Қорытынды

Мәдениет – адамның рухани және материалдық, интеллектілік, сезімдік қасиеттері айқын аңғарылатын белгілерінің жиынтығы. Кез келген мәдениет өзіндік ерекшелігі бар теңдесі жоқ қазынамыздың қоймасы болып табылады, өйткені әрбір халық өз дәстүрі мен рухани бейнесі арқылы танылады. Мәдениеттің барлық салаларында ұлттық даралық сақталуы тиіс.

Қолыңыздағы оқу құралының «Қазақстанның тарихи-мәдени даму ерекшеліктері» деген тарауында ежелгі заманнан бергі қазақ жерінде өмір сүріп, қазақ халқын құрған ұлыстар мен тайпалардың материалдық мәдениеті мен қазақ халқының рухани мәдениетінің заңды жалғасы туралы қысқа да нұсқа мәліметтер ұсындық. Нақтырақ айтсақ, бұл тараудан «Қазақстан территориясындағы ертедегі көшпенділер мәдениеті мен өнері», «Орта ғасырлардағы қазақ мәдениеті болған негізгі қалалар», қазақ фольклоры, қазақ билері, ақын-жыраулар, Қазақстан мәдениетіне үлес қосқан қазақтың алғашқы ғалымдарының бірі Ш. Уәлиханов, қазақ мәдениетінің кемелденуіне үлес қосқан тұлға – Ы. Алтынсарин, қазақтың рухани мәдениетінің негізін салушы-ұлы философ, ақын А. Құнанбайұлы, қазақтың рухани мәдеинеті мен менталитетінде із қалдырған алып тұлғалар Ш. Құдайбердіұлы, Ә. Бөкейханов туралы материалдармен танысасыздар.

Курс бойынша үлгі түріндегі тест сұрақтары

1. Неміс философы мен тарихшысы О. Шпенглердің мәдениет туралы көзқарастары баяндалатын шығармасы қалай аталады?

а) “Адам феномені”

б) “Адамзат тарихының философиясына идеялар”

в) “Мәдениетке наразылық”

г) “Европаның құлдырауы”

д) “Мәдениеттің үш бейнесі”

2. Келесі айтылған сөз ХХ ғасыр ойшылдарының қайсысына жатады: «Мәдениет ойын кезінде ойын ретінде пайда болады»:

а) А. Тойнби

б) Н. Бердяев

в) Й. Хейзинг

г) О. Шпенглер

д) К. Ясперс

3. Ғалымдардың қайсысы ғылыми айналысқа «мәдениет тану» терминін енгізді?

а) К. Юнг

б) Б. Малиновский

в) Л. Уайт

г) Н. Данилевский

д) А. Тойнби

4. Шығыс елдерінің қайсысында қасиетті Ригведа, Яджурведа, Самаведа, Атхарваведа пайда болды?

а) Египетте

б) Вавилонда

в) Қытайда

г) Үндістанда

д) Жапонияда

5. Қандай діндер әлемдікке жатады?

а) зороастризм, синтоизм, даосизм

б) буддизм, христиандық, индуизм

в) иуадизм, конфуциандық, мұсылмандық

г) православие, католицизм, протестантизм

д) буддизм, христиандық, ислам.

6. Қандай ғылыми мектептің өкілдері мәдениетті тірі организмге ұқсастырды және мәдени тірі организмдер қарапайымнан күрделіге жетіліп, дамиды деп болжаған?

а) функционалды

б) эволюциялық

в) құрылымдық антропология

г) бихевиористік

д) символистік

7. Европа философиясы өмірге келген Ежелгі Греция қаласын атаңыз?

а) Милет

б) Микены

в) Карфаген

г) Мегара

д) Эфес

8. Номадтар деген кім?

а) көшпенділер

б) дін қызметкерлеі

в) ежелгі кескіндемешілер

г) музыканттар

д) ақындар

9. Көпшілік қолдануға есептелген, қазіргі индустриалды қоғамда рухани құндылықтарды өндіру ерекшеліктерін сипаттайтын ұғымды таңдап алыңыз:

а) элитарлы мәдениет

б) халық мәдениеті

в) жастар мәдениеті

г) дәстүрлі мәдеинет

д) көпшілік мәдениет

10. Ойшылдардың қайсысы көркем шығармашылықта “аполлондық” және “дионисийлік” бастауды бөліп көрсетті?

а) А. Шопенгауэр

б) Г. Гегель

в) Ф. Ницше

г) О. Шпенглер

д) Й. Хейзинга