2014 Ж.

Кафедра отырысында талқыланған

№ 2 хаттама , 31 .082012ж.

Бекітілген Кафедра меңгерушісі_______Хамчиев К.М.

1.Тақырыбы: Жұлынды зерттеу әдістері. Цереброжұлындық сұйықтық: функционалдық мәні, түзілуі, айналымы, реабсорбциясы.

2. Мақсаты: Сау адамдағы жұлынның жұмысы туралы, цереброспинальді сұйықтықтың реабсобциясын, айналымын және түзілуін түсіну үшін маңызды ұстанымдар мен жүйке жүйесі қызметінің бұзылысын ретке келтіру жолдары туралы түсінік қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты: жұлын қызметін зерттейтін физиологиялық үрдістерді түсінуді үйрету, жүйке жүйесінің қызметінің жастық ерекшеліктерін түсіндіру, жұлынмен басқарылатын және клиникалық маңызға ие жұлын рефлекстерін зерттеу дағдыларын қалыптастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Жұлын.

2. Клиникалық мәні бар маңызды жұлынды рефлекстер.

3. Жұлынның рефлекторлығы және өткізгіштігі.

4. Цереброспинальді сұйықтық: оның функционалды маңызы, түзілуі, айналымы, реабсорбциясы.

1. Оқыту және үйрету әдістері: тәжірибелік жұмыстарды жасау: жұлын рефлекстерінің зерттелуі. Іргелес пәндермен интегрирленген клиникалық жағдайларды талқылау және талдау. Шағып топтарда жұмыс, зерттеу нәтижелерін талқылау, хаттамалау, аралық бақылау.

№1 Тәжірибелік жұмыс. Адамның клиникалық маңызға ие жұлынды рефлекстері.

Жұмыс мақсаты: адамның клиникалық маңызға ие рефлекстерімен танысу, оны зерттеудің дағдыларын қалыптастыру.

Әдісі.

Жүйке жүйесі қызметінің негізі – ең қарапайым реакциядан күрделіге қарай реакцияларды – шартты және шартсыз рефлекстердің өзара әрекетімен пайда болатын рефлекторлы әрекет құрайды.

Қас үстілік рефлекс. Қас үстілік доғаны неврологиялық балғамен ұрғанда пайда болады. Рефлекторлы доға: көз жүйкесі (үштік жүйкенің 1 талшығы),үштік жүйкенің сезімтал ядросы, бет жүйкесінің қозғалтқыш ядросы, бет жүйкесі. Жауапты реакция – қабағын түю.

Жақасталақ рефлекс. Кішкене ашық ауызды балғамен ақырын ұрған кезде пайда болады. Рефлекторлы доға: жақастылық жүйкенің сезімтал талшықтары (үщтік жүйкенің III талшығы), үштік жүйкенің сезімтал ядросы, көпіршедегі қозғалтқыш ядро, үштік жүйкенің ІІІ талшығының қозғалтқыш талшықтары. Жауапты реакция – шайнау бұлшықеттерінің жиырылуы.

Қолдың бүккіш сіңірінің рефлексі. Үшбасты бұлшықеттің сіңірінен балғамен ақырын ұрған кезде пайда болады. Рефлекторлы доға: тері- бұшықеттік жүйке, жұлынның VII және VIII мойын сегменттері. Жауапты реакция – иықтың үшбасты бұлшықетінің жиырылуы және білек буынының бүгілуі.

Тізе рефлексі. Тізе қақпасынан төмен орналасқан тығыз тізелік буынды балғамен ақырын ұрған кезде пайда болады.Рефлекторлы доға: бөкселік жүйке, жұлынның III және IV белдік сегменті. Жауапты реакция –бөсенің төртбасты бүккішінің жиырылуы және табанның жазылуы.

Ахиллов рефлексі. Өкшелік сіңірдің балғамен ақырын ұрған кезде пайда болады. Рефлекторлы доға: үлкенберцовті жүйке, жұлынның I және II сегізкөз сегменті. Жауапты реакция – табанның бүгілуі.

Жұмысқа қажет: неврологиялық балғаша, жұмыс адамға өткізіледі.

Жұмыс барысы.

1. тізе рефлексін анықтау үшін зерттелінушіге орындыққа отырып аяған аяғына қою ұсынылады. Балғашамен төртбасты бұлшықет сіңірінен ақырын ұрады. Сол және оң рефлекстерін салыстарады.

2. ахиллов рефлексінің анықталуы зерттелінуіші орындық үстіне тізеліп тұрған күйде анықталады.. аяқ ұштары салбырап тұрады. Неврологиялық балғамен өкше (ахиллов) сіңіріне ақырын соққы тигізеді. Аяқ ұштары бүгідеді ма, белгілейді.

3. білек рефлексін анықтау барсында зерттелінушінің қолы жартылай бүгілген және еркін күйде болған күйінде тәжірибеші алақанында болады. Тәжірибешінің үлкен саусағы зерттелінушінің екібасты бұлшықетінің сухожилиесіне орналасады. Балғамен соққы зерттелушінің үлкен саусағымен болады. Иық бұгіледі ме? Белгілну

4. иықтың үшбасты бұлшықетінің анықталуында тәжірибеші зерттелінушінің жанында тұрады, оның қолын горизантальді күйге дейін көтеріп, оны білектік бүгілісте иықтың бүккіші тік бұрышта салбырап түратындай етіп сол қолмен ұстап түрады. Неврологиялық балғамен соққы білектік бүгілгіште көрсетіледі. Иық бүгіледі ме? тіркеу.

Жұмыс нәтижесін қорытындылау.

6. Әдебиет. Тақырып бойынша дәрістер.

Негізгі:

1. Судаков К.В., и др. Нормальная физиология в динамических схемах: атлас: учеб.пособие. – М., 2009.

2. Агаджанян Н.А., Смирнов В.М.. Нормальная физиология: Учебник для студентов медвузов.- М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2007.

3. Ноздрачев А.Д., Орлов Р.С. Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

4. Физиология человека. Под ред. Р.Шмидта, Г. Тевса. М.,., в 3-х томах.- 2007.

Қосымша:

1. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека.Compendium: учебник. – М., 2009.

2. Современный курс классической физиологии (избранные лекции) с приложением на компакт-диске. Под ре. Ю.В.Наточина, В.А.Ткачука. – М.: ГЭАТАР-Медиа, 2007. – 384 с.

3. Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии: Учеб. пособие / Н.Н.Алипов, Д.А.Ахтямова, В.Г.Афанасьев и др.; Под ред. С.М.Будылиной, В.М.Смирнова. – М.: Издательский центр «Академия», 2005. – 336 с.

4. Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А. Агаджаняна.-М.: Высшая школа, 2007.

5. Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.

6. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. - Шымкент, 2006. - 66 с.

7. В.М. Смирнов. Физиология в рисунках и таблицах.- М., «МИА», 2007.