shpory / fizika_shpor_1_1

Де-Броиль бойынша толқын ұзындығы бөлшектің импульсімен және Планк тұрақтысымен байланысты. Және де ол мынадай түрде болады:

E – энергия фотона, h – постоянная Планка,  - частота света,  - длина волны, р – импульс фотона.

4. Де Бройль формуласы бойынша микробөлшектің жылдамдығы артқан сайын оның толқын ұзындығы қалай өзгереді?

Азаяды

5. Гейзенбергтің анықталмаушылық принципінін мәні неде?

Микроәлемде толқындық қасиеттердің болмауынан бір мезгілдегі координаталар мен жылдамдықтың немесе импульстің мәндері болмайды: егер жылдамдық немесе импульс белгілі болса, онда бөлшектің орналасқан жері маңызды емес. Толқын ұзындығы түсінігінің мәні болмайды

Неопределённости измерения импульса p_x   на неопределённость измерения координаты x   не может быть меньше постоянной Планка

6. Е*zҺ қатынасындағы Е және z қандай мағынасы бар.

Бұл жерде t микробөлшек энергияға ие болатын уақыт аралығын көрсетеді.

7. Неге микробөлшектердің күйін толқындық функцияның көмегімен анықтау ықтималдық сипатта.

Кванттық механикада бөлшектердің координаталары мен жылдамдықтары берілмейді, толқындық функция микрообъекттің координаты мен жылдамдығы жөнінде ақпаратқа ие болады.

8. Микробөлшектің dV көлемінің ішінде болуының ықтималдығы неге тең?

Сонымен, Микробөлшектің dV көлемінің ішінде болуының ықтималдығы мынамен беріледі:

dw = ^2 dV

9.Толқындық функцияны нормалау шартын жаз?

² ықтималдық тығыздығы ұғымына ие болғандықтан, онда мына шарт орындалуы керек:

10.Микробөлшектің стационар күйі үшін Шредингер теңдеуін жаз және оны түсіндір?

= (x) – волновая функция, х – координата частицы, m – масса частицы, h – постоянная Планка, Е – полная энергия частицы, U – потенциальная энергия частицы.

11.Берілген бөлшек үшін Де Бройль толқын ұзындығы 2,2 нМ. Егер бұл бөлшек 10⁵ м/с жылдамдықпен қозғалса, оның массасы қандай?

12. Берілген бөлшек үшін Де Бройль толқын ұзындығы 2,2 нМ. Бұл бөлшектің массасы 3*10^-24 кг болса, оның жылдамдығы қандай?

13.Протонның жылдамдығы нейтронға қарағанда 2 есе аз. Олардың Де Бройль толқын ұзындықтарының қатынасы қанша?

14.Кинетикалық энергиясы 19,2*10^-19 дан электронның Де Бройль толқын ұзындығы қандай? m_e=9,11*10^-31 кг, Һ=6,63*10^-34 Дж*с

15.Массасы 1 кг щардың жылдамдығы 10 м/с. Де Бройль толқын ұзындығын табыңдар.

16. сәулесінің тыныштықтағы массасы нешеге тең?

0-ге тең

17.Фотонның тыныштықтағы және қозғалыстағы массасы нешеге тең?

,

h – постоянная Планка, ,  - частота света,  - длина волны.

18.Квант дегеніміз не?

Квант дегеніміз физикадағы қандай да бір шаманың бөлінбейтін ең ұсақ бөлшегі

19.Туннельдік эффект дегеніміз не?

Туннельдік эффект - нәтижесінде микрообъект потенциалдық барьердан өте алатын кванттық құбылыс.

20.Бір өлшемді тік бұрышты потенциалдық шұңқырдағы микробөлшектің энергиясын анықтыйтын формула: осындағы әріп таңбалар нені білдіреді?

n – главное квантовое число, h – постоянная Планка, m – масса частицы, l – высота ямы

Атом ядросы физикасының элементтері

1. - атом ядросы қандай бөлшектерден тұрады?

A,Z – нені білдіреді. Ядродағы нейтрон саны қалай табылады?

Z – зарядовое число, равно количеству протонов в ядре, количеству электронов в нейтральном атоме;

А – массовое число, равно количеству нуклонов в ядре;

N=А-Z – количество нейтронов в ядре.

2.Ядросы таңбасымен белгіленген атомның құрамында қанша электрон бар?

Число электронов равно зарядовому числу Z.

3.Сутегі изотоптары - прорий, - дейтерий, - тритий ядролары қандай бөлшектерден тұрады?

- (1 протон, 0 нейтронов) (1 протон, 1 нейтрон) (1 протон, 2 нейтрона).

4.Ядроның байланыс энергиясы дегеніміз не?

Ядроның жеке нуклондарға бөлінуіне қажет энергия

5. Ядроның «кемтік» массасы қандай формуламен анықталады?

Дефект массы ядра – разность суммарной массы всех нуклонов и массы ядра. Определяется по форм,

где Z-атомный номер, - масса протона, A - массовое число, - масса нейтрона - масса ядра.

6.Ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы қандай формуламен анықталады? Е_св=∆mc², где ∆m – дефект массы ядра, с – скорость света в вакууме.

7. Меншікті байланыс энергиясы дегеніміз не?

Энергия связи, приходящаяся на один нуклон.

7. Ядролық күштердің сипаттамалары қандай?

1) они являются только силами притяжения

2) они являются короткодействующими ~ 10^-15 м

3) обладают зарядовой независимостью

4) они имеют свойство насыщения: каждый нуклон может взаимодействовать только с ограниченным числом ближайших к нему нуклонов

5) они не являются центральными

6) они зависят от взаимной ориентации спинов

7. Радиоактивтілік дегеніміз не?

Элементарлық бөлшектерді шығарумен жүретін бір атом ядроларының басқаға өзіндік еркін айналуы.

7. Радиоактивтік сәуле шығарудың ,, түрлері. Олардың қайсысы электр және магнит өрістерінде бағытын өзгертеді?

- излучение,- излучение

7. Радиоактивтік ыдырау заңын жаз.

: N-число ядер оставшихся к времени t, -число ядер в t=0, первоначальное количество ядер., -постоянная радиоактивного распада, t-время распада.

7.  ыдырау үшін ығысу заңын жаз.

A-массовое число, Z-атомный номер (или заряд), X – материнское ядро, Y- дочернее ядро, - атом гелия

7.  ыдырау үшін ығысу заңын жаз.

A-массовое число, Z-атомный номер (или заряд), X – материнское ядро, Y- дочернее ядро, e-электрон, - антинейтрино

7. Аннигиляция заңы берілген +. Осындағы таңбалар нені білдіреді?

-электрон, -позитрон, және 2 γ- квант

7. Ыдыраудың тізбекті реакциясының жүруінің негізгі шарты.

чтобы к>=1, к – коэффициент размножения нейтронов.

7. Табиғаттағы іргелі 4 өзара әсерлесу түрлері бар. Олар қандай?

Сильные, слабые, гравитационные, электромагнитные

7. Радиоактивтік ядроның жартылай ыдырау периоды 8 тәулік. Бұл нені білідіреді?

За 8 суток распадается половина первоначального количества ядер.

7. Мына ялролық реакцияны толық жаз +?

Не

7. Жартылай ыдырау периоды деп нені түсінеміз?

Бірінші ретті ядролардың саны ыдырайтын уақыт аралығы

7. Термоядролық реакцияны аяғына дейін жаз?

нейтрон

7. Мына ялролық реакцияда не бөлінеді ?

протон

7. Радоннан бөлінген  ыдырау реакциясын жаз.

7.  сәулесінің заряды нешеге тең?

Заряды 10^-4 тен 0,1нм-ге дейін

7. -сәулесі дегеніміз не? Оның заряды бар ма? Бар болса нешеге тең?

поток ядер гелия Не

Кванттық механикадағы сутегі атомы.

1. Сутегі атомындағы электронның ядромен байланысының потенциалдық энергиясын жаз.

U=-e²/4r₀, е – заряд электрона,  - число Пи, r - расстояние электрона от ядра, ₀ - диэлектрическая постоянная

2. Сутегі тәріздес атомдардың электрондары үшін Шредингер теңдеуі ΔΨ+2m/h²*(E+2e²/4πε₀r)*ψ=0 мұндағы әріптер нені білдіреді.

-оператор Лапласа, - волновая функция, m - масса микрочастицы, - постоянная Планка, E – полная энергия частицы, z – зарядовое число, е – заряд электрона,  - число Пи, r - расстояние электрона от ядра, ₀ - диэлектрическая постоянная

3. Сутегі ұқсас атомдардың электрондарының энергиясы

Осы өрнекті сутегі атомынан элетронның ең төменгі негізгі деңгейі үшін жазыңыз.

Для основного состояния n=1. Подставив в уравнение значения констант, получим

4. Атомды иондау энергиясы дегенді қалай түсінесіз

Атомның ионизациялану энергиясы – электрондардың +1,+2 дәрежесімен қозбаған катиондардан эойылу энергиясы. Электроннын еркін атомнан жойылуға қажетті аз мөлшерлі энергиясын анықтайды.

5. Бас кванттық сан n нені анықтайды.

Определяет энергию частицы.

6. Орбитаның кванттық сан l нені білдіреді.

Определяет величину момента импульса частицы.

7. Магниттің кванттық сан m_i нені анықтайды

Определяет проекцию момента импульса электрона на направление z внешнего магнитного поля.

8. Спин нені анықтайды? Спин-элементар бөлшектің қозғалыс санының өзіндік моменті. Спиннің кеңістіктік квантталуы s квант санын анықтайды:

9. Паули принціпін(ұстанымын)тұжырымында

Бір атомда бірдей 4 квант саны жинақталған бірден аса электрондар бола алмайды. Z(n,l,m) =0 немесе 1

10. Атомдық спектрге қандай спектр жатады. Атомдық спектрлер – сызықтық, белгілі бір толқын ұзындығымен және қарапайым атомдар үшін спектрлік серияларға топталуымен сипатталатын жеке спектрлік сызықтардан тұрады және Бальмер формуласымен анықталады:

11. Молекулалық спектрге қандай спектр жатады. Молекулалық спектрлер, шығару және жұтудың оптикалық спектрлері, сонымен қатар, еркін немесе нашар байланысқан молекулаларға жататын комбинациялық сәуле шашырауының оптикалық спектрлері

12. Электрон энергиялық деңгейінен (-57В) энергиялық (-97В)денгейіне ауысқанда фотонның шығаратын толқын ұзындығы қандай? h=6.63*10^-34Дж*с;c=3*10⁸м/с

13. Сутегіге ұқсас атомының электронның энергиясы мына формуламен анықталады:

Егер электрон 3-деңгейден 1-деңгейге ауысса сыртқа шығарған квант энергиясы қалай жазылады

_эв

14. Сутегі атомының негізгі күйдегі энергиясы Е₁=-13,6 эВ. Ол толқын ұзындығы λ = 121,5 нм жарық квантын жұтты. Беймаза күйге түскен атом энергиясы қандай

15. Сутегіге ұқсас атомдардың электрондарын энергиясы осы өрнекті пайдаланып гелийдің Не атомының электроны екінші деңгейден бірінші деңгейге ауысқандағы шығарған фотон энергиясының өрнегін жаз.

16. Электронның күшінің орбиталық кванттық саны l=2. Оның орбиталық моментінің векторының модулін анықта

l=2, (орбитальное квантовое число).

– постоянная Планка, l – орбитальное квантовое число, l=0,1,2,…,n-1. (n – главное квантовое число).

17. Сутегі атомы толқын ұзындығы λ =660нм тең квант шығарды. Атом энергиясының өзгерісін ΔЕ анықта.

18. Рентген түтігінің электродтарына берілетін потенциалдар айырмасы U=60кВ. Рентген түтігінен алынатын толқын ұзындығы λ =20,6нм. Осы берілгендерді пайдаланып Планк тұрақтысын анықта

19. Толқын ұзындығы λ =4нм рентген сәулесін алу үшін рентген түтігіне қандай кернеу беру керек

20. Зат арқылы өткен рентген сәулесінің қаттандығынан өзгеру зандылығы І=І₀е^-μх; рентген сәулесін жұтудың сызықтық коэффиценті μ=1,4*10³ болса, қарқындылығы 2 есе кемуінің қалыңдығын х табындар.

21. Алюминдағы рентген сәулесінің қарқындылығының екі есе кемуінің қалыңдығы 0,5 мм болса, оның сызықтық коэффициентін анықтандар

22. Суретте атомның энергиялық деңгейлері көрсетілген. Ең үлкен жиілікті фотон шығаратын электронның ауысуын көрсет

3-ши ауысу

23. Суретте атомның энергиялық деңгейлері көрсетілген . Қандай цифр ең үлкен фотонды жұтуыды көрсетеді? Кванттық оптика

1. Энергиялық жарқырау дегеніміз не? Энергиялық жарқырау – сәулелену көзінің аумағынан шығарылатын сәулелену ағынының оның ауданына қатынасы.

[Вт/м2]

где — коэффициент отражения поверхности.

2. Энергиялық шарқыраудың спектрлік тығыздығы дегеніміз не?

Э.ж.с.т. болғанда –жарықтын күш денгейінін үстіндегі аудан бірлігінін жиілік интервалына байланысты

3. Жұту коэффициенті дегеніміз не?

Жарық толқыны энергиясының сол толқынның затқа енуіне байланысты кемуін жарықтың жұтылуы деп атаймыз. Егер біртекті заттың бетіне түскен монохромат жарық шоғының интенсивтігі I₀ болса, оның сол заттан өткеннен кейінгі интенсивтігі I_l мына формула арқылы анықталады:

I_l=I₀*e^-x*l, мұндағы тұрақты шама х-жұтылу коэффициенті. Әр түрлі заттың жұтылу коэффициенттері түрліше болады. Сол сияқты барлық заттардың жұтылу коэффициенттері жарық толқындары ұзындығына тәуелді болады.

4.Шағылу коэффициенті дегеніміз не? -Шағылу коэффициенті дегеніміз не?

Шағылған ж\е түске толқынның ампле‑ң 10дық квадраттық қатынасы бөлшектін потенц шағылуы серпілу ықтималдығын анықтайтың оны шағылу коэфф д.а.

5. Жылу шығарудың Кирхгоф заңы кирхгоф заңы деп аталады.

Дененің сәуле шығарғыштық қабілетін сәуле жұту қабілетін дененің табиғатына байл. болмай, барлық денелерге бірдей сәуленің ұз-ғы мен t-на тәуел.универ,ф‑я болады.

6. Кирхгофтың универсал (әмбебап) функциясының физикалық мәні

Кирхговтың универсалды функциясы абсолют қара дененің сәуле шығару мүмкіндігі болып табылады.

6. Абсолют қара дене дегеніміз не ?

Егер дене бетіне келіп түскен сәулелік энергияны талғамай толық жұтатын болса, ондай дене абсолют қара дене деп аталады.

Стефан- Больцман заңы

Автрия физигі И.Стефан 1879 жылы эксперименттердің нәтижелерін зерттей келе және Л.Больцман 1884 жылы термодинамикалық әдісті қолданып теория жүзінде бір-біріне тәуелсіз абсолют қара дененің сәуле шығарғыштық қабілетінің температураға тәуелділігін анықтады. Ол Стефан-Больцман заңы деп аталды: R=σT⁴

6. Виннің ығысу заңы . 1877 жылы неміс физигі В.Вин термодинамика және электродинамика заңдарына сүйене отырып ε_λ,т функциясының максимум мәніне сәйкес келетін λ_max толқын ұзындығының Т температураға тәуелділік заңдылығын ашты. Сонда абсолют қара дененің спектрлік сәуле шығарғыштық қабілетінің максимал мәніне сәйкес келетін толқын ұзындығы _max оның Т абсолют температурасына кері пропорционал болады, яғни: λ_max=С/Т, мұндағы С=2,9*10^-3м*К тәжірибесімен табылған Вин тұрақтысы.

Сондықтан сәулелік энергияның максимум шамасы толқын ұзындығына сәйкес ығысып отыратындықтан өрнекті Виннің ығысу заңы деп атайды.

6. Температураның әртүрлі екі мәндері үшін абсолют қара дененің энергиялық жарқырауының спектрлік тығыздығының U (λ,T) толқын ұзындығына тәуелділігінің графигін сыз, қайсысы үлкен температураға сәйкес келеді

6. Рэлей- Джинс заңы

Рэлей мен Джинс классикалық физика заңдарын жылулық сәулеленуге қолданды және Кирхгов функциясы ушин аналитикалық шаманы алды: f(λ,T) ~ kT/λ⁴, f(λ,T) ~ kTν³ .

6. Сыртқы фотоэффект дегеніміз не?

Электромаг сәулелену әсерінен электрондардынзаттан шығуын с ф д.а.

6. Ішкі фотоэффект дегеніміз не?

Кристалдарға н\е жартылай өткізгіштерге,жарық сәулелері түскенде жарық жұтылады да олрдын құрамындағы кейбір электрондар сыртқа ұшып шықпағанымен толық зоналардан өткізгіштін зоналарға ауысып қозғаладысоның нәтижесінде өткізгіштін электрлік кедергісі кемиді де, электр өтк. артады.

6. Фотоэффект үшін Эйнштейн теңдңеуі

hν=A+mν²/2

6. Фотоэффектінің вольтамперлік сипаттамасын сыз. Суреттен қанығу тоғын және бөгеуші патенциал айырымын (кернеуді ) көрсет

6. Фотоэффектің қызыл шегі дегеніміз не?

Егер жарық жиілігі кейбір металдарға қатысты қызыл шекара деп аталатын ν_min –нан аз болса, фотоэффект туындамайды.

6. Фотоэлектронның кинетикалық энергиясы мен бөгеуші кернеу арасындағы байланысты тап.

eU_з=(m_eν²)/2

6. Сыртқы фототэффектерде қанығу тогы неге тәуелді ?

Катодқа түсетін жарықтың өзгермейтін спектрлік құрылымы кезінде қанығу фототогының күші жарық ағынына тура пропорционал.

6. Фотоэлектронның кинетикалық энергиясының түскен жарық жиілігіне тәуелдігінің графигін сыз

6. Фотон массасының формуласын жаз

m=hv/c²

6. Фотон энергиясының формуласын жаз

W=hv

6. Фотон импульсінің формуласын жаз

P=hv/c

6. Комптон эффектісінің мәні неде?

Универсалды Кирхгов функциясы абсолютті қара дененің сәулелену мүмкіндігі болып табылады, яғни f(λ,T)=u_λ,T , мұндағы u_λ,T – Абсолютті қара дененің сәулелену мүмкіндігі. Сондықтан кез-келген дененің сәулелену мүмкіндігінің оның жұтылу спектрлік коэффициентіне қатынасы дәл сол температурадағы дәл сол толқын ұзындығына тең абсолют қара дененің сәулелену мүмкіндігіне тең.