў з рускай мовы; стварэнне тэрміналагічнага руска-беларускага слоўніка па спецыяльнасці |
|
III. |
Функцыянальныя стылі маўлення |
|
2 |
|
|
|
|
3.1. |
Класіфікацыя функцыянальных стыляў |
|
2 |
|
|
|
|
3.1.1.
V
4.1 |
1. Паняцце “стыль” у мовазнаўстве. 2. Характарыстыка функцыянальных стыляў маўлення паводле мэты, задачы выказвання, функцый, моўна-стылявых асаблівасцей, разнавіднасцей. 3. Асаблівасці навуковага стылю мовы (аб’ектыўнасць, лагічнасць, яснасць, дакладнасць, доказнасць). 4.Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю (агульнанавуковая лексіка; тэрміналагічная лексіка: агульнанавуковая і вузкаспецыяльная тэрміналогія; устойлівыя спалучэнні тэрміналагічнага характару; сродкі лагічнай сувязі (злучнікі, прыслоўі, пабочныя словы); паказчыкі ступені аб’ектыўнасці навуковай інфармацыі (тыпу напэўна, магчыма, верагодна); выражэнне суб’ектыўнасці думкі (тыпу на мой погляд, я лічу, на маю думку); спасылкі на крыніцу інфармацыі (паводле, як адзначалася, адпаведна гэтаму). 5.Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю (пашырэнне функцыі назоўнікаў, аддзеяслоўных назоўнікаў, назоўнікаў у Р.скл.; дэсемантызацыя дзеясловаў, дзеясловы-звязкі, формы 3-й асобы дзеясловаў; пашыранае ўжыванне дзеепрыметнікаў, дзеепрыслоўяў). 6.Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю (выкарыстанне ўскладнёных і канструкцый, няпэўна-асабовыя, абагульнена-асабовыя, безасабовыя канструкцыі, складаназалежныя сказы з даданымі прычыны, умовы, наяўнасць пасіўных канструкцый, устаўныя канструкцыі, разгорнутыя сінтаксічныя структуры). 7.Сістэма жанраў навуковай літаратуры (анатацыя, рэферат, рэзюмэ, тэзісы і інш.). Кампазіцыйна-структурная арганізацыя рэферата. Віды рэферата. 8. Афіцыйна-справавы стыль як адзін з функцыянальных стыляў кніжна-пісьмовай мовы. 9. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў (выкарыстанне спецыяльных тэрмінаў і прафесіяналізмаў; устойлівых слоў з афарбоўкай афіцыйна-справавога стылю: вышэйшыя органы, устаноўлены парадак, аднаразовая дапамога; складаных адыменных прыназоўнікаў: у мэтах, у адносінах, па дасягненні; выкарыстанне лічэбнікаў і займеннікаў і інш.). 10. Асабістыя дакументы (заява, аўтабіяграфія, даручэнне, распіска), распарадчыя дакументы (загад, пастанова, распараджэнне), адміністрацыйна-арганізацыйныя дакументы (план, справаздача, кантракт, дамова), інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведка, дакладная і службовая запіскі). Кампазіцыйнае і моўнае афармленне.
Культура прафесійнага маўлення
Паняцце культуры маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення
1. Маўленне – маўленчая дзейнасць – агульная культура чалавека. 2. Прафесійна арыентаванае маўленне. 3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення: правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня і багацце (разнастайнасць) маўлення, дарэчнасць, вобразнасць. 4. Правільнасць маўлення і моўныя нормы (арфаэпічная, акцэнталагічная, арфаграфічная, марфалагічная, лексічная, словаўтваральная, стылістычная, сінтаксічная). 5. Падрыхтоўка да публічнага выступлення з захаваннем якасцей прафесійнага маўлення.
|
2
2
|
|
Апорныя схемы (табліцы), мет.мат. 2
|
Асн.літ. 2, 5, 9, 10, 12, 13, 20. Дад.літ. 22, 23, 30, 32, 40.
Асн.літ. 1, 10, 17. Дад.літ. 22, 24, 28. |
Рознаўзроў-невыя кантрольныя заданні
Вуснае маўленне: мадэлі маўленчага этыкету |
Выніковы кантроль залік (2 семестр)