Downloads / Дәріс 12

Модуль 4.

Дәріс 12.

Тақырып: «Ұңғыманы ШҰСпен пайдалану. Жер үсті және жер асты жабдықтары» Сұрақтар:

1.Штангалы сорапты қондырғылардың құрылысы.

2.Қондырғының жабдықтары мен пайдалану режимдерін таңдау.

3.ШСҚ зерттеу.

1. Штангалы сорапты қондырғылардың құрылысы.

Қондырғы (9.1-сүрет) 2 поршеньді сораптан, тербелмелі станоктан, 4 плунжерді теңселмемен байланыстыратын штанга тізбегінен, 5 алынатын сұйықтық жоғары қарай көтерілетін құбыр тізбегінен (СҚК) тұрады. 14 электрқозғалтқыш 13 редуктор осінде орналасқан 12 бүктемені қозғалысқа келтіру қызметін атқарады, ары қарай 11 шатун, 10 теңгеруші көмегімен 9 арқан арқылы теңгерушіге орналасқан штанг тізбегінің ендік қайтымды қайтымсыз процесін туғызады. Плунжер жоғары көтерілген кезде айдау 3 клапаны жабылады, плунжер үстіндегі сұйықтық оның жүріс биіктігіне көтеріліп үш жақты құрал арқылы жинақтауыш желіге түседі. Сорып алушы сорап клапаны ашылады және сұйықтық ұңғымадан сорап цилиндріне түседі. Плунжер мен штанганың төмен қозғалуы кезінде клапан жабылып, сұйық бағанасының әсері құбырға беріледі. Бұл жағдайда айдау клапаны 3 ашылып, скважина өнімі плунжер үстіндегі кеңістікке ығысады. Ары қарай плунжердің жоғары ығысуының жаңа циклі басталады. 7 сальник штанганы 9 арқанмен қосып тұратын шыңдалған 8 штоктың қайту әрекеті кезіндегі сағалық арматураны саңылаусыздандыру мақсатында қолданылады. Тербелемлі - станок күшінің біртексіздігін жоюға арналған 16 тербегіш және 17 роторлы жүктермен қалыптандырылған [5].

Егер газ және сұйықтық жоғалтулары болмаса сораптың тәуліктік беріліс мөлшері плунжер мен шыңдалған шток жүріс ұзындығы плунжердің жоғары көтерілуі кезінде сипатталатын жалпы көлемге тең болады:

Q T=FSn 1440,

(9.1)

мұнда F- плунжер ауданы, S - шыңдалған шток жүріс ұзындығы, n – минутына тербелістер саны, 1440 – бір тәуліктегі минут саны.

Сораптың нақты беріліс мөлшері әрқашан аз, себебі плунжер жүрісі мен шыңдалған шток жүріс ұзындығы бірдей емес, плунжер мен сорап цилиндрі арасына саңылау арқылы сұйықтық ағып өтеді, цилиндрға газ сұйықтықпен бірге алынады, құбырлардың бұрандалы біріктірулеріндегі мұнай мен газдың өтуі мүмкін, яғни

Q=FSmαl440, (9.2) мұнда α = Q/QT – сораптың беру коэффициенті (әдетте α 0 мен 1 аралығында болады, нақтылы және теориялық өнімділіктің ара-қатынасы).

9.1- сурет. Терең сорапты құрылғының сызбасы.

Сораптың беруі кең аралықта өзгереді, әдетте бірнеше жүзден 5-6 м3/тәул. дейін, плунжер диаметрі 28-ден 120 дейін, шыңдалған шток жүріс ұзындығы – 0,3-6 м, жүріс саны – 1 минутта 1-ден 15 дейін. Кәсіпшілік жағдайларда, сораптың қалыпты жұмысы кезінде α ≤ 0,7-0,8, тіпті сұйықтық жоғалтулары аз болғанның өзінде де. Бұл сорап сұйықтықпен бірге газды да алып кетуімен және плунжер жүрісінің ұзындығы шыңдалған шток жүріс ұзындығына сәйкес келмеуімен түсіндіріледі. Нақты плунжер астына келген сұйықтық көлемі мен плунжерді сипаттайтын көлемнің қатынасы сорап жоғары көтерілгендегі оның толу коэффициентімен сипатталады (βН = = Vж/V).

Егер сұйықтық құрамында газ мөлшері көп болса (сорапқа көбінесе газ жиналады), онда сораптың беру коэффициенті толтыру коэффициентінің βН төмен болу әсерінен төмен болады. α арттыру мақсатында бос ауасы аз ортаға динамикалық деңгей астына орналастыру арқылы сораптың қабылдауында қысым мөлшерін арттырады немесе сорап қабылдауында газды сұйықтықтан бөліп, оны сақиналық кеңістікке жіберетін газ бөлушілерді (газ якорьлерін) орналастырады. βН коэффициентін плунжер жүріс ұзындығын арттыра отырып, көбейтуге болады. Бұл коэффициентке

шыңдалған шток пен плунжер жүріс ұзындығының сәйкес келмеуі біршама әсер етеді. Ол сораптың жұмысы кезіндегі штанга мен құбырлардың деформациясына байланысты.

Штангалар мен құбырларға әсер ететін жүктемелер

Терең сорапты құрылғылар жұмысы кезінде штангалар мен құбырларға әртүрлі жүктемелер әсер етеді, олар – штанга мен сұйықтықтан статикалық жүктемелер, қозғалушы масса инерциясы және т.б.

Олардың пайда болуына және олардың плунжер жүріс ұзындығына әсері. Айдаушы клапан жабылғаннан кейін статикалық жүктеме сұйықтық бағанынан плунжер үстімен оның жоғары қарай жылжуы алдында λшт созылуын болдыру үшін штангаға беріледі. Бұл кезде құбырлар жүк түсіріп, λт қысқарады. Плунжер құбырмен салыстырғанда қозғалыссыз қалады және оның пайдалы жүрісі штангалар созылып, құбырлар қысқарғаннан кейін ғана басталады. Сорғыш клапан жабылады, штангаға сұйықтың салмағы құбыр арқылы беріледі, айдайтын клапан ашылады және плунжер төмен қозғалады. Ол кезде тербеу ұштарына әсер ететін статикалық (тұрақты әрекетте) күш сұйықтағы штанга салмағына тең болады. Егер оған ілінген штангалар тізбегі бар тербеу ұштары біртексіз қозғалса (жылдамдық жоғары және төменгі нүктелерде нөлден жүрістің ортасында жоғары және төмен максимальді мәнге дейін өзгереді), онда, сәйкесінше, инерциалы және басқа да динамикалық күштердің үдетілуі байқалады. Сонымен қатар, оның қозғалыс жылдамдығы нөлге тең болған кезде плунжердің жоғары қозғалуы барысында тербеу ұштары штанганы созу және құбырларды қысқарту процесі кезінде жинаған біршама жылдамдығымен қозғалады. Осыдан кейін плунжердің сұйыққа соғылуы байқалады, нәтижесінде штангаға және тербеу ұштарына динамикалық күштер әсер етеді. Плунжердің жоғары қозғалысы кезінде штангаға түскен күш максимальді, ал минимальдісі – төменге қозғалысы кезінде орын алады.

Максимальді статикалық күш келесі формула бойынша белгіленеді

PCT = PÆ + PØ b

(9.3)

мұнда Рж – плунжер астындағы құбырдағы сұйықтықтың салмағы; Рш – сұйықтықтағы штангалардың салмағы; b – Архимед күшін ескеретін

коэффициент (b = rÌ - rÆ / rÌ ); Рм және рж – металдың штанга және

сұйықтыққа сәйкес тығыздығы; Инерциялық күш келесі формуламен бағаланады:

Pi = PØ Sn2 , 1440

мұнда S – плунжер жүрісінің ұзындығы; n – бір минуттағы тербеліс саны. Онда оларды ілу орнында штангаға түскен максимальді күш келесідей болады

Pmax = PÆ + PØ b + PØ Sn2

1440

(9.4)

(9.4) формуласы тербеліс санының, сорапты түсіру тереңдігінің және оның диаметрінің артуымен өте маңызды болып табылатын динамикалық күштерді ескермейді. Ғалымдармен (А.Н.Адонин, А.С.Вирновский, И.А.Чарный) осы формуланы қозғалыс факторының белгілі мәніне дейін қолдануға болатыны дәлелденді:

j = wL / a Ј 0, 4 - 0, 45

мұнда ω – бүктеменің бұрыштық айналу жылдамдығы (ω = π n/30); L – штанганың ұзындығы; a – штанга материалында дыбыс жылдамдығы (а = 5100 м/с).

Егер φ = 0,4 – 0,45 болса, онда алу режимі статикалық, ал φ > 0,4 – 0,45

– динамикалық деп аталады.

Динамикалық режим кезінде күшті есептеу үшін (максимальді және минимальді) А.С.Вирновский тәжірибеде дәлдікті көрсететін келесі формуланы ұсынды:

Pmax = PØ + PÆ

ґ a1,2y - lSØ Ò

- Pў + 1a				Sw2		D P ґ
Æ	3			g		g	Ø
2	Sw			ж	y		цж		lØ Ò
+a1,2	2g	PØ з1-			2		чзa1,2	- 2
									y S
				и			ш
							и

ц

ч

ш

(9.5)

мұнда Рш – штангалар тізбегінің ауырлық күші, Н; Рж – плунжер астында орналасқан (төмен қозғалыс үшін Рж=0) сұйықтықтың ауырлық күші, Н; Рж – динамикалық деңгейде сорапты тиеуге негізделген плунжерге төмен орналасқан сұйықтықтың қысым күші, Н; α1,2, α1,2 – тербелмелі станогынының кинематикасынан тәуелді коэффициенттер (1 және 2 индекстері максимальдіге сәйкес - жоғары жүріс, және минимальдіге – төменгі жүріс); S – шыңдалған штоктың жүрісінің ұзындығы, м; ω – бүктеменің бұрыштық айналу жылдамдығы; D – плунжердің диаметрі, м; λшт

– штангалар тізбегінің статикалық деформациясы, м; - тең коэффициент, мұндағы fм – металл бойынша сорғыш құбырлардың қима ауданы).

Pæ = rgL(F - fØ Ò ),

мұнда р – сұйықтықтың тығыздығы, кг/м3; L – сорапты түсіру тереңдігі, м; F

– плунжер қимасының ауданы, м2; fшт – штанга қимасының ауданы, м2. Штанганың жоғары қарай жүрісі кезінде а1 = 1,09 ÷ 1,11; а1 = 0,89 ÷

0,92 жүрістің әрбір ұзындығы үшін осы коэффициенттердің қосындысы шамамен 2-ге тең (а2 = 0,74 ÷ 0,89; а2 = 1,14 ÷1,48). Штанга мен құбырға әрекет ететін күшті біле отырып олардың деформациясын анықтауға болады.

Ол үшін Гук заңынан алатынымыз

l	Ø Ò	=	qÆ L	= qÆ L2	;l = qÆ L2		,
			EfØ Ò	EfØ Ò	Ò	EfT

(9.6)

мұнда fшт және fт – штанга мен құбыр металының ауданы; Е – серпімділік модулі (болат үшін Е=2,06-1011 Па); qж – плунжер астындағы сұйықтық бағанысының 1 м салмағы.

Егер штангалар салмағы ұзындығы бойынша әртүрлі болса (олардың жоғарғы жағы үлкен диаметрлі штангадан құралады), онда олардың деформациясы келесіге тең болады

l	Ø Ò	= qÆ L жl1		+	l2	+,...,	ln	ц,
		E	з		l2		ln	ч
			иl1					ш

(9.7)

мұнда l1, l2,... ln – қима ауданы f1, f2,...fn сәйкес штанг сатыларының ұзындығы. Нәтижесінде плунжер жүрісінің ұзындығына әсер ететін күштің әрекеті

Sn = S - lØ Ò - lT + li ,

(9.8)

мұнда і, т - инерциалы және динамикалық күштердің (іс алдындағы плюс белгісі штанга жүрісінің жоғары және төмен қозғалыс инерциясының плунжер қозғалысының ұзаруына мүмкіндік беруін көрсетеді) есебінен плунжер жүрісінің ұзаруы.

Штанганың үйлесімді қозғалысы үшін келесі формуланы пайдаланамыз

l= 225SL2n2 , i 1012

мұнда S және L – шыңдалған шток жүрісіне сәйкес ұзындығы штанганың ұзындығы, м; n – бір минуттағы тербеліс саны.

і мәнін (9.8) формуласына қоятын болсақ, алатынымыз:

ж	225L2n2 ц
Sn = S з1+	12	ч- lT
и	10	ш

(9.9)

және

- lØ Ò

Теория мен тәжірибелердің көрсетуі бойынша, штанга қозғалысы өте үйлесімді емес. Күштелген тербелістен басқа штангалар динамикалық күш кезінде өзіндік тербелуін жасайды. Егер штанганың өзіндік тербелісінің фазалары күштелген жоғары және төмен жүрістермен сәйкес келетін болса, онда плунжер қозғалысының ұзындығы артады.

Динамикалық күштердің есебінен плунжер қозғалысын есептеу үшін қарапайым формуланы Л.С.Лейбензон енгізді:

Sn = cosS j - lT - lØ Ò ,

(9.10)

мұнда φ – үйлесімділік факторы.

Штангалы сорапты құрылғыларының жабдықтары

Станок–тербегіштер – плунжерлі штанганың қайтымды болатын қозғалысында электрқозғалтқыш білігінің айналу қозғалысын тудыратын және сұйық алу процесінде күшті қабылдайтын механизмдер. Олар жүк

көтергіштігі бойынша, жетектеуші конструкциясы бойынша, деңгей өлшеуінің типтерімен (роторлы және тербегіш), штоктың жүріс ұзындығының диапазонымен және тербеліс санымен ерекшеленеді.

Станоктың типін шифры білдіреді: бірінші сан – орындауы; әріптер – станок–тербегіш; әріптен кейінгі бірінші әріп – тонна бойынша жүк көтергіштігі; ары қарай – шток жүрісінің метрмен берілген максимальді ұзындығы және редуктор білігінде айналу сәті.

Сағалы штоктың жүріс ұзындығын бүктемелі шатунды бекіту орнын қозғалту жолымен ауыстырады. Тербеліс саны электроқозғалтқыштағы шкив диаметрінің артуы немесе төмендеуінен тәуелді болады. Кәсіптерде әртүрлі өлшемді және конструкциялы сорғыштар қолданылады. Екі түрлі сорғыштар кең қолданылады – салынбайтын (құбырлық) және салынбалы.

Олардың негізгі ерекшеліктері келесідей болады (9.1- кесте). Салынбайтын сораптың цилиндрін ұңғымаға сорапты – компрессорлы

құбырлар арқылы түсіріледі, ал клапандар мен плунжер – штангамен.

9.1- кесте

Тербелмелі станоктардың сипаттамалары

Тербелмелі станоктардың сипаттамалары
тербелмелі					Шток		жүрісінің		Бір	минутта	Массасы, кг
станоктың					номинальді				тербеліс саны
шифры					ұзындығы, м
Негізгі үлгілер
1.СК 1,5 – 0,42 –					0,3; 0,4; 0,42				5 – 15		1 050
100					0,3; 0,52; 0,75				5 – 15		2 550
3	СК -0,75 – 400				0,6; 0,9; 1,2; 1,5				5 – 15		6 000
5	СК6	–	1,5	–	1,2;	1,5;	1,8;	2,1;	5 – 12		14 000
1600					2,5				5 – 10		20 000
7	СК12	–	2,5	–	2,5; 2,8; 3,15; 3,5;
400					3,85; 4,2
9	СК20	–	4,2	-
1200
Ңұсқаланған
модельдер
1	СКЛ– 0,6 – 100				0,4; 0,5; 0,6				5 – 15		1 050
					0,42; 0,75; 1,05				5 – 15		2 550
3	СК2-1, 05 – 400				0,84;	1,26;		1,68;	5 – 15		6 050
					2,1				5 – 12		16 200
					1,2;	1,5;	1,8;	2,1;	5 – 10		34 000
5	СК4-2, 1 – 1600				2,5
					3,55; 4; 4,5; 5; 5,5;
7	СК12 – 2,5-6000				6
9	СК15 – 6 –
12 000

Цилиндрді көтеру үшін құрылғының бәрін көтеру қажет (клапанды және плунжерлі штангаларды және сорапты құбырлардың). Салынбалы сораптардың плунжерлі және клапанды цилиндрлері 2 штангада түсіріледі. Оларды көтеру сорап штангаларының бағаналарында жүзеге асады (құбырлар орында қалады). 9.2-суретте салынбайтын сораптардың схемасы көрсетілген. 3 плунжердің жоғары жағына айдайтын 1 клапан орнатылады. Сорғыш клапанның 6 конусы 7 ершігіне (седло) тығыз орнатылады. Осы клапанның корпусына сорғыш клапанды бетіне (сорғыштарды жөндеу және ауыстыру үшін НСН-2 ) көтеру үшін қарастырылатын 4 ұстағыш шток қосылған.

9.3-суретте НСВ типті салынбалы сораптың схемасы көрсетілген. Бұл сораптар негізінен, құбырлық сораптар сияқты құрылған. Соңғыларынан айырмашылығы олардың ұңғымаға түскеннен кейін сораптың 2 құбырға саңылаусыздануына мүмкіндік беретін қосымша бөлшектері бар. Ол үшін сорап ершікке (седло) 4 конуспен отырғызылады. 9 қабында бекітілген 5 серіппе жапырақтары 6 буртикке тіреледі. Серіппелер сораптың 4 ершіктен 8 плунжердің жоғары қозғалуы кезінде қажалу күштерінің әсерінен тіреулермен көтерілуіне мүмкіндік бермейді. Сорапты ауыстыру кезінде плунжер тірекке дейін көтеріледі және 1 штангоға барлық құрастырулар отырғызу 4 ершігінен құралады. 5 серіппелер сорғышты жоғарыға жібере отырып, 6 буртиктерден сырғанайды. Бұл кезде сұйық сора құбырлардан ұңғымаға құйылады.

Салынбалы сорапта (9.3-суретті) берілген диаметрлі 2 құбыр арқылы тек 8 плунжер ғана емес, сонымен қатар 3 конуспен бірге 7 цилиндр өтетін болғандықтан, бұл сораптың плунжерінің диаметрі салынбайтын сораптың диаметрінен өте кіші болуы қажет. НСН-1 және НСВ сораптарының 28-ден 68-мм- ге дейін диаметрлі цилиндрі бар, ал НСН-2 сорабында – 28-ден 93- мм-ге дейін. Плунжер мен цилиндр (диаметрі бойынша) арасындағы саңылау 20-дан 70мкм-ге дейін (қатты отырғызу), 70-тен 120 мкм-ге дейін (орташа отырғызылған), 120-дан 170 мкм-ге дейін (бос отырғызылған) құрайды. Тұтқырлығы жоғары мұнай алу үшін бос отырғызылған сораптар қолданылады.

Штангалар – соңында квадратты қималы қалыңдатылған ұштары бар 16, 19, 22 және 25 мм диаметрлі ұзындығы1-ден 8 м-ге дейін жететін шеңберлі қиманың стержендері болып дайындалады. Олар муфталардың көмегімен байланыстырылады. Штангаларды жемірілу орталарында маңызды өзгермелі күштердің әрекетімен қолданылуына байланысты, оларды термиялық өңделген және беттік беріктендіру әдісінің қолданылуымен жоғары беріктенген болаттардан дайындайды. Сағалардың (9.4-сурет) жабдықтары 3 құбырларды 2 планшайбада көтеру үшін және өнімдерді скважинадан 5 үш жақты шығару үшін қызмет етеді.

Штангаларды тербеу ұшына дейін қосуға арналған арқанды алқа (9.5- сурет) төменгі 10 және жоғарғы 8 траверсадан тұрады. Төменгі траверске 7 арқанның соңын 1 қысқыштардың көмегімен жасаған екі төлке (жоғары траверстің тіреулері) пісіріп жалғанған. Траверстер арасында екі винт

орналасқан, олардың көмегімен жоғары траверсті төменгісінің астына көтеруге болады. Бұл динамографты (алқаға түскен күшті өлшейтін құрал) орнату кезінде қажет.

	9.2-сурет.Салынбайтын	9.3- сурет. НСВ
	сораптардың схемасы:	Салынбалы сораптың схемасы.
	а-НСН-1 типті екі клапанды
	б – НСН-2 типті үш клапанды.

9.4- сүрет. Ұңғыма сағасының жабдықтары:

1 – бағаналы фланец; 2 – планшайба; 3 – құбырлар; 4 – тіреулік муфталар; 5

– үш тармақ; 6 – сальниктің сырты; 7 – шыңдалған шток; 8 – сальниктің ұшы; 9 – сальникті толтыру.

9.5- сурет. Штангаға арналған арқанды көтеру:

1 – сыналы қысқыш; 2 – қаптама көтермелі винт; 3 – гайка; 4 – қысқышты төлке; 5 – арқанды ұстағыш; 6 – арқан; 7 – жоғарғы траверса; 8 – төлке; 9 – төменгі траверса.

Ұңғымаларды зерттеу құралдары

Жоғарыда айтылып өткендей, ұңғымалардың гидродинамикалық зерттеуінің теориялық негіздері оларды пайдалануының тәсіліне тәуелді емес. Зерттеу технологиясы мынаған тәуелді. Түп қысымын сұйық деңгейі бойынша тереңдік манометрлердің көмегімен немесе эхолоттың көмегімен анықтауға болады [5,6].

Манометрлерді (аз габаритті) құбыраралық кеңістіктің өтпелі қимасын арттыру үшін құбырларды ұңғыма ортасынан алыс орналастыруға мүмкіндік беретін эксцентрлі планшайбадағы тесік арқылы сыммен сорапты – компрессорлы құбырлар мен шегендеу колоннасы арасындағы сақиналы саңылауға түсіреді. Сондай – ақ, сораптан төмен орналастырылатын арнайы манометрлер қолданылады. Оның мәліметтерін жер бетіне беру кабель арқылы жүреді. Бұл манометрлер қымбат, олар ұңғымадан сорап көтерілгенде ғана алынады. Сондықтан әдетте арнайы зерттеулер үшін қолданылады. Манометрді сақиналық қеністікке түсіру кейде СҚК мен шегендеу құбырларының түйісу орындарында оның істен шығуымен аяқталады. Сондықтан, штангалы сораптармен жабдықталған ұңғымаларды көбінесе ұңғымадағы деңгейлерді өлшейтін аспап – эхолот (статикалық және динамикалық) көмегімен зерттейді. Деңгейлер жағдайы мен сұйықтықтың белгілі тығыздығы бойынша қабаттық және түптік қысымды анықтайды.

9.6-суретте эхометриялық қондырғының принциптік схемасы келтірілген. Сұйықтық деңгейінен көрінетін пневматикалық және шатынаған шартылдақтан пайда болатын дыбыс толқыны күшейткіш 2 арқылы тіркеу аспабымен байланысқан 1 микрофонмен қабылданады. Аспап 3 жазғыштан, 5 лентадан және лента қозғалысын тұрақты жылдамдығын v (50 немесе 100 мм/с) қамтамасыз ететін 4 лентасозғыш механизмінен тұрады. Деңгейдің жатыс тереңдігін ұңғымада дыбыстың таралу жылдамдығы мен уақыты бойынша анықтайды. Дыбыс жылдамдығын өлшеу үшін сұйық деңгейіне жақын сағадан белгілі бір қашықтықта құбырларға құбырлардың біреуінің муфтасына бекітілген және шегендеу және сораптық құбырлар арасындағы сақиналық қеңістіктің 60 - 65 % - ын жабатын репер орнатады. Дыбыс толқынының таралу жылдамдығы келесі формуламен есептеледі:

u = 2l / t,

мұнда l - реперді орнату тереңдігі; t - толқынның сағадан реперге дейін және керісінше өтетін уақыты, ол саға мен репер арасындағы лента ұзындығының Lp лента қозғалысының белгілі жылдамдығына қатынасымен анықталады (9.7- сурет).

Ұңғымадағы сұйықтық деңгейінің сағадан қашықтығы келесідей болады:

H = u2T = l Tt ;t = Lup ,

мұнда v - лента қозғалысының жылдамдығы; Т - толқынның сұйық -тық деңгейіне дейін және кері қайту уақыты (T = L/v).

9.6- сурет. Эхометриялық қондырғы схемасы

9.7- сурет. Типтік эхограмма

Сорапты қондырғының жұмысын бақылау үшін конструкциялары мен жұмыс істеу принциптері әр түрлі динамографтарды пайдаланады. 9.8- суретте плунжер жүрісінің ұзындығына байланысты балансир басындағы (сағалық штоктағы) жүктемені өлшеуге мүмкіндік беретін гидравликалық динамографтың схемасы көрсетілген. Аспапты арқандық ілмекке оның траверстері 10 иінтірек пен 9 мессдозды қысатындай етіп орнатады, оның 8 қуысында жүктеме геликсті 7 серіппеге берілетін сұйық қысымына ауыстырылады. Сол кезде 6 қаламұш бланкіде жүктеме графигін сызады.

9.8-сурет. Гидравликалық динамограф құрылғысының схемасы

Жүктемелер диаграммасы бір цикл (жүріс жоғары және төмен) бойы жазылады. Бланкісі бар қозғалмалы 5 үстелде 4 бағыттаушы бойынша қозғалады, себебі динамографты жоғары көтергенде бір ұшы сағалық жабдықтың қозғалмайтын бөлігіне байланған жіп 2 шкивтен бөлінеді, оны жүріс 3 бұрандамен бірге айналуға мәжбүр етеді. Соңғысы жүріс гайкасының (суретте көрсетілмеген) қозғалысын тудырады. Бұранданың гайкамен бірге айналуы кезінде оған бекітілген үстелше де қозғалады. Диаграммада белгілі бір масштабта сағалық штоктың жүріс ұзындығын жазады. Бұранданың қуысында аспаптың жоғары көтерілуі кезінде қайтару серіппесі бұралады, ал төмен қозғалғанда тарқатылады және үстелше бастапқы жағдайға келтіріледі.