[ Гельфрейх ] Математический анализ. Задачи для коллоквиума и экзамена на 1 курсе (ПМФ)
.pdf21
Теперь у нас неопределенность вида 0 0. По правилу Лопиталя
b1 |
= xlim |
(arctgx + ¼=2)0 |
= xlim |
1=(x2 + 1) |
= ¡1: |
||
(1=x) |
¡ |
1=x2 |
|
||||
|
!¡1 |
0 |
!¡1 |
|
|
|
Следовательно, при x ! ¡1 функция имеет наклонную асимптоту
y = ¡x¼=2 ¡ 1.
Исследуем теперь асимптоту при x ! +1:
k2 = limx!+1 f(xx) = limx!+1 arctgx = ¼=2;
b2 = limx!+1 (f(x) ¡ kx) = limx!+1 (xarctgx ¡ x¼=2) = ¡1.
Следовательно, при x ! +1 функция имеет наклонную асимптоту y = x¼=2 ¡ 1.
15. Разложить функцию f(x) = arcsin x по формуле Тейлора в ок-
рестности точки x0 = 21 |
до члена порядка |
|
(x ¡ 1=2)2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
Нам понадобятся значения функции и ее первой и второй |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
производных в точке x0 |
= 1=2: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
f 21 = arcsin 21 = ¼6 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f00 1 |
= 4p3. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
f00(x) = |
|
|
|
|
¡1(1 x2)¡3=2( 2x) =¡ ¢x2 3=2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
f0¡(x¢) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
p |
1 |
= (1 ¡ x2)¡1=2; f0 |
|
21 = 2 3 |
3; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 x2 |
|
|
|
¡ |
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
¡2 |
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1¡x ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Формула Тейлора для функции f x |
|
|
|
2 |
|
arcsin x принимает вид: |
2: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
arcsin x = |
|
|
6 + |
|
3 |
|
|
|
|
|
x ¡ |
2 |
|
|
|
+ |
9 |
|
|
x ¡ |
|
|
|
|
2 |
+o à x ¡ 2 |
|
2 |
!; x ! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
¼ |
|
2p3 |
µ |
|
|
|
1 |
¶ |
|
2p3 |
µ |
|
|
|
|
|
|
1 |
¶ |
|
|
|
µ |
|
|
|
1 |
¶ |
|
|
1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
16. Вычислить lim |
|
|
|
ex¡1¡x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!0 1¡cos x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Решение. Воспользовавшись формулами Тейлора для экспоненты |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
и косинуса |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
ex = 1 + |
x |
|
+ |
+ : : : + |
xn |
|
+ O(xn+1); |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1! |
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
x2n |
|
|
|
|
2n+2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
cos x = 1 ¡ |
|
|
+ : : : + (¡1) |
|
|
|
|
|
|
+ O(x |
|
|
|
|
|
|
): |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
получаем |
|
|
|
2! |
|
(2n)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ex ¡ 1 ¡ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
+ O(x3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
= lim |
2 |
|
= 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
+ O(x4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x!0 |
|
1 ¡ cos x |
|
|
|
|
|
x!0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
V. Неопределенный интеграл. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Сделаем |
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x ¡ 3 = t |
|
|
2dx = dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2x¡3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
линейную замену: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
èëè |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
dx = dt=2); |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
dt |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Z |
|
|
|
= |
|
|
Z |
|
|
|
|
|
= |
|
|
ln jtj + C = |
|
|
ln j2x ¡ 3j + C: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2x ¡ 3 |
2 |
|
t |
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xe¡3xdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
2. |
Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Воспользуемся формулой интегрирования по частям: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
R udv = uv ¡ R |
vdu: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
Z xe¡3xdx = ¡ |
|
Z xde¡3x = ¡ |
|
µxe¡3x ¡ Z e¡3xdx¶ = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
3 |
+ C: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ¡3 µxe¡3x + 3e¡3x¶ |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3. |
Вычислить интеграл |
|
|
ln xdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Воспользуемся формулой интегрирования по частям и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
будем считать, что u = ln x, à v = x: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Z |
ln xdx = x ln x ¡ Z |
|
|
1 |
dx = x ln x ¡ Z |
|
|
|
1dx = x ln x ¡ x + C: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
x+2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
4. |
Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
dx |
|
|
= Z |
|
|
|
d x + 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
= ln jx + 2j + C: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
5. |
Вычислить интеграл |
|
|
xe¡x2dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Z |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
Z |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
xe¡x |
dx = |
|
|
|
|
|
e¡x dx2 |
= ¡ |
|
|
|
e¡x |
|
+ C: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
2 |
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
1¡x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
6. |
Вычислить интеграл |
|
|
|
px2dx |
6 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2dx |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx3 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
Z |
|
p |
|
|
|
|
= |
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
arcsin x3 + C: |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 ¡ x6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 ¡ (x3)2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
e |
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
7. Вычислить интеграл |
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
ex |
|
|
|
|
1 |
. |
|
|
¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
j |
|
|
|
|
|
¡ |
|
j |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Z |
ex ¡ 1 |
|
Z |
|
|
|
|
|
ex |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
exdx |
|
= |
|
|
|
|
|
d(ex ¡ 1) |
|
= ln |
|
|
ex |
|
|
1 |
|
+ C: |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R x ln |
x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
8. |
Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
Z |
|
|
dx |
|
|
= Z |
|
|
|
d ln x |
|
= ¡ |
|
|
1 |
|
|
+ C: |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x ln2 x |
|
|
ln2 x |
|
ln x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
2x4 |
¡ |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
9. Выделить целую часть R(x) = x |
¡3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
¡1 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23
Решение.
R(x) = |
x5 ¡ 2x4 ¡ 1 |
|
= |
x2(x3 ¡ 1) + x2 ¡ 2x4 ¡ 1 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 ¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
= x2 + |
¡2x(x |
|
¡ 1) ¡ 2x + x ¡ 1 |
= x2 |
¡ |
2x + |
|
¡ 2x ¡ 1 |
: |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 ¡ 1 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 ¡ 1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
10. Разложить дробь R(x) = |
|
|
|
на сумму простейших. |
|
|||||||||||||||||||||||||
(x2+x+1)2(x¡1) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
= |
|
|
|
Ax + B |
+ |
|
Cx + D |
+ |
|
E |
: |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
(x |
2 |
|
|
|
2 |
|
|
(x |
2 |
2 |
x |
2 |
+ x + 1 |
x ¡ 1 |
|
|||||||||||||||
|
+ x + 1) (x ¡ 1) |
|
|
|
+ x + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
Если привести дроби в правой части к общему знаменателю и приравнять числитель к числителю левой части, то получим равенство:
(Ax + B)(x ¡ 1) + (Cx + D)(x2 + x + 1)(x ¡ 1) + E(x2 + x + 1)2 = 1:
Заметим, что при x = 1 равенство принимает вид 9E = 1, откуда E = 19. Перепишем равенство в виде
(Ax + B)(x ¡ 1) + (Cx + D)(x3 ¡ 1) + E(x2 + x + 1)2 = 1:
Если два полинома равны, то равны их коэффициенты, стоящие при одинаковых степенях переменной x. Ïðè x4 в левой части
коэффициент равен C + E, а в правой нулю: C + E = 0, îò-
êóäà C = ¡E = ¡91. |
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
||||
Коэффициент при x |
: D + 2E = 0, откуда D = ¡9. |
|
|
|||||||||
Коэффициент при x2 |
: A + 3E = 0, откуда A = ¡31. |
|
|
|||||||||
И, наконец, |
коэффициент при |
x |
: |
¡A + B ¡ C + 2E = 0 |
, откуда |
|||||||
|
|
2 |
|
|
|
|||||||
B = A + C ¡ 2E = ¡ |
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Таким образом, все коэффициенты найдены и |
|
|
||||||||||
R(x) = |
|
¡31x ¡ 32 |
+ |
|
¡91x ¡ 92 |
+ |
1=9 |
: |
|
|||
(x2 + x + 1)2 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
x2 + x + 1 x ¡ 1 |
|
|
11. Найти интеграл |
Z |
x + 2 |
|
|
|||
|
|
dx: |
|
|
x2 + x + 1 |
Решение. Выделим в знаменателе полный квадрат:
x2 + x + 1 = (x + 12)2 + 34:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24 |
|
Делая замену переменной x + 21 = z (x = z ¡ 21 |
, dx = dz), получим: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
z + 23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Z |
|
|
|
|
dx = Z |
|
|
|
|
|
dz = Z |
|
|
dz + |
|
Z |
|
|
|
|
|
|
dz = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 + x + 1 |
z2 + 43 |
z2 + 43 |
2 |
z2 + 43 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
Z |
|
d(z2 + 43) |
3 1 |
|
|
|
|
|
|
2z |
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
2z |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
p |
|
|
arctg p |
|
= |
|
|
ln(z |
+ |
|
|
|
)+ |
|
3 arctg p |
|
|
|
+C = |
||||||||||||||||||||||||||||
2 |
z2 + 43 |
2 |
|
2 |
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
3 |
|
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 1 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
ln(x |
|
+ x + 1) + |
|
3 arctg |
p |
|
|
|
+ C: |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
I := Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x ¡ 1)(x + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Решение. Разложим |
рациональную |
|
|
|
дробь |
|
|
|
x |
|
íà |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
простейшие: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x¡1)(x+1)2 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
= |
|
A |
|
|
+ |
B1 |
+ |
|
|
|
B2 |
|
|
|
: |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(x ¡ 1)(x + 1)2 |
x ¡ 1 |
x + 1 |
(x + 1)2 |
|
|
Приводя правую часть последнего равенства к общему знаменателю и сравнивая числители левой и правой части получаем:
x ´ A(x + 1)2 + B1(x ¡ 1)(x + 1) + B2(x ¡ 1): |
(1) |
а) Первый способ определения коэффициентов. Перепишем тождество (1) в виде
x ´ (A + B1)x2 + (2A + B2)x + (A ¡ B1 + B2):
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях x, получим
0 = A + B1; 1 = 2A + B2; 0 = A ¡ B1 ¡ B2:
Отсюда |
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
||
A = |
; B1 |
= ¡ |
; B2 |
= |
: |
|||||
|
|
|
|
|||||||
4 |
4 |
2 |
б) Второй способ определения коэффициентов. Полагая x = 1 â
тождестве (1), будем иметь:
1 = A ¢ 4; ò.å. A = 14:
Полагая x = ¡1, получим:
1 ¡1 = ¡B2 ¢ 2; ò.å. B2 = 2:
Далее, полагая x = 0, будем иметь:
0 = A ¡ B1 ¡ B2;
ò.å. B1 = A ¡ B2 = ¡14.
25
Следовательно, справедливы равенства: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
I = 4 Z |
x ¡ 1 ¡ |
4 Z |
x + 1 |
+ 2 Z |
|
(x + 1)2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
1 |
dx |
1 |
dx |
|
|
|
1 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
= |
|
ln jx ¡ 1j ¡ |
|
|
ln jx + 1j ¡ |
|
|
|
|
+ C = |
|
|||||||||||||
|
4 |
4 |
2(x + 1) |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
1 |
|
+ |
|
1 |
ln |
jx ¡ 1j |
+ C: |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡2(x + 1) |
4 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j |
x + 1 |
|
|||||||
13. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j |
|
|||||
I := Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 1 |
|
dx: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + 4x + 5)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Применим метод понижения. Поскольку
x2 + 4x + 5 = (x + 2)2 + 1;
сделаем в интеграле замену переменной x+2 = z (x = z¡2, dx = dz) и получим
I = |
|
z ¡ 1 |
|
|
dz = |
zdz |
|
¡ Z |
(1 + z2) ¡ z2 |
dz = |
|||||||||||||||||||
|
(z2 + 1)2 |
(z2 + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
Z |
|
|
|
Z |
(z2 + 1)2 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
= ¡ |
1 |
|
|
¡ Z |
dz |
+ Z |
zd ·¡ |
1 |
¸ = |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
2(z2 + 1) |
z2 + 1 |
2(z2 + 1) |
||||||||||||||||||||||||
|
|
= ¡ |
|
|
|
1 |
|
|
¡ arctg z ¡ |
|
|
z |
|
+ |
1 |
arctg z + C = |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
2(z2 + 1) |
2(z2 + 1) |
2 |
|||||||||||||||||||||||||
|
z + 1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 3 |
1 |
|
|
||||||||||||||
= ¡ |
|
¡ |
|
|
arctg z+C = ¡ |
|
¡ |
|
arctg(x+2)+C: |
||||||||||||||||||||
2(z2 + 1) |
2 |
2(x2 + 4x + 5) |
2 |
14. Найти интеграл |
Z |
dx |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
(x3 ¡ 1)2 |
|
|
|
|
|||
Решение. Воспользуемся методом Остроградского: |
|
|
||||||||||||
|
|
|
Z |
dx |
Ax2 + Bx + C |
+ Z |
Dx2 + Ex + F |
|
||||||
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
dx: |
|||||
|
|
|
(x3 ¡ 1)2 |
x3 ¡ 1 |
x3 ¡ 1 |
|
||||||||
Дифференцируя последнее тождество, получим: |
|
|
||||||||||||
|
1 |
|
= |
(2Ax + B)(x3 ¡ 1) ¡ 3x2(Ax2 + Bx + C) |
+ |
Dx2 + Ex + F |
||||||||
x3 ¡ 1 |
|
|
x3 ¡ 1 |
|||||||||||
|
|
|
|
(x3 ¡ 1)2 |
|
|
|
|
|
èëè
1 = (2Ax + B)(x3 ¡1) ¡3x2(Ax2 + Bx + C) + (Dx2 + Ex + F )(x3 ¡1):
26
Приравнивая коэффициенты при соответствующих степенях x, будем иметь:
D = 0; E¡A = 0; F ¡2B = 0; D+3C = 0; E+2A = 0; B+F = ¡1;
откуда вытекает:
A = 0; B = ¡13; C = 0; D = 0; E = 0; F = ¡23
и, следовательно, |
= ¡3 x3 |
¡ 1 ¡ |
3 Z |
x3 ¡ 1: |
|
Z |
(x3 ¡ 1)2 |
||||
|
dx |
1 |
x |
2 |
dx |
Для вычисления èíтеграла в правой части последнего равенства разлагаем дробь 1
x3¡1 на простейшие дроби:
1 |
= |
L |
+ |
Mx + N |
; |
|
|
|
|||
x3 ¡ 1 |
x ¡ 1 |
x2 + x + 1 |
ò.å.
1 = L(x2 + x + 1) + Mx(x ¡ 1) + N(x ¡ 1):
L = 13. Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях x в правой и левой частях последнего равенства,
находим:
L + M = 0; L ¡ N = 1;
ò.å. |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
M = ¡ |
|
N = ¡ |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
; |
|
: |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
3 |
3 |
|
|
|
|
||||||||||
Таким образом, получим |
3 Z |
|
x2 |
+ x + 1dx = |
|
|
|
|
|||||||||||
Z |
x3 ¡ 1 = |
3 Z |
x ¡ 1 ¡ |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
dx |
1 |
dx |
1 |
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
2x + 1 |
|
||||||
|
= |
|
ln jx ¡ 1j ¡ |
|
|
ln(x2 |
+ x + 1) ¡ p |
|
arctg |
p |
|
|
+ C; |
||||||
|
3 |
6 |
|||||||||||||||||
|
|
3 |
3 |
è
Z |
dx |
|
x |
|
1 x2 + x + 1 |
|
2 |
|
|
2x + 1 |
|
||||||||
|
= ¡ |
|
+ |
|
|
ln |
|
|
+ |
|
3p |
|
arctg |
p |
|
|
+ C: |
||
(x3 ¡ 1)2 |
3(x3 ¡ 1) |
9 |
(x ¡ 1)2 |
||||||||||||||||
|
|
|
3 |
3 |
15. Вычислить интеграл |
R x2=3¡x1=2 . |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27 |
Решение. |
Данный интеграл может быть сведен к интегралу от ра- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
циональной функции с помощью подстановки x = t6: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Z |
|
|
|
dx |
|
|
= [x = t6; dx = 6t5dt] = Z |
|
|
6t5dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
x2=3 ¡ x1=2 |
|
t4 ¡ t3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= 6 |
|
t2dt |
|
|
= 6 |
Z |
t2 |
¡ 1 + 1 |
dt = 6 |
Z |
|
µ |
t + 1 + |
1 |
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||
|
|
t ¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t ¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t ¡ 1¶ |
||||||||||||||
|
= 3t2 + 6t + 6 ln jt ¡ 1j + C = 3x1=3 + 6x1=6 + 6 ln jx1=6 ¡ 1j + C: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16. Вычислить интеграл |
|
|
|
p |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
¡3x2 |
+4x¡1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
корнем в знаменателе полный квадрат: |
||||||||||||||||||||||||||||||
Выделим под R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
d |
|
x |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Z |
|
p |
|
|
|
= p |
|
|
Z |
|
|
|
|
¡ |
|
¡ 3 |
¢2 2 |
|
= |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
3x2 + 4x 1 |
3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
¡ |
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
q9 ¡ |
|
x |
¡ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
¡ |
2=3 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
arcsin |
|
|
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
|
|
arcsin(3x |
|
|
2) + C: |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p3 |
|
R |
|
|
|
|
1=3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
p3 |
|
¡ |
|
|||||||||||||
17. |
Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
4 sin x+3 cos x+5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Подинтегральная функция рационально зависит от
è cos x. Интегралы такого вида приводятся к интегралам от рацио-
нальных функций с помощью подстановки tg(x=2) = t. В результате этой подстановки имеем:
|
sin x = |
2tg(x=2) |
|
= |
|
|
|
2t |
|
; |
|
|
cos x = |
1 ¡ tg2(x=2) |
= |
1 ¡ t2 |
; |
||||||||||||||||||
1 + tg2(x=2) |
|
1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + tg2(x=2) 1 + t2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x = 2arctgt; |
dx = |
2dt |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Произведя указанную замену, получаем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Z |
|
dx |
|
|
|
|
= Z |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= ¡ |
|
|
+C = ¡ |
|
+C: |
||||||||||||||||||||||
4 sin x + 3 cos x + 5 |
t2 + 4t + 4 |
t + 2 |
tgx2 + 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
VI. Определенíый интеграл. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Решение. |
|
R |
4 pxdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1. Вычислить |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
x |
3=2 |
¯ |
4 |
|
2 |
|
|
2 |
|
16 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Z |
pxdx = |
3=2 |
¯0 |
= |
3 |
|
¢ 43=2 ¡ |
3 |
¢ 03=2 = |
3 |
: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
2. Вычислить R01 xe¡xdx. |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
28
Решение. Интегрируя по частям, получаем
Z1
xe¡xdx = [u = x; dv = e¡xdx; du = dx; v = ¡e¡x]
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e ¡ 2 |
|
|||
= xe¡x 1 |
+ e¡xdx = |
¡ |
e¡1 |
¡ |
e¡x 1 = 2e¡1 + 1 = |
: |
||||||||||||||||||||||||||||
¡ |
|
|
¯ |
0 |
|
Z |
|
|
|
|
|
|
¯ |
0 |
|
¡ |
|
|
|
e |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
¯e |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3. Вычислить |
|
1 |
|
ln x |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, тогда |
dx |
|
||||||||||
Решение. |
Выполним замену переменной |
|
|
|
|
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||||
ln x = t |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = dt |
|||||||||||
t1 = 0, t2 = 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
2 x |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
dx = Z |
|
|
|
¯0 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ln |
|
t2dt = |
|
t3 |
= |
|
: |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
3 |
3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Вычислить |
|
¼=6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
¼=6 cos xdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Решение. |
Ò.ê.R¡требуется вычислить интеграл от четной функции |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
по симметричному промежутку, то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
¼=6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¼=6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
Z |
|
|
cos xdx = 2 Z0 |
cos xdx = sin xj0¼=6 = 1: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
¡¼=6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
5. Вычислить |
|
1 |
x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
¡1 p1+x2 dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Решение. |
Как известно, интеграл от нечетной функции по симм- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
етричному промежутку равен нулю. Промежуток интегрирования |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
[¡1; 1] симметричен относительно нуля и под интегралом стоит |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
нечетная функция: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
f( x) = |
|
|
|
¡x cos(¡x) |
|
= |
|
|
x cos x |
|
= |
|
f(x); |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
1 + ( x)2 |
|
¡p1 + x2 |
|
|
¡ |
|
|
|
|
||||||||||||||||
поэтому |
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
1 |
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Z |
x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
dx = 0: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Вычислить площадь фигуры, ограниченной линиями y2 = x è
y = x ¡ 2.
Решение. Найдем точки пересечения кривых, т.е. такие2 точки (x; y), которые одновременно удовлетворяют уравнениям y = x è
y = x ¡ 2. Решая систему, находим две точки пересечения: (4; 2) è
(1; ¡1).
29
Рассмотрим две функции аргумента y: f1(y) = y2 è f2(y) = y + 2. Площадь может быть вычислена по формуле
y2 |
|
2 |
|
|
|
|
7 |
||
|
|
|
(y+2¡y2)dy = (y2=2 + 2y ¡ y3=3) |
¯ |
2 |
|
|||
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
¡1 |
= |
6: |
|||||
S = Z (f2(y)¡f1(y))dy = Z |
¯ |
||||||||
y1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
7. Вычислить площадь фигуры, ограниченной линией r = a sin2 '.
Решение. В полярных координатах формула для площади имеет вид
S = r2(')d':
'1
Функция r(') определена при любом значении ' и можно взять
'1 = 0, '2 = 2¼: |
|
|
|
S = 2 |
Z0 (a sin2 ')2d': |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2¼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Понизим степень синуса с помощью формул: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
+ cos |
2 |
2 |
x |
|
||||||||
sin4 x = (sin2 x)2 |
= µ |
1 ¡ |
|
|
|
|
¶ |
= |
|
1 ¡ 2 cos 2 |
|
|
= |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
1 |
µ1 ¡ 2 cos 2x + |
1 + cos 4x |
¶ = |
3 |
1 |
|
|
|
|
1 |
|
||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
cos 2x + |
|
cos 4x: |
||||||||||||||||
4 |
|
|
2 |
|
|
|
8 |
2 |
8 |
||||||||||||||||||||||||
интегралы от |
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Учитывая, что |
|
02¼ cos 2x dx = 0 |
|
|
è |
|
|
|
02¼ cos 4x dx |
|
= |
0 (êàê |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
косинуса по периоду), получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2¼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2¼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
1 |
Z0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
Z0 |
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
S = |
|
(a sin2 ')2d' = |
|
a2 |
|
|
dx = |
|
¼a2: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
2 |
2 |
8 |
8 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
8. Вычислить длину дуги кривой y = |
32x3=2, 0 · x · 3. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Длину дуги можно вычислить по формуле: |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
l = Zx2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + y02 |
(x)dx: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x1 |
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычислим производную y0(x) = x1=2, значит 1 + y02(x) = 1 + x è
l = Z |
p1 + xdx = |
3 |
(1 + x)3=2 |
¯0 |
= 3 : |
||||
3 |
|
2 |
|
¯ |
3 |
14 |
|||
0 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
30
9. Вычислить длину дуги кривой, заданной параметрически x =
et cos t, y = et sin t от точки t1 = 0 до точки t2 = ln ¼.
Решение. Длину дуги кривой, заданной параметрически, можно вычислить по формуле
Zt2 p
l = x02(t) + y02(t)dt:
t1
Подставляя x0(t) = et(cos t ¡ sin t) è y0(t) = et(sin t + cos t), x02(t) +
y02(t) = 2e2t, получаем
l = Zln ¼p2etdt = p2(¼ ¡ 1):
0
10. Найти объем тела, образованного вращением вокруг оси Ox фигуры, ограниченной кривой y2 = (x ¡ 1)3 и прямой x = 2. Решение. Если криволинейная трапеция, ограниченная кривой y =
f(x) и прямыми y = 0, x = a, x = b, вращается вокруг оси Ox, то объем тела вращения вычисляется по формуле
Zb
V = ¼ y2dx:
a
Областью определения функции y2 = (x ¡ 1)3 является интервал [1; +1), поэтому нижний предел интегрирования равен 1:
V = ¼ Z |
(x ¡ 1)3dx = |
4¼(x ¡ 1)4¯1 = 4 : |
|||||
2 |
|
1 |
¯ |
2 |
¼ |
|
|
1 |
|
|
|
||||
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
11. Вычисëить производную от интеграла с переменным верхним |
|||||||||||||
Решение. |
|
R |
x |
|
sin t |
|
|
|
|
|
|
|
|
пределом d |
|
|
e |
dt. |
|
|
|
|
|
||||
dx |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Производная от интеграла с переменным верхним пре- |
||||||||||||
делом равна значению подынтегральной функции на верхнем пре- |
|||||||||||||
äåëå: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Z0 |
esin tdt = esin x: |
||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
||||||
12. Вычислить производную |
d |
¼=3 |
tdt |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
cos t |