Криминалистика бойынша «open book exam» (ашық кітаппен) нысанында өткізілетін емтихан стандарты

Қазақ Гуманитарлық Заң Университеті» АҚ студенттерінің үлгерімін, аралық аттестациясын бақылауды өткізудің ережесінің 2.3 тармағынан (үзінді): «Ашық кітаппен» (open book exam) өткізілетін жазбаша емтихан нақты пәнге қатысты білімді игеруге қарағанда білім дағдылары мен қоғамдық құзыреттілікті анықтау дәрежесіне бағытталған. Бұл емтиханды өткізу барысында студенттерге емтихан жүргізушімен бірге алдын ала келісілген оқу материалдарын қолдануға рұқсат етілген. Емтихан жүргізушімен бұндай нысанда емтихан қабылдауды таңдау жоғары курста оқылатын пәнге ғана қатысты және студенттердің қиын тәжірибелік жағдайларды шешу қабілетін бағалауды қажет ететін жағдайларда жол беріледі. Жазбаша емтиханның бұл нысанының емтихандық тапсырмасы тек тәжірибелік жағдайлық (оқиға) тапсырмалардан ғана құралуы керек».

Қолдануға рұқсат етілген оқу материалы:

- Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі;

- Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік кодексі;

- қолмен жазылған дәріс конспектілері.

Тыйым салынады:

- байланыс құралдарының барлық түрлері;

- қолдануға рұқсат етілген оқу материалдарының тізімінде жоқ материалдарды қолдануға;

- емтихан тапсырмасын орындау барысында үшінші тұлғаның көмегіне жүгінуге;

- емтихан тапсырмасының (кейстің) көшірмесін алу, суретке түсіру және басқа да жариялануға жол беруге.

4.2. Криминалистика пәнінен емтихан сұрақтары мен тапсырмалары

1. Криминалистиканың объектісі мен пәні.

2. Криминалистиканың жүйесі.

3. Криминалистиканың әдістері.

4. Криминалистикалық идентификацияның ұғымы ментүрлері.

5. Криминалистикалық идентификация объектілерінің түрлері.

6. Идентификация белгілері және оның қасиеттері.

7. Сараптамалық сәйкестіндіру зерттеуінің жалпы әдістемесінің кезеңдері.

8. Тергеу практикасында қолданылатын техникалық құралдар.

9. Сот фотографиясының түсінігі оның негіздері. Фотоаппараттың негізгі бөлшектері.

10. Фотографиялық түсірудің техникасы. Фотографиялық процесс кезеңдері.

11. Оқиға болған жерді суретке түсірудің түрлері және түсірудің әдісі.

12. Оқиға болған жердегі аяқ іздерінің, мәйіттің және жеке заттардың фотосъемкасы.

13. Тірі адамдар мен мәйітті танымдық суретке түсіру және суретке түсіру фактісін процессуалдық әзірлеу.

14. Із түсінігі оның пайда болумеханизмі мен түрлері. Адам қолының өрнектерінің негізгі ерекшеліктері.

15. Саусақ өрнектерінің типі мен түрлері. Папилярлық өрнектерде көрінетін жалпы және жеке белгілер.

16. Қол ізін табу, тіркеу, алу. Тір: адамдар мен мәйіттерден қол ізінің үлгісін алудың техникасы. Дактилоскопиялық сараптамамен шешілетін сұрақтар.

17. Аяқ іздерінің криминалистикалық маңызы.. Аяқ киім ізінің элементтері мен із жолдары. Аяқ киімнін жалпы және жеке белгілері.

18. Аяқ киімнің көлемді ізінің гипс слепкасын даярлау техникасы.

19. Есікті бұзу түсінігі мен түрлері

20. Есікті бұзу құралының іздерінің түрлері мен инструменттері. Сараптама кезінде шешілетін сұрақтар.

21. Көлік іздерінің түрлері мен олардың криминалистік маңызы. Көлік және автокөлік базасының түсінігі мен анықтамасы.

22. Көліктің қозғалысының бағытын көрсететін іздер.

23. Көліктердің соғылған жерін көрсететін іздер.

24. Отпен атылатын қару түсінігі баллистикалық зерттеу объектісі: Соттық баллистика сараптамасымен шешілетін сұрақтар.

25. Отпен атылатын қаруды жіктеу және атыс және аңшылық қаруларының оқ-дәрісін жіктеу.

26. "Ауызша портрет" жүйесі бойынша адамның сыртқы кейпін сипаттауға қойылатын талаптар. "Ерекше" және "көзге түсетін" белгілерінің түсінігі.

27. Жалған құжаттарды жасау, талдау, толтырып жазу, жуу және тазалау.

28. Мөр таңбасы мен сипаттары жалған жасау тәсілі мен белгілері.

29. Машинкамен жазылған мәтіндердегі көрінетін жалпы және жеке белгілер.

30. Жазу-криминалисттік зерттеу объектісі ретінде. Жазудың еркін және эксперименталдық үлгілерінің түсінігі.

31. Жазудың жалпы және жеке белгілері.

32. Жазбаша сөздің белгілері және олардың криминалистік маңызы.

33. "Ауызша" портрет жүйесі бойынша адамның сыртқы кейпін сипаттауға қойылатын талаптар.

34. Криминалистиканың пәні, жүйесі, міндеттері.

35. Криминалистика ғылым жүйесінде (құқықтық, гуманитарлық, техникалық).

36. Криминалистиканың жалпы ғылыми әдістері және олардың криминалистикада колданылу ерекшеліктері.

37. Криминалистиканың арнайы әдістері.

38. Криминалистиканың даму тарихы (жекелеген кезең бойынша).

39. Қылмыстың жекелеген түрлерін тергеу әдістері криминалистикалық техника мен тергеу тактикасының қалыптасуы, қазіргі жағдайы, перспективті дамуы.

40. Криминалистикалық идентификация түсінігі.

41. Криминалистикалық идентификация түрлері.

42. Криминалистикалық идентификация объектілері және олардың жіктелуі.

43. Тергеу болжамы (түсінігі, орны, жіктеу маңызы).

44. Тергеу болжамын қалыптастырудың теориялык және қолданылуы мәселелері.

45. Тергеу болжамдарын тексеру (қылмыстық істердің жекелеген санаттары бойынша)

46. Қылмысты ашуға жұртшылықтыңқатысуының формасы және міндеттері.

47. Тергеу әрекеті мен жедел-іздестіру шараларының түсінігі, байланысы, айырмашылығы.

48. Модельдеу кримналисткалық зерттеудің әдісі ретінде.

49. Оқиға болған жерді соттық-суретке түсірудің түсінігі, түрлері және оларды жүзеге асыру техникасы.

50. Қылмыс болған жерден мәйітті соттық суретке түсіру және оны жүзеге асыру техникасы.

51. Түнгі жағдайда оқиға болған жерді фотоға түсіру әдістері мен тәсілдері(эксперименталдық жұмыс).

52. Фотоға түсіру соттық фотографияда заттық дәлелдемені бекіту әдісі ретінде.

53. Заттық дәлелдемелерді зерттеудің фотографиялық әдісі.

54. Көрінбейтін сәулелі спекторда фотоға түсіру (құжаттарды зерттегенде ультракүлгін және инфрақызыл сәулелерді қолдану).

55. Соттық фотографияда фотоматериалдарды өндеудің сараптамалық әдісі

56. Криминалистикада киносъемка мен бейнежазбаларды қолдану.

57. Криминалистикада фотоға түсіру құралдары мен әдістерін қолдануды жетілдіру.

58. Оқиға болған жерден қолдың ізін алу, бекіту. Қазіргі жағдайы және перспективті дамуы.

59. Оқиға болған жерден аяқтың ізін алу, бекіту. Қазіргі жағдайы және перспективті дамуы

60. Оқиға болған жерден бұзу қаруының іздерін табу, алу, бекіту. Қазіргі жағдай және перспективті дамуы.

61. Оқ-дәрі, гильзадағы іздер бойынша қарудың қай топқа жататындығын айқындау.

62. Оқтағы (гильзадағы) іздер бойынша қаруды жеке дара идентификациялау.

63. Атудың іздерін жіктеу және оның қаруды идентификациялаудағы орны.

64. Тегіс ұңғылы қаруды зерттеу және атудың мерзімін айқындаудағы соттық баллистикалықмәселелер.

65. Соттық жазутанудын (почерковедение) ғылыми негізі.

66. Хат белгілерін идентификациялау және оның жіктелуі.

67. Қасақана бұрмалап жазуда сақталатын белгілердің тұрақтылығы.

68. Үлкен жастағы тұлғалармен жазылған қолжазба мәтіндерін криминалистикалық зерттеу.

69. Жазу бойынша орындаушының жасын анықтау мәселелері.

70. Жазу бойынша оны орындаушының жынысын анықтау мәселелері.

71. Бас сүйек ми жарақатын алған адамдардың жазулары.

72. Мас күйіндегі тұлғалардың орындаған қолжазбасын зерттеу.

73. Соттық техникалық сараптамада инфрақызыл люменесциялық түсіруді қолдану мүмкіндігі.

74. Тергеу және жедел іздесіру жұмысында ауызша портретті қолдану әдістемесі.

75. Адамның сыртқы анатомиялық белгілерінін жасына қарай өзгеруі. Оларды қылмысты тергеуде қолдану.

76. Хабар - ошарсыз жоғалғандар мен танылмаған мәйіттерді тіркеу.

77. Қылмыс жасау тәсілі бойынша тіркеу.

78. Жоғалған және алынған заттарды тіркеу. Ашылмаған қылмыстар бойынша заттай дәлелдемелерді жинақтау. Оларды қолдану тәртібінің мүмкіндігі.

79. Қылмысты тергеуде криминалистикалық тіркеуді қолдану.

80. Тіркеу түрлері мен олардың нәтижелерін қолдану арасындағы байланыс

81. Бірнеше адамдардан жауап алудың тәртібі.

82. Жауап алу кезінде дәлелдемелерді көрсету тәсілінің түрлері.

83. Беттестіру жүргізуде қойылатын сұрақтар.

84. Көрсетуді криминалистикалық талдаудың мазмүны.

85. Тінтудің түсінігі мен түрі.

86. Тінту жүргізудің дайындық кезеңінің мазмүны.

87. Тактикалық тәсілдің жалпы жіктелуі.

88. Қылмыстық істер бойынша жоспарлаудың мазмұны мен түсінігі.

89. Қылмысты тергеу кезіндегі жоспарлау техникасы.

90. Жеке тергеу әрекетттерін жүргізу кезіндегі тергеушінің жедел-іздестіру қызметкерлерімен өзара әрекетінің мазмұны.

91. Тергеу тактикасының міндеті, құрылымы.

92. Тактикалық тәсіл, онын ерекшелігі.

93. Тактикалық тәсілдің жіберлену критериі.

94. Тактикалық операцияның түсінігі мен негізгі белгілері.

95. Тергеушінің шешімдер жүйесіндегі тактикалық шешімі.

96. Криминалистика әдістемесінің міндеті.

97. Ұмытып қалғанын еске түсіру үшін жәбірленушіге көмек көрсету тәсілі.

98. Жауап алушыдан негативтік позициясын жеңу үшін қолданылатын тактикалық тісілдер.

99. Тергеу болжамына қойылатын негізгі талаптар мен түсінігі.

100. Тергеу болжамын құру тәртібі.

101. Тергеу болжамын тексеру тәртісі.

102. Оқиға болған жерді қарау тактикасы.

103. Оқиға болған жерді қараудың дайындық кезеңдері.

104. Оқиға болған жерді қарауға бағытты таңдап алу.

105. Мәйітті қараудың практикалық тәртібі.

106. Жедел-іздестіру тобының және оқиға болған жерді қарау кезіндегі оның әр қатысушының міндеті.

107. Жауап алудың тактикалық ерекшелігі.

108. Психологиялық контакт түсінігі. Оны анықтау этаптары.

109. Қылмысты тергеуді ұйымдастырудың мазмұны.

110. Мәйіттің кейпін бұзуға байланысты кісі өлтіруді тергеудегі бастапқы этапының бағыттары.

111. Кісі өлтіру кезінде тағайындалатын сот сараптамасының түрлері.

112. Автотехникалық сараптамаға шектеуге қойылатын сұрақтар.

113. Жол көлік оқиғасы /ДТП/ болған жерде криминалистикалық ақпараттың негізгі қайнар көзі.

114. Жол көлік оқиғасы болған жерден жасырынған автокөлікті іздестірудің тактикалық операциясы.

115. Кісі өлтіруді тергеу кезіндегі тергеу жағдайларының түрі.

116. Ұрлықты тергеу кезіндегі тергеу әрекеттерінің кешені мен басқа тергеу жағдайлары

117. Ұрлықты тергеу кезіндегі жәбірленушіден жауап алудың ерекшеліктері.

118. Криминалисткалық әдістеменің құрылымы.

119. Қылмысты істеу тәсілінің түсінігі, пәтер тонаудың тәсілінің жалпы сипаттамасы.

120. Тонау және қарақшылықты тергеу кезіндегі бастапқы тергеу және басқа әрекеттердің кешенінің мазмұны.

121. Кісі өлтірудің криминалистік сипаттамасы.

122. Сот сараптамасының түрлері және зорлауды тергеу кезінде оларды шешуіне берілетін типтік сұрақтар.

123. Тонау мен шабуыл жасау кезіндегі жәбірленушіден жауап алу кезіндегі анықтауға жататын сұрақтар шеңбері.

124. Тергеу жағдайларының түсінігі мен түрлері.

125. Соттық-бухгалтерлік сараптама жүргізу кезіндегі шешілетін сұрақтар.

126. Темір жол көлігі апатқа ұшырағанда тергелетін алғашқы тергеу жағдайлары.

127. Жауап алудың тактикалық ерекшелігі.

128. Қылмысты тергеу кезіндегі модельдеу маңызы ментүсінігі, түрлері.

129. Қылмыстың криминалистикалық сипаттамасының түсінігі мен мазмұны..

130. Жауап алу тактикалық жағдайының мазмұны.

131. Тергеу экспериментінің негізгі белгілері мен түсінігі.

132. Көрсетулерді оқиға болған жерде тексеру.

133. Психологиялық контакт орнату негіздері.

134. Қылмыстың жекелеген түрлерін тергеу әдістері криминалистикалық техника мен тергеу тактикасының қалыптасуы, қазіргі жағдайы, перспективті дамуы.

135. Тергеу болжамы (түсінігі, орны, жіктеу маңызы).

136. Тергеу болжамын қалыптастырудың теориялык және қолданылуы мәселелері.

137. Тергеу болжамдарын тексеру (қылмыстық істердің жекелеген санаттары бойынша)

138. Қылмысты ашуға жұртшылықтыңқатысуының формасы және міндеттері.

139. Тергеу әрекеті мен жедел-іздестіру шараларының түсінігі, байланысы, айырмашылығы.

140. Тактикалық тәсілдердің түсінігі және негізгі қасиеттері

141. Тергеу әрекетінің логикалық-ақпарат құрылымы.

142. Тактикалық тәсіл және қылмыстық процессуалдық ережелер.

143. Тактикалық операция түсінігі, құрылымы.

144. Тактикалық операцияларды жүргізу процессіңде тергеушінің басқа қатысушылармен байланысы.

145. Тергеу болжамдар құрудың және тексерудің негізгі ережелері.

146. Тергеу болжамдары мен тергеу жоспарының ара қатынасы.

147. Тергеуші жұмысындағы интуиция.

148. Тергеушінің жауап алатын тұлғамен психологиялық байланысты қалыптастыруы.

149. Мәйітті қарау тактикасы.

150. Оқиға болған жерді қараудын психологиялық негізі.

151. Оқиға болған жерді қараудағы теріс (негативті) жағдайлар және оның криминалистикалық маңызы.

152. Айғақтың психологиялық қалыптасу процессі.

153. Жоспарлау нысаны және оның түрлері.

154. Мекемеде тінту жүргізу тактикасы.

155. Тінтудің психологиялық негізі.

156. Жауап алынатын тұлғаға ұмытқанды есте қалыптастыру үшін көмек көрсетудің тактикалық тәсілі.

157. Кәмелеттік жасқа толмағандардан жауап алу тактикасы.

158. Жауап алуда дәлелдемелерді қолданудың тактикасы.

159. Іздеу салу тактикасы.

160. Тергеу міндеттерін шешуде қолданатын әрекеттердің түсінігі, түрлері, ара қатынасы.

161. Оқиға болған жерде жауап алудың түсінігі, түрі және тактикалық ерекшелігі.

162. Тергеу экспериментін жүзеге асыру жағдайы.

163. Беттестіру тактикасы.

164. Тірі тұлғаларды тану тактикасы.

165. Тергеу тактикасының этикалық негізі.

166. Тергеуші шешімінің түсінігі, түрлері.

167. Жекелеген тергеу әрекеттерін жүргізу барысында модельдеу.

168. Модельдеу және болжам.

169. Телефондық және басқа да сөйлесулерді тыңдауды ұйымдастыру тактикасы.

170. Тергеу әдістемеснің жалпы ережелері.

171. Жекелеген қылмыс түрлерін тергеу әдістемесінің құрылымы.

172. Қылмыстардың түрлері, топтарының криминалистикалық сипаттамасы.

173. Қылмыскер - қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасының элементі ретінде.

174. Жәбірленуші - қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасының элементі ретінде.

175. Криминалистиканың виктимологиялык аспектілері.

176. Жәбірленуші туралы мәліметтерді қылмысты тергеуде қолдану мәселелері.

177. Қылмыс жасау жағдайы - қылмысты криминалистикалық сипаттаудың элементі ретінде.

178. Қылмыс жасау әдісі - қылмысты криминалистикалық сипаттаудың элементі ретінде.

179. Қылмыс жасау жағдай туралы мәліметтерді қылмысты тергеуде қолдану проблемалары.

180. Қылмысты жасау әдісі туралы мәліметтерді қылмысты тергеуде қолдану проблемалары.

181. Қылмыстық қол сұғушы объект - қылмысты криминалистикалық сипаттау элементі ретінде.

182. Қылмыстын қол сұғушы объект туралы мәліметтерді тергеуде қолдану.

183. Тергеудегі алғашқы тергеу әрекеті және жедел іздестіру шаралары (қылмыстык істің бір санаты бойынша)

184. Тергеушінің қылмысты тергегенде анықтау және басқа органдарының байланысы (қылмыстық істің бір категориясы бойынша)

185. Қылмыстың бір түрін тергегеңде тергеу әрекеттерін жүргізу ерекшеліктері (ғылыми жетекшісінің келісімі бойынша).

186. Тергеу ситуациясы түсінігі, түрі, жіктелуі.

187. Тергеу ситуациясының тергеу әдістемесінде қолданылу мүмкіндігі.

188. Қарапайым тергеу ситуациясы және оның қылмысты тексерудегі ролі.

189. Қылмысты тексеруде жоспарлаудың ерекшелігі.

190. Алдын-ала тергеудіжоспарлау әдіс-тәсілдері.

191. Тергеу практикасында дактилоскопияның порошоктарын қолдану перспективасы.

192. Жекелеген тергеу әрекетінің ситуациясы (түсінігі,құрылысы, мазмүны).

193. Жекелеген тергеу әрекеті ситуациясын шешкенде тәсілдердің тактикалық комбинациясы

194. Қриминалистика тергеу мәселелерін шешетін құрал ретінде.

195. Тергеу ситуациясының бір түріне бағытталған криминалистикалық комбинациялық кұрылым.

5. Глосарий

№	Термин атауы	Анықтамасы
	Криминалистика	қылмысты ашуға және тергеуге керекті заттай дәлелдемелерді процессуалдық заңға сүйене отырып, іздеп табу, бекіту, алу, зерттеу үшін пайдаланатын техникалық құралдар, тактикалық тәсілдер мен тергеу әдістемелері жөніндегі ғылым.
	Криминалистикалық габитология	әр түрлі көріністегі адамның сыртқы бейнесін зерттейтін және қылмыстарды ашу мен алдын алу мақсатында сыртқы бейне туралы мәліметтерді жинау, зерттеу және пайдаланудың техникалық криминалистикалық құрал-жабдықтары мен әдіс- тәсілдерін жетілдіретін криминалистикалық техниканың бір саласы болып табылады.
	Криминалисикалық диагностика	объектілердің күйін, оқиға, құбылыс және процестерді бақылайды. Криминалистикалық диагностикаға сүйенсек, оқиға болған жердегі табылған аяқ іздерін адам іздерімен сәйкестендірумен қатар, адамның қай бағытта жүргендігін, шамамен жүру жылдамдығын, жүк алып жүру фактісін, не болмаса адамның қараңғыда жүргендігін анықтауға болады.
	Криминалистикалық техника	ғылыми жағдайлар жүйесі және дәлелдер мен қылмыстарды тергеу мен ескертудің басқа шараларын жинау, зерттеу және қолдану үшін арналған олардың негізінде құрылған (кең маңынада) техникалық құралдар, тәсілдер мен әдістемелер.
	Криминалистикалық фотография	тергеу іс-әрекеттерінде, жедел-іздестіру және сот сараптамасында пайдаланылатын, фотосуретке түсірудің ғылыми негізде анықталып айқындалған әдістер мен тәсілдер жүйесі.
	трасология	(фр. trace – із және грек. logos – ілім) – іздер туралы криминалистикалық ілім. Қылмыс механизмiн көрсететiн әр түрлi iздердiң пайда болу заңдылықтарын оқып үйренетiн және қылмысты әшкерлеу мақсатында iздердi жинап, зерттеудегi әдiс-құралдарды жетiлдiретiн криминалистикалық техниканың саласы
	Суық қару	арнайы дене жарақатын салу үшін дайындалған қарақшылық немесе белсенді қорғану үшін, белгілі бір нақты тұрмыстық белгісі жоқ заттар
	Криминалистика	қылмысты ашуға және тергеуге керекті заттай дәлелдемелерді процессуалдық заңға сүйене отырып, іздеп табу, бекіту, алу, зерттеу үшін пайдаланатын техникалық құралдар, тактикалық тәсілдер мен тергеу әдістемелері жөніндегі ғылым.
	Криминалистикалық тактика	тергеу әрекеттерінің тиімділігін, нәтижелілігін арттырып, іс бойынша керекті дәлелдемелерді дер кезінде жинауға, мұнымен қатар тергеуді ұйымды және жоспарлы түрде жүргізуге багытталған, заң шеңберінде қолданылатын тиімді де, қолайлы тәсілдер жөніндегі ғылыми ережелердің жиынтығы.
	Тактикалық комбинация	тергеудің нақты міндеттерін шешу мақсатын көздейтін тактикалық тәсілдер немесе тергеу және басқа іс-әрекеттердің анықталған қиыстыруы.
	Тергеу ситуациясы	қазіргі уақытта дәлелдеу процесі өтіп жатқан ахуал шарттарының жиынтығы.
	Тактикалық тәуекел	тактикалық комбинация немесе тергеу іс-әрекетін өткізу кезіндегі жағымсыз нәтиженің мүмкіндігі.
	Тактикалық комбинациялық операция	тергеу үстінде ситуацияға байланысты қылмыстың мән-жайын анықтау үшін жүргізілетін тергеу әрекеттерінің, жедел-іздестіру және басқа да ұйымдық жұмыстардың жиынтығы және оларды белгілі кезекпен, тактикалық айламен қисындастырып жүргізу әдісі.
	Тергеу болжамы	тергеудің белгілі бір кезеңдерінде туындаған жағдайларға, жиналған айғақты дәлелдемелерге негізделген қылмыстың түрі, оның болу тетігі және қылмыстың басқа да мән-жайлары жөніндегітергеушінің ой-пікірі.
	Тергеу қарауы	қылмысты тергеуге және ашуға маңызы бар немесе маңызды болуы мүмкін заттарды, құжаттарды және өзге де іздерді табу, бекіту, алу және қылмыстық істің мән-жайларын зерттеу мақсатында тергеушінің кез- келген объектілерді тікелей қабылдауы мен зерттеуінен тұратын тергеу әрекеті.
	Криминалистикалық сипаттама	қылмыстарды табу, тергеу және алдын алудың тиімді әдіс-тәсілдерін дұрыс анықтауға ықпал ететін қылмыс туралы мәліметтердің жүйесі болып табылады.

38