3 Зиянды шығыстың таралуын есептеу

Бастапқы мәндері:

зиянды шығыс түрі – қыздырылған газ.

түтін мұржасының биіктігі – Н = 15 м.

Есептеу:

(С_м) максималды зиянды заттардың жердегі конценрациясы х_м (м) қашықтықтағы дөңгелек ернегі бар шығыс көзінен қыздырылған газ-ауалық қоспа үшін қолайсыз метеорологиялық шарттарда мына формуламен есептейді:

мұнда А - атмосфера стратификациясының температурасына байланысты коэффициент, біздің өңір үшін А=200;

М – азот оксидінің шығысы;

F – атмосферада зиянды заттардың таралу жылдамдығы ескеретін өлшемсіз коэффициент, F=1;

Н – мұржа биіктігі, Н = 15 м.

–шығар газ температурасы t мен қоршаған ауа температурасының tайырымы,= 510 °С – газ турбинасынан кейін орналасқан түтін мұржасы үшін;

V – түтін газының суммалық көлемі, м³/с;

,

мұнда w₀ – газ шығысы жылдамдығы м/с.

,

m – мұржадан газ–ауа қоспасының шығу шартын ескеретін коэффициент мына формуламен аны0талады:

,

мұнда ;

.

.

n – өлшемсіз коэффициент, жылдамдыққа байланысты аламыз

болғанда n=1.

Олай болса максималды зиянды заттардың жердегі конценрациясы:

Берілген (С_м=0,0459M_i) максималды зиянды заттардың жердегі конценрациясы шығыс көзінен қолайсыз метеорологиялық шарттарда х_м (м) қашықтыққа дейін жетеді:

мұнда

.

(С) зиянды заттардың жердегі конценрациясы шығыс көзінен әр түрлі қашықтық мына формуламен анықталады:

мұнда – өлшемсіз мән, азот диоксиді максимальді концентрациясы ПДК мәнінен 8,7 есе асатындықтан х/х_м қатынасына байланысты қауіпті жел жылдамдығында анықталады. Шығыс көзінен санитарлы-қорғау зона шекарасына дейінгі қашықтықты анықтаймыз:

График бойынша х/х_м =8,5 анықтаймыз.

Шығыс көзінен санитарлы-қорғау зона шекарасына дейінгі қашықтықты х_СЗЗ=х_м8,5=508,5=425м кем болмау қажет.

Құрылыс териториясының ерекшелігін ескере отырып санитарлы-қорғау зонасы 500 м деп қабылдаймыз.

4 Атмосфераға лақтырылған ластайтын заттардың төлемдерін есептеу

ПДВ өлшемдерінен аспайтын көлемдегі атмосфераға лақтырылған ластайтын заттардың төлемдері:

мың.тг./жыл

мұндағы С_ni – атмосфераға лақтырылған ластайтын заттардың экологиялық төлем бағасы.

Кесте 1

Атмосфераға лақтырылатын газдың суммалық көлемі

Зат атауы	М
	г/с	т/жыл
Азот оксиді	7,81	246,3
Азот диоксиді	16,11	508,045
Көмір сутегі	0,01036	0,3267
Көмір оксиді	1,6835	53,09
Барлығы		807,7617

Лақтырылған ластайтын заттардың төлемдері:

П_н=807,7617т/жыл200тг=161552,34 теңге

Қорытынды

Атмосфералық ауаны қорғауды нығайту мақсатында өндірістік және басқа да тастамаларды тазалау үшін эффективтілігі жоғары қондырғылар енгізу қажет.

Қарастырылып отырған құрылыс материалдар өндірісінің қоршаған ортаға тигізітен біршама әсері қазіргі талаптары бойынша жұмыс істеп тұрған технологиялық процестерді жаңарту кезінде экологиялық – экономикалық бірліктерді сақтау қажет. Өндірістің ішкі тиімділігін жүргізу экология – экономикалық жүйеден бөлінуі мүмкін емес, себебі, табығы факторлар тек сыртқы шектеулер сияқты көрінбейді, сонымен қатар экономикалық процестің функционалдық құралы болып табылады.

Жүйелі мониторингтің тиімділігі тек ақпараттық құралдары қолдану арқылы жетуі мүмкін емес. Динамикалық бақылау үшін оны пайдалану және технобиогеазенозды тиімділеу үшін тілге аудару керек және бақылаушы блоктарды және ағындарды сипаттайтын болуы тиіс , сонымен қатар қоршаған ортаға түсетін зиянды заттардың миграциясын және траксформациясын көрсете білуі крек.

Бұл өнеркәсіптік кәсіпорындардың табиғи ортаны қорғау іс - әрекеттерін бағалауға мүмкіндік береді және де өндірістің болашақ бағытын және тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді. Қазіргі кезде өндіріс кәсіпорындарының табиғат қорғау іс - әрекетін бағалауға күрделі міндетті көрсеткіштер көмегімен жүргізіледі. Олардың негізгі мүмкінді болатын шаралары зиянды қалдвқтарды тазарту шамасы , қоршаған ортаның ластану деңгейінің шамасые капиталдық және эксплуатациялық шығын шамасын айналымды сумен қамтамасыз ету жүесімен жабдықтау техникасымен және суды пайдалану кезектілігі ,аз қалдықты және қалдықсыз технологияларды енгізу.

Қазіргі кезде түзілген жағдайда қоршаған ортаны белгілі бір уақыт ішінде зиянды заттар мөлшерін абсолютті шамалау. Әрбір табиғи ретон үшін ластаушы заттардың шығуы әртүрлі болуы керек, себебі қабылдау қабілеті жіне барлық жүйесінің тепе – теңдігіне әсер етпейтіндей етіп неитарлдау қабілеті де әртүрлі болып кледі. Бұл бағыттағы және табиғи ретондар үшін экологиялық күштің шекті мүмкіндігін анықтауда әрбір табиғи сфера және жалпы алғанда ретонның қоршаған ортасы үшін бар жиынтық күшті анықтауымыз қажет. Бұл уақытта технологиялардың экологиялығын өзара салыстыру керек және әртүрлі өндіріс обьектілерінің ортаға тигізетін әсер деңгейін салыстыру қажет.

Кірпіш күйдіру цехынан атмосфераға газ қалдықтарының немесе аспирациялық ауа шығаратын өндірістік өнеркәсіптер қатарына жатады. Газ қалдықтары және аспирациялық ауа құрамында концерогенді немесе улы заттар кездеседі. Қалдық газдардың параметрлері көлемі, құрамы, концентрациясы , температурасы, ылғагдылығы және шаңдардың физика- химиялық сипаты: дисперстілігі және химиялық құрамы, тығыздығы, жабысқатығы, су өткізгіштігі және т.б. өндіріс сатыларына байланысты кең шектерде ауытқиды.

Заттардың шектік мүмкіндік нормаларын еспетеу кезінде ұйымдастырылған қалдықтармен бірге кірпіш күйдіру цехытары үшін 20-25% ті құрайтын ұйымдаспаған қалдықтарды есепке алуымыз керек.

Бұл қатарға төмендегілерді жатқызуға болады: шикізаттың ашық стадиялары, көмір қоймаларын, шлам жинағыштар, жартылай өнім қоймалары және шұнқырлар. Негізінен ұйымдаспаған қалдықтармен қоршаған ортаны ластаған кездегі қалдық құралы өндіріс технологиясындағы қалдық құрамымен бірдей болып кледі.

Атмосфераның жер қабатының тазалығын қамтамасыз ету үшін істеп тұрған кәсіпорынды реконструкциялау және жаңалап жобалау кезінде атмосфераны әр ластану көздеріне шекті мүмкіндік тастамалар (ШМТ) қоюдың, сондай – ақ қоршаған ортаға келтіретін экономикалық зияндылығын бағалаудың үлкен мәні бар.

Мүмкіндік-шектік тастамалар ғылыми-техникалық норматив деп аталады, бекітілген жағдайда, оның жерге қонардағы ластандырылған концентрациясы сол көзден шығып жатқан нормасынан аспауы керек, халыққа өсімдік және жануарлар өміріне, тигізетін зияндылығына байланысты.

Мүмкіндік-шектік концентрациясы-жағдайсыз заттың ауадағы мөлшері, күнделікті адамға тигізер зияндылығы уақытқа байланыссыз патологиялық өзгерісіне және қандайда бір ауруға душар етпеуі керек, ауада халық тұратын жерде бір мезгілде және күндік тәулік мерзімінде бекітіледі.

ШМТ – ды қарастырған ластау көздерінен ауа қабатында ластаушы заттардың концентрациясы елді – мекен, өсімдіктермен жануарлар әлемі үшін ауа сапасының нормативінен аспайтын жағдайға тастамалардың ғылыми – техникалық нормативін айтамыз.