4. Кадрлык саясаттын максаты жане объектилери

Кадрлык саясат келеси максаттарды коздейди:

1) Жалпы максаттарга жетуде касипорынга комек корсету;

2) Жумыскерлердин шеберлиги мен мумкиндиктерин тиимди пайдалану;

3) Касипорынды биликтилиги жогары жане кызыгушылык танытатын кызметкерлермен камтамасыз ету;

4) Жумыскерлердин оз жумыстарына барынша толык канагаттануына, олардын оздерин толык корсете алуына умтылу, ал бул оз алдына арбир жумыскердин осы касипорында жумыс истеу тилегин жогарылатады;

5) Жеке адамнын потенциалын тиимди пайдалану кагидасына сайкес

адамнын енбек (жеке басты, психо-физиологиялык) ис-арекетин баскару механизмин менгеру.

Персоналды баскару ушин курылган максаттар жуйеси бир жагынан жумыскерлердин акимшиликтен кандай муктаждыкты канагаттандыруды талап етуге кукы бар екендигине катысты суракка жауап алуы, екинши жагынан - персоналды пайдалану бойынша уйымнын акимшилиги оз алдына кандай максаттарга жету ушин адамдарга кандай жагдайлар жасайтынына жауап беруи. Осы максаттар тобы бир-бирине карама-кайшы келмеген жагдайда гана баскару табысты болуы мумкин.

Ен жогары максат - персоналды баскару жуйесиндеги касипорыннын таза табысы адамдардын алеуметтик кажеттиликтерин ондиристе канагаттандыру болып табылады.

Кадрлык саясатты жане тиимди уйымдастырудын бирден бир шарты – жумыс истеу персоналын, ягни кадрларды дурыс тандау. Кадрларды тандаудын жалпы корсеткиштери болып: билим, жумыс тажирибеси, психологиялык сайкес келу, ужымда жумыс истей алу.

Касипорынды баскару кадрларымен жумыс жуйеси бирнеше негизги элементтерден курылады. арбир органга, буынга жуктелетин, баскару кызметинин колеми мен сипатына карай жалпы кызметшилер саны, олардын каиптик жане лауазымдык курамы айкындалады. Баскару кадрларымен жумыс истеудин екинши элементи баскарма кызметшилеринин жекелеген катеорияларынын жауап беруге, тиисти талаптарын, ягни нени билу, нени истей алуын жане сол лауазымдагы кызметкерлер кандай исти менгере алатындыгын айкындау болып саналады. Бул ушин басшы мамандардын биликтилик улгисин куру кажет.

Касипорындагы кадрлык саясат – жоспарлау, жалдау, тандау, жумыс кушин орналастыру, жумыскерлерди окыту мен дайындау, жумыс бойынша илгерилеу, мансап, жалдау шарттары мен енбекакыны толеу стандарттары, жумыс шарттары мен кызмет корсету, енбекакы жане жумыс шарттары туралы келиссоздерди озине бириктиретин саясатты жасау жане оны иске асырумен байланысты негизделеди.

Кадрлык саясаттын негизги объектиси – персоналдар болып табылады. Олар – ондиристик когам куши, касипорыннын елеули жане шешуши факторы. Персоналдар ондирис куралдарын курып, козгалыска келтиреди. Сонымен катар ардайым ондиристи жетилдиретин де солар. кызметкерлердин жумысты калай аткаруынан, олардын мамандануы мен касиби даярлыгы касипорыннын тиимдилигине тикелей асер етеди.

5. АкШ-та квалификацияны котерудин ишки фирмалык курстарды уйымдастыру

Фирма персоналдарынын биликтилигин котеру ушин жогары оку орындарын колдану мен фирма ишилик даярлык колемин колдану масштабтары да артуда. Ерекше белсендиликти техникалык шешимди унеми жанарту мен жабдыктар мен куралдардын жана турлерин колдану оны жасау мен ондиретин гылымды коп талап ететин оним шыгарушы компаниялар танытады.

Корпорацияда окытудын келеси турлери болинеди: басшыларды сонымен катар жогары басшыларды окыту (51%), орта денгейдеги басшылар (91%), томен денгей басшыларды окыту (93%), откизу бойынша агенттерди окыту (75%), кенсе кызметкерлерин жане хатшыларды окыту (54%) жане техникалык окыту. Техникалык окыту манызды рол ойнауда. Мамандардын багалауы бойынша, онын улесине осы 500 компаниянын оку кызметинин колемин 44%-ы курайды.

Басшыларды дамыту багдарламаларында келеси курстардын пайда болуы занды, олар: лидерлик, кайшылыктарды баскару, биригип жумыс истей алуы, стресстерди баскару т.б. кызметкерлерди окыту багдарламаларынын «Халакаралык катынастар», «Касипкерлик катынас», «Жеке жумыскер мен ужымды баскарады» такырптары манызды орын алады. Коптен корпорацияларда басшыларды дамыту болимдери пайда болды, олар арнайы оку багдарламаларын жасау мен уйымдастырумен айналысады. «Дженерал- электрик» касипорындарында жетекши АкШ технологиялык институттары жасаган инженерлердин биликтилигин котеруден 2 багдарламасы жумыс истейди.

Олардын биреуи ­ «Эдисон инженерлик багдарламасы» бир жылга арналган жас студенттер мен инженерлерге арналган билимдеримен тажирибелерин котеруге арналган. Екиншиси ­ «ондиристик инженерия багдарламасы» техникалык жетекшилер мен менеджерлерге арналган. Теориялык курстармен коса 6 айдан 4 семестрден турады жане ар кайсысы корпорацияга манызды зерттеу жумыстарына катысуды талап етеди. Инженерлердин биликтилигин котеру мен зерттеу жумыстарынын бирлиги кызметкерлерди даярлау маселесине жана сапалы элемент киргизеди: мамандарды окыту мен даярлау урдиси жана технологияны жасаумен байданысты бул жогаргы денгейли мамандарды даярлаумен байланысты натижени сапалы жане тез береди, инновациялык кызметти арттырады.

Корпорацияда фирма ишилик жане аралык мамандарды даярлау жане кайта даярлау оку орталыктары бар. ири «Дженерал-Моторз» пен «Дженерал-Электрик» сиякты корпорациялар оздеринин институттарына ие. Бугинги танда АкШ-та 400-ге жуык даярлауга маманданган орталыктар бар, Олар «Ксерокс», «ИБМ», «Котрасдейта» жане т.б. ири корпорациялармен каржыландырылады. «Дженерал телефон энд электроникс» 1982 ж озинин 20000 жогары денгей басшыларына арнап оку орталыгын курды. Курдели баскару курстары университеттин профессорлары мен биликти мамандармен окытылады. Бул корпорация философиясы: «жогары денгей басшыларын жаксылап уйретиниз, кол астындагылар да олардын сонынан журеди». «Белл систем» корпорациясы 1300 жерде орналаскан 20-30 мын кызметкерлерге арналган артурли 12000 курс усынады. Бул курстарда кызмет ететин персонал 13-15 мын адам, ал мундай курстардын багасы шамамен 1,7 млрд. доллар.

Американдык корпорациялардагы уйымдастырушылык озгеристерди енгизу урдисинде кызметкерлердин дамуына еки тургы бар: 1) алдын-ала, кайта уйымдастыруга дейин кызметкерлерди жанаша жумыстын теориялык жане тажирибелик даярлау. 2) кайта куру кезиндеги алдынгы тажирибени дамыту немесе беру аркылы персонал биликтилигин жогарлату немесе кайта даярлау. Биринши тургы кобинесе кайта курудын бастапкы кезендеринде жузеге асырылады, мунда уйым озгеристерине кызыгушылыкты ояту кажет жагдайда. Сонымен катар алдын ала окытуды кайта куруды баскаратын жане багыттайтын тулгалар отеди. Корпорация тажирибеси корсеткендей осы тургылардын ишинде онтайлысы болып екинши тургы болып табылады. Мунда кызметкерлерди окыту фирманын бир болимшесинде немесе зауытында баскарудын жана формалары мен адистерин игеру зерттеулик турде катар журеди.

Жана жагдайларда кызметкерлерди окыту кезен сайын кайталануы керек, кайта курудан кейинде бул жумыска жана жумыскерлер мен кызметкерлерди кабылдаумен жане баскару турлеримен адистери унеми дамып отырумен байланысты. Окудын бундай жуйесинин улгиси ретинде «Дженерал- Моторз»-ды алуга болады, «енбек омиринин сапасы» жобасын енгизуге байланысты, олар озине жумыскерлер мен кызметкерлердин енбектерин уйымдастырудын жана турлерин киргизеди, компания табыстылыгы мен енбек онимдилигин жогарлату максатында. Осы жоба бойынша жиналыстардын мазмуны мен натижеси ондиристик болимдер мен зауыттарга жибериледи, онда жана жумыскерлер мен компания кызметкерлерине окыту курстарынын жалпы жобасы аныкталады.