3.1 Автокөліктерден шығатын шығарылымдарды азайтуға арналған шаралар

Автотранспорт шығарындыларынан атмосфераның ластануын төмендету шаралары:

- Бірлік транспорттық құралдардан шығатын шу деңдейін және улылық нормасын қатаң бақылау;

- Іштен жану қозғалтқыштарының жану,пайдалану жүйесін жетілдіру;

- Моторлы жанармайдың сапасын жақсарту.

2. Су ресурстарын қорғауға байланысты шаралар

Гидрологиялық ізденістерді жүргізу, қалалық көлдерді қайта қалпына келтіру бойынша жобаны дайындау және іске асыру. Су қорғаныс белгілерін орнату.

Су құбырлары жүйесін ұлғайту:

1.Суды тиімді және қорғау облысындағы стандарттау жүйесі;

2.Сумен қамтамасыз етуді жетілдіру;

3.Тұрмыстық ақаба суларды тазарту;

4.Өндірістік ақаба суларды тазалау;

5.Ағынсыз өндіріс түрлері;

6.Мемлекеттік бақылау жүйесі;

7.Су нысандарының мониторингісі;

8. Биологиялық тазалау – аэротенктер, биосүзгілер, кешенді тазалау.

Суды тұтынушы су ресурстарын тиімді падаланып, жер, орман, жануар әлеміне кері әсер тигізбеуі керек.

Судың сапасы бекітілген санитарлық ережелерге сай болуы қажет.

2. Жер ресурстарын қорғауға қатысты шаралар

Топырақ құнарлығының төмендеуі эрозия, тұздану және құрылыс, тау – кен өнеркәсібі шығарындыларынан ластану салдарынан туындайды.

Топырақ эрозиясы күресу шаралары:

• Ұйымдастыру- шаруашылық іс-шаралар;

• Агротехникалық тәсілдер.

Тұздануды көктемде алаңдарды суару арқылы және грунт суларын тарту арқылы жоюға болады.

Топырақты тозудан сақтайтын басты әдіс - мелиорация.Оның түрлері:

• Гидротехникалық;

• Химиялық;

• Агробиологиялық.

2. Биологиялық ресурстарды қорғауға байланысты шаралар

Жасыл желектерді тиімді пайдалану мен қорғау бойынша шаралар:

1. жасыл желектерді қорғау жерді меншіктеу формасына тәуелсіз

жүргізіледі.

2. жерді пайдаланушылар, жер иелері жасыл желектер орнатылған жерде

жұмыс істегенде регламент және келісімшарт талаптарын қатаң түрде сақтаулары тиіс.

3. жасыл желектерді тіркеу қарастырады:

• қоршаған орта жағдайы туралы ақпарат беру;

• жасыл желектерді отырғызу жағдайының санитарлық талаптарға сай

болуын қадағалау.

4. Жасыл желектерді кесу мен қайта отырғызуды түпкілікті тексеруден

кейін ғана жүргізеді.

2. Жануарлар дүниесін жағдайын жақсарту бойынша шаралар

Жануарлардың жоғалып бара жатқан түрлерін қорғау генетикалық әртүрлілікті сақтау үшін өте маңызды шара болып табылады.

Адамның іс - әрекеті салдарларынан жануар әлемінің кедейленуі оларды қорғау бойынша белсенді шараларды талап етеді.

Жануарларды қорғау шаралары сирек кездесетін және жоғалып бара жатқан түрлерді қорғау мен жануарларды тиімді пайдалану бағыты бойынша жүргізіледі.

Маңызды шаралардың бірі – заңдық актілер мен үкімен қаулыларын бұлжытпай орындау болып табылады.

4 Кешенді табиғи қоршау шараларының технико-экономикалық көрсеткіштері

Семей қаласының технико-экономикалық көрсеткіштері 4 кестеде көрсетілген.

Кесте 4 – Технико - экономикалық көрсеткіштер.

Көрсеткіштер	Қазіргі күні	30 жылға болжам
Өндіріс аумағы, га	510	626
Мырыш өндіру кен орны, га	92	10
Тамақ өндірісі,га	0	3
Ормандар,га	83126	90000
Зират саны	4	4
Аэродром саны	1	2
Ауданда тұратын адам саны,мың адам Семей Қарауыл Қазқабұлақ Құндызды Архат	324600 40284 6720 5200 4400	121000 45390 7000 7000 6500
Барлық жолдарының ұзындығы, км	138	145
Автокөлік жолының ұзындығы,км	98	120
Теміржол жолының ұзындығы, км	50	70
Су қоймаларының ауданы, га	45	50
Ауыл шаруашылық шаралар ауданы,га	112645	120500
Демалу зоналарының ауданы,га	245	300

ҚОРЫТЫНДЫ

Әртүрлі үрдістерді тұрақтандыру үшін өңірінде экологиялық жобалар жүзеге асырылуы тиіс. Бұл курстық жобаның мақсаты - экологиялық ахуалдың бағытын бақылаудан шығармай басқару арқылы, өлкенің табиғи қорларын тиімді пайдаланумен бірге, оның мүмкіндігін молайтуға қол жеткізу болмақ. Мәселені түбегейлі шешу үшін, өңірде бұрыннан қалыптасқан табиғи процестер мен өндіріс – шаруашылық салаларының даму жолын және қазіргі күйін жан – жақты зерттеп, жаңа экологиялық жағдайға орай дамыту бағытын айқындау мен басқару негізінде табиғи қорларды тиімді пайдаланудың негізін жасау, өндіріс салаларының даму жағдайында қоршаған ортаға зиянды әсерді барынша азайту қажет болып отыр.

Өндірістік ауданның қоршаған ортаны қорғаудың аумақтық кешенді сұлбасын жобалау қазіргі кезде экономикалық реформаларға сәйкес қажетті шара болып табылады.

Бұл курстық жобада біз ауданның,ондағы елді – мекендердің топографиялық картасын түсірдік. Сонымен қатар, инженерлік – экологиялық бағалау және қоршаған ортаны қорғау сұлбасын жасадық. Бұл бізге болашақ маман ретінде өте қажет.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Биосфера и ее ресурсы (сборник статей под редакцией В.А. Ковды). – М., Наука, 1971, 312 с.

2. Голуб А. Меры по ограничению выбросов должны быть поддержаны обществом и промышленниками//Экология. - № 9(31), 2003, с. 18.

3. Дювиньо П., Танг М. Биосфера и место в ней человека. – М.:Прогресс, 1975, 150 с.

4. Мокроусов В. Электронная модель управления качеством воздушного бассейна города//Экология. - № 11(30), 2003, с. 16.

5. Петров К.М. Взаимодействие общества и природы: Учеб. пособие для вузов / К-М. Петров. - СПб.: Химия, 1997, 352 с.

6. ayagos.vko.gov.kz›kz/

7. kk.wikipedia.org›Аягөз

8. pushkinlibrary.kz›

9. shygys.stat.kz›dok/regioni/ayag_k.html

10. Природохранное по охране и правила проектирования. Справочник-М.: Стройиздат,1990г.

11. Руководства по охране окружающей среды в районной планировке-М.: Стройиздат,1980г.

12. Методические указания по составлению ТерКСОП-ов, утвержденные постанавлением Госстроя СССР,Госплана СССР и ГННТ от 29.11.1982 г от N 285/259/527

13. СНиП П-89-80.Генпланы промышленных предприятий.

14. СанЕжН «Өндірістік обьектілерді жобалауға арналған санитарлық- эпидеомологиялық талаптар», №334 бұйрықпен 2005 жылдың 8 шілдесінде бекітілген.

15. ҚР ҚНжЕ 3.01-01-2009 –Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендердің жоспарлары мен құрылысын салу.

22