- •I я так лічу. Ёсць і беленькая, мая ўласная, але толькі пачатая.
- •I далёка ўжо дапяў? — спытаў Майстра. — Яшчэ людзі нешта ядуць на гэтым свеце, ці ўжо, як цыганскія коні, адвыклі? Па чым новы опіум для народа — буханка хлеба?
- •I багата ў горадзе сёння такіх новых беларусаў-бізнесме-наў, прадпрымальнікаў?
- •I патухлае, разбітае у друз сонца над яго галавой зноў заззя-ла і пачало падштурхоўваць яго ў плечы, прыспешваць. I зноў загучала з неба і ў ім пераможная песня...
- •I сярод гэтага галасу і тлуму Майстра пачуў выразны і неза-даволены буркат:
I сярод гэтага галасу і тлуму Майстра пачуў выразны і неза-даволены буркат:
— На храна мне гэты майстра. Такія спаборніцтвы загубіў. Сапсаваў усю абедню, смаркач...
Гэтыя словы і з такой жа выразнасцю прычуліся яму і цяпер, за юбілейным застоллем. Таму што сапраўды і цяпер ён мог сапсаваць напрыканцы ўсю абедню і тут. Ён прыйшоў, ён перамог. Толькі з таго часу і па сённяшні дзень хварэў на ногі. Ногі пачалі яго падводзіць і зараз. Хаця твар быў асветлены былой яго ўсмешкай, крыху стоенай, крыху іранічнай, а увогуле шчас-лівай, Майстра пахіснуўся. 3 абодвух бакоў кінуліся, каб пад-трымаць яго. Але ён уцвердзіўся, адштурхнуў памагатых. Пад-нёс да рота чарку, выпіў да донейка і ўцёрся рукавом смокінга.
— Прелесть, прелесть, ну просто ужас, — усхліпнула сястра, што стаяла з уколам напагатове. Толькі ўкол той не спатрэ-біўся больш. Ён заставаўся яшчэ ў прытомнасці, але жыцця ў ім ужо не было. Хаця яму хапіла яшчэ свядомасці адчуць ня-ёмкасць, той нябачны цень, што пралёг паміж ім і тымі, з кім ён сядзеў за юбілейным сваім сталом, піў, еў, баляваў. Цвера-зейшыя з іх, каго яшчэ гарэлка не ўзяла, не пазбавіла памяці, а найболын тыя, каго гарэлка і няздольна была цяпер узяць, ста-ранна адводзілі ўбок вочы, гаварылі адзін з адным і каля яго шэптам.
Паміж імі і Майстрам ужо была мяжа. Тая заўсёдная, нябач-ная, але вельмі выразная мяжа, што кожны раз пракладваецца, калі нехта з родных і блізкіх вось-вось павінен адысці, сканаць. Адчужанасць яшчэ на гэтым свеце паміж тым, хто прыгавораны ўжо да памірання, будучым нябожчыкам і тымі, хто застаецца. Нябожчык быў яшчэ жывы, яшчэ прымаў чарку і імкнуўся нават нешта мовіць. Але ён знаходзіўся ўжо ў іншым вымярэнні. Там, адкуль ні голасу, ні гуку, таму, пэўна, адтуль ніхто і не вяртаецца. I трапіць туды ніхто па сваёй ахвоце няздольны. Майстра ж парушыў гэты спрадвечны запавет чалавеку. Ён развітваў-ся і вітаў іх, бласлаўляў поўнай чаркай горкага віна ўжо адтуль, з таго свету, з труны, з магілы. Бунтоўна жыў, бунтоўна і канаў.
Вітаў і бласлаўляў. I слязінка, тая, апошняя, што дадзена чалавеку перад вечным ужо супакаеннем, няцямная і яшчэ гара-чая, выкацілася з яго вачэй і ціхенька пабегла па халодным ужо твары. Слязінка тугі і журбы па сабе, па сваім грэшным жыцці і незямной ужо радасці пазбаўлення.
Да бальнічнай палаты яго ўжо не давезлі. Майстра адышоў па дарозе туды, у шыкоўным прэзідэнцкім ці прэм'ераўскім "мерсэдэсе", у якім апусцілі шкло, так папрасіў ён сам, здолеў яшчэ папрасіць. Майстра выставіў у тое шкло сівую галаву на-сустрач свежаму і бадзёраму ветрыку, крыху ахмялеламу ад пер-шага маладога марозу. Дыхнуў апошні раз духам і пахам блізкай зімы. А выдыхнуць ужо не паспеў, так, з тым перадзімовым хо-ладам усярэдзіне і пайшоў.
А калі прыспеў час пакласці яго ў труну, доўга не маглі расціснуць сцятую ў кулак руку. А расціснулі — не зразумелі, што гэта ён так апантана абараняў, — маленькі і непрыгожы звычайны чорны каменьчык, якіх шмат паўсюдна і ў полі, і на дарозе. Падзівіліся з таго каменьчыка і нябожчыка, але на ўсякі вы-падак не выкінулі, пакінулі ў труне, як і урну з прахам яго жонкі.