- •050718 «Электр энергетикасы»
- •1.6 Айырықша деректемелер
- •1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі
- •1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі
- •1.11 Студенттер білімін бағалау критерийлері
- •1.12 Саясат және процедуралар
- •1.13 Пәнің оқу-әдістемелік қамтамасыздандыруы
- •3 Дәрістер конспектісі
- •1 Тақырып. Электр энергияның тауар секілді ерекшеліктері және өндірілуімен байланысты мәселелері (2 сағат).
- •2 Тақырып. Отын-энергетикалық кешендері, олардың функционалды ерекшеліктері (2 сағат).
- •5 Тақырып. Электр энергетикалық жүйелері электр энергиясын өндіру, қайта өндіру беру, тарату және тұтыну үшін арналған өзара байланысты элементтер жиынтығы (2 сағат).
- •6 Тақырып. Электр энергетикалық жүейлерінің негізгі элементтерінің құрылымды орындалуы және негізгі жұмыс принциптері (2 сағат).
- •7 Тақырып. Электр энергияны берумен байланысты мәселелер (2 сағат).
- •8 Тақырып. Энергожүйелері режимдерімен басқару (2 сағат).
- •9 Тақырып. Электр энергияны беру мәселесі, қоршаған ортаға әсері (2 сағат).
- •10 Тақырып. Қазақстан Республикасы және шет елдерінде желінің және электроэнергетикалық жүйлердің дамуының болашағы мен күй-жағдайы (2 сағат).
- •11 Тақырып. Тұтынушылардың электрмен жабдықтау сапасын анықтайтын көрсеткіштер – тербелістер, ауытқулар және кернеудің симметриясыздығы, электрмен жабдықтау сенімділігі (2 сағат).
- •13 Тақырып. Салалар бойынша электрмен жабдықтау (2 сағат).
- •14 Тақырып. Релелік қорғаныстың тағайындалуы және оның энергожүйедегі орны. Релелік қорғанысқа қойылатын негізгі талаптар және қасиеттері. (2 сағат).
- •15 Тақырып. Шығарылмайтын энергетикалық қорларды пайдалану – жел, сүн сәулеленуі, көл энергиясы (2 сағат).
- •4 Тәжірибелік (семинарлық) сабақтарды орындау үшін әдістемелік нұсқаулар
- •5 Сөж үшін бақылау тапсырмалары
- •1.Конденсаторлы кондырғыларды таңдау
- •1.1 Электр жүктемелерінің есептемесі
- •1.1.1 Электр энергиясының шығынын анықтаймыз Wг, мВт
- •1.2 Қарымталау қондырғыларының есептемесі
- •2Тиімді кернеу шамасын анықтау
- •3Күш трансформаторларын таңдау
- •4 Өткізгіштер қимасын таңдау
- •4.2 Кабель желісі өткізгіштерінің қимасын таңдау
- •5Қысқа тұйықталу тоқтарының есептемесі
- •5.1 Сурет – қт нүктелерін есептеу үшін орын алмастыру сүлбесі.
- •6 Жабдықтарды тандау және оларды қысқа түйықталу тоқтары бойынша тексеру
- •6.1 Ажыратқыштар
- •6.2 Бөлгіштер
- •6.3 Қысқа тұйықтағыштар
- •6 Зертханалық жұмыстарды орындау үшін әдістемелік нұсқау
- •1 Сурет - Қуатты өлшеудегі принциалды сүлбе:
- •2 Есептегіштің техникалық сипаттамалары мен топтасуы.
- •2 Суреті – Реактив энергиясы есетегішінің сүлбесі:
- •Бақылау сұрақтары
- •1 КВ дейінгі кернеулі цех тораптарындағы қорғанысты зерттеу (2 сағат).
- •Электр энергия сапасының парамтерлері.
- •5 Оқытушымен студенттердің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
- •6.1 Емтихан билеттері (суалнама)
6 Жабдықтарды тандау және оларды қысқа түйықталу тоқтары бойынша тексеру
6.1 Ажыратқыштар
6.1.1 6.1 кестеде тандалған ажыратқыштардың типтері берілген.
6.1 кесте - Тандалған сөндіргіштердің типтері
Номиналдық кернеу, кВ |
Сөндіргіш типі |
35-110 |
|
6-10 |
|
Жабдықтарды тексеру қорытындылары 6.2 кестесінде келтірілген.
6.2 кесте – Жоғары кернеулі ажыратқыштар
Таңдауға арналған және жүкті тиеудің ажыратқышын тексеруге арнлған параметрлер |
Таңдауға және тексеруге арналған формула |
Ажыратқыш параметрлері |
Есептеу параметрлері |
Жүкті тиеу ажыратқыштың номиналдық кернеуі, кВ |
|
|
|
Номинал ұзақ ток , А |
|
|
|
Ажырату номинал тогы , кА |
|
|
|
Ажырату номинал қуаттылығы |
|
|
|
ҚТ мүмкін екпінді тогы , кА |
|
|
|
6.2 Бөлгіштер
6.2.1 6.3 кестеде тандалған бөлгіштердің типтері көрсетілген. Бөлгіштерді сөндіргіштер сияқты сол параметрлермен тандаймыз. 6.4. кестеде тандаудың нәтижелері берлген.
6.3 кесте – Тандалған бөлгіштердің типтері
Номиналдық кернеу, кВ |
Бөлгіш типі |
35-110 |
|
6.4 кесте- Бөлгіштер
Таңдауға арналған және тексеруге арнлған бөлгіштердің параметрлер |
Таңдауға және тексеруге арналған формула |
Сөндіргіштің параметрлері |
Есептеу параметрлері |
Жүкті тиеу сөндіргіштің номиналдық кернеуі, кВ |
|
|
|
Номинал ұзақ ток , А |
|
|
|
Сөндіру номинал тогы , кА |
|
|
|
Сөндіру номинал қуаттылығы |
|
|
|
ҚТ мүмкін екпінді тогы , кА |
|
|
|
6.3 Қысқа тұйықтағыштар
6.3.1 Қысқа тұйықтауыштар. 6.5 кестеде тандалған қысқа тұйықтағыштардың типтері көрсетілген
6.5 кесте - Тандалған қысқа тұйықтауыштар типтері
Номиналдық кернеу, кВ |
Қысқа тұйықталудың типтері |
|
|
6.4 Комплекті тарату қондырғылары
КТҚ тандау. 6.6 кестеде жабдықты тексерудің нәтижелері мәлінделген.
6.6 кесте - СКТҚ
Таңдауға арналған және тексеруге арнлған КРУ параметрлер |
Таңдауға және тексеруге арналған формула |
Сөндіргіштің параметрлері |
Есептеу параметрлері |
Жүкті тиеу сөндіргіштің номиналдық кернеуі, кВ |
|
|
|
Номинал ұзақ ток , А |
|
|
|
7 БТҚ бойлы-дифференциалды қорғанысы.
7.1 Тез қанығатын трансформаторы бар РНТ-565 типті реле қолданғанда қорғанышы бірден істейтін ток болу керек:
; (7.1)
деп аламыз, сонда:
, (7.2)
мұндағы - БТҚ трансформатордың номиналдық қуаты;
- жоғарғы жақты стандартты кернеу.
7.1 суретте бойлы-дифференциалды қорғанысы сүлбесі келтірілген
7.1 сурет - Бойлы-дифференциалды қорғаныш сүлбесі
8 МТҚ қосылу параметрлерінің есептемесі
8.1 Сүлбедегі жоғары және төмен кернеулі желілерінде жерлендірілген бейтараптың болмағандығынан, фазааралық ҚТ қорғанысын пайдаланған жөн.
БТҚ үшін қорғаныстың қосылу тоғын ICP.З, А, келесі формула бойынша анықтаймыз
(8.1)
мұнщдағы -сенімділік коэффициенті;
-өзіндік іске қосылу коэффициенті;
-қайтарылу коэффициенті.
8.1 суретінде МТҚ сүлбесі келтірілген.
ТТ1
ТТ2
8.1 сурет – МТҚ сүлбесі
9 БТҚ жерге тұйықтау есептемесі
9.1 Жоғары кернеу жағындағы жерге тұйықталу тоғының толық мәні Iз , А, келесіден анықталады
(9.1)
35 кВ-110 кВ шиналары үшін сыйымдылық тоғының мәні
Жоғары кернеу торабы үшін жерлендірілетін құрылғының кедергісі Rз, Ом, тең болады
, (9.2)
Rз=10 Ом қабылдаймыз.
Жерлендіргіш ретінде ұзындығы және диаметрі электрод таңдау қажет. Онда жалғыз электродтың кедергісі эмпиристикалық формула бойынша анықталады.
(9.3)
мұндағы - грунттың меншікті кедергісі.
Жерлендіргіш саны n келесі теңдеуден анықталады
(9.4)
мұндағы - жерлендіргішті пайдалану коэффициенті.