6. Портландцементтің сапа деңгейін бағалау әдісі

Өнімнің сапа көрсеткіштерін бағалау әдістері бөлінеді:

• Дифференциалдық

• Комплекстік

• Аралас

Дифференциалдық әдіс өнімнің сапасының бірлікті көрсеткіштеріне салыстыру негізінде қолданылады. Соған қоса әр көрсеткіш үшін оған қатысты сапа көрсеткіштері формула бойынша анықталады:

(1)

(2)

мұндығы: Рі – і-көрсеткішінің өнім сапасымен бағаланатын сандық мәні;

Рібаз – і-сапа көрсеткішінің базалық үлгісінің сандық мәні.

(1) формула өнімнің сапасының сәйкесінше сапа көрсеткішінің абсолюттік мәні өсетін жағдайда қолданылады. (2) формула сапа көрсеткішінің абсолют мәні өсіп, ал өнім сапасы төмендеген жағдайда қолданылады.

Комплекстік әдіс өнімнің бағаланатын және базалық үлгісінің комплекстік көрсеткіштерінің қатарластыруына негізделген өнімнің сапа көрсеткішін бағалау әдісі:

мұндағы Qоц – бағаланатын өнімнің жалпы сапа көрсеткіші;

Qбаз – базалық өнімнің жалпы сапалық көрсеткіші.

Аралас әдіс бірлікті және комплекстік сапа көрсеткіштерінің бірігіп қолданылатын өнімнің сапа көрсеткішін бағалау әдісі:

1) Аралас әдісте бірлікті көрсеткіштердің бір бөлігін топқа біріктіреді және әрқайсысы үшін комплекстік сапа көрсеткішін анықтайды. Кейбір өте маңызды көрсеткітерді топқа біріктірмейді, оларды жеке қарастырады.

2) Табылған топтық комплекстік көрсеткіштер мәндері және бөлек белгіленген бірлікті көрсеткіштер сәйкесінше мәнді базалық көрсеткіштермен салыстырылады, яғни дифференциялдық әдіс қолданылады.

7. Портландцементтің сапа деңгейін бағалау

1. Портландцемент құрамындағы активті СаО есептеу: (C_CaO)

ГОСТ 9179-77 бойынша активті СаО есептеу үшін мына формула қолданылады:

С_СаО =

Мұндағы: V – 1 текше сантиметр тұз қышқылы ерітіндісінің көлемі, мл;

T_CaO - 1 текше сантиметр тұз қышқылынан бөлінген CaO ;

Q – ізбес массасы, г

V = 1,8 мл

Q = 3,5671г

Т_СаО = 1,789

С_СаО =

2. Портландцемент құрамындағы активті MgO есептеу: (C_MgO)

ГОСТ 9179-77 бойынша активті MgO есептеу үшін мына формула қолданылады:

C_MgO =

Мұндағы: V- құрамындағы CaO + MgO анықтауға кеткен 0,1 cмБ трилонының

көлемі, мл;

V- құрамындағы СаО анықтауға кеткен Б трилоныының көлемі;

T_MgO – 0,1 cм_{Б трилонындағы бөлініп кеткен MgO мөлшері;}

5 – MgO анықтайтын коэффициенті;

m – портландцемент массасы, г.

_{V = 1,5 мл}

V _{= 1,2 мл}

T_MgO = 0,856

m = 27 г

C_MgO == 4,8

3. Портландцемент құрамындағы CO2 есептеу: (C_CO2)

ГОСТ 9179-77 бойынша CO2 есептеу үшін мына формула қолданылады:

Мұндағы, V – бөлініп шыққан СО₂ көлемі, мл;

р – барометрлік көрсету бойынша атмосфералық қысым, мм.сын.бағ.;

В – NaCl ерітіндісі кезіндегі су буының қысымы, мм.сын.бағ.;

G – портландцемент массасы, г;

С - 1 мл СО₂ температуре мен атмосфералық қысым кезіндегі массасы, мг.

V= 1,375 мл;

C= 53,2 мг;

p= 740 мм.сын.бағ.;

B= 456 мм.сын.бағ.;

G= 3,811 г.

C_CO2 =

4. Портландцемент температурасы мен сөну уақытын есептеу: (С)

ГОСТ 22688-77 бойынша портландцемент температурасы мен сөну уақытын есептеу үшін мына формула қолданылады:

m=

Мұндағы, А - портландцемент құрамындағы активті кальций мен магний оксидтері, %.

Ұнтақ массасын термостық колбаға салып, оның ішіне 25мл су құяды. Оның температурасы 20°С. Сосын қоспаны ағаш таяқшамен араластырады. Колбаның аузын тығыздап 100°С температурасымен жауып, кішкене увқытқа қояды.Термометрдің ртутты шаригі толығымен қоспаға нығыздалуы керек. Температура уақытын су құйған кезден бастап, әр минут сайын есептеп отырады. 4мин бойы температура 1°С аспаса,жұмысты тоқтатады. Сөну уақытына су құйылған уақытты алады.

A =

5. Портландцемент ылғалдылығын есептеу: (W)

ГОСТ 22688-77 бойынша портландцемент ылғалдылығын есептеу үшін мына формула қолданылады:

W= *100

     Мұндағы,  m   - портландцемент массасы, г;

      m1 – кепкеннен кейінгі портландцемент массасы, г.

m = 433,891г

m1 = 430,491г

_{W =}

6. _{Ізбестің дисперттілігін есептеу: (С.Д.)}

ГОСТ 22688-77 бойынша портландцементтің дисперттілігін мына формула бойынша есептейді:

_С.Д.=

Мұндағы , m – сеткада қалып қойғанпортландцемент массасы, г.

m= 0,7312 г

С.Д. = г

7. Портландцемент құрамындағы сөндірілмеген ұнтақты есептеу: (Н.З.)

ГОСТ 22688-77 бойынша портландцемент құрамындағы сөндірілмеген ұнтақты есептеу үшін мына формуланы қолданады:

_{Н.З. =}

_{Мұндағы, m- кепкеннен кейінгі сеткада қалған ұнтақ массасы, г.}

Көрсеткіштер номенклатурасы	Формула	Өлшем бірлігі	Есептік көрсеткіш	Базалық көрсеткіш	Сапа деңгейін бағалау
Құрамында активті СаО болуы	С_СаО =	%	68,9	70	0,95
Құрамында активті MgO болуы	C_MgO =	%	4,7	5	0,95
Құрамында СО2 болуы		%	0,717	0,75	0,956
Температурасы мен сөну уақыты	m=	C, Мин	89,932	90	0,99
Ылғалдылығы	W= *100	-	0,79	0,8	0,9875
Дисперттілігі	С.Д.=	%	1,432	1,5	0,954
Құрамында сөндірілмеген ұнтақтың болуы	Н.З. =	-	6,9732	7	0,996