Hierarchia potrzeb Maslowa:

1. piękno

2. wiedza

3. samorealizacja

4. szacunek

5. społeczna akceptacja

6. bezpieczeństwo

7. potrzeba fizjologiczne

29.03.2012r.

HISTORIA TURYSTYKI

Początków turystyki można upatrywać w różnych wydarzeniach historycznych, ale prawdopodobnie najważniejsze była wyjście potomków Adama i Ewy z Raju (dżisss…).

Kategorie turystyki należy podzielić na 5 okresów:

1. STAROŻYTNOŚĆ (okres antyczny – upadek Cesarstwa Rzymskiego; do 476r.n.e.)

2. ŚREDNIOWIECZE (epoka uniwersytecka, 478 – 1492r.)

3. RENESANS (epoka wielkich odkryć geograficznych 1492r. – początek XIXw.)

4. EPOKA INDUSTRIALNA (początek XIXw. – 1945r.)

5. EPOKA GLOBALNO-INFORMACYJNA (po 1945r.)

STAROŻYTNOŚĆ:

- kultura Indusu

- Egipt (3000 lat pne; Hatszepsut – 1599r.pne)

- Mezopotamia, Akadowie, Sumerowie, Persowie – 2000 lat pne (drogi egipskie, podróż morska)

- Kreteńczycy 2300-1800r.pne

- Fenicjanie od 1500r. pne

- Grecy – od 1500r. pne (amfiteatry, igrzyska)

- Rzymianie od 500r. pne (rozwój podróży służbowych, podróży do uzdrowisk)

- od 200r. pne do 1500r. rozwijał się „szlak jedwabny” i „szlak bursztynowy” z Rzymu do Bałtyku

- Hindusi poróżowali od 3 tysiąclecia pne

- Chińczycy od XVIIIw. pne

- Japończycy od VIIw. pne – pierwsi dotarli do Kalifornii

ŚREDNIOWIECZE:

- podróże do miejsc świętych; wyprawy krzyżowe, szlak św. Jakuba

- Uniwersytety: Bolonia, Wicenza, Arezzo, Padwa, Paryż-Sorbona, Oxford, Kraków

- Marco Polo w Chinach – 1272r.

- 100 lat przed Kolumbem chiński admirał Zheng Ha odbył wiele podróży dalekomorskich – Azja, Afryka

- pod koniec XVw. Henryk Żeglarz założył w Sagres w Portugalii pierwszą szkołę nawigacji

RENESANS:

- odkrycie Ameryki przez Kolumba (1492r.)

- odkrycie nowej drogi do Indii (Vasco da Gama 1498r.)

- wyprawa Amerigo Vespucciego do Ameryki (1499-1500r.)

- podróż Magellana (1519-1521r.)

- podróże „humanistyczne”, „grand-tour” – wyjazdy poznawcze, głównie w kierunku Włoch

EPOKA INDUSTRIALNA:

- James Watt – silnik parowy (1769r.)

- Jsaac do Rivaz – silnik spalinowy (1800r.)

- pierwszy rejs statku parowego (1807r.)

- Stephenson – lokomotywa parowa (1829r.)

- pierwsze biuro podróży T. Cooka w Anglii (1841r.)

- Orient Express, Paryż-Konstantynopol (1883r.)

- pierwszy lot z silnikiem spalinowym

- fabryka samochodów Ford (1903r.)

- samochodowa komunikacja pasażerska (1919r.)

- holenderscy szlifierzy diamentów wywalczyli tygodniowy urlop (1910r.)

- płatne urlopy robotników angielskich (1919-1926r.)

- rząd Francji wprowadził płatne urlopy (1936r.)

- turystyka elitarna zamienia się w turystykę masową

- pierwsza autostrada we Włoszech (1924r.)

- 400km autostrad w Niemczech (1939r.)

EPOKA GLOBALNO-INFORMATYCZNA:

- pierwszy lot odrzutowca pasażerskiego (1949r.)

- wspieranie turystyka zdrowotnej przez rząd Francji, Niemiec i Anglii

- E. Hilary, Norgay Tnzing zdobywają Mount Everest (1953r.)

- pierwszy turystyczny lot w kosmos (2001r.)

- pierwszy lot samolotem dookoła świata bez międzylądowania (2005r.)

HISTORIA TURYSTYKA I POLSCE:

- szlak bursztynowy

- chrzest Polski (966r.)

- podróże pielgrzymkowe św. Wojciecha

- podróże cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha

- wyjazdy Polaków do uniwersytetów włoskich

- małżeństwo Zygmunta Starego z Boną – ożywienie podróży

- księżna Beata Łaska wyjechała w Tatry (1585r.)

- wycieczki studenckie w Tatry (1596-1800r.)

- Komisja Edukacji Narodowej (1773r.)

- Izabela Czartoryska tworzy pierwsze muzeum w Polsce (1800r.)

- Towarzystwo Tatrzańskie, popularyzacja turystyki (1873r.)

- Stanisław Staszic, Jan Ursyn – popularyzacja turystyki

- w XIXw. turyści odwiedzali głównie Tatry i ziemie zaboru austriackiego

- Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie (1892r.)

- Warszawskie Towarzystwo Cyklistów (1886r.)

- S. Barban organizuje pierwszą wycieczkę narciarską w Tatry (1894r.)

- Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe

10.05.2012r.

Gospodarka turystyczna – cała oferta działań, urządzeń i środków mających na celu zaspokojenie potrzeb turystów

Przemysł turystyczny – kompleks powiązanych ze sobą przedsiębiorstw oraz innych organizacji zaangażowanych w produkcję dóbr i usług zaspokajających popyt turystyczny

Według zaleceń WTO w sklad gospodarki turystycznej wchodzi 10 spośród 17 sektorów gospodarki:

1. budownictwo

2. handel hurtowy i detaliczny

3. hotele i restauracje

4. handel, gospodarka magazynowa, łączność

5. pośrednictwo finansowe

6. obsługa nieruchomości

7. administracja publiczna

8. edukacja

9. działalność komunalna, socjalna, indywidualna

10. organizacje międzynarodowe

Gospodarka turystyczna:

• bezpośrednia:

  • typowa: hotelarstwo, gastronomia, transport

  • uzupełniająca: produkcja map i przewodników, produkcja pamiątek, ubezpieczenia

• pośrednia: produkcja artykułów sportowych, odzieżowych, fotograficznych, usługi pocztowe i telekomunikacyjne

Czynniki rozwoju turystyki:

- czas wolny

- wolne środki finansowe

- świadomość

MEGACZYNNIKI:

1. Czynn. ekonomiczne:

- przyrost realny dochodów

- lepszy podział dochodów

- stabilna sytuacja finansowa

- korzystna komunikacja (inwestycje, tworzenie nowych miejsc pracy)

2. Czynn. społeczne:

- budowa społeczeństwa obywatelskiego

- normy społeczne-kulturowe

- rozwój ekonomiczny

- konsumpcyjny styl życia

- niebezpieczeństwo spłycenia własnej kultury

3. Czynn. polityczne:

- polityka edukacji i zdrowotna

- polityka finansowa państwa

- polityka transportowa

- pol. taryfowa

- pol. socjalna

- pol. przestrzenna

- pol. turystyczna

4. Czynn. techniczne:

- transport (cena, bezpieczeństwo, wygoda)

- informatyzacja

5. Czynn. ekologiczne:

- turystyka stymuluje ochronę przyrody

- łowiectwo, rybołówstwo, edukacja

- turystyka może niszczyć przyrodę

CZYNNIKI POPYTOWO-PODAŻOWE I UNIWERSALNE:

1. czas wolny od pracy:

- w układzie historycznym

- w układzie tygodniowym

- w układzie dziennym

2. siła nabywcza ludności:

- czas wolny powoduje popyt na usługi turystyczne

- siła nabywcza pozwala zrealizować popyt potencjalny

3. urbanizacja:

- od czasów Mezopotamii miasto uznano jako formę organizacji społecznej

- urbanizacja ekonomiczna (wzrost liczby ludności w sferze zawodów nierolniczych)

- urbanizacja demograficzna (wyjazd ludności ze wsi do miast na stałe)

- urbanizacja techniczna (wzory zabudowy miejskiej na wsi)

- urbanizacja społeczna (przybysze ze wsi uczą się miejskiego stylu życia)

4. środowisko przyrodnicze:

- źródło zasobów materialnych niezbędnych do zaspokajania potrzeb

- źródło przeżyć intelektualnych

- źródło przeżyć duchowych (estetyka)

- zanieczyszczenia środowiska nawozami, środkami chemicznymi, odpadami

5. infrastruktura turystyczna

- dobrze urządzone obiekty turystyczne budzą zainteresowanie turystów

6. promocja i reklama turystyki:

- promocja (informowanie, przekonywanie nabywcy do kupna produktu)

- narzędzie promocji (reklama, sprzedaż osobista, promocja sprzedaży, PR)

7. demograficzne:

- wiek

- płeć

- stan cywilny

- liczba członków rodziny

8. terroryzm, wojny, kataklizmy naturalne

9. media – wpływ uniwersalny

10. motywy osobiste uprawiania turystyki:

- poznanie nowych ludzi

- poznanie kultur, zabytków

- obcowania z przyrodą

- wypoczynek (rekreacja)

- rozrywka

- poprawa stanu zdrowia

- odwiedziny krewnych i znajomych

- nauka

- pielgrzymki

- uprawianie sportu

- cele zarobkowe

- chęć uwolnienia się do obowiązków

- chęć wyrwania się spod kontroli

- chęć spędzenia z kimś czasu poza miejscem zamieszkania

- chęć zaimponowania

- chęć przeżycia przygody lub ryzyka

ŚWIATOWY I KRAJOWY RYNEK TURYSTYCZNY

Turystyka stanowi jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki, co potwierdzają dane UNWTO (Światowa Organizacja Turystyki) oraz Światowej Rady Podróży i Turystyki (WTTC) notujące po II Wojnie Światowej wzrost wpływów z turystyki.

W 2020r. Europa zostanie najczęściej odwiedzanym regionem świata (45% udziału w ruchu turystycznym), a największy wzrost odnotują kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

W Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015 podkreślano, że perspektywicznie podniesienie jakości życia nastąpi między innymi poprzez rozwój gospodarki turystycznej.

plan rozwoju na lata 2007 - 2015	kierunek rozwoju do 2015r.
wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarczej; wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości	wzrost znaczenia ekonomicznego turystyki w rozwoju gospodarczym kraju
poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej; rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej	wzrost jakości środowiska życia mieszkańców
budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa; rozwój obszarów wiejskich	współpraca oraz integracja na rzecz turystyki i jej otoczenia w wymiarze przestrzenno-społecznym i ekonomicznym

31.05.2012r.

PRODUKT TURYSTYCZNY

Produkt turystyczny – wg Gołębiewskiego, wszystko, co turysta kupuje w związku z podróżą (przed, w trakcie, po)

Impreza turystyczna – minimum 2 produkty turystyczne

Właściwości produktu turystycznego:

- konsumowany w miejscu i czasie wytwarzania

- produkt tworzy także grupa uczestników

- tworzenie produktu w czasie „konsumpcji”

- produktu turystycznego nie da się wyprodukować wcześniej, „na zapas”

Produkt turystyczny w ujęciu marketingowym

Produkt powiększony:

- rezerwacja

-bezpłatne wycieczki

- dodatkowe wycieczki

- bezpłatne ubezpieczenia

- informacja biur podróży

-posprzedażowy serwis

• Produkt rzeczywisty:

- noclegi, wyżywienie

- przeloty, przejazdy

- wycieczki

Rdzeń produktu:

- wypoczynek

- relaks

- zabawa

Produkt turystyczny
Elementy materialne	Usługi	Otoczenie
Walory turystyczne Infrastruktura turystyczna Wyżywienie Pamiątki Sprzęt	Transport Zakwaterowanie Pilotaż Gastronomia przewodnictwo	pogoda relaks wrażenia
Strefa ekonomiczna		Strefa psychologiczna

Produkt perspektywiczny – obietnica dodatkowych udogodnień podczas następnej wizyty stałego klienta np. w hotelu itp.

Produkt psychologiczny – odczucia po konsumpcji produktu turystycznego

Proces akceptacji nowego produktu:

1. 2,5% pionierzy

2. 13,5 % rozważni

3. 34% ostrożni

4. 34% bierni

5. 16% konserwatyści

Przebieg cyklu życia produktu:

• Wprowadzanie a

• Wzrost b

• Dojrzałość c

• Spadek d, e

Zagospodarowanie turystyczne

Definicja:

• O. Rogalowski – zagospodarowanie turystyczne to działalność mająca na celu przystosowanie środowiska do potrzeb turystyki

• A. Pawlikowska-Piechotka – planowe rozmieszczenie na danym obszarze infrastruktury turystycznej niezbędnej do rozwijania funkcji turystyki

• J.Kaczmark i In- zagospodarowanie turystyczne obejmuje elementy które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie miejsca recepcyjnego przy założeniu zaspokojenia potrzeb turystów.

Przestrzeń gościnna – sposób zagospodarowania obszaru, umożliwiający bezpieczny i wygodny pobyt odwiedzającym

Atrybuty przestrzeni gościnnej:

- ład przestrzenny, wysoki poziom estetyki

- uporządkowany system informacji

- brak barier, umożliwiający powszechną dostępność obszaru recepcji

- dostęp do wszystkich grup społecznych

Urządzenie turystyczne – zagospodarowanie ułatwiające, umożliwiające zaspokajanie podstawowych potrzeb jakie turysta odczuwa w czasie podróży w pobytu w miejscy recepcji.

Zagospodarowanie turystyczne = infrastruktura turystyczna + infrastruktura paraturystyczna = urządzenie turystyczne = baza turystyczna + baza paraturystyczna

Baza turystyczna: baza komunikacyjna, baza żywieniowa, baza noclegowa, baza towarzysząca.

Baza paraturystyczna: telekomunikacja, obiekty sportowe, sklepy, banki, kościoły, szkoły, biblioteki, muzea, kina, teatry.

Kryterium zasadniczego znaczenia dla turystów;

• Urządzenia turystyczne - podstawowe

• Urządzenia para turystyczne - uzupełniające

Kryterium pełnionej funkcji:

• Urządzenia noclegowe

• Urządzenia żywieniowe

• Urządzenia transportowe

• Urządzenia towarzyszące\

Kryterium stopnia komercjalizacji

• Komercjalne – płatne

• Niekomercjalne – bezpłatne

Kryterium własności

• Publiczne

• Prywatne

Kryterium dostępności dla turystów:

• Dostępność nieograniczona

• Dostępność ograniczona

Kryterium czasu wykorzystania:

• Całoroczne

• Sezonowe

Kryterium położenia:

• Na obszarach wiejskich

• Na obszarach miejskich

Struktura zarządzania turystyką

W Polsce gospodarka turystyczną zajmuje się Ministerstwo Sportu i Turystyki. Zadania:

- zagospodarowanie turystyki kraju

- mechanizmy regulacji ruchu turystycznego

- nadzór nad Polska Organizacją Turystyczną

W budżecie państwa wydatki przeznaczone na dział turystyki obejmują:

- upowszechnianie turystyki

- pozostałą działalność 9 w szczególności: wspieranie, wytwarzanie i konserwowanie szlaków turystycznych)

Organizacje turystyczne :

1. POT

Organy POT:

• Prezes (4 letnia kadenc.)

• Rada POT ( 18 członków, 3 l kad)

• Forum Regionów

• Forum Turystyki Przyjazdowej

• Forum Polonijne

• Forum Infrastruktury Turystycznej