3. Мемлекеттік басқарудың әдістері мен нысандары.

Оқу және ғылыми әдебиеттерде басқару әдістері мен олардың жіктелуі әртүрлі нысанда болады. Басқару әдістері деп әдетте олардың оптимальды функциялары мен мемлекеттік органдардың өкілеттігін қамтамасыз ету мақсатымен басқарылатын объектілерге ұйымдасқан әсерлердің белгілі бір тәсілдері түсініледі. Осыған орай басқарылатын объектілерге әсерлердің өзі, адамдардың ведомствалық ұжымдары ғылыми әдебиет пен басқарушылық тәжірибеде жасап шығарылған басқару әдістерінің жалпы қасиеттеріне негізделеді (ұымдасқан бастау, әсер ету тәсілдері, биліктік). Осыған сәйкес әдістердің мәні басқару объектілеріне тікелей билікті әсерімен құралады, басқару қызметінің мазмұнын білдіретін функциядан айырмашылығы әдістер басқарылатын тәртіп пен санаға тигізетін әсерлердің тәсілдері ретінде көрінеді.

Қоғамдық процесске арнайы әср етуге ие әдістерге мемлекеттік органмен қабылданатын әдістер еи болады. Мемлекеттік басқару әдістері үшін олар мемлекет атынан қолданылатындығы, сондықтан да олар басқарылатын объектілерге арнайы әсер ету тәсілдері болып табылады. Басқарушылық қызметтің мемлекеттік сипаттамасы мемлекет органдарының заңды, билікті өкілеттіктерге бөлінулерімен байланысты. Мемлекеттік органдардың атқарушылық-нұсқаушылық қызметі көптүрлі нысанда жүзеге асырылады, олардың ішінде құқықтық ерекше орынды алады.

Мемлекеттік басқару әдістері оның келесі топтарына қолданылуымен ашылады: әкімшілік-құқықтық, экономикалық және идеологиялық (моральдық) әсерлер.

Басқарушылық тәжірибеде ерекше орынды әкімшілік-құқықтық әдісер алады – қоғамдық процесстер мен қатынастарғ байланыстарға мемлекеттік органдардың едәуір белсенді әсер ету әдістері. Олардың мәні басқарылатын объектілерге, адамдардың тәртібіне нормативтік актілерге жататын тікелей міндетті нұсқаулар жолымен, не басқару объектілері қызметіне бағытын анықтайтын жеке әмірімен тікелей ұйымдасқан әсер етуімен құралады.

Қазақстан Республикасында экономикалық реформасын жүзеге асыру мен нарықтық қатынастардың дамуы мемлекеттік басқару тәжірибесінде экономикалық басқару әдістерінің өсіруді қолдану үшін жағымды жағдайлар туғызды, ол мемлекеттің белсенді рөлі мен маңызды шетел инвестицияларын таруға, мықты нарықтық экономикағы негізделген. Мемлекеттің алдында осыған байланысты Қазақстан көптеген ірі базарлар арасындағы байланыстырғыш буын болуы үшін ашық экономикалық және еркін сауданы құруға бағытталған саясатты жүйелеу бойынша стратегиялық мәселе тұр.

Идеологиялық әсер ету әдістері (моральдық) жеке тұлғаны жүйелеумен, жаңа буындағы адамды тәрбиелеумен байланысты. Аталған әдістің мәнділігі Қазақстанның даму басымдықтары мен стратегиялық мәселелер әлемінде 2030 жыл кезеңіне өседі. Азаматтардың жаңа буыны осыған орай өзінің салт-дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманға сай нарықтық экономика жағдайында жұмыс істейтін болады, өз елінің патриоты болады, қазақ орыс және ағылшын тілін жақсы, еркін бірдей меңгеретін болады. Аталған әдістер рухани құндылықтарды құру мен таратуда, адамды тәрбиелеуде, халыққа әлеуметтік-мәдени және басқа да қызмет көрсетуді құратын және тарататуда айқындалатын кәсібі мен ұйымдар қызметі, кәсіпорыннның меншік түрі бойынша әртүрлі қатынастарға қатысты қолданылады.

№5 – Тақырып. Мемлекеттік тұрғыда шығарылатын шешім

1. Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жіктелуі.

2. Нормативтік құқықтық актілердің жобасын жоспарлау, дайындау келісу.

3. Нормативтік құқықтық актілердің реквизиттері, мәтінін жасау стилі мен құрылымы.