- •Inimīce, praeteri hanc domum!
- •1. Найуживаніші прийменники з акузативом:
- •2. Найуживаніші прийменники з аблативом:
- •3. Прийменники з акузативом і аблативом:
- •II. De bello cum Belgis gesto
- •2. Перекладіть латинською мовою:
- •Iі. De Ennio poēta et de Nasīca
- •Iіi. De Parrhasio et Zeuxĭde, celeberrĭmis pictorĭbus Graecis
- •Iі. De Alexandro rege Macedŏnum
- •IV. De Augusto
- •Imperfectum coniunctīvi passīvi
- •1. Сoniunctīvus hortatīvus (adhortatīvus)
- •2. Coniunctīvus imperatīvus (iussīvus)
- •3. Coniunctīvus prohibitīvus
- •4. Coniunctīvus optatīvus
- •5. Coniunctīvus concessīvus
- •1. Сoniunctīvus potentiālis
- •2. Coniunctīvus dubitatīvus
- •Iі. De equo Troiāno
- •Iіi. Quae sint in horto necessaria?
- •II. De Diogĕne philosŏpho cynĭco
- •Iіi. De maligna crudelitāte Darei
- •IV. Vestigia terrent
- •V. Victoria utendum est
- •VI. De leōne et asĭno et vulpe
- •VII. De Mida
- •1. Cum temporāle (cum часове)
- •2. Cum iteratīvum (cum повторювальне)
- •3. Cum inversum (cum переставне)
- •4. Cum explicatīvum (cum пояснювальне) або cum coincĭdens (cum співпадаюче)
- •1. Cum historĭcum (історичне) або cum narratīvum (розповідне)
- •2. Cum causāle (причинове)
- •3. Cum concessīvum (допустове)
- •4. Cum adversatīvum (протиставне)
- •II. De pugna Horatiōrum et Curiatiōrum
- •Iіi. De Tiberio Sempronio Graccho
- •V. De Aenea
- •VI. De asportatiōne Sabinārum
- •1. Чисто означальні речення;
- •2. Узагальнено-означальні речення;
- •3. Обставинно-означальні речення.
- •II. De roma condĭta
- •III. De l.Iunio bruto
- •IV. De cloelia
- •V. De consŭle caeSōNe fabio
- •VI. De cincinnāto araTōRe et duce
- •VII. Marcus manlius capitolium servāvit
- •VIII. Exitium marci curtii
- •IX. De tito manlio torquāto
- •X. Gentes italiae
- •XI. Regŭlus consul
- •XII. Quintus fabius maxĭmus
- •XIII. Clades praedōnum
- •XIV. Spartăcus dux servōrum
- •XV. Transĭtus rubicōnis
- •XVI. Caius iulius caesar
5. Coniunctīvus concessīvus
Coniunctīvus concessīvus – умовний допустовий, що передає припущення, поступку. Він вживається у praesens або perfectum coniunctīvi. Рraesens виражає припущення або поступку, які стосуються теперішнього часу, perfectum – минулого часу. Заперечення – ne. Перекладається словами „хоч”, „нехай” з теперішнім або минулим часом:
1. Sit fur, sit sacrilĕgus, sit flagitiōrum omnium princeps; at est bonus imperātor. – Нехай він – злодій, нехай – святотатець, нехай він – перший у всіх ганебних вчинках; проте він – добрий полководець.
2. Fremant omnes licet, dicam, quod sentio. – Хоч би всі гомоніли, я говоритиму те, що думаю.
3. Ómnia pόssideát, non pόssĭdet áёra Mínos. – Нехай Мінос усім володіє, а не володіє повітрям.
4. Defuĕrint tibi vires, tamen est laudanda voluntas. – Хоч бракувало тобі сил, однак слід вихваляти бажання.
Умовний можливий (coniunctīvus potentiālis)
1. Сoniunctīvus potentiālis
Сoniunctīvus potentiālis – умовний можливості, що виражає можливу дію або некатегоричне твердження. Вживається у praesens, perfectum, imperfectum coniunctīvi. Заперечення – non. Рraesens іperfectum coniunctīvi передають можливу дію у теперішньому або у майбутньому часі. Рraesens coniunctīvi має значення недоконаного виду, perfectum coniunctīvi – доконаного. Іmperfectum coniunctīvi означає дію, яку можна було виконати у минулому:
1. O stultum homĭnem, dixĕrit quispiam. – О нерозумна людино, можливо хтось скаже.
2. Ubi istum invenias, qui honōres amīci antepōnat suo? – Де б ти міг знайти такого, який би ставив почесті друга вище своїх?
3. Hoc sine ulla disputatiōne confirmavĕrim. – Це я б підтвердив без будь-якого вагання.
4. Quis putāret? – Хто б міг подумати?
2. Coniunctīvus dubitatīvus
Coniunctīvus dubitatīvus – умовний сумніву, що виражає сумнів, вагання, непевність у питальній формі. Вживається у першій особі однини і множини. Виступає у praesens або imperfectum coniunctīvi. Рraesens coniunctīvi передає сумнів у теперішньому або майбутньому часі, іmperfectum coniunctīvi – у минулому. Заперечення – non. Перекладається інфінітивом із давальним відмінком особи:
1. Quid faciant leges, ubi sola pecunia regnat? – Що можуть зробити закони там, де панують одні гроші?
2. Quid agam, iudĭces? Quo me vertam? – Що мені робити, судді? Куди мені звернутися?
3. Quo confugĕrem, amīci, ab hostĭbus? – Куди мені було втікати, друзі, від ворогів?
Тексти
1. Перекладіть українською мовою і зробіть граматичний аналіз:
І. De Helvetiis
Helvetii, popŭlus bellicōsus et imperii cupĭdus, in anĭmo habēbant ex patria sua emigrāre et alios agros Galliae occupāre. Tum unus ex Helvetiis: “Ex patria nostra, – inquit, – emigrēmus. Antea autem comparēmus nobis frumentum, confirmēmus amicitiam cum finitĭmis, inflammēmus aedificia et oppĭda nostra. Sunt omnīno viae duae, quibus ex patria emigrāre possŭmus: altĕra per Sequănos, altĕra per provinciam Romanōrum. Via, quae per Sequănos ducit, angusta et periculōsa est. Per provinciam Romanōrum igĭter migrēmus”.