«Биогеоценология» пәнінен тестер жинағы

1. Бір-бірімен және ортамен әрекеттесетін өсімдіктер жиынтығы –

A) фитоценоз

2. Жер бетіндегі өмірдің көзі, қайнар булағы –

A) күн

3. Орман, батпақ, егіс даласы, бауша, парк-бұлардың барлығы өсімдіктер қауымы немесе –

A) фитоценоз

4. Өсімдіктер қауымының тіршілік заңдылықтарын арнайы зерттейтін ғылым –

A) фитоценология

5. Бейорганикалық немесе өлі компоненттердің атауы –

A) экотоп

6. Тірі организмдердің бірлестігінен және олардың тіршілік ортасынан туратын функционалдық жүйе –

A) экожүйе

7. Фитоценоздан, зооценоздан және микробоценоздан турады –

A) биоценоз

8. Қоршаған ортадағы бейорганикалық заттардан органикалық зат түзетін организмдер –

A) автотрофты

9. Дайын органикалық заттарының қоректенетін организмдер –

A) гетеротрофтар

10. Экосистема терминінің авторы ағылшын экологы –

A) А.Тенсли

11. Өсімдіктердін бір-біріне әсер ету жолдарының толық классификациясын жасаған –

A) В.Сукачев

12. Турлердің тіршілік әрекетін өнімдерін бөлу арқылы бір-біріне ықпал етуі –

A) аллелопатия

13. Ұшпа заттардың классификациясын 1957 жылы берген –

A) Г.Грюммер

14. Күрделі өсімдіктердің бір-біріне әсерін –

A) коллиндер

15. Күрделі өсімдіктердің қарапайым өсімдіктерге әсері –

A) фитонцидтер

16. Қарапайым өсімдіктердің бір-біріне әсері –

A) антибиотиктер

17. Қарапайым өсімдіктердің күрделі өсімдіктерге әсері –

A) маразминдер

18. Автотрофты өсімдіктердің тірі мүшелерінің метаболиттерінің әсері –

A) фитоэккрисодинамия

19. Өсімдіктердің өлі қалдықтарын пайдаланатын сапрофиттердің метаболиттерінің әсері –

A) сапрокринодинамия

20. Өсімдіктердің жер үстіндегі мүшелерінің метаболиттерді бөлетін негізінен –

A) жапырақтар

21. Фитоценоздағы өсімдіктердің жер бетіндегі мүшелері метаболиттерді –

A) газ түрінде

22. Табиғы сурыптаудың нәтижесінде ортада бірге өмір суре алатын өсімдіктер түрлерінің құрылуы –

A) фитоценоз

23. Өзімен эволюциялық бірге дамымаған өсімдіктерге зияның тигізетін өсімдік түрі –

A) ащы жусан

24. Әр түрлі түрлерге жататын организмдердің қарым – қатынастары сол екі организмге немесе біреуіне пайда әкелсе –

A) симбиоз

25. Егер әр түрлі түрлерге жататын организмдер арасындағы қарым-қатынас нәтижесінде бір организм, екінші организмге зиянын тигізсе –

A) антибиоз

26. Егер симбиоз екі организмге де пайда әкелетін болса –

A) мутуализм

27. Егер симбиоз тек бір түрге ғана пайда әкелетін болса –

A) комменсализм

28. Белгілі бір орында табиғи пайда болған, белгілі құрамды, тіршілік жағдайы біркелкі қауым –

A) ассоциация

29. Бір немесе бірнеше түрге жататын организмдердің өзара қорек, тұрағы жетіспеушілік жағдайындағы қарым-қатынастар –

A) бәсекелестік

30. Түрлер арасында болатын қарым – қатынастардың ең жоғарғы формасы –

A) жыртқыштық

31. Бір түрдің екінші бір түр өкілін қорек немесе тіршілік ортасы ретінде пайдалану –

A) паразитизм

32. Екі түрге жататын организмдердің кеңістікте бір-біріне ешбір зиянын тигізбе селбесіп тіршілік етуі –

A) симбиоз

33. Бір түрдің қоректік қалдығымен екінші организм қоректене отырып оған ешбір зиян келтірмейді –

A) комменсализм

34. Әр түрге жататын организмдер бір-біріне қолайлы жағдай туғыза отырып селбесіп тіршілік етуі –

A) мутуализм

35. Жануарлардың орын ауыстыруы арқылы тұқымдарын кеңістікке тарату құбылысы –

A) зоохария

36. Организмдердің денесінен өзіне тән химиялық өнімдер шығару арқылы қарым-қатынас жасау жолы –

A) аллелопатия

37. Объектінің атқаратын функциясына сипаттама беру –

A) экожүйе

38. Қоректік қарым-қатынастардың ғылымда аталуы –

A) абиотикалық факторлар

39. Тіршілік барысындағы организмдердің бір-біріне тигізетін әсері немесе ықпалы –

A) биотикалық факторлар

40. Бір немесе бірнеше түрлерден құралған фитоценоз –

A) жай флоралы

41. Фитоценоздың құрамы көптеген түрлерден тұрса –

A) күрделі флоралы

42. Сыртқы ортаның жағдайы мен қарым – қатынасына байланысты тіршілік формасы –

A) экоморфа

43. Түрлердің систематикадағы орны, олардың өсу формалары және биологиялық ритмімен анықталатын тіршілік формасы –

A) биоморфа

44. Биоморфа және экоморфаның бірлігі –

A) экобиоморфа

45. Бір немесе бірнеше түрлердің фитоценозды құруда басымдық көрсетуі –

A) доминант

46. Фитоценоздардағы ценотикалық маңыздылығы әртүрлі түрлер тобы –

A) фитоценотиптер

47. Қауымды жасаушылар, құрушылар –

A) эдификаторлар

48. Қауымды жасауға қатысушылар –

A) ассектаторлар

49. Табиғи бұзылған қауымды құрушылар –

A) аутохтондылар

50. Территорияны басып алып басқа компоненттерді өздеріне бағындыру процессі –

A) виоленттер

51. Олар өте шыдамды, төзімді, виоленттер жасаған ортаның жағдайында өмір сүре алады –

A) патиенттер

52. Сирек өскенде доминант болатын өсімдіктер –

A) потулекторлар

53. Тығыз, қалың бірақ тамырсабақтарын бір-бірімен байланыспай өскенде үстемдік жасай алады –

A) дензекторлар

54. Қауымның басты және басты емес қабаттарындағы басқа қатысушылар –

A) ингредиенттер

55. Тұқымымен көбейетін көпжылдық өсімдіктерді жастық топтарға бөлудің кезеңдері –

A) төрт кезең

56. Бірінші тыныштық кезеңі –

A) жасырын

57. Тұқымның өсуінен бастап дербес организмнің генеративтік жолмен көбейюіне дейін –

A) виргинильді

58. Генеративтік өркендердің пайда болуы –

A) генеративті кезең

59. Биогеоценология алғашында қандай ғылымдардың шеңберінде пайда болды?

A) өсімдіктер географиясының

60. Биогеоценология нені зерттейтін ғылым?

A) өсімдіктер мүшелерінің сыртқы құрылысын

61. Биосфераның ең кіші бөлшегі не?

A) фитоценоз

62. Батыс ғалымдары биогеоценологияны қандай ғылымның бір бөлігі деп санайды?

A) географияның

63. Тірі табиғатқа қатысты жер бетіндегі барлық құбылыстардың бір-бірімен тығыз байланысты екендігі туралы ойларды алғаш айтқан кім?

A) Вавилов

64. Ғылымға «эпигенема» деген түсінікті кім еңгізді?

A) проф. Работнов

65. Жер қыртысының өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер және адамдар тіршілік ететін беткі қабықшасын биогеосфера деп атауды кім ұсынды?

A) Вернадский

66. Биосферада энергиялық двигатель ролін не атқарады?

A) өсімдіктер

67. Жер планетасының тіршілік жинақталған аймағын Ламарк, Зюсс және Вернадский не деп атауды ұсынды?

A) биогеосфера

68. Вернадскийдің көзқарасы бойынша биосфераның қалыңдығы қанша км шамасында?

A) 25-30 км

69. Акад. Лавренко тіршіліктің жинақталған қабатын не деп атауды ұсынды?

A) геосфера

70. Жер қабатының тіршілік шоғырланған қабықшасын «биогеосфера» деп атау керек екендігін кім ұсынды?

A) Сукачев

71. Адамдардың тіршілік нәтижесінде акад. В.И.Вернадскийдің көзқарасы бойынша биосфера жаңа геологиялық эволюциялық өзгерістерге душар болып неге айналуы мүмкін?

A) техносфераға

72.Табиғаттағы биосферадағы тепе-тендікті бұзбай табиғи байлықтарды дұрыс пайдалану үшін не істеу керек?

A) терең комплекстік зерттеулердің нәтижесінде жасалған болжамдар негізінде келешекте оның ешқандай зияны болмайтындығына көз жеткізіп барып жұмыс жасау керек

73. Биосфераның ең майда және ішкі біркелкі бөлігі не деп аталады?

A) фитоценоз

74. Биогеоценоздар компоненттерінің бір-бірімен байланыстылығы неге негізделген?

A) өсімдіктермен топырақтың қарым-қатынасына

75. Биогеоценоз терминімен қатар әдебиетте «экосистема» деген термин қолданылады, ол терминнің авторы кім?

A) Сукачев

76. Биогеоценоздардың кеңістіктегі шекарасы немен анықталады?

A) зооценоздар шекарасымен

77. Экосистеманың шекарасы немен анықталады?

A) биогеоценоз шекарасымен

78. Экосистема және биогеоценоз шекарасы бір-біріне қандай жағдайда сәйкес келеді?

A) ешқандай жағдайда сәйкес келмейді

79. Географиялық терминдерден биогеоценозға мәні жағынан ең жақын терминді көрсет

A) ландшафт

80. «Фация» дегеніміз ландшафтың ішкі компоненттер құрамы жағынан ең біркелкі бөлшегі, ол терминді кім ұсынды?

A) Сукачев

81. Фацияның биогеоценоздан айырмашылығы неде?

A) биогеоценоздан айырмашылығы фация тіршіліксіз болуы мүмкін, оларды айдада зерттеуге болады

82. Биогеоценотикалық жүйелердегі процестердің ішіндегі ең маңыздысы қайсысы екендігін көрсету керек

A) өсімдіктер биомассасының түзілуі

83. Парцелла дегеніміз не?

A) бір-бірімен құрамымен, өздерінің компоненттерінің қасиеттерімен олардың арасындағы байланыстары және материалдық-энергетикалық айырбастарымен ерекшеленген биогеоценоздардың структуралық бөлігі

84. Биогоризонттар дегеніміз не?

A) ярустың ценоэкосистемадағы функциональдық бөлшегі

85. Академик Б.А.Быковтің мәліметі бойынша ТМД елдерінде өсімдіктерді қанша ярустарға бөлуге болады?

A) 3 - (ағаштар, бұталар, шөптесін өсімдіктер)

86. Проф. Бейдеман өсімдіктердін жер асты бөлігін қанша ярусқа бөлді олардын аттары?

A) 4 ярусқа (омброфиттер, гидрофиттер, трихогидрофиттер, фреатофиттер)

87. Фитоценоздардың көлденең жазықтықта біркелкі болуы өте сирек кездеседі соған байланысты Л.Г.Раменский фитоценоздарды тек үшке бөлуді ұсынды, соларды көрсетіндер

A) эдафотопикалық, зоогендік, антропогендік

88. Консорция дегеніміз не?

A) тағдырының бірлігімен тығыз байланысқан, әртекті организмдердің үйлесімділігі

89. Консорция неше негізгі бөліктен турады, аттарын атап көрсетіңдер?

A) екі бөліктен - детерминанттан және консорттардан

90. Консорцияның орталық өсімдігі проф. Работнов бойынша не деп аталады?

A) эдификатор

91. Консорция детерминанттарымен қоректенуі және орналасуы жағынан байланысқан организмдер не деп аталады?

A) автотрофтар

92. Бірінші концентрға консорция детерминанты, автотрофты өсімдікпен тікелей тек қоректенумен байланысқандарға қандай организмдер жатады?

A) паразиттер

93. Бірінші концентрға консорция детерминанты, автотрофты өсімдікпен тікелей тек орналасуымен байланысқандарға қандай организмдер жатады?

A) фитофагтар

94. Проф. Работновтің (1983) көзқарасы бойынша консорциядағы бірінші концентрдің құрамына нелер кіреді соларды көрсету керек

A) биотрофтар, сапротрофтар және эккрисотроптар

95. Проф. Работновтің (1983) көзқарасы бойынша бірінші концентрдің биотрофты консорттарының құрамына қандай организмдер кіретінін көрсету керек

A) жануарлар фитофагтар, фитопаразиттер (саңырауқұлақтар, бактериялар, актиномицеттер, вирустар, кейбір гүлді өсімдіктер және симбионттар)

96. Работнов бойынша бірінші концентрдің сапротрофты консорттары құрамына қандай организмдер кіретінін көрсету керек

A) ризосфера организмдері, актиномицеттер, балдырлар

97. Эккрисотрофтардың негізгі ролі неде екендігін көрсету керек

A) сапрофиттердің бөліп шығаратын метаболиттеріндегі тамырлардың бөліп шығаратын заттарындағы кейбір улы заттардың күшін жояды

98. Екінші концентрдің консорттары құрамына нелер жататындығын көрсету керек

A) фитофагтар және фитопаразиттер

99. Консорцияларды бір-бірінен неге байланысты ажыратуға болады немесе қандай ережені пайдалануға болады соны көрсетіңдер

A) орталық түрдің және өсімдік қауымының өзгеретіндігіне байланысты

100. Корчагин және Работнов консорциялардың динамикасының (өзгеруінің) қанша формасын ажыратты соларды көрсетіңдер

A) 5 формасын - маусымдық, флюктуациялық, сукцессиялық, онтогенетикалық, эволюциялық

101.Өсімдіктер жабыны туралы ілім не деп аталады соны көрсету керек

A) география

102. Акад. Тахтаджян (1973) организмдерді неше топқа бөлді соларды көрсету керек

A) 2 топқа - өсімдіктер, жануарлар

103. Акад. Быковтың пікірінше экосистемалар классификациясын нені негізгі алып жасау керек

A) жануарлар классификациясын

104. Биогеоценотикалық жүйелердің үйымдасуында негізгі қанша аспектіні ажыратуға болады соны көрсету керек

A) 2 - физикалық, химиялық

105. Судағы биогеоценоздар структурасы неге қарапайым, себебі неде?

A) суларда өсімідктер жоқ

106. Редуценттерге негізінен нелерді жатқызуға болады

A) жасыл өсімдіктер

107. Акад. Сукачевтің пікірінше қоршаған ортаның қолайсыз жағдайында қалыптасқан биогеоценоздарда жетекші ролді қандай компоненттер атқаратының көрсету керек

A) өсімдіктер, эдафотоп

108. Акад. Сукачевтің пікірінше қоршаған ортаның қолайлы жағдайында қалыптасқан биогеоценоздарда жетекші ролді қандай компоненттер атқаратының көрсету керек

A) климатоп, эдафатоп

109. Фитоценоздың фитомассасына қатысты жалпы бірінші өнім дегеніміз не, соны көрсету керек

A) өсімдіктердің тыныс алуына жұмсалғаннан қалған органикалық зат мөлшері

110. Жалпы органикалық затты өндіруді 4 сатыға бөледі солардың ішіндегі екінші өнім дегеніміз не соны көрсету керек

A) фотосинтез процесіндегі құралған органикалық зат мөлшері

111. Фитоценоздар құрамындағы гетеротрофтар биомассасына нелер жататынын көрсету керек

A) өсімдіктердің жер асты мүшелерінің биомассасы

112. «Тіршілік формасы» деген терминді бірінші рет қай жылы кім ұсынған?

A) Быков Б.А. 1967

113. Раункиер тіршілік формалары классификациясын ұсынғанда, ол нені негізге алған?

A) өсімдіктердің гүлдеп жеміс беру қабілеттілігін

114. Раункиер ұсынған тіршіклік формаларының спектрінде қай аймақта (зонадA) фанерофиттер басым екендігін көрсету керек

A) жерорта теңіз аймағында

115. Раункиер ұсынған тіршік формаларынның биологиялық спектрінде қай аймақта (зонады) терофиттер басым екендігін көрсету керек

A) тропикада

116. Жануарлардың биогеоценоздағы атқаратын роліне байланысты Д.В.Панфилов (1966) жануарлар классификациясын ұсынды. Сол классификацияда Панфилов жануарларды қанша қызметтік-биогеоценотикалық топтарға бөлуді ұсынды?

A) 10

117. Жануарлардың биогеоценоздағы қызметін немесе тіршілігін бөлек блоктарға бөліп қараған дұрысырақ мәліметтер береді. Мысалы :

1) топырақ қабаттарындағы, 2) жер бетіндегі топырақ қабаттарында кездесетін жануарларды көрсету керек

A) балықтар, құмысқалар, таракандар

118. Бір компонент екінші компонентке ешқандай зиянын тигізбей, шамалы болсада артықшылыққа жететін болса, ондай қарым-қатынасты не деп атауға болады?

A) симбиоз

119. Паразит өсімдіктер қатарына қайсылары жататынын көрсету керек

A) арамсоя, бидай

120. Жартылай паразиттерге қандай өсімдіктер жататынын көрсетіңдер?

A) арамсоя, жоңышқа

121. Жартылай паразиттердің паразит өсімдіктерден айырмашылығын көрсету керек

A) өздерінің жасыл жапырақтары арқылы органикалық заттар түзеді. Сонымен бірге өзінің қожайынынан су және минеральды заттарды сорып, оның тіршілігіне әсер етеді

122. Фитоценоздар құрамына жаңа түрлер еңгенде, олар өзгеріске ұшыратады. Сондықтан жаңа түрлерді жерсіндіргенде оның не алып

келетініне көңіл аударылу керек. Мысалы Венесуэладан таралған қандай өсімдік түрі онтүстік Америка, Африка, Азия, Австралия өзендерін, каналдарын толтырды соны көрсету керек

A) элодея

123. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің және жануарлардың қабілеттіктері жоқ нәрселерге микроорганизмдердің мүмкіншіліктері бар сол нәрселерді көрсету керек

A) энергияны күн сәулесінен және биоорганикалық заттардан алады + кейбіреулері алғашқы продуцееттерденде алады

124. Мухитдардағы судың бетінің 1 гектарындағы балдырлардың массасы - құрғақ заты шамамен қанша болуы мүмкін?

A) 10-15 тонна шамасында

125. Ылғалы мол шалғындықтардағы биогеоценоздарда 1 гектарда балдырлар массасы шамамен қанша болуы мүмкін?

A) 300 кг

126. Бактериялармен саңырауқұлақтардың биогеоценотикалық жүйелердегі қызметі ерекше соны көрсету керек

A) органикалық және минералдық заттарды бөлшектейді

127. Бактериялардың жер тарихында геологиялық дәуірлерде тіршілік еткені қанша жыл болды?

A) 2 млд

B) 3,5 млд

C) 500 млн

D) 300 млн

E) 5 млд

128. Бір клеткалы және көпклеткалы көптеген саңырауқұлақтар жоғарғы сатыдағы өсімдіктер тамырларымен қатынаста болып не түзетіндігін көрсету керек

A) жаңа күрделі организм түзіледі

129. Кейбір саңырауқұлақтар (мысалы аскомицеттер) балдырлармен бірлесіп тіршілік ету нәтижесінде қандай организм түзілетіндігін көрсету керек

A) мүк

130. Қарапайымдылар немен қоректенеді?

A) жоғарғы сатыдағы өсімдіктер тамырларымен

131. Топырақта қарапайымдар негізінен қандай жерлерде шоғарланады

A) топырақтаң терең 1 м төмен қабаттарында

132. Атмосфера жердің газды қабығы, оның негізгі құрам бөліктерінің пайыздық мөлшері қандай

A) азот - 50% , өттегі - 40%, аргон - 5%, қалған газдар - 5%

133. Химиялық құрамына байланысты жердің бар атмосферасы төменгі 100 км-ге дейін неше және қандай қабаттарға бөлінеді?

A) үш қабатқа - ноосфера, тропосфера, стратосфера

134. Атмосфераның қандай бөлігі материалдық-энергетикалық компонент ролінде биогеоценоз құрамына кіреді?

A) ионосфера

135. Топырақ қатты, сүйық, газ және тірі бөліктерден турады. Бұлардың ара қатынасы әртүрлі топырақтың минералдық құрамына әртүрлі макроэлементтер мен микроэлементтер кіреді де, олардың қосылыстары топырақтың химиялық құрамын анықтайды топырақтағы минералдық және органикалық заттардың мөлшрлері қалай

A) минеральдық - 50%, органикалық заттар - 50%

136. Құрылықтағы биогеоценоздарда топырақтағы су маңызды биогеоценотикалық роль атқарады. Су топырақта әртүрлі формада бола алады солардың бірі қабыршақты формада. Сол судың қабыршақты формасын қандай организмдер пайдалана алады?

A) өсімідіктердің барлық түрлері оңай сіңіре алады

137.Топырақтағы қандай сулар биологиялық өлі қорға жатады

A) гравитациялық формадағы

138. Топырақтағы қандай формадағы судың жылжуы нәтижесінде топырақтың беткі қабаттарында тұздар жиналады?

A) гравитациялық формадағы судың

139. Қоршаған орта өзгергенде кез-келген фитоценозда қандай өзгерістер болады?

A) оның құрамындағы фитоценоздардың флоралық байлығы өзгереді

140. Кәрілік кезең –

A) сенильді

141. Түрдің тиісті фитоцинозда өмір сүру формасы –

A) ценотикалық популяция

142. Әрбір өсімдік қауымының маңызды белгілерінің немесе қасиеттерінің бірі –

A) структура

143. Фитоценоздың вертикалдық структурасының элементі –

A) ярустылығы

144. Фитоценоздың горизонтальдық структурасының элементі –

A) мозайкалылығы

145. Фитоценоздың негізгі структуралық санымен бірге экологиялық және энергетикалық бөлігі –

A) қабат

146 . Фитоценоздағы қабаттың бөлігі –

A) ярус

147. Ярустың көлбенең бөлгендегі бөлшегі (биік ағаштардың бөрік басы) –

A) қалқа

148. Ярустың ценоэкосистемадағы функционалдық бөлшегі –

A) биогоризонт

149. Жаңбыр суын және конденсацияланған ылғалды пайдаланатын өсімдіктер –

A) амброфиттер

150. Тамырлары, тамырсабақтары және түйнектері жер бетіне жақын орналасқан артық ылғалды жағдайда өсетін өсімдіктер –

A) гидрофиттер

151. Тамырлары мен тамырсабақтары орташа тереңдікте орналасқан, топырақтың каппилярларындағы суды пайдаланатын, өсімдіктер –

A) трихофиттер

152. Тамырларын мен тамырсабақтары топырақтың терең қабатындағы ерітінділерді пайдаланатын өсімдіктер –

A) фреатофиттер

153. Фитоценоздың вертикаль жазықтықтағы көрінісін суретке түсіріп немесе суретін салып алуды –

A) бисекта

154. Теңбілділіктің эдафотоптың яғни жердің тегіс еместігіне байланысты (көтеріңкі немесе төмендеу) түрі –

A) эдафотопикалық

155. Өсімдіктердің ұрық бастарының таралуының, өскіндерінің өсіп жетілуінің кездейсоқтығына байланысты теңбілділік –

A) эпизодтық

156. Өсімдіктердің бір түрлерінің екінші түрлеріне әсер етуі, соның ішінде нано-және микрорельефтың пайда болуы –

A) ценобиотикалық

157. Өсімдіктердің вегетативті көбеюінің ерекшеліктеріне байланысты бір түрге жататын дербес организм – клон пайда болуы –

A) клоналдық

158. Ценоздардың зоокомпоненттерінің әсерінен микрорельефтің пайда болуы, ортаның өзгеруі –

A) зоогендік

159. Адам әрекетінің жергілікті ортаға әсер етуі –

A) антропогендік

160. Жел, су тағы басқа сыртқы факторлардың фитоценозға әсері –

A) экзогендік

161. Фитоценоздағын мозайкалылығының эпизодтық, ценобиотикалық, клоналдық формаларының бірігуі –

A) фитогендік

162. Бір тәулік ішінде өсімдіктің қызметтерінің өзгеруі (фотосинтез, транспирация) –

A) тәуліктік өзгергіштік

163. Кейбір өсімдік түрлерінің гүлшоғырлары бір тәулік ішінде күнге байланысты орналасады, жапырақтарының бағыты өзгереді –

A) тәуліктік

164. Планктон балдырлары күндіз күн сәулесі түсетін барлық қалыңдықтарда кездесуі –

A) тәуліктік

165. Балдырлардың түнде судың жоғары бетіне шоғырлануы қай өзгергіштікке жатады ?

A) тәуліктік

166. Қияқ және елек шөп тұқымдастарының таңертен гүлдеуі қай өзгергіштікке жатады?

A) тәуліктік

167. Консорция туралы ұғымды –

A) В.Н. Беклемишев

168. Фитоценоз структурасының бөлігі, өзгеруінің негізгі ұясы –

A) консорция

169. Консорцияға кіретін түрлер –

A) консорттар

170. Консорцияға кіретін басты автотрофты түр –

A) консорция детерминанты

171. Работнов консорцияның орталық бөлігі болып кез-келген өсімдік бола алады –

A) автотрофты

172. Басқа бір өсімдік денесіне бекіп тіршілік ететін өсімдіктер –

A) консорттар – эпифиттер

173. Консорцияның орталық өсімдігі органикалық заттарды синтез жасайтын –

A) продуценттер

174. Жануарлардан консорттар ретінде үлкен роль атқаратындар –

A) фитофагтар

175. Консорция динамикасының (өзгеруінің) бірнеше формасы бар –

A) 5

176. Консорция компоненттерінің маусымдық өзгеруіне байланысты динамикасын –

A) маусымдық

177. Консорттардың әр жылдағы санының және тіршілік күйінің өзгеруін –

A) флуктуациялық

178. Өсімдік қауымының сукцессиясына байланысты күйнің өзгеруін –

A) сукцессиялық

179. Консорциялық орталық мүшесінің онтогенетикалық дамуына байланысты өзгерісті –

A) онтогенетикалық

180. Фитоценоздар эволюциясы кезіндегі өзгерістерді –

A) эволюциялық

181. Әрбір фитоценоздың орналасқан территориясын оның тіршілік орны немесе –

A) биотоп деп атайды

182. Фитоценоздың өмір сүріп жатқан территориясының экологиялық жағдайының жиынтығы –

A) тіршілік орны

183. Өсімдіктердің мекен-жайының экологиялық факторларының комлексті әсер етуі –

A) экотип

184. Ортаның белгілі бір нақтылы жағдайында өмір сүруге қабілеттілігі бар биотиптер топтарын –

A) популяция

185. Белгілі бір түрдің барлық генетикалық туыс, особьтарының жиынтығы –

A) биотип

186. Тундра жағдайынды басты фактор –

A) жылылық

187. Тайга жағдайында басты фактор топырақтын –

A) байлығы

188. Дала және шөлейт зоналарында табиғы басты факторлардың ролін –

A) ылғалдылық пен сортаңдық

189. Таулы территорияларда басты экологиялық факторлар болып теңіз деңгейінен –

A) биіктік

190. Басты факторлардың өзара байланыстылығы –

A) корреляция деп аталады

191. Өсімдіктер қауымы мен ортаның арасындағы байланысты зерттейтін ғылым –

A) геоботаника

192. «Тіршілік формасын» деген терминді бірінші рет –

A) Варминг ұсынды

193. Бүршіктері топырақ бетінен 30 см және одан да жоғары ауада орналасқан тіршілік формаларын –

A) фанерофиттер деп атайды

194. Бүршіктерін топырақ бетіне жақын 20-30 см орналасқан тіршілік формаларын –

A) хамефиттер дейді

195. Жаңару бүршіктерін және төбе өркендері тікелей топырақ бетінде, төсеніш астында орналасқан –

A) гемикриптофиттер

196. Жер үстіндегі өркендерін толық өледі, жаңару бүршіктері жер астында әртүрлі тереңдікте сақталады –

A) криптофиттер

197. Батпақты жердегілер, өркендері су үстінде, жаңару бүршіктері су астында –

A) теофиттер

198. Біржылдық өсімдіктер, қолайсыз кезеңді туқым күйінде басынан өткізеді –

A) терофиттер

199. Ыстыққа төзімді бактериялар

А) термофилдер

200. Бактериялар классификациясын ұсынған ғалым -

А) Мюрре

201. Жер бетіндегі өмірдің көзі, қайнар бұлағы –

A) күн

202. Ормандағы, батпақтағы, шалғындықтағы, даладағы және шөлдегі өсімдіктер қауымын зерттейтін ғылым –

A) биогеоценология

203. Өсімдік қауымының тіршілік заңдылықтарын зерттейтін ғылым –

A) фитоценология

204. Бір-бірімен және ортамен әрекеттесетін өсімдіктер жиынтығы –

A) фитоценоз

205. Тіршілік жағдайлары біркелкі болып келетін жерді мекендейтін жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдер бірлестігі –

A) биоценоз

206. Бейорганикалық немесе өлі компоненттер –

A) биотоп

207. Биоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған неміс зоологі –

A) К.Мебиус

208. Алғаш рет биоценоз терминің ғылымға енгізген –

A) В.Сукачев

209. Зат алмасуы, энергия алмасуы негізінде тірі организмдер мен өлі компоненттерді біріктіретін табиғи жүйе –

А) биогеоценоз

210. Тіршілік формаларының классификацияларын ұсынған ғалім

А) Формозов

211. Биоценоз терминін алғаш рет қолданған –

А) К. Мебиус

212. Өте майда, тек микроскоп арқылы көрінетін организмдер

А) микроорганизмдер

213. Бір клеткалы, колониалды, көп клеткалы ұлпалық құрылысы бар-

А) балдырлар

214. Биосферадағы рөлі өте зор, яғни продуценттер -

А) балдырлар

215. Қожаларының ұлпаларының шырындарын пайдаланады-

А) паразиттер

216. Энергияны алғашқы продуценттерден алады -

А) фитофагтар

В) паразиттер

217. Энергияны бейорганикалық заттардан алады-

А) хемотрофтар

218. Жоғарғы сатыдағы жасыл өсімдіктер сияқты -

А) фитотрофтар

219. Органикалық заттарды минералдық заттарға бөлшектейді -

А) ұсақ ағзалар

220. Олар органикалық және күрделі минералдық заттардың іріп –шіруінде үлкен роль атқарады -

А) бактериялар

221. Биогеоценотикалық жүйелердің тіршілігінде, қызметінде өте маңызды қызмет атқарады -

А) бактериялар

222. Олар космополиттер, әртүрлі экологиялық жағдайға бейімделген -

А) бактериялар