Тэма 3.2. Агульныя заканамернасці будовы і хімічных паводзінаў окса-злучэнняў

Асаблівасці будовы і хімічных паводзінаў окса-злучэнняў. Будова карбанільнай групы. Агульная схема рэакцый окса-злучэнняў з удзелам карбанільнай групы, енольнай формы і еналят-аніёнаў. Рэакцыя нуклеафільнага далучэння да карбанільнай групы окса-злучэнняў: механізм і каталіз, утварэнне тэтраэдрычнага аддукта, яго лёс ў залежнасці ад будовы рэагентаў і варункаў рэакцыі. Параўнанне рэакцыйнай здольнасці окса-злучэнняў.

Тэма 3.3. Карбанільныя злучэнні.

Будова. Наменклатура. Фізічныя і фізіка-хімічныя ўласцівасці. Уяўленне аб знаходжанні і біялагічнай ролі ў прыродзе.

Рэакцыі далучэння да карбанільнай групы альдэгідаў і кетонаў, яе механізм і каталіз. Параўнанне рэакцыйнай здольнасці альдэгідаў і кетонаў. Гамагеннае і гетэрагеннае каталітычнае гідрыраванне, аднаўленне баранамі і іх комплексамі, сіланамі, комплекснымі гідрыдамі металаў, металамі, па Клеменсену. Уяўленне аб сутнасці і механізме ферментатыўных працэсаў аднаўлення. Узаемадзеянне з галаген-нуклеафіламі (галагенідамі фосфару, серы і інш.) Узаемадзеянне з О-нуклеафіламі. Гідраты. Сінтэз полуацэталяў і ацэталяў, механізм, прыклады выкарыстання ацэтальнай абароны ў арганічным сінтэзе. Галаформная рэакцыя. Рэакцыі гідрыднага абмену (Каніцара, Мейервейна-Пандорфа-Верлея, узаемадзеянне з тр.-бутылмагнійхларыдам): механізм, фактары стабілізацыі пераходнага стану. Узаемадзеянне з S-нуклеафіламі: сінтэз тыаацэталяў, прыклады выкарыстання тыаацэтальнай абароны у арганічным сінтэзе; атрыманне і выкарыстанне ў лабараторыі амполунг-рэагентаў. Узаемадзеянне з N-нуклеафіламі (першаснымі і другаснымі амінамі, гідраксіламінам, гідразінамі): механізм, уплыў прыроды субстрата і рэагента і вырункаў рэакцыі на характар і накірунак працэсу. Узаемадзеянне з С-нуклеафіламі (рэакцыі гідрацыяніравання, Віціга, узаемадзеянне з металарганічнымі злучэннямі): механізмы, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе. Акісленне альдэгідаў і кетонаў.

Утварэнне і фактары стабілізацыя еналят-аніёнаў, рэакцыі з іх удзелам. Узаемадзенне з алкілюючымі агентамі: атрыманне прадуктаў С- і О-алкілавання, уплыў прыроды субстрата і рэагента і варункаў рэакцыі на склад прадуктаў. Альдольная і альдольна-кратонавая кандэнсацыя: механізмы, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе.

Рэакцыі з удзелам енольнай формы. Галагенаванне, алкілаванне, рэакцыя Маніха: механізм, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе.

Гетэрааналагі карбанільных злучэнняў (іміны, аксімы, гідразоны). Будова (E-, Z-ізамерыя) і хімічныя ўласцівасці ў параўнанні з карбанільнымі злучэннямі. Рэакцыі далучэння да групы С=N: гідратацыі, аднаўлення, гідрацыяніравання, узаемадзеяння з металарганічнымі злучэннямі. Перагрупоўка Бекмана: механізм, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе і прамысловасці (атрыманне капрону з цыклагексанону). Аднаўленне па Кіжнеру-Вольфу: механізм, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе.

Тэма 3.4. Карбонавыя кіслоты і іх вытворныя

Карбонавыя кіслоты, іх солі, ангідрыды, галагенангідрыды, складаныя эфіры, аміды і нітрылы Будова. Наменклатура. Фізічныя і фізіка-хімічныя ўласцівасці. Уяўленне аб знаходжанні і біялагічнай ролі ў прыродзе.

Хімічныя ўласцівасці карбонавых кіслот і іх вытворных. Будова карбаксільнай, аміднай, сложнаэфірнай, галагенкарбанільнай і ацылоксікарбанільнай групаў, карбаксіл-аніена. Параўнальная характырыстыка рэакцыйнай здольнасці карбонавых кіслот і іх вытворных да рэакцый нуклеафільнага далучэння. Рэакцыі далучэння-адшчаплення з удзелам Н-, O-, N-, C-нуклеафілаў (аднаўлення, гідролізу, этарыфікацыі, амылення, пераэтарыфікацыі, амінолізу, металарганічны сінтэз): механізмы і ўзаемныя пераходы.

Спецыфічныя рэкцыі карбонавых кіслот і іх соляў. Карбонавыя кіслоты: уплыў замяшчальнікаў на pKa, уяўленне аб агульным і спецыфічным кіслотным каталізе. Атрыманне і выкарыстанне соляў карбонавых кіслот у арганічным сінтэзе (рэакцыі Кольбе, Хунсдыкера-Барадзіна, піролізу).

Спецыфічныя рэакцыі складаных эфіраў. Сложнаэфірная кандэнсацыя (Кляйзен) і кандэнсацыя Дыкмана: механізм, прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе. Ацылаінавая кандэнсацыя.

Спецыфічныя рэакцыі амідаў. Расшчапленне амідаў па Гофману: уяўленне аб механізме і прыклады выкарыстання ў арганічным сінтэзе. Нітразіраванне і дэгідратацыя амідаў.

Спецыфічныя рэакцыі нітрылаў. Узаемадзеянне з гідрапераксід-аніенам (рэакцыя Радзішэўскага) і спіртамі (рэакцыя Рыттэра).

Тлушчы, як складаныя эфіры. Будова і залежнасць ад яе фізічных уласцівасцяў. Біяхімічнае значэнне, прамысловае выкарыстанне.