9. Сацыяльна-экан развiццё Беларусi 18-19ст.

Наконт пытання уключэння беларусюх зямель у склад Раайскай империиi [снуюць два проц1леглыя пункты гледжання. Раайская пстарыягра-iя падзелы Рэчы Паспалггай i далучэнне тэрыторьи Вялгкага княства Лггоускага да Pacii разглядала як вызваленчую шаг царызму у адноанах да беларусау, як акт пстарычнай справядгивасц1 — уз'яднанне беларускага народа з pycxiM.

Беларусюя псторык, В. У. Чапко, Э. М. Загарульсм i Ышыя л1чаць, што Раая, Пруая, Аустрыя ажыццявш1 рэакцыйны акт падзелу па-мЬк сабой тэрыторьм Рэчы Паспал1тай 1снуе i №ншы пункт гледжання на гзту праблему. А. Арлоу, К. Тарасау, М. Ткачоу i шэраг Ышых псторыкау гячаць, што гэта было далучэнне у вын!ку «захопу», «акупацьн». Яно, на ix погляд, не аказала станоучага уплыву на пстарычны лес Беларуа, а нават пагоршыла стансашча у параунанн з тым, кал1 Беларусь знаходз1лася пад уладай Рэчы Паспалггай.

на момант падзелау Рэчы Паспапггай, Раая стаяла на больш высоюм узроум эканам1чнага разв1цця, У вын1ку трох падзелау Рэчы Паспалггай беларусмя земпл з насель-Н1цтвам звыш 3 млн чалавек апынул1ся у складзе Раайскай iMnepbii, i у ricropbii Беларуа пачауся новы перыяд — раайсм. Першай задачай улады Pacii стала Ытэграцыя беларусгах зямель у свой дзяржауны apraHi3M, ун!ф!кацыя беларусмх i раайсмх парадкау. Дзеля гэтага было праведзена шэраг мерапрыемствау адм!нютрацыйнага, сацыяльна-эканам1чнага i прававого характару.было распаусюджана прынятае у Padi . дзяленне на губернн i паветы. У Беларуа было створана пяць губерняу: Вщебская, Магшёуская, М1нская, Гродзенская i Втенская. Губерн!, у сваю чаргу, падзя-лялюя на паветы яюя з'яулял!ля суб'ектам1 падаткаабкладання. В|'цебская i Маплёуская губерН аб'яднаны у Беларускае генерал-губернатарства, а тры апошн!я — у JliToycKae. На чале стаял1 прызначаныя царом губернатары, ягам належыла выканаучая улада. Шляхце, прысягнуушай царскай уладзе, надавалгся усе правы i привилегииi, ЯКИМИ карысталася дваранства па законах Раайскай 1мперьн.сялян. Яны па-ранейшаму заставалюя пры-roHHbiMi i не мел1 фамадзянсмх правоу..

На Беларусь была распаусюджана раайская падаткавая астэма, Новыя тэрыторьн, паводле «Ман1феста» Кацярыны II ад 17 красав!ка 1793 г., был! далучаны да Pacii «на вечныя часы». Своеасабл!васцю вызначалася пал!тыка раайсмх улад i у адноанах да царквы. была заснавана Беларуская катал!цкая enapxifl. Дапускалася свабода катал!цкага веравызнання,. Сацыяльна гаспадарчае жыццё строга рэгламентавалася. Уводзтася пашпартная сютэма рэпстрацьн i кантролю за м1грацыяй насел ьыцтва. Асобныя пастановы тычытся яурэйскага насельн|'цтва. Так, указам 1794 г, уста-наул1вапася мяжа яурэйскай аседласц1 на беларусюх, лгоусюх i часткова укрансмх землях. Асноуным заканадаучым кодэксам у Беларуа да 1840 г. заставауся Статут Вял!кага княства /Итоускага (1588). створаны дзве палаты — грамадзянскага i крым1нальнага судоу, а таксама верхн1я земсюя суды, У першай палове XIX ст. выявитася ^мкненне памешчыкау павыаць даходнасць ceaix гаспадарак шляхам прымянення новых сельскагаспадар-чых машын, працы наёмных рабочых, удасканальвання севазваротау. Тагам чынам, у сельскай гаспадарцы пачынаюць адбывацца некаторыя прагрэауныя змены. Намецтася пашырэнне гандлю.