Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Установа адукацыі

«Брэсцкі дзяржаўны універсітэт імя А.С. Пушкіна»

Кафедра гісторыі

славянскіх народаў

Гісторыя ўсходніх славян

Планы семінарскіх заняткаў,

пытанні да экзаменаў, спіс рэкамендуемай літаратуры

для студэнтаў І курса гістарычнага факультэта (стацыянар і АЗН)

АЎТАР-СКЛАДАЛЬНІК:

САВІЧ А.А. 

БРЭСТ – 2007

ПЫТАННІ

да экзамена па "Гісторыі ўсходніх славян (VI – першая трэць ХІІ стст.)"

для студэнтаў 1 курса (стацыянар і АЗН)

на 2011 – 2012 навучальны год

1. Прадмет і задачы курса "Гісторыя ўсходніх славян"

2. Гістарыяграфія і крыніцы.

3. Нарманская тэорыя: стварэнне, сутнасць.

4. Антынарманская тэорыя: перадумовы з'яўлення, асноўныя пазіцыі.

5. Старажытныя аўтары аб гісторыі славян (грэчаскія, рымскія, візантыйскія, заходнееўрапейскія, арабскія, скандынаўскія сагі,”Велесава кніга”).

6. "Аповесць мінулых часоў" як крыніца па гісторыі ўсходніх славян.

7. "Руская праўда" як крыніца аб сацыяльна-эканамічных адносінах ХІ-ХІІ стст.

8. Роля індаеўрапейцаў у генэзісе ўсходніх славян.

9. Пытанне аб прарадзіме славян. Засяленне славянамі Усходняй Еўропы.

10. Племянныя саюзы ўсходніх славян.

11. Сацыяльна-эканамічныя адносіны і грамадскі лад усходніх славян VI-IX стст.

12. Сацыяльна-палітычная гісторыя ўсходніх славян у VI-IX стст. Кій.

13. Сельская гаспадарка.

14. Рамяство і гандаль ва ўсходніх славян.

15. Шматукладнасць эканомікі.

16. Развіццё феадальных адносін ва ўсходніх славян.

17. Прычыны ўтварэння дзяржавы і яе прыкметы. “Кіеўская Русь”.

18. Сутнасць "Кіеўскай Русі" як дзяржавы. Поліэтнічнасць "Кіеўскай Русі.

19. Прызванне варагаў. Рурык.

20. Стварэнне “Кіеўскай Русі”. Алег.

21. Ваенныя паходы на Візантыю.

22. Кіеўская Русь у першай палове X ст. Ігар.

23. Дзяржаўная дзейнасць княгіні Вольгі.

24. Кіеўская дзяржава ў часы Святаслава.

25. Барацьба за ўладу паміж Святаславічамі.

26. Кіеўская Русь у часы Уладзіміра Святаславіча.

27. Дахрысціянскія вераванні ўсходніх славян.

28. Канфесійная палітыка кіеўскіх князёў. Выбар веры.

29. Прычыны прыняцца хрысціянства ўсходнімі славянамі. Прыняцце хрысціянства Кіевам і Ноўгарадам.

30. Роля і месца хрысціянства ў жыцці ўсходніх славян у Х-ХІІ стст. Распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях.

31. Дынастычная барацьба ў пачатку XI ст.

32. Кіеўская дзяржава ў часы Яраслава Мудрага.

33. Кіеўская дзяржава ў другой палове XI ст. Яраславічы.

34. Кіеўская дзяржава ў першай трэці XII стст.

35. Полацкае княства ў X - пачатку XI стст. Дзейнасць Брачыслава.

36. Полацкае княства ў часы Усяслава Чарадзея.

37. Узаемаадносіны ўсходніх славян з печанегамі і полаўцамі.

38. Сацыяльна-эканамічныя адносіны і грамадска-палітычны лад ва ўсходніх славян (Х-ХІІ стст.).

39. Феадальная гаспадарка. Формы і віды феадальнага землеўладання.

40. Сельская абшчына.

41. Катэгорыі залежнага насельніцтва.

42. Народныя хваляванні ХІ-ХІІ ст. і развіццё старажытнарускага заканадаўства.

Для кантрольнай работы браць любое з наступных пытанняў .

ТЭМА 1. Пісьмовыя крыніцы па "Гісторыі ўсходніх славян (VI – першая трэць ХІІ стст.)"

1. Усходнія славяне ў творах візантыйскіх аўтараў.

2. Caгі як пісьмовыя крыніцы на гісторыі ўсходніх славян.

3. Арабскія аўтары аб першапачатковай гісторыі ўсходніх славян.

4. Заходнееўрапейскія пісьмовыя крыніцы аб славянах VI-XIII стст.

5. Аповесць мінулых гадоў.

6. Руская праўда.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Заичкин И.А., Почкаев И.H. Русская история: популярный очерк. IX – середина XVIII века. – M., 1992.

8. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX – начала XX в. – М., 1991.

9. Гумилев Л.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

10. Древняя Русь в свете зарубежных источников / Под ред. Е.А. Мельниковой. – М., 1999.

11. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. – Мн., 1998.

12. "Великая хроника о Польше, Руси и её соседях. – М., 1987.

13. Кузьмин А.Г. Русские летописи как источник по истории древней Руси. – Рязань, 1969.

8. Кузьмин А.Г. Начальные этапы древнерусского летописания. - М., 1977.

9. Рыбаков Б,А. Киевская Русь. - М., 1983.

14. Рыбаков Б.А. Мир истории. Начальные века русской истории. – M., 1987.

15. Рыбаков Б.А. Древняя Русь. Сказания. Былины. Летописи. – М., 1963.

16. Тихомиров М.Н. Пособие для изучения Русской правды. – М., 1953.

17. Юшков С.В. Русская правда: Происхождение, источники, её значение. – М., 1950.

ТЭМА 2. Насельніцтва ўсходнеславянскіх зямель у VI - ХШ стст.

1. Даіндаеўрапейскае насельніцтва Усходняй Еўропы.

2. З'яўденне на ўсходнеславянскіх землях індаеўрапейскіх плямёнаў. Роля

індаеўрапейцаў у этнагенэзе ўсходніх славян.

3. Пытанне аб прарадзіме славян.

4. Славянская каланізацыя Усходняй Еўропы. Племянныя саюзы ўсходніх

славян.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Очерки истории СССР. Первобытно-общинный строй и первые государственные образования на территории СССР. – М., 1956.

8. Очерки истории СССР. ІХ-ШІІ вв. – М., 1953.

9. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX -начала XX в. – М., 1991.

10. Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 1. Старажытная Беларусь: Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны XIII ст. – Мн., 2000.

11. Нарысы гісторыі Беларусі. Т. 1. – Мн., 1994.

12. Греков Б.Д. Киевская Русь. – М., 1953.

13. Гумилев JI.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

14. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. –

Мн., 1998.

15. Загорульский Э.М. Новое в истории восточных славян // Гісторыя:

праблемы выкладання. – 1987. – № 3. С. 108-116.

16. Поболь Л.Д. Проблемы славянского этногенеза. – Мн., 1982.

17. Рыбаков Б.А. Киевская Русь. – М., 1983.

18. Рыбаков Б.А. Мир истории. Начальные века русской истории. – М., 1987.

19.Седов В.В. Восточные славяне VI-XIII вв. – М., 1982.

20.Седов В.В. Происхождение и ранняя история славян. – М., 1979.

21. Третьяков П.Н. Восточнославянские племена. – М., 1953.

22. Лойка Л. Этнагенез беларусаў на фоне гісторыі і геапалітыкі // Бел. мінуўшчына. – 1997. – № 4-5.

23. Штыхаў Г. Вытокі беларускай народнасці // Бел. мінуўшчына. – 1993. – № 2. – С. 5-8.

24. Сувалаў А. Вытокі этнагенезу беларусаў // Бел. мінуўшчына. – 1993. – № 3-4. – С. 10-11.

25. Третьяков П.Н. Восточнославянские племена. - М., 1953.

ТЭМА 3. Сацыяльна-эканамічная адносіны ўсходніх славян у VI-ХІ стст.

1. Сельская гаспадарка.

2. Рамёствы і промыслы. Гандлёвыя адносіны.

3. Шматукладнасць гаспадаркі.

4. Развіццё феадальных адносін ва ўсходніх славян.

5. Падаткавая сістэма. Даніна, палюддзе.

6. Грамадскае жьщцё. Сацыяльная дыферэнцыяцыя.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Заичкин Н.А., Почкаев И.Н. Русская история: популярный очерк. IX -середина XVIII века. – М., 1992.

8. Рыбаков Б.А. Ремесло Древней Руси. – М., 1948.

9. Очерки истории СССР. ІХ-ХІІІ вв. – М., 1953.

10. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX -начала XX в. – М., 1991.

11. Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 1. Старажытная Беларусь: Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны XIII ст. – Мн., 2000.

12. Нарысы гісторыі Беларусі. Т. 1. – Мн., 1994.

13. Греков Б.Д. Киевская Русь. – М., 1953.

14. Гумилев JI.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

15. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. – Мн., 1998.

16. Фроянов И.А. Киевская Русь. Очерки социально-экономической истории. – Л., 1974.

17. Греков Б.Д. Крестьяне на Руси с древнейших времен до XVII в. – М., 1952.

ТЭМА 4. Проблемы дзяржаваўтварэння ва ўсходніх славян.

1. Прычыны ўтварэння дзяржавы і яе прыкметы.

2. Нарманская тзорыя: стварэнне, сутнасць.

3. Антынарманская тэорыя: перадумовы з'яўлення, асноўныя пазіцыі.

4. Поліэтнічнасць "Кіеўскай Русі".

Л1ТАРАТУРА: