Тестер

1 нұсқа

1.«Экология» терминін қай ғалым ұсынған?

B) Э. Геккель.

.

2. Экологиялық факторлардың категориялары:

E) Биотикалық, абиотикалық және антропогендік.

3. Су түбінде тіршілік етуші ағзалар қалай аталады?

.

D) Бентостар.

4. Белгілі уақыт кезеңінде құрып кеткен жеке таралым мөлшері қалай аталады?

D) Популяция өлімі.

5. Белгілі бір территорияны мекендейтін барлық тірі ағзалардың қауымдастығы:

А) Биоценоз.

6. Өлі өсімдіктер мен жануарларды пайдаға жарататын организмдер:

C) Сапрофагтар.

7. Бір түрге жататын, белгілі аралды мекен ететін және еркін шағылыса алатын даралардың жиынтығы

А) Популяция.

8. Қалдықсуларды анаэробты бактериямен тазалауда қолданылатын құрал жабдық:

B) Метантенк.

9. Сарқылмайтын табиғи ресурстар

B) Күннің қуаты.

10. Су қоймаларының ластануының түрлері

C) Табиғи және антропогендік.

11. Атмосфералық ауаны негізгі ластаушы заттар:

А) Формальдегид.

E) Күкірт диоксиді, көміртегі оксиді, қатты бөлшектер.

12. Ұлттық обьектіге қандай обьектілер жатады?

B) Жер, су, жер қойнауы, жабайы жануарлармен мемлекет территориясында кездесетін табиғи ортаның басқа элементтері.

13. Табиғаты бойынша адам – бұл:

А) Биоәлеуметтік тіршілік иесі.

14. Марқакөл қорығының ең басты мақсаты бұл нені қорғау?

C) Балықтарды.

15. Тірі ағза сыртқы ортамен биотикалық және абиотикалық қарым-қатынасын Ч.Дарвин қалай атады?

B) Тіршілік үшін күрес.

16. Дербес ғылым ретінде экология шамамен қаншасыншы жылы қалыптасты?

D) 1900ж.

17. Популяцияға тән қасиеттер:

А) Өсу, даму, көбею, бейімделу, тіршілік сақтау.

18. Тұтылу саны өлім-жітім санымен шамамен теңелсе популяция қалай аталады?

C) Тұрақты.

19. Озон қабатының қалыңдығы қанша?

А) 2-3мм.

20. Ауа құрамындағы ең мөлшері көп элемент:

E) Азот.

21. Қазақстанның ең басты су артериясы:

E) Ертіс.

22. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың басты мақсаты

D) Биоалуандылықты сақтау және генетикалық қорды қорғау.

23. Шағын аймақтық климат қалай аталады?

E) Микроклимат.

24. Термосфера қабатында 500-600 км биіктікте температура мәні:

D) 1500С-ден астам.

25. Қалдық суларды тазарту әдістері

C) Механикалық, химииялық, физхимиялық және биологиялық.

2 нұсқа

1.Адам нәтижесіндегі ластану былай деп аталады:

C) Антропогендік.

2. Ұрықтан тараған, соларға тән қасиеттерімен сипатталатын, тірі денені, тіршілік иелерін қалай атайды?

B) Ағза.

3. Экологиялық факторлар жіктелуі:

А) Биотикалық, абиотикалық және антропогендік.

4. Тірі ағзалар жүйесіндегі негізгі құрылым бірлігі:

B) Түр.

5. Популяция өзінің саны мен өзгермелі орта жағдайына бейімделуін қандай жолдармен реттейді?

C) Жаңару және орын басу.

6. Бір трофикалық деңгейден екіншісіне өткен кезде жұмсалатын қуат мөлшері

B) 10%

7. «Экологиялық жүйе» терминін енгізген кім?

C) Тенсли.

8. Шіріген өсімдіктермен қөректенетін организмдер:

А) Детритофагтар.

9. Судың санитарлы-биологиялық көрсеткіштеріне жатады:

D) Коли-титр, коли-индекс, вирустар, бактериялар.

10. Адамның әсерінен құрып кеткен жануарлар саны

E) 150 түрден кем емес түр.

11. Шу қандай ластану түріне жатады:

А) Физикалық.

12. Организмге улы заттардың әсерін зерттейтін ғылым:

.

B) Токсикология.

13. Мониторингтің негізгі мақсаты:

C) Биосфера жағдайын бақылау.

14. Ақтау қаласында АЭС-ң базасында теңіз суын тұщыландыратын завод қай жылы іске қосылды?

E) 1981ж.

15. Экология ғылымының зерттеу нысаны:

D) Органимдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасы.

16. Жануарлардың мінез-құлығын зерттейтін ғылым қалай аталады?

C) Этология.

.

17. Шектеуші факторы болмағана жағдайда жеке таралымның санының өсу жылдамдығықалай белгіленеді?

А) Экологиялық валенттілік.

18. Төмендегі аталған факторлардың қайсысы жасанды ластану көздеріне жатады?

D) Автомобиль, газдары, смог.

19. Әлемдік мұхит шегінде орташа тереңдік 3,96 км ал терең максимальді тереңдік Мариан шұңғыламасында қанша?

А) 11022м.

20. Топырақ түзуші факторлар

D) Өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер, климат жер бедері.

21. Халықаралық Қызыл Кітаптің алғашқы басылымы жарық көрген жыл:

E) 1963

22. ЮНЕСКО-ның «биосфералық қорық» статусын алған Қазақстандағы алғашқы қорық:

B) Ақсу-Жабағылы.

23. Тірі ағзаның өзара және қоршаған ортамен тығыз байланыста бір территорияда өмір сүруді ... деп атады.

А) Экологиялық жүйе.

24. Негізгі парникті газға қандай газ жатады

D) Көмір қышқыл газы.

25. Қалдық суларды физика-химиялық тазарту процестері:

E) Флотация, экстракция.

3 нұсқа

B) Экология.

2. Тірі организмдердің экстремальді түрлерінің температураға шыдамдылығы не деп аталады?

D) Стенотермді.

3. Антропогендік ластаушылар былай бөлінеді:

А) Адам қызметінің араласуы арқылы.

4. Сулы ортада мекендеушілер қалай аталады?

.

D) Гидробионттар.

5. Бір түрдің денесіндегі тіршілік ететін әр түрге жататын ағзалар тобы

E) Симбиоз.

6. Биологиялық жүйелердің өзгерістерге қарсы тұруы және қасиеттердің тұрақтылығын сақтау қабілеті:

C) Гомеостаз.

7. Қазақстандағы ормандар алып жатқан территория көлемі:

C) 9,67 млн га.

8. Су сапасының физикалық көрсеткіштеріне жатады:

D) Судың физикалық параметрінің өзгерулеріне байланысты.

9. Қалпына келмейтін байлыққа не жатады?

E) Минералды байлықтардың барлық түрі.

10. «Биосфера» терминін ұсынған ғалымды атаңыз:

А) Э. Зюсс.

11. ҚР заңының қоршаған ортаны қорғау туралы ХІ тарауы қалай аталады?

А) Экологиялық экспертиза.

12. ҚР-ғы қоршаған ортаны ең көп ластайтын өнеркәсіп салаларын атаңыз

B) Қара және түсті металлургия.

13. Мемлекетпен қорғалатын және басқарылатын, бірақ халықаралық тіркеуге алынған табиғи ортаның халықаралық обьектісін атаңыз:

D) Ерекше және халықаралық бақылауға алынған табиғи обьектілер, халықаралық қызыл кітапқа енген жойылып бара жатқан жануарлармен өсімдіктер, табиғи ресурстар.

14. ҚР-ғы Ақсу-Жабағлы қорығы қай жылы құрылды?

D) 1926 ж.

15. Ортаның фитогендік биотикалық факторына мыналар жатады:

C) Жасыл өсімдіктер.

16. Барлық популяция тән белгісі болатын, бірақ жоғары дәрежеде бірлесе алатын және санын өздігінен реттеу қабілеті бар топтың қасиеті қалай аталады?

А) Эффект.

17. Зат және энергия айналымы жүретін, барлық организмдер бірге қызмет ететін, бір-бірімен және қоршаған ортамен әрекеттесетін орта келесідей аталады:

C) Экологиялық жүйе.

18. Жер климатын құрастыратын атмосфера қабаты:

C) Тропосфера.

19. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан 1-ші орында?

B) Висмут қоры.

20. Тазалаудың электрохимиялық әдісі нені қолдануға негізделген?

E) Электр тоғын.

21. Климаттың ғаламдық жылынуына алып келетін парникті газ негізі

B) Көміртегі диоксиді.

22. Бөлек мемлекет шегіндегі мониторинг:

B) Ұлттық.

23. Биосфераны ластаушы химиялық заттарға жатады:

А) Азот қалдықтары.

24. Озон қабатының құтқаруына әсер ететін заттарды атаңыз:

E) Фреондар.

25. Демографиялық жарылыс деген не?

E) Адамзат санының жылдам артуы.

4 нұсқа

1. Бейорганикалық заттарды органикалық затқа айналдыра алатын автотрофты организмдер:

D) Продуценттер.

2. «Табиғатта барлығы бір-бірімен байланысты-табиғат барлығынан жақсы біледі»-заңын кім ашты?

C) Коммонер.

3. Белгілі бір территорияда немесе көлемде болатын таралымдардың жалпы мөлшері қалай аталады?

D) Популяция саны.

4. 1903ж. В.Иогансеннің енгізген термині:

E) Популяция.

5. Биоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған ғалымды ата:

D) Мебиус.

6. В.И.Вернадскийдің бөліп қарастырған бірінші функциясы қалай аталады?

C) Газды.

7. Биосфера ілімінің негізін қалаған ғалым:

D) Вернадский.

8. Су қолдану мына тұрлерден тұрады:

А) Ауыз су, мәдени-тұрмыстық, балық шаруашылық.

9. Гидросфера түсінігі:

B) Планетамыздың су ресурстары.

10. Таралу масштабына байланысты атмосфера ластануының жіктелуі:

B) Жергілікті, аймақтық, әлемдік.

11. Отын жаққан кездегі газдардың арасында өте зияндылары:

А) Күкірт.

12. Қоршаған ортаны қорғаудың обьектілері қалай бөлінеді:

E) Ұлттық, халықаралық.

13. Әлеуметтік экология қандай әдістемелік ережеге негізделген

E) Адамның табиғатыпен бірігуі.

14. Семей ядролық сынақ полигоны-бұл қандай зона:

А) Радиоактивті.

15. Симбиоз дегеніміз не?

E) Екі түрге жататын организмдердің кеңістікте бір-біріне ешбірзиянын тигізбей керісінше, селбісіп пайдалы тіршілік етуі.

16. Бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін ағзалар:

B) Продуценттер.

17. Атмосфералық ауаның химиялық құрамына не кіреді?

B) 78,08% азот, 20,94% оттегі, 0,93% аргон.

18.Пайдалы қазбалардың қазіргі технологиялық мүмкіндіктерге байланысты тиімді пайдалануға болатын бөлігі.

.

E) Баланстық қоры.

19. Су ресурстарын реттеу мынадай жолдармен іске асырылады:

C) Тікелей және жанама.

20. Адамзат тіршілігіне қажетті табиғи қорлар:

C) Азық-түлік.

21. Тұрақты даму дегеніміз-бұл:

D) Келешек ұрпақтың қажеттіліктерін шектеместен, бүгінгі ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыру.

.

22. Биосфералық қорықтың туралы халықаралық конференцияда Севилья стратегиясы қай жылы қабылданды:

B) 1995ж.

23. Жаратылыстану ғылымында экологиялық көзқарастың қалыптасу кезеңдері:

А) XVIII-XIX ғ.

24. Минимум заңының авторы кім?

C) Либих.

25. Экожүйе-бұл:

А) Зат және энергия айналымы өз ішінде де, сыртпен де үздіксіз орын алатын, өлшемсіз, жанды және жансыз бөліктерден құралған тұрақты жүйелер.

5 нұсқа

1.Экологиялық қауіпсіздікті, қоршаған ортаға тигізетін зиянды зардаптарын болжау және бағалау мен қоршаған орта мониторингін қамтамасыз ету міндетін сипаттайтын сала:

E) Колданбалы экология.

2. Периодсыз ықпал ететін факторлар:

B) Стихиялық құбылыстар, өнеркәсіп сарқынды суларының құрамы.

3. Біріншілік периодты түрде ықпал ететін экологиялық факторлар келесілер жатады:

А) Жердің айналуы, жыл мезгілдерінің ауысуы.

4. Ылғал қажет ететін өсімдіктер:

А) Гигрофитті.

5. Биосфера-бұл:

B) Жер планетасында тіршілік тараған орта.

6. Құрлықтың биомассасының негігі бөлігі (99,2%)

D) Өсімдіктер.

E) Жануарлар құрайды.

7. Қалпына келетін ресурстар

C) Топырақтың құнарлылығы.

8. Агрегаттық күйіне қарай атмосфераны ластаушы заттар келесідей жіктеледі:

А) Сұйық, қатты, газды.

9. Әлемдегі ең үлкен көл (1620м)

E) Байкал.

10. Қышқылдық жауынның пайда болуында қандай зат айтарлықтай рөл атқарады?

D) Күкірт диоксиді.

11. Өндірістік қалдықтар тазалануына байланысты қалай бөлінеді?

D) Тазаланатын және тазаланбайтын.

12. Каспий зонасындағы экологиялық баланстың бұзылуы себебі:

B) Мұнайды өңдеу және мұнаймен ластану.

13. ҚР-да тұрақты даму тұжырымдамасы қай жылы қабылданды

А) 1997

14. ҚР-ның 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасын жүзеге асыру қанша кезеңді қамтиды?

D)3

15. Ағзаға тікелей немесе жанама әсер етуші өлі табиғаттың компоненттері мен құрылыстары қалай аталады?

B) Абиотикалық факторлар.

16. Қоршаған ортадағы қолданушы (тұтынушы) организмдер:

А) Консументтер.

17. Эрозия – бұл:

B) Топырақтың беткі құнарлы қабатының жойылуы.

18. Атмосфераны ластаушы көздер былай бөлінеді:

E) Жасанды және табиғи.

19. Табиғи судың сапасы келесі көрсеткіштермен бағаланады:

C) Физикалық, химиялық, санитарлы-биологиялық

20. Биосфераның абиотикалық бөлігі – бұл:

C) Топырақ, су, ауа ортасы.

21. Қай жылы «мониторинг» термині пайда болды?

D)1972

22. Саналы адамдық қызметтер дамудың басты факторы ретінде анықталатын табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынасының саласы:

E) Ноосфера.

23. Паразитизм дегеніміз не?

C) Бір түрдің өкілінің екінші бір түр өкілін қорек немесе тіршілік ортасы ретінде пайдалану арқылы тіршілік етуі.

24. Таралымның экспоненциалдың өсуі қандай теңдеумен көрсетіледі?

C) N_t = N₀ exp (rt)

25. Бір кеңістікте өмір сүретін, қажеттілігі бірдей, жақын түрлердің ара қатынасы қалай аталады?

E) Бәсекелестік.

6 нұсқа

1. Тіршіліктің жалпы даму заңдылықтарын зерттейтін экологияның саласы:

А) Инженерлік экология.

B) Практикалық экология.

C) Теориялық экология.

D) Қолданбалы экология.

E) Кеңістіктік экология.

2. Абиотикалық факторларға жататындар:

А) Фитогенді, эдафогенді, орографиялық,зоогенді .

B) Климатты, зоогенді, антропогенді.

C) Антропогенді, химиялық, зоогенді

D) Климатты, эдафогенді, орографиялық, химиялық.

E) Орографиялық, фитогенді, эдафогенді.

3. Міндетті особьтардың тіршілік ету шегін белгілеу болып табылатын экология саласы:

А) Эйдэкология.

B) Дэмэкология.

C) Әлеуметтік экология.

D) Аутэкология.

E) Синэкология.

4. Популяция динамикалық саны қандай факторларға тәуелді?

А) Көбеюі, жынысы, жасы.

B) Туылымы, өлімі-жітімі, орын ауыстыруы.

C) Кеңістікте орналасуы.

D) Реттелуі, орын ауыстыруы, өлім-жітімі.

E) Жынысы, тығыздығы, жасы.

5. Тірі және өлі табиғат элементтері арасындағы өзара тұрақты қарым-қатынас негізінде біріңғай тұтастық құрайтын тірі ағзалар мен олардың мекендеу ортасының қауымдастығы:

А) Экожүйе.

B) Агроценоз.

C) Биоценоз.

D) Популяция.

E) Биосфера.

6. Организмдермен олардың тікелей ортасы арасындағы биогенді заттардың айтарлықтай аз, бірақ белсенді тікелей алмасуы қандай қорға жатады?

А) Экологиялық қор.

B) Биологиялық қор.

C) Резервті қор.

D) Алмасу қоры.

E) Табиғи қор.

7. Табиғаттағы заттардың кіші айналымы:

А) Химиялық айналым.

B) Биогеохимиялық.

C) Геологиялық.

D) Биологиялық.

E) Биогенді элементтердің айналымы.

8. Алмастыруға болмайтын ресурстар

А) Минералды тыңайтқыш.

B) Отын-энергетикалық ресурстар.

C) Азықтық заттар.

D) Ауыз су.

E) Егістік жер.

9. Табиғатты пайдалану түрлері

А) Жалпы және мемлекеттік.

B) Жалпы және жеке.

C) Мемлекеттік және жеке.

D) Жалпы және арнайы.

E) Мемлекеттік және арнайы.

10. Литосфера түсінігі:

А) Жер шарының газ күйіндегі қабаттары.

B) Өсімдіктер және жан-жануарлар дүниесі.

C) Жердің жоғарғы қатты қабаты.

D) Адамзат қоғамы және оның өндірісі.

E) Планетамыздың су ресурстары.

11. Парниктік эффект негізінен қандай заттың атмосфераға шығарылуынан болады?

А) Аргон.

B) Көмірқышқыл газы.

C) Күкіртсутек.

D) Гелий.

E) Хлорсутек.

12. Қоршаған табиғи ортаны қорғаудың халықаралық обьектілері:

А) Жер, су, жер қойнауы, атмосфералық ауа.

B) Жер, су, жер қойнауы, жабайы жануарлар мен мемлекет территориясында кездесетін табиғи ортаның басқа элементтері.

C) Әлемдік мұхит, антарктида, космос, атмосфералық ауа, жануарлардың миграцияланатын түрі.

D) Космос, атмосфералық ауа, мемлекет территориясында кездесетін табиғи ортаның басқа элементтері.

E) Жануарлар, өсімдіктер, комос кеңістігі.

13. Арал экологиялық мәселелерінің негізгі себебі:

А) Химиялық ластану.

B) Радиоактивті ластану.

C) Табиғи тұз мөлшерінің артуы.

D) Ақаба сулармен ластану.

E) Суармалы жерлерге ағынды су көздерінен су алу.

14. ҚР-да алғашқы ұлттық парк қай жылы, қандай облыста ұйымдастырылды?

А) 1985 ж, Павлодар.

B) 1992ж, Алматы.

C) 1998ж, Шығыс Қазақстан.

D)2002ж, Қарағанды.

E) 2004ж, Көкшетау.

15. Экологиялық ортаның биотикалық факторлары мынадай болып бөлінеді:

А) Климаттық, антропогендік, зоогендік, микробиогендік.

B) Фитогендік, эдафогендік, химиялық, зоогендік.

C) Фитогендік, микробиогендік, зоогендік, антропогендік.

D) Антропогендік, зоогендік, химиялық, эдафогендік.

E) Эдафомды, микробиогендік, зоогендік, антропогендік.

16. Бір тіршілік иесінің екінші тіршілік иесін жоюға бағытталған әрекеті қарым-қатынастың қай түріне жатады?

А) Симбиоз.

B) Жыртқыштық.

C) Бәсекелестік.

D) Арамтамақтық.

E) Коменсализм.

17. Тропосфераның жоғарғы шетінен жоғары қарай 50 км дейінгі орналасқан атмосфера аймағы:

А) Мезосфера.

B) Гидросфера.

C) Тропосфера.

D) Литосфера.

E) Стратосфера.

18. Табиғат ресурстарына не жатады?

А) Пайдаланылатын табиғи заттар мен табиғи күштер.

B) Табиғат байлықтары.

C) Ауыл шаруашылық өнімдері.

D) Табиғаттан алынатын тұтыным өнімдері .

E) Өнеркәсіптік шикізат.

19. Ландшафттың антропогендік өзгерілуі:

А) Табиғи әсердің ландшафтқа тигізетін зияндылығы.

B) Адам әрекетінің әсерінен ландшафтық өзгеруі.

C) Ландшафтың антропогендік әсеріне тұрақтылығы.

D) Антропогендік обьект, ландшафтқа және оның компоненттеріне тигізетін әсері.

E) Антропогендік және табиғи әсердің арқасында ландшафттың өзгерілуі.

20. Радиацияық, жылулық, жарықтық, электромагниттік, шулық ластанулар, ластаудың қай түріне жатады?

А) Географиялық.

B) Геологиялық.

C) Физикалық.

D) Биологиялық.

E) Химиялық.

21. Биосфералық мониторингке мыналар жатады:

А) Аймақтық.

B) Локальді.

C) Жергілікті.

D) Ұлттық.

E) Глобальді.

22. Қызыл Кітап туралы пікірді қалыптастырған алғашқы ағылшын табиғат зерттеушісі:

А) Скотт.

B) Смит.

C) Вернадский.

D) Крутцен.

E) Геккель.

23. Өзі үшін қолайлы экологиялық факторлар шамасының ауытқуына ағзаның төзу қабілеті қалай аталады?

А) Толеранттық заңы.

B) Максимум заңы.

C) Гаузе теоремасы.

D) Экологиялық корреляция заңы.

E) Минимум заңы.

24. Паразит пен жыртқыштық арасындағы принципиалды айырмашылық

А) Жыртқыш біртіндеп өлтіреді, ал паразит бірден.

B) Паразит өзінің иесін қоректендіреді.

C) Паразит пен жыртқыш селбесіп тіршілік етеді.

D) Жыртқыш санитар ретінде өзінің иесін емдейді, ал паразит жануарлар денесіндегі микроағзаларды жояды.

E) Жыртқыш бірден өлтіреді, ал паразит тірі иесімен ұзақ уақыт қоректенеді.

25. Қышқыл жауындарды – терминнін енгізген инженер

E) Роберт Смит.

7 нұсқа

1.Қоршаған табиғи орта мен тірі ағзалардың арасындағы қарым – қатынасты зерттейтін ғылым

А) Экология.

B) Генетика.

C) Психология.

D) Философия.

E) Этология.

2. Экология - ... зерттейтін ғылым

А) Тірі организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын.

B) Өсімдіктер мен жануарлардың өмір сүру заңдылықтарын.

C) Қоршаған орта заңдылықтарын.

D) Тірі организмдердің бір-бірімен қарым қатынасын.

E) Биологиялық жүйелердің өмір сүруін және қалыптасуын.

3. Қайсысы климаттық факторға жатады?

А) Сутекті орта.

B) Механикалық құрам.

C) Тығыздық.

D) Атмосфералық қысым.

E) Сулы ортаның тұздылығы.

4. Планета тұрғындарының санының көбеюі неге байланысты?

А) Бірқалыпты туылу, өлудің азаюы және өмір сүрудің жалғасуы.

B) Туылғандар мен өлгендердің санының шектен тыс болуы.

C) Туылғандардың төмендеуі және өлгендердің азаюы.

D) Туылғандармен өлгендердің төмендеуі.

E) Туылғандар мен өлгендер санының азаюы.

5. «Экологиялық қуыс» терминін ұсынған:

А) Гриннель.

B) Мебиус.

C) Геккель.

D) Сукачев.

E) Элтон.

6. Продуценттерге келесі жатады:

А) Микроорганизмдер.

B) Өсімдік жегіш жануарлар.

C) Жануарлар мен өсімдіктердің жиынтығы.

D) Жыртқыш жануарлар.

E) Өсімдіктер жиынтығы.

7. Биосфера ғылымының авторы:

А) Тунелли.

B) Зюсс.

C) Дарвин.

D) Вернадский.

E) Геккель.

8. Жеке заттардың айналымын В.И.Вернадский қалай атады?

А) Биологиялық.

B) Биохимиялық цикл.

C) Шөгу циклі.

D) Геологиялық

E) Химиялық.

9. Атмосфералық бос оттегінің салмағы

А) 80 жуық.

B) 30,5

C) 78,08

D) 20,95

E) 15жуық

10. Су ресурстарына жатады:

А) Жер беткі су көздері ғана су ресурстарына жатады.

B) Құрамында су бар барлық ресурстар.

C) Мұздықтардағы су ресурстары ғана.

D) Жер асты су көздері бар су қоймалары.

E) Атмосфералық және топырақтық ылғал түрлері.

11. Сарқылатын ресурстарға жатады:

А) Күн энергиясы.

B) Су.

C) Қазба байлықтары.

D) Ауа.

E) Теңіздің толысуы мен қайтуы.

12. Құнарсызданған жерлердің түпкілікті жақсартылуы қалай аталады?

А) Рекультивация.

B) Мелиорация.

C) Дифляция.

D) Минерализация.

E) Эрозия.

13. Уланова және Пинигин бойынша қауіптілікті жақсартылуы қалай аталады?

А) Жоғарғы қауіптілі және орта қауіптілі.

B) Ерекше қауіптілі, жоғарғы және орта қауіпті.

C) Ерекше қауіпті және қауіпсіз.

D) Ерекше қауіпті, жоғарығы орта және аз қауіпті.

E) Жоғары және аз қауіпті.

14. ҚР-ның экологиялық жағдайдың төмендеуі, табиғи ортаның деградациялау үрдісі келесі әлеуметтік мәселенің пайда болуына алып келді:

А) Халықтың ауруы мен өлімнің жоғарылауы.

B) Қала тұрғындары санының артуы мен қаланың өсуі.

C) Атмосфералық ауа, ауыз су сапасының төмендеуі.

D) Шөлдену, жел эрозиясы.

Е) Радиоактивті қалдықтарды көму.

15. Ағза бейімдеушілік реакциялар, не адаптациялар арқылы жауап беретін қоршаған ортаның кез келген элементі немесе жағдайы.

А) Антропогендік фактор.

B) Физикалық фактор.

C) Экологиялық фактор.

D) Химиялық фактор.

E) Биологиялық фактор.

16. Редуценттер немесе қайта қалпына келтірушілерге жатады:

А) Жасыл өсімдіктер.

B) Жануарлар.

C) Микроағзалар.

D) Паразиттер.

E) Саңырауқұлақтар.

17. Продуценттер немесе өндірушілерге жатады:

А) Жануарлар.

B) Микроағзалар.

C) Паразиттер.

D) Саңырауқұлақтар.

E) Жасыл өсімдіктер.

18. В.И.Вернадскийдің бөліп қарастырған бірінші функциясы қалай аталады?

А) Биохимиялық.

B) Адамдар іс-әрекеттері.

C) Концентрлік.

D) Тотығы-тотықсыздану.

E) Газды.

19. Атмосфераның метрологиялық факторлары арқылы ластануы

А) Метрологиялық факторлардың үлесімен атмосфераның ластануы.

B) Метрологиялық фактордың атмосфера ластануына әсері.

C) Атмосфераның табиғи процесстердің әсерінен ластануы.

D) Атмосфераның ластануына қарсы шаралардың жүйесі.

E) Метрологиялық құбылыстармен процестердің әсер етуінен ластануы.

20. Көмірқышқыл газы басқа газдардың әсерінен жылулық балансының өзгеруі нәтижесінде мүмкін болатын жер шары температурасының ғаламдық артуы:

А) Альбедо.

B) Озон қабатының «тесігі».

C) Парниктік эффект.

D) Концентрация.

E) Қышқыл және жауын-шашын.

21. Экологиялық мониторинг деңгейлері келесілер:

А) Глобальді және экспериментальді.

B) Зерттеулік және аймақтық.

C) Экспериментальдік және зерттеулік.

D) Ұлттық және зерттеулік.

E) Глобальді, ұлттық және жергілікті.

22. Табиғатты қорғау дегеніміз:

А) Тазалағыш аппараттарды қолдана отырып қоршаған ортаны қрғау.

B) Қоршаған ортаның тазалығын айтамыз.

C) Биосфера және атмосфераны ластанунан қорғау.

D) Экологиялық системада тепе-теңдікті сақтау.

E) Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға арналған жұмыстар жиынтығы.

23. Экожүйедегі продуценттер, редуценттер арасындағы олардың массасымен өрнектелген арақатынас:

А) Экологиялық кеңістік.

B) Биоценоз.

C) Толеранттық диапазон.

D) Экологиялық пирамида.

E) Экологиялық қуыс.

24. “Home sapiens” деген пікір нені көрсетеді:

А) Маймыл.

B) Маймыл Адам.

C) Саналы Адам.

D) Питекантроп.

E) Синантроп.

25. Биосфералық қорықтардың рөлі мен дамуы қай жылы қандай стратегияда қарастырылды

А) 1992ж.21-ші ғасырдағы күн тәртәбә.

B) 1995ж. , Севилья стратегиясы.

C) 1992ж.,Қоршаған орта және Даму.

D) 1987ж., Біздің ортақ болашағымыз.

E) 2002ж.,Тұрақты даму.

8 нұсқа

1. Бейорганикалық заттарды органикалық затқа айналдыра алатын автотрофты организмдер:

А) Продуценттер.

В) Редуценттер.

С) Консументтер.

Д) Капрофиттер.

Е) Сапрофиттер.

2. Өте жарыққа төзбейтін, тек суықта өсетін өсімдіктер:

А) Гелиофиттер.

А) Склерофиттер.

В) Сциофиттер.

С) Мезофиттер.

Д) Ксерофиттер.

3. Планета тұрғындарының санының көбеюі неге байланысты?

А) Туылғандар мен өлгендер санының шектен тыс көбеюі.

В) Бірқалыпты туылу, өлудің азаюы және өмір сүрудің жалғасуы.

С) Туылғандардың төмендеуі және өлгендердің азаюы.

Д) Туылғандар мен өлгендер санының азаюы.

Е) Туылғандар мен өлгендер санының төмендеуі.

4. Продуценттерге келесілер жатады:

А) Өсімдіктер жиынтығы.

В) Микроорганиздер.

С) Өсімдік жегіш жануарлар.

Д) Жануарлар мен өсімдіктер жиынтығы.

Е) Жыртқыш жануарлар.

5. Организмдермен олардың тікелей ортасы арасындағы белсенді заттардың айтарлықтай аз, бірақ белсенді тікелей алмасуы қандай қорға жатады?

А) Табиғи қор.

В) Резервті қор.

С) Алмасу қоры.

Д) Экологиялық қор.

Е) Биологиялық қор.

6. Биосфера ғылымының авторы:

А) Зюсс.

В) Тунелли.

С) Дарвин.

Д) В. И. Вернадский

Е) Э. Геккель.

7. Айсберг қандай ресурсқа жатады?

А) Сарқылмайтын.

В) Сарқылатын.

С) Климаттық.

Д) Космостық.

Е) Қайталанатын.

8.Атмосфералық ауаның құрамындағы N мөлшері:

А) 78,08

В) 0,93

С) 60,6

Д) 20,95

Е) 88,03

9. Дербес ғылым ретінде экология шамамен қаншасыншы жылы қалыптасты?

А) 1990ж.

В) 1904ж.

С) 1860ж.

Д) 1854ж.

Е) 1954ж.

10. Жануарлардың мінез-құлығын зерттейтін ғылым қалай аталады?

А) Биология.

В) Экология.

С) Таксикология.

Д) Этология.

Е) Зоология.

11.Экология ғылымының зерттеу нысаны:

А) Адамның қоршаған ортамен байланысы.

В) Биологиялық және географиялық микро және макрожүйелер мен оның уақыт пен кеңістікке қатысты тіршілік ырғағы.

С) Биоценоздағы өзгерістер.

Д) Организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасы.

Е) Табиғи ресурстарды пайдалану.

12. Абиотикалық фаторды тап:

А) Антропогенді.

В) Орографиялық.

С) Микробиогенді.

Д) Зоогенді.

Е) Фотогенді.

12. Популяцияға тән қасиеттер:

А) Азық мөлшерінің жеткілікті болуы.

В) Ылғал, жарық, қорек жасап шығару.

С) Өсу, даму, көбею, бейімделу, тіршілігін сақтау.

Д) Тұрақты дене температураның болуы.

Е) Жыртқыштық, бәсекелестік, паразатизм.

12. Продуценттер немесе өндірушілерге жатады:

А) Жануарлар.

В) Микроағзалар.

С) Паразиттер.

Д) Саңырауқұлақтар.

Е) Жасыл өсімдіктер.

12. Энергия пирамидасы нені анықтайды?

А) Ярустылық.

В) Организмдердің жеке сандық көрсеткішін.

С) Уақыт пен кеңістікті.

Д) Энергия ағымының уақытын немесе жылу энергиясын.

Е) Жалпы құрғақ салмақты.

12. Тазалаудың электрохимиялық әдісі нені қолдануға негізделген?

А) Аниониттер мен катиониттерді.

В) Электр тоғын.

С) Катиониттерді.

Д) Әк сүтін.

Е) Аниониттерді.

12. Консуметтер бұл

А) Өсімдіктер

В) Микроорганизмдер.

С) Құрттар.

Д) Бельгия, 1910-11ж.ж.

Е) Жануарлар.

12. Химиялық ластаушы заттар:

А) Мутагендер.

В) Кір суы.

С) Терротогендер.

Д) Күл.

Е) Азотты қалдықтар.

12. Бөлек мемлекет ішіндегі мониторинг:

А) Глобальді.

В) Аймақтық.

С) Ұлттық.

Д) Локальді.

Е) Жүйелік.

12. Биосфералық қорықтар туралы халықаралық конференцияда Севилья стратегиясы қай жылы қабылданды?

А)1993ж.

В)1987ж.

С)1995ж.

Д)1949ж.

Е)1990ж.

12. Табиғатты қорғау дегеніміз:

А) Тазалағыш аппараттарды қолдана отырып қоршаған ортаны қорғау.

В) Қоршаған ортаның тазалығын айтамыз.

С) Биосфера мен атмосфераны ластанудан қорғау.

Д) Экологиялық системада тепе-теңдікті сақтау.

Е) Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға арналған жұмыстар жиынтығы.

12. Су түбіндегі пассивті жүзетін ұсақ ағзалар қандай топқа жатады?

А) Бентос.

В) Планктон.

С) Нейстон.

Д) Нектон.

Е) Криля.

12. Жер шарындағы атмосфераның салмағы:

А) 5,9*10¹⁵тн.

В) 4,3*10¹⁵тн.

С) 10,4*10¹⁵тн.

Д) 4,8*10¹⁵тн.

Е) 8,5*10¹⁵тн.

12. Қышқыл жауын-шашынның пайда болуының негізгі себебі:

А) Азоттың көбеюі.

В) Оттегінің көбеюі.

С) Темір қосылыстарымен ластану.

Д) Күкірттің қос тотығымен ластануы.

Е) Көмірқышқыл газының көбеюі.

12. Қалдық суларды физика-химиялық тазарту процестері:

А) Сүзу, озондау.

В) Тұндыру, сорбция.

С) Нейтрализация, озондау.

Д) Тұндыру, сүзу.

Е) Флотация, экстракция.

9 нұсқа

1. «Экология» терминін ғылымға енгізген ғалым:

А) Э. Геккель.

2. Экология дегеніміз:

А) Белгілі бір территориядағы өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік ету заңдылығы.

В) Организмдерден биосфераға дейінгі биологиялық жүйелердің пайда болу заңдылығы.

С) Биологиялық жүйелердің құрылуы мен тіршілік ету заңдылығы.

Д) Тірі организмдердің өзара және қоршаған ортамен қарым-қатынасы.

Е) Қоректік орта.

2. «Экология» термині бірінші рет қай жылы енгізілген?

А)1700

В)1929

С)1952

Д)1805

Е)1869