Қоршаған ортаға және дамуға қатысты рио-де –жанейро декларациясы

Қоршаған ортаға және дамуға қатысты Біріккен Ұлттар Ұйымының Конференциясы

ПРЕАМБУЛА

өткізе отырып, 1992 жылы 3-4 маусым аралығында Рио-де-Жанейрода,

мақсат қуа отырып, мемлекеттер, қоғамның негізгі секторлары мен адамдары арасындағы ынтымақтастықтың жаңа деңгейлеріне шығу жолдары арқасында жаңа, глобалдық әділетті серіктестікті орнату үшін,

күш сала отырып, барлығының мүдделерін құрмет тұтаып және қоршаған орта мен дамудағы глобалдық біртұтастығын қорғауды қамтамасыз ететін қалықаралық келісімдерге қол жеткізу үшін,

мойындай келіп, ортақ үйіміз Жер сипатының тұтастығы және өзара байланыстылығын жариялайды:

1 Принцип

Адам қамын ойлау орнықты даму үшін қарастыратын талап мүдделердің өзегі болмақ. Олар табиғатпен жарасымдылық тауып салауатты және баянды өмір сүруге құқықты.

2 ПРИНЦИП

Мемлекеттер БҰҰ жарғысы мен халықаралық құқық принциптеріне, қоршаған орта мен дамуға қатысты өздерінің дердес саясаттарына сай ресурстарын игеруде егеменді құқыққа ие және олардың құзыр немесе бақылау аясында сол қызметін атқару жауапкершілігі өзге мемлекеттердің немесе ұлттық юрисдикция шеңберінен тыс жатқан жерлердің қоршаған ортасына зардап әкелуге себепші болмайды.

3 ПРИНЦИП

Бүгінгі және келешек ұрпақтың даму мен қоршаған ортаға қатысты қажеттері әділ ескеріле отырып ғана дамуға деген құқық жүзеге асырылуы тиіс.

4 ПРИНЦИП

Орнықты даму жүзеге асуы үшін қоршаған ортаны қорғау даму процесінің тұтас бір бөлігін құрауы тиіс және одан бөлек алып қаралына алмайды.

5 ПРИНЦИП

Өмір деңгейі алшақтығын азайту және дүние жүзі халықтарының басым көпшілігінің қажеттерін ойдағыдай өтеу жолында, сонымен қатар орнықты дамудың міндетті шарты болып табылатын жарлылықты түбімен жоюға бағыталған аса маңызды мәселелер төңірегінде барлық мемлекеттер мен барлық халықтар ынтымақтасады.

6 ПРИНЦИП

Дамушы елдердің қажеттері мен айрықша жағдайларына, оның ішінде даму мейлінше кенже қалған және қоршаған ортасы соғұрлым ушыққандарға арнайы ерекшелік беріледі. Қоршаған орта мен даму саласындағы халықаралық іс шаралар барлық елдердің мүдделері және қажеттерімен астасып жатқаны жөн.

7 ПРИНЦИП

Жер экожүйесінің тұтастығы мен салауаттылығын сақтау, қорғау және қалпына келтіру мақсатында мемлекеттер глобальдық серіктестік рухында ынтымақтасады. Глобальдық қоршаған ортаның бүлінуіне қосқан үлес салмақтарына қарай, мемлекеттер жалпы ортақ, бірақ түрлі жауапкершілікте болады. Олардың иелік жаспа отырған технология мен қаржы ресурстар негізі есебінен және глобалдық қоршаған ортаға өз қоғамдарының жасап отырған қысымшылықтарын есепке ала отырып, орнықты дамуға қол жеткізу жолындағы халықаралық ұмтылыс іс шаралар аясында дамыған елдер өз жауапкершілігін мойындайды.

8 Принцип

Орнықты дамуға және барлық адамдардың жоғарылау қмір сүру сапасына қол жеткізу үшін, өндіріс пен тұтынудың өміршең емес моделін мемлекеттер қысқартып және көзін жойып, сондай-ақ тиесілі демографиялық саясат жүргізіп отырғандары жөн.

9 Принцип

Ғылыми технологиялық білімдер мен алмасу жолымен ғылыми негізде өзара түсіністікті ұлғайту арқасында сонымен бірге технологияны, оның ішінде жаңа мен жаңартылған технологияны дамыту, үйрену, тарату және онымен өзара бөлісуді күшейту арқасында орнықты дамудың іштей толығу дүниесін нығайту үшін мемлекеттер ынтымақтасуы қажет.