4.2 Ұйымдастыру шаралары

Қоршаған ортаны жан жақты талдау, оның экологиялық бағасын, сонымен қатар табиғи және антропогендік ықпалының әсерін қарастырады. Бұл әсерлердің сипаттамасы өте ұқсас. Табиғи және антропогендық әсер деңгейінің лимиттеуші көрсеткіші шекті-мүмкін экологиялық жүктеме болып табылады (ШМЭЖ), ол көптеген елдерде, дұрыс жұмыс істеу және экожүйелер мен биосфералардың тұрақты болуы, оған түскен белгілі шектеулі жүктемеден аспаған кезде мүмкін болады.

Табиғи факторлардың әсерінен үздіксіз ауысып отыратын, биосфера жағдайы әдетте бастапқы қалпына келеді. Мысалы, ауа мен жер қыртысының ылғалдылығы, температура мен қысымының өзгеруі, кейбір тұрақты орташа өлшем ішінде болады. Антропогендық факторлардың әсерінен биоаумақ күйінің өзгеруі, тым қысқа уақытта өтеді.

«Экологиялық аудит » және «Экологиялық паспорт» - деп бастапқыда өткізілген жұмыстар нәтижесі, кәсіпорынның экологиялық жағдайын бағалауға, және оны экплутациялау кезіндегі қоршаған ортаға деген әсерін анықтауға көмегі тиді, және осы программаның негізі ретінде алынды. Мониторинг объектілері болып атмосфера, (атмосфераның жер бетіндегі қабатының мониторингісі ), теңіздің және құрлықтың қабатты суы, жер асты суы, (гидросфера мониторингі), криосфера (климаттық жүйенің құрамдастарының монитроингі).

ҚР кәзіргі заңдар мен табиғатты қорғау құжаттар талаптарына сәйкестелген, экологиялық рискті азайту мен қолайсыз немесе қайтымсыз экологиялық зардаптарды тоқтатуына кепілдік беретін, кен шығатын жердің экологиялық қауіпсіз қызметінің принципіне негізделген, қоршаған орта компоненттерін бақылаудың комплекстік жүйесін жасауда, «өндірістік программа мониторингі» -нің мақсаты болып табылады.

Экологиялық мониторингті жасағанда келесі есептеулер шешіледі:

бақылау негізінде табиғи орта жағдайының өзгеруін уақытысында табу;

- қоршаған ортаның табылған өзгерістерін бағалау, мүмкін өзгерулерін болжамдау, табиғи объектілерге деген әсерлерінің нақтылығын және болжамдылығын салыстыру:

- флоры и фауны қоршаған ортаны ластайтын, флора мен фаунаны жоюға әкеп соқтыратын, авария мен уақиға зардаптарын менгеру;

- мониторинг арқылы алынған нәтижелер негізіндегі табиғатты қорғаудағы іс шаралар мен экологиялық дәлелденген контсрукторлы шешімдерді тиімді тексеру;

- табиғи объектілер жағдайына ұсынылатын, нормалық және басқа ұқсас құжаттардың, заңды актілердің ұсыныстарын орындауды тексеру;

- жағымсыз процесстердің кесірінен пайда болған зардаптарды жою және алдын алу ұсыныстарын жасау.

Өндірісте комплексті мониторинг жүйесі, қоршаған табиғи ортаның келесі компоненттерінің жағдайын бақылауды ұйымдастыруды қарастырады.

Атмосфера мониторингі, технологиялық аудандарға жақын орналасқан, ауа атмосферасының ластануының ағымдағы күйін, ластану бағасын, және су ресурстарының күйін бақылауға бағытталу керек. Ол анықтайтын негізгі гидрохимилық параметрлерді қамту керек – температура, тустілігі, мөлдірлілігі, оттегінің химиялық тұтынуы (ОХТ), оттегінің биологиялық тұтынуы (ОБТ), минерализациялауы. Каспий теңізінің ластану қаупі пайда болғанда, жер асты суларының сапасын бақылау жұмыстары жүргізілу керек.

Өсімдік және жануар әлемінің жағдайының мониторингі.

Өсімдік жамылғысының мониторинг жағдайы, өсімдігі сақталған және топырақ құнарлылығы қалпына келтірілген кен шығатын жер учаскісін ортақ визуалды бақылауға негізделген. Жануар әлемінің жағдайын бақылайтын мониторингті ұйымдастыру , біріншіден құстардың көктем және күз мезгілінде кен шығатын жерде «мұнай торына» түсіп кетпес үшін, визуалды бақылауға, екіншіден, мұнай төгілген жерлер, фильтрлау жазықтықтарға және т.б. – қауіпті зоналарға туспеу, шошыту мақсатында жасалған шаралар, жануарларды визуалды бақылауға мүмкіндік береді.

Шығындармен айналысу мониторингі екі компоненттен тұрады – нормативті-методикалық құжатпен тағайындалған іс жүзіндегі жүйеге тиісті анықталатын, шығынды басқару мониторингі және табиғи орта компоненттерінің жағдайына келетін шығындардың жинақтаушысының әсер мониторингі.