Лічэбнік

Разрады лiчэбнiкаў:

• паводле значэння выдзяляюць колькасныя (тры, чатыры) i парадкавыя (трэцi, чацвёрты) лічэбнікі

• паводле структуры ― простыя (чатыры), складаныя (семдзесят), састаўныя (трыста сорак).

Пры лiчэбнiках два, дзве, абодва, абедзве, тры, чатыры і састаўных лічэбніках, якія заканчваюцца словамі два, дзве, тры, чатыры, назоўнiкi i прыметнiкi ставяцца ў назоўным склоне множнага ліку (два высокiя дубы, трыццаць чатыры сінія сшыткі). Пры колькасных лiчэбнiках ад пяцi i далей назоўнiкi i прыметнiкi ставяцца ў родным склоне множнага ліку (пяць агульных сшыткаў).

Пры скланеннi лiчэбнiкаў ад пяцідзесяці да васьмідзесяці, ад двухсот да дзевяцісот змяняюцца абедзве часткi:

Н. восемдзесят дзвесце дзевяцьсот

Р. васьмідзесяці двухсот дзевяцісот

Д. васьмідзесяці двумстам дзевяцістам

В. восемдзесят дзвесце дзевяцьсот

Т. васьмюдзесяццю двумастамі дзевяццюстамі

М. аб васьмідзесяці пры двухстах на дзевяцістах

Не скланяюцца лiчэбнiкi дзевяноста, паўтара (паўтары). Пры лiчэбнiках паўтара (паўтары) ва ўсiх склонах, акрамя назоўнага i вінавальнага, назоўнiкi ставяцца ў множным лiку адпаведнага склону:

Н. паўтары тоны паўтара кілаграма

Р. паўтары тон паўтара кілаграмаў

Д. паўтары тонам паўтара кілаграмам

В. паўтары тоны паўтара кілаграма

Т. паўтары тонамі паўтара кілаграмамі

М. аб паўтары тонах аб паўтара кілаграмах

Лічэбнікі сто і сорак пры скланенні маюць дзве формы ― сто, сорак (у назоўным і вінавальным склонах) і ста, сарака (у астатніх склонах).

У састаўных колькасных лічэбніках скланяюцца ўсе словы:

Н. трыста пяцьдзесят чатыры

Р. трохсот пяцідзесяці чатырох

Д. тромстам пяцідзесяці чатыром

В. трыста пяцьдзесят чатыры

Т. трымастамі пяццюдзесяццю чатырма

М. аб трохстах пяцідзесяці чатырох

У састаўных парадкавых лічэбніках скланяецца толькі апошняе слова:

Н. шэсцьсот семдзесят чацвёрты

Р. шэсцьсот семдзесят чацвёртага

Д. шэсцьсот семдзесят чацвёртаму

В. шэсцьсот семдзесят чацвёрты (ага)

Т. шэсцьсот семдзесят чацвёртым

М. аб шэсцьсот семдзесят чацвёртым

Парадкавыя лічэбнікі, якія заканчваюцца на –тысячны, -мільённы, –мільярдны, пішуцца ў адно слова (трохсотдваццаціпяцітысячны, сямідзесяцівасьмімільярдны). Таксама ў адно слова пішуцца прыметнікі, у склад якіх уваходзяць лічэбнікі (стадваццаціразрадны, сямісоттрыццацідвухрублёвы). Калі першая частка падобных слоў запісваецца лічбай, то яны пішуцца праз злучок (325-тысячны, 78-мільярдны, 120-разрадны, 732-рублёвы).

• Запомніце выдзеленыя значэнні запазычаных слоў.

Прыдумайце з імі невялікія сказы

Бартэр	(англ. barter) ― натуральны абмен аднаго тавару або паслугі на другі тавар або паслугу; абменны гандаль (напр., купіць па бартэры)
Датацыя	(польск. dotacja, ад лац. dotatio ‘дар’) ― даплата, матэрыяльная дапамога
Дэпазіт	(лац. depositum ‘рэч, аддадзеная на зберажэнне’) ― грошы або каштоўныя паперы, якія ўносяцца на зберажэнне ў крэдытную ўстанову (банк, натарыяльную кантору) з правам атрымаць іх назад
Кансалцінг	(англ. consаlting ‘кансультаванне’) ― парады спецыялістаў, кансультаванне
Субсідыя	(лац. subsidium ‘дапамога, падтрымка’) ― дапамога ў грашовай або натуральнай форме каму-небудзь
Эмісія	(лац. emissio ‘выпуск’) ― выпуск у абарачэнне папяровых грошай і каштоўных папер (напр., інфляцыйная эмісія)