экология
.docxААААА
$$$ 3 Аутэкология нені зерттейді:
А) Қоршаған орта температурасының
жеке бір организмнің зат алмасу
қарқынына әсерін;
$$$ 7 Адам тіршілігінің ортасын сақтау
жағдайында қоғамның белгілі техникалық
және әлеуметтік-экономикалық
мүмкіншілігінде шаруашылық іс-әрекетіне
нақты енгізіле алатын табиғи ресурстар
қалай аталады? B) Табиғи-ресурсты
потенциал
$$$ 13Автотрофтылардепмынадай
қасиеттері бар организмдераталады:
бейорганикалық қосылыстардан
өздеріорганикалықзаттарсинтездейалатын;
$$$ 40 Ауыл шаруашылығында зиянкестерге
қарсы жиі қолданылатын пестицидтер
келесі жылы олардың көбеюіне әкеледі.
Бұл немен байланысты?D) Заманауи
пестицидтер зиянкестер арасында
мутация санын көбейтуде және
ол удың әсер етпеуіне әкеледі
$$$ 50 Ауаның құрамында … болады
В) 20-21 О2, 78 N2, 1-2 инертті
газдар
$$$ 51 Атмосфераның қай қабатында озон
қабаты орналасқан?В) стратосферада
$$$ 63 Атмосфераның электрленуі,
жердің магнит өрісі ... ресурсқа
жатадыВ) планетарлық
$$$ 65 Адамның қатысуымен қалпына
келетін табиғи ресурстарЕ) өсімдікте
мен жануарлар әлемі
$$$ 70 Адам денсаулығына тікелей
немесе жанама әсерін тигізбейтін
ластаушы заттардың максималды
концентрациясы қалай аталады
А) ШРК
$$$ 72 Атмосферадағы қауіпті
заттардың концентрациясы қандай
өлшем бірлікпен өлшенеді?D) мг/м3
$$$ 73 Аэротенкте ағынды суларды
қандай әдіспен тазартады?D) биологиялық
$$$ 74Ауадағы қауіпті заттардың
максималды бір жолдық
концентрациясы қандай уақыт аралығына тағайындалады?А) 20 мин
$$$ 78 Ауыз судың сапасын
қандай топ көрсеткіштері
сипаттайды? A)органолептикалық,
физико-химиялық, бактериологиялық
$$$ 79 Ауырлық күшінің әсерінен суда
рі дисперсті бөлшектердің тұнбаға түсуі …
деп аталады B)седиментация
$$$ 105 Атмосферада «парникті
газдардың» жиналып қалуына
байланысты пайда болған «парник
эффектісінің» зардаптары қандай
болуы ықтимал:D) Планета
көлеміндегі температураның
жоғарылауы биосферада
жағымсыз өзгерістер туындатады;
$$$ 108 Атмосферада кейбір
газдардың жиналуына байланысты
жылу балансы өзгеруінен, планетаның
температурасы жоғарылауы қалай
аталады?В) парник эффектісі
$$$ 111 Атмосферада парниктегі
шыны сияқты әсер ететін, жерге
күннің сәулесін тосқауылсыз жіберіп
, бірақ жерден тепкен сәулелерді
жібермейтін газ қалай аталады?
Е) көмірқышқыл газы
$$$ 114 Атмосферада шаңның,
тұманның, автокөліктің және
өндірістің шығарған ластаушы
газдарының нәтижесінде ауаның
қауіпті ластануы қалай аталады?
В) тұмша (смог)
$$$ 133. Атмосфералық ауаның
апасын нормалау әдісінің бір
і болып ... саналадыА) ШРШ
ӘӘӘӘӘ
$$$ 55 Әлемдік мұхит сулары қандай
табиғи ресурстар қатарына жатады?
B) сарқылмайтын (таусылмайтын);
БББББ
$$$ 15 Бір түрдің қоректік қалдығымен
екінші организм қоректене отырып,
оған ешбір зиян келтірмейтін қарым
-қатынастың түрі ...... деп аталады.
C) Комменсализм
$$$ 20 Бактериялар мен саңырау
құлақтар биоценозда қандай
функционалдық топқа жатады?
B) редуценттерге;
$$$ 25 Биосфера — бұл ... A) Жер
шарының жоғарғы тіршілік кеңістігі
$$$ 32 Биоценоз дегеніміз – бұл:
D) экожүйедегі барлық тірі
организмдер бірлестігі;
$$$ 35 Биоценоз бен биотоптың
жиынтығы қалай аталады:
B) биогеоценоз;
$$$ 36 Биоценоздардың белгілі
бір территорияда кезектесіп
алмасуы қалай аталады
:B) экологиялық сукцессия;
$$$ 43 «Биосфера» терминін
ғылымға енгізген ғалымD) Э. Зюсс
$$$ 44 Биосфераның тұрақтылығын
қамтамасыз етуші негізгі фактор
: A) Биологиялық әралуандылық;
$$$ 48 Биосфераның тірі ағзаларының
энергетикалық функциясы
В) Күн энергиясының
продуценттерінің аккумуляциясында
$$$ 52 Биосфераны зерттеумен
шұғылданатын негізінен
экология ғылымының мынадай
саласы:D) ғаламдық экология;
$$$ 75 Бентос – бұл … С)су
қоймасының түбінде өмір
сүретін организмдер жиынтығы
$$$ 93 Бақылау объектісі өлшемі
он шақырым жоғарлауы
, мониторингке байланысты
B) Жергілікті
$$$ 100 Биосфераның тірі затының
энергетикалық қызметінің
нәтижесінде пайда болған
қандай заттарды адам өзінің
шаруашылық іс-әрекетінде
энергия көзі ретінде пайдалана
алады:B) көмір және мұнай;
$$$ 116 Белгілі объектінің
(агрегаттың, кәсіпорынның т.б.)
табиғи ортаға тигізетін әсерін
бағалайтын құжат
А) Экологиялық паспорт
$$$ 123 Биосфераны толық
зерттейтін кешенді ғылыми
пәнді белгілеу үшін 1977
жылы «ғаламдық экология»
терминін ғылымға енгізген:
А) М.И.Будыко
$$$ 131 БҰҰ-ның қоршаған орта
және тұрақты даму бойынша
конференциясы 1992ж.
қай қалада өтті?С) Рио
де Жанейро
$$$ 136 БҰҰ Бас Ассамблеясы
бүкіләлемдік табиғат хартиясын
қай жылы қабылдады?В) 1980 ж.
$$$ 137Берілген организация
лардың қайсысы экологиялық
болып табылады?А) Гринпис
ВВВВВ
$$$ 9 В.Шельфордтың толерант
тылық заңының мәні Е) Тірі
организмдер экологиялық
факторлардың белгілі бір
диапазон мөлшерінде ғана
өмір сүре алады
$$$ 29В.И.Вернадскийдің
ғылыми жетістіктеріне жатады
C) Биосфера эволюциясының
теориясын жасады
ГГГГГ
$$$ 67 Газ тәрізді ластағыш
тардан шығатын газдарды тазарту
... әдісімен іске асады A) Адсорбция
$$$ 56 Гидросфераға фосфор
және азот элементтерінің
артық мөлшерде түсуі ….
алып келеді В) су
қоймаларының эвтро
фикациясына
ДДДДД
$$$ 24Детрит деген не?D
) өсімдіктермен
жануарлардыңөлі
қалдықтары;
$$$ 80 Дисперсті және
коллоидты жүйелердегі
бөлшектердің ірі агрегат
түзіп, бірігуі … деп аталады
C)коагуляция
ЕЕЕЕЕ
$$$ 34Екінші реттік өнімділік –
бұл :В) уақыт бірлігінде
консументтер құраған биомасса
$$$ 49 Егер ... салқындату қабілеті
болмағанда, жердің температурасы
30-40 °С-қа көтерілер еді.
С) Өсімдік жамылғысының
$$$ 58Ең құнарлы топырақтар
D) Қара топырақ
$$$ 59Ерекше қорғалатын
табиғи территориялар
қатарына не жатады:
D) мемлекеттік қорықтар
ЖЖЖЖЖ
$$$ 14Жабысқақ балық
акуланың денесіне жабысып
алып, акуламен бірге жүзіп
жүреді және оның олжасының
қалдықтарымен қоректенеді
. Дегенмен акулаға бұдан келер
-кетер пайда не зиян жоқ.
Түр аралық қатынастың
осындай түрі қалай аталады?
B) комменсализм;
$$$ 21Жануарларбиоценозда
қандайфункционалдықтопқа
жатады? D) консументтерге;
$$$ 46 Жердегі ең алғашқы тірі
организмдер тек қана сулы
ортада пайда бола алды, себебі
атмосферада:D) озон қабаты
болмаған;
$$$ 47 Жер бетін ультракүлгін
сәулелерден … қабаты
қорғайдыD) озон
$$$ 81Жер учаскілерін қауіпсіз
жағдайға келтіруге, бұзылған
территорияны қалпына
келтіруге арналған шаралардың
жиынтығы қалай аталады
?С) рекультивация
$$$ 139 Жер бетінде ашаршылық,
жұмыссыздық және кедейшіліктің
орын алу аспектісін тұрақты
дамудың қай аспектісіне
жатқызуға болады
?С) әлеуметтік аспект
ККККК
$$$ 120 Киот хаттамасында ...
қарастырылған
D) Парниктік газдарды
шығаруды азайту
ҚҚҚҚҚ
$$$ 26 Қоректік тізбек – бұл
:D) Тағамның потенциалды
қ энергиясының оның
құраушысы арқылы ағзалар
қатарына тасымалдануы
$$$ 27 Қоректік тізбектегі әрбір
звеноның орны А) трофикалық
деңгей
$$$ 60 Қазақстан Республикасының
территориясында қанша мемлекеттік
қорық орналасқан:C) 9;
$$$ 62… қалпына келмейтін
ресурстарА) мұнай, газ, көмір
$$$ 64 Қалпына келмейті
н ресурстарВ) кен байлықтар
$$$ 71 Қар ерігіннен, нөсер
жаңбыр жауғаннан пайда
болатын ағынды сулар қай
категорияға жатады?
В) атмосфералық
$$$88 Қызыл кітап беретін
мәліметтері мыналар туралы
:A)тірі организмдердің
сирек түрлері
$$$ 89Қазақстан Респуб
ликасының Экологиялық
кодексі қашан
қабылданды?D) 2007ж.
$$$ 90 Қалалардың өсуі
және дамуы, ауылдық жердің
қалаға айналуы, халықтың
ауылдан қалаға миграциясы,
қоғам өміріндегі қалалардың
ролінің өсуі қалай аталады?
В) урбанизация
$$$ 94 Қадағалау масштабының
ұлғаюы мың шаршы шақырым
мониторингта көрсетіледі
A) Аймақтық
$$$ 101 Қоршаған ортаның
радиациялық ластануының
себебі:D) Жер қойнауынан
құрамында уран бар
рудаларды өндіру;
$$$104 Қышқыл жаңбырлардың
түсуі мынадай себептермен
байланыстырылады:
D) өндірістің атмосфераға
күкірт және азот
тотықтарын шығаруымен;
$$$ 110 Қышқыл жаңбырлар
атмосфералық ауаның негізінен
қандай газдармен антропогенді
ластануы себебінен болады?
А) күкірт диоксиді және
азот оксидтері
$$$ 121 Қоршаған ортаның
химиялық ластануының
нәтижесінде бақыланады:
E)табиғи жүйелердің
деградациясы
$$$ 124 Қоршаған табиғи
ортаға әсер ететін кез келген
жобаны іске асырғанда бұл
процедура міндетті түрде
қажет: C) Қоршаған ортаға
тигізілетін әсерді бағалау (ҚОӘБ)
$$$ 134 Қай жылы Қазақстан
Республикасының тұрақты
дамуға өту концепциясы
қабылдады?Е) 2006 ж.
$$$ 135 Қоршаған ортаны
қорғау жөнінде бірінші
халықаралық конференция
Стокгольмде қай жылы өтті?
В) 1972 ж.
$$$146Қоршаған орта проблемалары
бойынша бірінші халықаралық
конференция болды:С) Стокгольмде
$$$ 148 Қоршаған ортаны қорғау
саласындағы негізгі Заң болы
табылады E) ҚР-ң
Экологиялық Кодексі \
МММММ
$$$ 53 Мемлекеттік қорық
дегеніміз: C) табиғи кешендерді
сақтап қалу мақсатында
шаруашылық әрекеттерден
шығарылып тасталған
ерекше қорғалатын табиғи
территория;
ННННН
$$$ 107Негізгіпарниктігазға
қандай газ жатады:
С) көмірқышқыл газы
ООООО
$$$ 42 Осы күнгі қала
экожүйесінің ең маңызды
бөлігі :E) екпе ағаштар
мен бұталар. \
$$$ 76 Озондау-бұл …
B)Судың иісін,
органикалық ластануын
және микроорганизмдерді
жою үшін суды немесе
ауаны озонмен өңдеу
$$$ 86 Орта тәуліктік ШРКо.т.
қандай уақыт аралығына
тағайындалады?Е) 24 сағ
$$$ 103 Озон қабатының
ыдырауының нәтижесі
қандай болуы ықтимал
:A) биологиялық әралуа
ндылық кемиді;
$$$ 113 Озон қабатындағы
озон … әсерінен бұзылады
А) хлор молекуласы
$$$ 117 Озон тесігінің пайда
болу себебі:С) Фреондардың
атмосфераға көп мөлшерде
шығарылуы
$$$ 118. Озон қабатының
жұқаруы мен оның өсуі
арасында тікелей байланысы
бар: С) онкологиялық аурулар
$$$ 119 Озон қабатын қорғау
жөнінде Вена конвенциясын
а қол қойылдыD) 1985 ж.
ӨӨӨӨӨ
$$$ 19 Өсімдіктердің планетарлық
(жер шары көлеміндегі)
ролі қандай:B) күн
энергиясын акку
муляциялаушы алғашқы
буын;
$$$ 54 Өндірістік экология –
бұл ... зерттейтін
қолданбалы ғылыми пән.
А) Әртүрлі өндіріс
салаларының адам
денсаулығына тигізетін
әсерін
$$$ 82 Өндірістік кәсіпорындар
үшін қанша кластық
санитарлақ қорғау белдемі
бар?D) 5
$$$ 83 Өндірістің қандай
қауіптілік категориясы
қоршаған орта үшін аз
қауіпті?D) төртінші
$$$ 85 Өндірістік кәсіпорындар
үшін қанша қауіптілік
қатегориясы (ӨҚК)
тағайындалады?В) 4
ППППП
$$$ 6Популяциялардың
құрылымы мен санын
зерттейтін сала:
С) Демэкология;
$$$ 106 Планетаның озон
шымылдығын ыдырататын
негізгі агенттердің бірі:
D) фреондар;
РРРРР
$$$ 141«Рим клубы» Халықаралық
ұйымының негізін салушы
және бірінші президенті
В) А.Печчеи
ССССС
$$$ 4 Синэкология нені
зерттейді:A) Климатты
қ факторлардың орман
бірлестіктерінің түр
құрамына әсерін;
$$$ 10 Стенобионттарға
қандай организмдер жатады
:B) барлық экологиялық
факторлар бойынша
толеранттылық ауқымы
тар организмдер;
$$$ 68 Санитарлы гигиеналық
классификациясы бойынша
атмосфералық ауадағы әрбі
р ластаушы зат үшін қандай
қандай шарт орындалуы
қажет?В) Сi/ШРКi ≤ 1
$$$ 77 Су қоймаларының
эвтрофикациялануы суда …
мөлшерінің жоғарылауына
алып келеді B)азот пен фосфор
$$$ 91 Сөйлемді жалғастырыңыз
: Ластағыштың максималды
мөлшерінің қоршаған
ортаға түсуі оның
экологиялық сапасын
өзгертпейді, оны ...
деп атаймызЕ) Шекті рауалы
жүктеме
$$$ 115 Сулы ортадағы зиянды
заттардың концентрациясы қандай
өлшем бірлігімен өлшенеді?D) мг/дм3
ТТТТТ
$$$ 17 Төменде келтірілгендердің
қайсысы редуценттерге жатады
:E) бактериялар.
$$$ 18 Төменде келтірілгендердің
қайсысы продуцентке жатады:D) шөп;
$$$ 23 Төменде келтірілгендердің
қайсысы детриттік қоректік
тізбекке жатады?E) қураған
жапырақ→ жауын құрты
→ топырақ бактериялары.
$$$ 28 Төменде келтірілгендерді
ң қайсысын ормандық
экожүйенің биотикалық
факторларына жатқызуға
болады?Е) шөптесін және
бұта тәріздес өсімдіктер\
$$$ 38Төменде келтірілген
бірлестіктердің қайсысы ең
минималды биомассамен
ерекшеленедіС) тундра
$$$ 41Топырақтың түзілу
процесіне қатысатын
биотикалық факторлар
:D)әртүрлі тірі организмдер;
$$$ 45 Тіршіліктің атмосфераның
жоғарғы, 23-25 км қабаттарында
таралуын мынадай факторлар
шектейді:
C) қысқа толқынды
ультракүлгін сәулелердің болуы;
$$$ 57 Топырақ ... ресурстарына
жатадыD) салыстырмалы
қалпына келетін
$$$ 61 Табиғи ресурстардың
сарқылатын және сарқылмайтын
болып жіктелуі қандай
классификация:D) экологиялық
$$$ 66Трансшекаралық ластан
у – бұлB) Бір аймақтың
шекарасында пайда болып,
зардаптары басқа аймақта
байқалатын ластану
$$$ 69Түтін деген не
?А) ұсақ қатты бөлшектері
бар аэрозоль
$$$ 92 Топырақ мониторингі-бұл
...B) Топырақ күйін бағалау,
болжау, қадағалау жүйесі
$$$ 97 Топырақтағы ластаушы
заттардың детоксикациясы
келесілердің көмегімен жүреді
А) Микроорганизмдердің
$$$ 98 Топырақтың химиялық
ластануы дегеніміз:
B) Топырақтың химиялық
өзгерісі антропогендік
қызметтің әсерінен, оның
құрамының бұзылуына әкеліп соғады
$$$ 99 Топырақтық ауыр
металдармен ластану көзі
мыналар В) Металл өңдеу
өндірісінің қалдықтары,
өндірістік қоқыс, отын
жағу өнімі, автомобильден
шығатын ластаушы газдар
, ауыл шаруашылығын
химияландыру құралдары
$$$ 102 Табиғатты қорғау дегеніміз
– бұл C) биосфера
компоненттерінің өзгеруіне
жол бермейтін, табиғи
ресурстарды үнемді
пайдалануға және олардың
қалпына келуінің
неғұрлым ұтымды
режимін қамтамасыз
етуге бағытталған шаралар жүйесі;
$$$ 125 Төменде келтірілгендердің
қайсысы ғаламдық экологиялық
проблемалар қатарына жатады
:C) биологиялық алуан
түрліліктің кемуі;
$$$ 126 Төменде келтірілгендердің
қайсысы ғаламдық экологиялық
проблемалар қатарына жатады
:A) қышқыл жаңбырлар;
$$$ 127 Төменде келтірілгендердің
қайсысы ғаламдық экологиялық
проблемалар қатарына жатады:
E) парник эффектісі.
$$$ 138 Тұрақты дамуды
қалай түсінесіз?D) қазіргі
уақыттың қажеттілігін
қамтамасыз ете отырып,
келесі ұрпақтардың
өзінің қажеттіліктерін
қамтамасыз етуіне
қауіп туғызбайтындай даму
$$$ 140 «Тұрақты даму
»термині ең алғаш қашан
енгізілді?С) «Біздің ортақ
болашағымыз»
баяндамасында, 1987 ж.
$$$ 142Тұрақты даму
стратегиясы қай конференцияда
қабылданды?А) Қоршаған
орта және тұрақты дам
у бойынша БҰҰ
конферециясында
(Бразилия, 1992 жыл)
$$$ 144 Тұрақты даму мақсатына
жетудің, қолданылатын
шаралардың тиімділігінің
және қойылған мақсаттарға
жету деңгейінің көрсеткіштері
(критерийлері) қалай аталады?
В) тұрақты даму индикаторы
$$$ 145Тұрақты дамудың әлемдік
бағдарламасы қашан қабылданды
?В) 2000 ж.
$$$ 147«Тұрақты даму»
концепциясы қарастырады:
D) Болашақ ұрпақ үшін
ресурстың белгілі бөлігін сақтауды
$$$ 150.Тұрақты даму
концепциясы қашан БҰҰ–
ның ресми түрдегі позициясы
болып қабылданды: D) 1992ж.
Рио-де-Жанейродағы
қоршаған орта мен даму
туралы БҰҰ конференциясында
УУУУУ
$$$ 122 Урбаэкология нені зерттейді
:D) қалалық экожүйелерді;
ФФФФФ
$$$ 96 Фосфор және
күкірт топыраққа түседі
А) Тау жыныстарының
бұзылуы нәтижесінде
ШШШШ
$$$ 39 Шығатын газдарды
шаңнан циклонда тазарту
келесі принциппен іске
асырылады E) Сыртқа
тепкіш күш әсерімен
$$$ 84 ШРШ норматив
і қандай мерзімге
тағайындалады?D) 5жыл
$$$ 109 ШРШ мөлшерінде
атмосфераға қауіпті
заттар шығарылғанда,
ауаның ластану деңгейі
қандай болады?
С) ШРК м.б.ж.-тан аз
ЭЭЭЭЭ
$$$ 1 «Экология» терминін
ұсынған ғалым:
B) Э. Геккель
$$$ 2 Экология нені
зерттейді?
D) Организмдердің
бір-бірімен және
қоршаған ортамен
байланысын
$$$ 5 Экология ғылымының
«демэкология» деп аталатын
бөлімі мынадай мәселені
зерттейді:A) популяция
критерийлері мен
популяциялардың
негізгі сипаттамаларын;
$$$ 11 Эврибионттарға қандай
организмдер жатады:
C) негізгі факторлардың
көпшілігі бойынша
толеранттылық ауқымы кең;
$$$ 12 Экологиялық қуыс
дегеніміз - бұл:
C) организмнің қоршаған
орта жағдайларына қояр
талаптарының жиынтығы;
$$$ 22 «Экожүйе» терминін
алғаш енгізген: A) А.Тенсли;
$$$ 30 Экосистемалардың
құрылысын, қызметі мен
дамуын зерттейтін сала
: A) синэкология;
$$$ 33 Экожүйедегі бірінші
реттік өнімділікті түзеді
В) продуценттер
$$$ 37 Экожүйенің дамуының
кемеліне жеткен және біршама
тұрақты сатысы қалай деп аталады
: C) климакс;
$$$ 87 Экологиялық мониторинг
дегеніміз, бұл
:A) Қоршаған ортаның
ахуалын үздіксіз бақылау;
$$$ 95 Экожүйелердегі ауыр
металдардың негізгі табиғи
көздеріне жатады
В) тау жыныстары және