Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Пашлi мяне па беларуску.doc
Скачиваний:
22
Добавлен:
27.09.2019
Размер:
62.46 Кб
Скачать

Unit three : pronunciation

Калі пры мне правільна па-беларуску вымаўляюць п*зЬдзец, я амаль бачу гэты мяккі знак. Ёсьць нейкі адмысловы шык у плаўнай, працяглай паўзе паміж з і дз, у якую прамоўца ўкладае ўсё, што думае пра гэты бязьмежна галімы сьвет.

Адразу пасьля моды на рускі мат у Сярэднюю Эўропу прыйшла мода на яго адаптацыю да нацыянальных моваў. У прасунутых літоўцаў, якія з усіх расейскіх словаў найпрыгажэйшымі лічаць мацерныя, бл*ць атрымліваецца вельмі элегантна: блят-т. Палякі ў сваіх "расейскіх" мацюках пасьлядоўна ставяць націскі на перадапошнім складзе.

Калі я была маленькай дзяўчынкай, у бабулі ў вёсцы хлапчукі з суседняй вуліцы час ад часу закідвалі мне ў акенца цыдулкі інтымнага зьместу. Начытаўшыся гэтых мілосных мэсэджаў, гадоў да пятнаццаці я была цьвёрда перакананая, што *баць яно і па-руску будзе празь я. Само слова стала для мяне ўзорным прыкладам яканьня ў першым складзе перад націскам.

У славянскім сьвеце, дзе больш за палову словаў аднолькавыя ці, прынамсі, падобныя, такія тонкасьці, як вымаўленьне, набываюць адметнае значэньне. Беларускі п*зьдзец (празь і ці я) адрозны ад расейскага п*здеца і ўкраінскага п*здэця (празь ы) і цягне на спосаб нацыянальнай ідэнтыфікацыі.

Unit four: kiss my…

Для называньня зоны азадку па-беларуску я сустракала ласкавае какаўка і народна-вобразнае пердунова гара. Аднак у разрад лаянкі трапілі два раўнапраўныя словы: срака і дупа. Раней разьмежаваньне было тэрытарыяльным, цяпер выбар паміж варыянтамі - хутчэй справа густу. Народная любоў вынесла іх з глыбіні стагодзьдзяў у наш час праз усе гістарычныя віхуры, хаця з русіфікацыяй Беларусі абодвум словам ледзь не прыйшла агульная вялікая жопа.

Спачуваючы руху антыглябалістаў, я прынцыпова не раблю дзьвюх рэчаў: ня ем у Макдоне і не ўжываю ў сваёй гаворцы вось гэтае самае слова на ж. Яно ці не адзінае ў сучасным брыдкаслоўі, да якога я стаўлюся ўскрай пурыстычна. Падтрымкаю мне тут служыць літаратурная байка савецкіх часоў. Заходзіць Якуб Колас у рэдакцыю часопіса, а насустрач яму зьбянтэжаная карэктарка. "Канстанцін Міхалавіч, у вас тут у апошнім вершы радок ёсьць: "у-жо-пі-во-ні-рась-цьві-лі"… Можа паправіць? Гучыць неяк непрыстойна". Падумаў крыху дзядзька Якуб і кажа: "Пакідай як ёсьць. Няма ў беларускай мове слова жопа". Вось жа, нямашака. А той, хто ня згодны, няхай ідзе ў сраку. Альбо ў дупу. Каму куды больш падабаецца.

Unit five: vocabulary

З гаўном цябе зьем! - пагроза нерэальная, але вобразная.

Каб цябе пранцы! - шчырае зычэньне захварэць на сыфіліс. Маё ўлюбёненькае.

Каб табе ражон у горла ўлез, скульлё пысу раздушыла! - так, крыху паэзіі. Знаходзіцца ў актыўным ужытку фанатаў спэктакля "Камэдыя".

Лайно - тое самае, што гаўно, толькі больш інтэлігентна.

Лярва - тое самае, што курва ў вузкім значэньні: жанчына лёгкіх паводзінаў. Сынонімы: давалка, самадайка, шлёндра (хлюндра).

Мярзотнік & паскуда - ня тое каб словы дужа брыдкія, проста парачка атрымліваецца надта прыкольная.

Насяру табе ў руку / у вочы / на галаву - можна яшчэ куды-небудзь. Аўтэнтычныя пасылы (дзякуй бабулям) - яны вельмі варыятыўныя.

Ссулі - паводле папулярнага жарту, адзінае ў гэтым сьвеце, што не зьяўляецца лайном. Ужываецца ў фізыялягічным значэньні, аднак можа азначаць вадкасьць сумнеўнага паходжаньня (скажам, няякаснае піва).

Трасцы табе ў бок! / каб цябе трасца! - першапачаткова таксама зычэньне хваробы (ліхаманкі). Яшчэ ў аб'екта пасылу можна пацікавіцца: А трасцы ня хочаш? Простае трасцы! ужываецца ў значэньні "фіг табе!"

Халера - лексычны аскепак колішніх эпідэміяў у Вялікім Княстве Літоўскім. Па-беларуску можа ўжывацца ў значэньні "блін" і ў значэньні "фігня" - такая сабе затычка ва ўсе моўныя шчыліны. Вытворныя словы: да халеры (шмат) і халерна (вельмі). Сынонім - трасца.

Хрэн табе ў вочы - пасыл культавы, нягледзячы на тое, што яго вучаць у школе (гл. "Пінскую шляхту").

Арганічны працяг - ...і дзяркач у сраку.

Шмонька - слова знаходзіцца ў стадыі рэанімацыі. Пачутае дыялектолягамі ад жыхаркі Браслаўшчыны Мальвіны Баляславаўны 1916 г.нар. падчас ейнае размовы з мужам: "Я б табе давала - мне шмонькі не шкада - але ж ты мужык урэдны". Ёсьць жэншчыны...