CНиП по освещен

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

36.	Сварочно-жестяницкий участок	Г-0,8 м от пола	IVв	200	—	—	40	20
37.	Медницкий участок	Г-0,8 м от пола	—	200	—	—	40	20
		Г- верстак	Ivб	—	500	200	—	20/20
		Г- ванна	Vа	—	400	200	—	20/20
38.	Участок ремонта	Г-0,8 м от пола		300	—	—	40	20
электрооборудования и приборов		Г-верстак, стенд	IIIв	—	750	200	—	20/15
питания
39.	Деревообрабатывающий участок	Г-0,8 м от пола	—	200	—	—	40	20
		Г- зона обработки,	IIIб	—	1000	200	—	20/15
		разметочная плита
40.	Обойный участок	Г-0,8 м от пола	IVа	300	—	—	40	20
41.	Вулканизационный участок	Г-0,8 м от пола	—	300	—	—	40	20
		Г-верстак, ванна	IIIб	300	1000	200	—	20/15
		Г-место загрузки и	VI	200	—	—	—	20
		выгрузки
42.Таксометровый участок		Г-0,8 м от пола	—	300	—	—	20	20
		Г-столешница	IIв	—	2000	200	—	20/10
43.Слесарно-механический участок		Г-0,8 м от пола	IIв	300	—	—	20	20
44.Металлорежущие станки:
токарные, токарно-затыловочные,		Г-зона обработки	Iiв	—	2000	200	—	20/10
резьботокарные, координатно-
расточные, резьбошлифовальные,
заточные, зубообрабатывающие,
резьбонакатные;
токарно-револьверные, токарно-		Г-зона обработки	Iг	—	1500	200	—	20/10
винтовые, плоскошлифовальные,
круглошлифовальные,
внутришлифовальные;		Г-зона обработки	IIв	—	2000	200	—	20/10
фрезерные
токарно-карусельные		Г-зона обработки	Iг	—	1500	200	—	20/10
продольно-строгальные		Г-зона обработки	IIг	—	1000	200	—	20/10
поперечно-строгальные		Г-зона обработки	Iг	—	1500	200	—	20/10
лоботокарные, сверлильные		Г-зона обработки	IIг	—	1000	200	—	20/10
долбильные, протяжные, обрезные		Г-зона обработки	IIIв	—	750	200	—	20/15
45.Краскоприготовительная		Г-0,8 м от пола	—	300	—	—	40	15	Использовать лампы типа
		Г-верстак, краскомешалка	IIIб	—	1000	200	—	20/15	ЛДЦ
46.Окрасочный участок легковых		Г,В- кузов автомобиля	IIIб	300	—	—	40	15
автомобилей
47.	Окрасочный участок грузовых	Г,В- кузов автомобиля,	IVв	200	—	—	40	20
автомобилей и автобусов		автобуса
48.	Сушка автомобилей и автобусов	Г-0,8 м от пола	VI*)	200	—	—	—	—
49.	Агрегатный участок легковых	Г-0,8 м от пола		300	—	—	40	20
автомобилей		Г-верстак	IIIв	300	750	200	—	20/15
50.	Агрегатный участок грузовых	Г-0,8 м от пола		200	—	—	40	20
автомобилей и автобусов		Г-верстак	IVв	200	400	200	—	20/20
51.	Кузовной участок	Г-0,8 м от пола	—	200	—	—	40	20
52.	Открытые стоянки, площадки для
хранения подвижного состава:
а) без подогрева		Г- на покрытии	XIV	2	—	—	—	—
б) с электрическим, газовым,		Г- на покрытии	XIII	5	—	—	—	—
	воздушным и другим видом
	подогрева
53.	Помещение закрытого хранения	Г-пол	VIIIб	50	—	—	—	—
подвижного состава

_____________

*) Освещенность снижена на ступень шкалы, так как оборудование не требует постоянного обслуживания или вследствие кратковременного пребывания людей в помещении.

**) Освещенность приведена для ламп накаливания

Примечания:

1.Наличие нормируемых значений освещенности в графах обоих систем освещения указывает на возможность применения одной из этих систем. Предпочтительным является применение системы комбинированного освещения.

2. При дробном обозначении коэффициента пульсации в числителе - для местного и общего освещения в системе комбинированного освещения, а в знаменателе - для местного и общего освещения в системе общего освещения.

3. Более подробные таблицы нормируемых значений показателей освещения приводятся в отраслевых нормах.

Приложение К

(рекомендуемое)

РЕКОМЕНДУЕМЫЕ НОРМИРУЕМЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ОСВЕЩЕНИЯ ОСНОВНЫХ ПОМЕЩЕНИЙ ОБЩЕСТВЕННЫХ, ЖИЛЫХ, ВСПОМОГАТЕЛЬНЫХ ЗДАНИЙ, А ТАКЖЕ СОПУТСТВУЮЩИХ ПРОИЗВОДСТВЕННЫХ ПОМЕЩЕНИЙ ДЛЯ ПРЕДПРИЯТИЙ БЫТОВОГО ОБСЛУЖИВАНИЯ

		Плоскость
		(Г -горизонтальная,
		В -вертикальная)
	Помещения	нормирования
		освещенности и
		КЕО, высота
		плоскости над
		полом, м
	1	2
	Здания управления, конструкторских и
	проектных организаций, научно-
	исследовательских учреждений
1.Кабинеты и рабочие комнаты,		Г-0,8
проектные кабинеты
2.	Проектные залы и комнаты,	Г-0,8
конструкторские, чертежные
бюро
3.	Машинописные и	Г-0,8
машиносчетные бюро
4.	Читальные залы	Г-0,8
5.Помещения записи и		Г-0,8
регистрации читателей
6.	Читательские каталоги	В -фронт карточек
7.	Лингофонные помещения	Г-0,8
8.	Помещения тематических	Г-0,8
выставок новых поступлений
9.	Книгохранилища и архивы,	В-1 ( на стеллажах)
помещения фонда открытого
доступа

Разряд и		Искусственное освещение								Естественное освещение
	Освещенность рабочих									КЕО, ен, %
подразряд
	поверхностей, лк							Коэффициент
зрительной				Цилиндрическая		Показатель
								пульсации		при верхнем
работы по	при			освещенность,		дискомфорта,						при
табл. 1 или		при общем						освещенности,		или верхнем и
	комбинированном			лк		не более						боковом
табл.2		освещении						% не более		боковом
	освещении											освещении
										освещении
3	4	5	6		7		8		9			10
Б-1		300		—		60/40		15/20		—		1,0
	400/200
А-1	600/400	500		—		40		10		4,0		1,5
А-2	500/300	400		—		40		10/15		3,5		1,2
Б-1	400/200	300		100		60/40		15/20		3,0		1,0
Б-2	—	200		—		60		20		2,5		0,7
Б-2	—	200		—		60		20		2,5		0,7
Б-2	—	200		—		60		20		—		—
Б-2	—	200		75		60		—		—		—
Ж-1	—	75		—		—		—	—		—

21

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

10.	Переплетно-брошюровочные		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		2,5		0,7
11.	Помещения для		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		—
электрофотографирования,
светокопирования и
микрофотографирования
12.	Помещения офсетной печати:
а) редакционно-			Г-0,8 на рабочих	А-1	600/400	500	—	40	10/20		4,0		1,5
оформительское отделение
б) отделение подготовки и			столах
			Г-0,8	IIIб	—	300	—	40***)	15		3,0		1,2
изготовления печатных форм
в) печатное отделение
			Г-0,8	IIIб	—	300	—	40***)	15		3,0		1,2
13.Макетные, столярные и			Г-0,8 на верстаках	IIIв	750/200	300	—	40***)	15/20		3,0		1,2
ремонтные мастерские			и рабочих столах
14.	Помещения для работы с		В-1,2 (на экране	Б-2	—	200	—	—	—		—		—
дисплеями и видеотерминалами,			дисплея)
дисплейные залы			Г-0,8 на рабочих	А-2	500/300	400	—	25***)	10		—		1,2
			столах
15.	Конференц-залы, залы		Г-0,8	А	—	200	75	60	15		2,5		0,7
заседаний
16.	Кулуары (фойе)		Пол	Е	—	150	50	90	—		—		—
17.	Лаборатории органической и		Г-0,8	А-2	500/300	400	—	40	10/15		—		1,2
неорганической химии,
препараторские
18.	Аналитические лаборатории		Г-0,8	А-1	600/400	500	—	40	10		—		1,5
19.	Весовые, термостатные		Г-0,8	Б-1	400/200	300	—	60/40	15/20		—		1,0
20.	Лаборатории: термические,		Г-0,8	А-2	500/300	400	—	40	10/15		—		1,2
физические,
спектрографические,
стилометрические,
фотометрические,
микроскопные,
рентгеноструктурного анализа,
механические и радио-
измерительные, электронных
устройств
21.Фотокомнаты,			Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		—
дистилляторные, стеклодувные
22.	Архивы проб, хранение		В-1	В-2	—	100	—	60	—		—		—
реактивов
23.	Моечные		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		—	1,0
	Учреждения финансирования, кредитования
	и государственного страхования
24.Оперционный зал, кредитная			Г-0,8 на рабочих	А-2	500/300	400	—	25****)	10		—		1,2
группа, кассовый зал,			столах
помещения для пересчета денег
клиентами и кассирами
25.	Инкасаторная		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		—		—
26.	Предкладовая, кладовая		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		—
ценностей
	Общеобразовательные школы и школы-
	интернаты, профессионально-технические,
	средние специальные и высшие учебные
	заведения
27.	Классные комнаты,		В- на середине	А-1	—	500	—	—	15		—		—
аудитории, учебные кабинеты,			доски
лаборатории, лаборантские			Г-0,8 на рабочих	Б-1	—	300	—	40	15		4,0****)		1,5****)
			столах и партах
28.Кабинеты информатики и			В-1,2 ( на экране	Б-2	—	200	—	—	—		—		—
вычислительной техники			дисплея)
			Г-0,8 на рабочих	А-2	500/300	400	—	25****)	10		—		1,55)
			столах и партах
29.	Кабинеты технического		В- на доске
черчения и рисования			Г-0,8 на рабочих	А-1	—	500	—	40	10		5,05)		2,05)
			столах и партах
30.	Мастерские по обработке		Г-0,8 на верстаках	IIIб	1000/200	300	—	40***)	15		4,25)		1,55)
металлов и древесины			и рабочих столах
31.	Инструментальная комната		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		13,0		1,0
мастера-инструктора
32.	Кабинеты обслуживающих
видов труда для девочек
а) по обработке тканей (шитье)			Г-0,8	А-2	—	400	—	40	10		4,05)		1,55)
б) кулинария			Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		3,55)		1,25)
33.	Спортивные залы		Пол	Б-2	—	200	—	40****)	20		3,05)		1,05)
			В- на уровне 2 м от	—	—	75	—	—	—		—		—
			пола с обеих
			сторон на
			продольной оси
			помещения
34.	Снарядные, инвентарные,		Г-0,8	Ж-2	—	50	—	—	—		—		—
хозяйственные кладовые
35.	Крытые бассейны		Г-на поверхности	В-1	—	150	—	60	20		—		0,75)
			воды
36.	Актовые залы,		Г-0,8	А	—	200	75	90	—		—		—
киноаудитории
37.	Эстрады актовых залов		В-1,5	Г	—	300	—	—	—	—		—
38.	Кабинеты и комнаты		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		—		1,0
преподавателей
39.	Рекреации		Пол	Е	—	150	—	90	20	2,0		0,5
	Театры, кинотеатры, клубы
40.	Залы, предназначенные для		Г-0,8	А-1	—	500*)	150	40	15		—		—
мероприятий республиканского
значения
41.	Зрительные залы театров,		Г-0,8	Г	—	300*)	100	60	—		—		—
концертные залы
42.Зрительные залы клубов,			Г-0,8	А	—	200*)	75	90	—		—		—
фойе театров
43.	Выставочные залы		Г-0,8	А	—	200*0	75	60	—		2		0,5

22

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

44.	Зрительные залы		Г-0,8	Ж-1	—	75	—	90		—		—	—
кинотеатров
45.	Фойе кинотеатров, клубов		Пол	Е	—	150	50	90		—		—		—
46.	Комнаты кружков		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40		15		—		1,0
47.	Киноаппаратные,		Г-0,8	В-1	—	150	—	60		20		—	—
звукоаппаратные,
светоаппаратные
	Детские школьные учреждения
48.	Приемные		Пол	Б-2	—	200	—	25		15		—		1,05)
49.	Раздевальные		Пол	Б-2	—	200	—	60		15		—		1,05)
50.	Групповые, игральные,		Пол	Б-2	—	200	—	25		15		—		1,5****)
столовые, комнаты для
музыкальных и гимнастических
занятий
51.	Спальни, веранды		Пол	В-1	—	150	—	25		15		—		0,75)
52.	Изоляторы, комнаты для		Пол	В-1	—	150	—	25		15		—	1,5
заболевших детей
	Санатории, дома отдыха
53.	Палаты и спальные комнаты		Пол	В—1	—	150	150	—		25	15		0,5
	Предприятия общественного питания
54.	Обеденные залы, буфеты		Г-0,8	Б—2	—	200	75	60		20		2,5		0,7
55.	Раздаточные		Г-0,8	Б—1	—	300	—	40		15		3,0		1,0
56.	Горячие цехи, холодные		Г-0,8	Б—2	—	200	—	60		20		2,5		0,7
цехи, доготовочные и
заготовочные цехи
57.	Моечные кухонной и		Г-0,8	Б—2	—	200	—	60		20		2,5		0,7
столовой посуды, помещения
для резки хлеба, помещение
заведующего производством
58.	Кондитерские цехи и		Г-0,8	Б—1	—	300	—	40		15		3,0		1,0
помещения для мучных изделий
59.	Моечные тары		Г-0,8	Б—2	—	200	—	60		20		—	—
полуфабрикатов
60.	Помещение для персонала		Г-0,8	Б—2	—	200	—	60		20		—	0,7
61.	Загрузочные, кладовые тары		Г-0,8	Ж—2	—	75	—	—	—	—		—
62.	Экспедиции		Г-0,8	Б—2	—	200	—	60		—	—		0,7
	Магазины
63.	Торговые залы магазинов:		Г-0,8	Б—1	—	300	100	40		15		2,0****)		0,5****)
книжных, готового платья,
белья, обуви, тканей, меховых
изделий, головных уборов,
парфюмерных, галантерейных,
ювелирных, электро- и
радиотоваров
продовольственных без
самообслуживания
64.	Торговые залы		Г-0,8	А—2	—	400	100	40		15		2,0****)		0,5****)
продовольственных магазинов с
самообслуживанием
65.	Торговые залы магазинов:		Г-0,8	Б—2	—	200	75	60		15		2,0****)		0,5****)
посудных, мебельных,
спортивных товаров,
стройматериалов,
электробытовых приборов,
игрушек и канцелярских товаров
66.Примерочные кабины			В-1,5	Б-1	—	300	—	—		20		—	—
67.	Залы демонстрации новых		Г-0,8	Г	—	300	100	60		15		—		—
залов
68.	Помещения отделов заказов,		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60		20		—		0,7
бюро обслуживания
69.	Помещение для подготовки
товаров к продаже:
а) разрубочные,
расфасовочные,
комплектовочные отдела заказов
б) помещение для нарезки
тканей, гладильные мастерские,
мастерские в магазинах радио- и
электротоваров
70.	Помещения главных касс		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40		15	3,0		1,0
	Предприятия бытового обслуживания
	населения
71.	Бани:
а) ожидальные-остывочные			Г-0,8	Е	—	150	—	90		20		—		—
б) раздевальные			Г-0,8	Ж-1	—	75	—	—		—		—		—
в) моечные, душевые			Пол	Ж-1	—	75	—	—		—		—		—
г) бассейны			Пол	В-2	—	100	—	—		—		—		—
д) парильные			Пол	Ж-1	—	75	—	—		—		—		—
72.	Парикмахерские		Г-0,8	А-2	500/300	400	—	40		10		—		1,2
73.	Фотографии:
а) салоны приема и выдачи			Г-0,8	Б-2	—	200	—	60		20		—		0,7
заказов
б) съемочные зал фотоателье			Г-0,8	В-2	—	100	—	—		20		—		—
в) фотолаборатории,			Г-0,8	Б-2	—	200	—	60		20		—		—
помещения для приготовления
растворов и регенерации серебра
г) помещение для ретуши			Г-0,8	IIIб	1000/200	300	—	40***)		10/20		—		—
74.	Прачечные:
а)отделения приема и выдачи
белья:
	прием с меткой и учет,		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60		20		—		0,3****)
	выдача хранение белья		В-1	Ж-1	—	75	—	—		—		—		—
б) стиральные отделения:				Б-2	—	200	—	60		20		—		—
	стирка механическая и		Пол
приготовление растворов				Б-2	—	200	—	60		20		—		0,3****)
	стирка ручная		Пол
	хранение стиральных		Пол	Ж-2	—	50	—	—		—		—		—
материалов
в) сушильно-гладильные
отделения:			Г-0,8	Б-2	—	200	—	60		15		—		0,3****)
	механические
	ручные		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40		15		—		0,3****)

23

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

	г) отделения разборки,		Г-0,8	Б-1	—	300	—	40	15		—	0,3****)
	починки и паковки белья
	75. Прачечные с		Пол	Б-2	—	200	—	60	20		—	0,3****)
	самообслуживанием
	76. Ателье химической чистки
	одежды:
	а) салон приема и выдачи		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—	0,3****)
	одежды
	б) помещения химической		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—	0,3****)
	чистки
	в) отделения выведения пятен		Г-0,8	IIIа	2000/200	500	—	40***)	15/20		—	0,3****)
	г) помещения для хранения		Г-0,8	Ж-1	—	75	—	—	—		—		—
	химикатов
	77. Ателье изготовления и
	ремонт одежды и трикотажных
	изделий:
	а) пошивочные цехи		Г-0,8 рабочие	IIа	2000/750****)	—	—	20***)	10/20		4,2	1,5
			столы
	б) закройные отделения		Г-0,8 рабочие	IIб	—	750	—	20***)	10		—	1,5
			столы
	в) отделения ремонта одежды		Г-0,8	IIа	2000/750****)	—	—	20***)	10/20		4,2	1,5
	г) отделения подготовки		Г-0,8	IVа	—	300	—	40***)	20		—	0,9
	прикладных материалов
	д) отделения ручной и		Г-0,8	IIв	—	500	—	40***)	10/20		4,2	1,5
	машинной вязки
	е) утюжные, декатировочные		Г-0,8	IVа	—	300	—	40***)	20		—	0,9
	78. Пункты проката:
	а) помещения для посетителей		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—	0,9
	б) кладовые		Г-0,8	В-1	—	150	—	—	—		—	0,7
	79. Ремонтные мастерские:
	а) изготовление и ремонт		Г-0,8	IIа	2000/750****)	—	—	40****)	10/20		4,2	1,5
	головных уборов, скорняжные
	работы
	б) ремонт обуви и галантереи,		Г-0,8	IIIа	2000/300****)	—	—	40***)	10/15		—	1,2
	металлоизделий, изделий из
	пластмассы, бытовых
	электроприборов
	в) ремонт часов, ювелирные и		Г-0,8	IIб	3000/300	—	—	20***)	10/20		—	1,5
	граверные работы
	г) ремонт фото-, кино-, радио-		Г-0,8	IIв	2000/200	—	—	20***)	10/20		—	1,5
	и телеаппаратуры
	80. Студия звукозаписи:
	а) помещения для записи,		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		—
	перезаписи и прослушивания
	б) фонотеки		В-1	В-2	—	100	—	—	—		—		—
	Гостиницы
	81. Бюро обслуживания		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		0,7
	82. Помещения дежурного		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	20		—		0,7
	обслуживающего персонала
	83. Гостиные		Г-0,8	Е	—	150	—	90	—		—	0,3****)
	84. Номера		Г-0,8	В-2	—	100	—	—	—		—	0,5
	Жилые дома
	85. Жилые комнаты		Г-0,8	В-2	—	100	—	—	—	—		0,5
	86. Кухни		Г-0,8	В-2	—	100	—	—	—	—		0,5
	87. Коридоры, ванные, туалет		Пол	Ж-2	—	50	—	—	—	—		—
	88.Общедомовые помещения:
	а) вестибюли		Пол	З-1	—	30	—	—	—		—		—
	б) поэтажные коридоры и		Пол	З-2	—	20	—	—	—		—		—
	лифтовые холлы
	в) лестницы и лестничные		Пол (площадки,	—	—	10****)	—	—	—		—	0,1****)
	площадки		ступени)
	Вспомогательные здания и помещения
	89.Санитарно-бытовые
	помещения:
	а) умывальные, туалет,		Пол	Ж-1	—	75	—	—	—		—		0,3****)
	курительные
	б) душевые, гардеробные,		Пол	Ж-2	—	50	—	—	—		—		0,3****)
	помещения для сушки,
	обеспылевания и
	обезвреживания одежды и
	обуви, помещения для
	обогревания работающих
	90.Здравпункты:
	а) ожидальные		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	15		—	0,7
	б) регистратура, комнаты		Г-0,8	Б-2	—	200	—	60	15		—	0,7
	дежурного персонала, кабинет
	заведующего
	в) кабинеты врачей,		Г-0,8	Б-1	—	300	—	15	15		—	1,0
	перевязочные
	г) процедурные кабинеты		Г-0,8	Б-2	—	200	—	25	15		—	0,7
	д) автоклавные, кладовые		Г-0,8	В-1	—	150	—	—	—		—		—
	лекарственных и перевязочных
	средств
	Прочие помещения производственных,
	вспомогательных и общественных зданий
	91. Вестибюли и гардеробные
	уличной одежды:
	а) в вузах, школах, театрах,		Пол	Е	—	150	—	—	—		—		0,4****)
	клубах, общежитиях, гостиницах
	и главных входах в крупные
	промышленные предприятия и
	общественные здания
	б) в прочих промышленных,			Ж-1	—	75	—	—	—		—		—
	вспомогательных и		Пол
	общественных зданиях
	в) вестибюли в жилых зданиях												—
			Пол	З-1	—	30	—	—	—		—
	92. Лестницы:
	а) главные лестничные клетки		Пол (площадки,	В-2	—	100	—	—	—		—		0,2****)
	общественных,		ступени)
	производственных и
	вспомогательных зданий
	б) лестничные клетки жилых		Пол	—	—	10****)	—	—	—		—		0,1****)
	зданий
	в) остальные лестничные		Пол	Ж-2	—	50	—	—	—		—		0,1****)

24

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

клетки
93.Лифтовые холлы:
а) в общественных,	Пол	Ж-1	—		75	—	—	—		—		—
производственных и
вспомогательных зданиях
б) в жилых зданиях	Пол	З-2	—		20	—	—	—		—		—
94. Коридоры и проходы:
а) главные коридоры и	Пол	Ж-1	—		75	—	—	—		—		0,1****)
проходы
б) поэтажные коридоры жилых	Пол	З-2	—		20	—	—	—		—		—
зданий
в) остальные коридоры	Пол	Ж-2	—		50	—	—	—		—		—
95. Машинные отделения	Г-0,8	З-1	—		30**)	—	—	—		—	0,1****)
лифтов и помещения для
фреоновых установок
96. Чердаки	Пол	—	—	5**);****)		—	—	—	—		0,1****)
_____________

*) При использовании ламп накаливания норму освещенности следует понижать на одну ступень шкалы освещенности. **) Освещенность дана для ламп накаливания

***) Приведен показатель ослепленности.

****) Нормированные значения установлены экспериментально при отраслевом нормировании.

5) Нормированные значения КЕО повышены в помещениях, специально предназначенных для работы и обучения подростков.

Примечания:

1.Наличие нормируемых значений освещенности в графах обоих систем искусственного освещения указывает на возможность применения одной из этих систем.

2.При дробном обозначении освещенности, приведенной в графе 4 таблицы в числителе указана норма освещенности от общего и местного освещения на рабочем месте, а в знаменателе - освещенность от общего освещения по помещению.

3.При дробном обозначении показателя дискомфорта, приведенного в графе 7 таблицы, в числителе указана норма для общего освещения в системе комбинированного освещения, а в знаменателе - для общего освещения в системе комбинированного.

4.При дробном обозначении коэффициента пульсации, приведенного в графе 8 таблицы, в числителе указана норма для местного освещения или одного общего освещения, а в знаменателе - для общего освещения в системе комбинированного.

5.Для помещений, указанных в пунктах 84, 85, 86 настоящей таблицы норма КЕО относится к уровню пола.

6.Более подробные таблицы нормируемых значений показателей освещения приводятся в отраслевых нормах.

25

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

ҚҰРЫЛЫСТЫҢ НОРМАЛАРЫ ЖƏНЕ ЕРЕЖЕЛЕРI

ЖАСАНДЫ ЖƏНЕ ТАБИҒИ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

ЕСТЕСТВЕННОЕ И ИСКУССТВЕННОЕ ОСВЕЩЕНИЕ

ЕНГIЗIЛГЕН К"НI — 01.06.2004 Ж.

КIРIСПЕ

1ЖАСАҒАНДАР: Ресей Федерациясының Құрылыстық физика ғылыми-зерттеу институты, “ Бүкiлресейлiк ғылыми-зерттеу, жобалау-құрылымдық жарық техникасы” институтының Жауапкершiлiгi шектеулi қоғамы, “ Инженерлiк құрал-жабдықтың орталық ғылыми-зерттеу жəне жобалау-эксперименталдық институтының” Акционерлiк қоғамы, К. Д. Памфилов атындағы коммуналдық шаруашылық Академиясы, Бүкiлресейлiк Ауырөнеркəсiпэлектржоба ғылымизерттеу жəне жобалау институты, А. Н.Сысин атындағы Адам экологиясы жəне қоршаған ортаның гигиенасының ғылыми-зерттеу институты, Ресей Федерациясының Еңбек қорғаудың əлеуметтiк-өндiрiстiк мəселелерiнiң ғылыми-зерттеу орталығы, Иваново еңбек қорғау институты, “ Церера Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi.

2ƏЗIРЛЕГЕН: “KAZGOR” Жобалау академиясы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтердің қайта өңделіп, жасалуына жəне мемлекеттік тілге аударылуына байланысты əзірледі.

3 ҰСЫНҒАН: Қазақстан Республикасы Индустрия жəне сауда министрлігінің (ҚР ИжСМ) Құрылыс істері жөніндегі комитетінің Құрылыстағы техникалық нормалау жəне жаңа технологиялар басқармасы.

4ҚАБЫЛДАНҒАН ЖƏНЕ IСКЕ ЕНГIЗIЛГЕН МЕРЗIМI: ҚР ИжСМ Құрылыс істері жөніндегі комитетінің 2003 жылғы 17 қаңтардағы № 11 бұйрығымен 2003 жылдың 1 наурызынан бастап енгізілді.

5Осы ҚР ҚНжЕ Қазақстан Республикасы аумағында, ҚР Құрылыс, тұрғын үй жəне аумақтардың құрылыстарын салу министрлігінің 31.10.1996 ж. № 10-3 қаулысымен 1.01.1997 жылдан бастап іске енгізілген орыс тіліндегі «Жасанды жəне табиғи жарықтандыру» МҚН 2.04-05-95-тің теңтүпнұсқалық мəтіні жəне мемлекеттік тілдегі аудармасы болып табылады.

6ОРНЫНА: МҚН 2.04-05-95.

7ҚР ИСМ Құрылыс істері ж¦ніндегі комитетіні¤ 22.12.2003 ж. №461 бұйрығымен қабылданып, ҚР ҚНжЕ 4.02.05-2002-ге 01.06.2004 ж. бастап енгізілген № 3 өзгерісімен ҚР ҚНжЕ 4.02.05-2002* қайта басылым болып саналады.

МАЗМҰНЫ

1 ҚОЛДАНУ САЛАЛАРЫ

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

3АНЫҚТАМАЛАР

4ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

5ТАБИҒИ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

6ҚОСАРЛЫ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

7ЖАСАНДЫ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

Өндірістік жəне қоймалық бөлмелерді жарықтандыру Кəсіпорындардың алаңшаларын жəне ғимараттардан тыс жұмыс өндірісі орындарын жарықтандыру

Қоғамдық, тұрғын үйлік жəне қосалқы ғимараттардың бөлмелерін жарықтандыру Қалалық жəне ауылдық елді мекендерді сыртқы жарықтандыру

*Ғимараттар мен имараттарды сыртқы сəулетті жарықтандыру

*Сөрелік жарықтандыру

*Жарнамалық жарықтандыру

Апаттық (қауіпсіздік жəне көшіру жарықтандыру), күзеттік жəне кезекші жарықтандыру 1-қосымша (міндетті) Терминдер мен анықтамалар 2-қосымша (міндетті) Анықталу объектісінен жұмыс істеушінің көздеріне дейін

0,5 м-ден көп қашықтық жағдайында жұмыстар разрядын анықтау 3-қосымша (міндетті) Ұзын анықталу объектілерінің баламалық өлшемін анықтау 4-қосымша (міндетті) Шырақтардың іске пайдалану топтары 5*-қосымша (міндетті) Жарықтық климат ресурстары бойынша əкімшілік аудандарының топтары 6-қосымша (%сынылатын) Өндірістік бөлмелерге арналған жарық көздері

7-қосымша (%сынылатын) Тұрғынүйлік жəне қоғамдық ғимараттарды жалпы жарықтандыруға арналған жарық көздері

8-қосымша (%сынылатын) Жалпы өнеркісіптік бөлмелер мен имараттарды жарықтандырудың нормаланатын көрсеткіштері 9*-қосымша (%сынылатын) Қоғамдық, тұрғынүйлік, қосалқы ғимараттарды, сондай-ақ тұрмыстық қызмет кəсіпорындарына арналған жансарлы өндірістік

бөлмелерді жарықтандырудың нормаланатын көрсеткіштері

1 ҚОЛДАНУ САЛАЛАРЫ

1.1 Осы нормалар жаңадан тұрғызылып жəне қалпына келтiрiлiп жатқан түрлi бағыттағы ғимараттар мен имараттардың бөлмелері, ғимараттардан тыс жұмыс өндiрiсi орындарын, өнеркəсiптiк жəне ауылшаруашылық кəсiпорындар алаңшаларын, темiржол жолдарын, кəсiпорындар алаңшаларын жарықтандыруды, қалаларды, кенттер мен ауылдық елдi екендердi сырттай жарықтандыруды жобалауға қолданылады. Сондай-ақ станоктармен, машиналармен жəне өндiрiстiк жиһазбен жиынтықта жеткiзiлетiн жергiлiктi жарықтандыру құрылғыларын жобалауды да осы нормаларға сəйкес жүзеге асыру керек.

Осы нормалар жер асты өндiрiмдерiн, теңiз жəне өзен айлақтарын, əуежайларды, темiржол станциялары мен олардың жолдарын, спорттық имараттарды, емдеу профилактикалық, ауылшаруашылық өнiмдерiн сақтауға, өсiмдiктердi, жануарларды, құстарды орналастыруға арналған бөлмелерді жарықтандыруды жобалауға, сондай-ақ күзет техникалық құралдарын қолдану кезiнде арнайы технологиялық жəне күзеттiк жарықтандыруды жобалауға қолданылмайды.

Осы нормалардың негiзiнде саланың технологиялық əрекетінің жəне ғимараттары мен имараттарының құрылыстық шешiмдерiнiң өзiндiк ерекшелiктерiн ескеретiн, белгiленген тəртiпте келiсiлетiн жəне бекiтiлетiн жарықтандырудың салалық нормалары əзiрленедi.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Осы нормаларда жəне ережелерде келесі құжаттарға сілтемелер пайдаланылды: ҚР ҚНжЕ 2.04-01-2001 “ Құрылыстық климатология”.

ҚНжЕ 2.05.09-90 “ Трамвайлық жəне троллейбустық желілер”.

ҚР ҚНжЕ 3.01-01-2002 “ Қала құрылысы. Қалалық жəне ауылдық мекендерді жоспарлау жəне құрылыстарын салу”.

3 АНЫҚТАМАЛАР

Осы нормаларда жəне ережелерде 1-қосымшаға сəйкес терминдер қолданылған.

4 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

4.1* Осы нормалар жарықтанудың нормаланатын мəндерi бөлме iшiнде ескерiлген жағдайлардан басқа жұмыс бетiндегi оның минималдық мəн нүктелерiнде жарықтың разрядты көздерi үшiн; сырттай жарықтандыру үшiн – кез келген жарық көздерi үшiн келтiрiледi.

Осы нормалардағы жол жабындарының айқындығының нормаланатын мəндерi кез келген жарық көздерi үшiн келтiрiледi.

Люкстардағы бiр сатыға өзгешеленетiн жарықтанудың нормаланатын мəндерiн төмендегi шкала бойынша қабылдау керек: 0,2; 0,3; 0,5; 1; 2; 4, 5; 6; 7; 10; 15; 20; 30; 50; 75; 100; 150; 200; 300; 400; 500; 600; 750; 1000; 1250; 1500; 2000; 2500; 2500; 3000; 3500; 4000; 4500; 5000.

Беттің кд/м2-тағы бір сатыға өзгешеленетін жарықтығының нормаланатын мəндерін төмендегі шкала бойынша қабылдау керек: 0,2; 0,3; 0,4; 0,6; 0,8; 1; 2; 3;

5; 8; 10; 12; 15; 20; 25; 30; 50; 75; 100; 125; 150; 200; 400; 500; 750; 1000; 1500; 2000; 2500.

Жасанды жарықтандыруға үшін осы номаларда (ТЖК) жасанды жарықтандырудың коэффициентінің мəндері келтірілген.

4.2 Өнеркəсiптiк кəсiпорындардың бөлмелерді жарықтандыруға қойылатын талаптарды (ТЖК, нормаланатын жарықтану, көз қарықтыру көрсеткiштерi мен

26

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

жарықтану лыпылы коэффициентiнiң шақтамалы үйлесімдері) 7.5 жəне 7.6-т.-ның талаптарын ескере отырып, 1*-кесте бойынша алу керек.

Тұрғын үйлiк, қоғамдық жəне əкiмшiлiк-тұрмыстық ғимараттарды жарықтандыруға қойылатын талаптарды (ТЖК, нормаланатын жарықтану, цилиндрлiк жарықтану, жайсыздық көрсеткiшi мен жарықтану лыпылының коэффициентi) 2-кесте бойынша алу керек.

Қоғамдық, тұрғын үйлiк жəне қосалқы ғимараттардың негiзгi бөлмелеріне арналған нормаланатын көрсеткiштер 7-қосымшада келтiрiлген.

4.3Табиғи, жасанды жəне қосарлы жарықтандыруды жобалау кезiнде қор коэффициентiн К3 3*-кесте бойынша қабылдау керек.

4.4Жасанды жəне қосарлы жарықтандыруды қолданыстағы санитарлық нормалар мен “ Адамдарды алдын ала (ультракүлгiн сəуле шығарудың жасанды көздерiн қолдана отырып ультракүлгiн сəулелеу)” əдiстемелiк нұсқауларына сəйкес ультракүлгiн сəулелеуге қойылатын талаптарды ескере отырып жобалау керек.

5 ТАБИҒИ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

5.1 Адамдар тұрақты болатын бөлмелерде, кағида бойынша, табиғи жарықтандыру болуға тиiс.

Табиғи жарықтандырусыз ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға белгiленген тəртiпте бекiтiлген құрылыстық нормалар, өнеркəсiптiң жекелеген салаларының ғимараттары мен құрылыстарын құрылыстық жобалаудың нормативтiк құжаттары айқындаған бөлмелерді, сондай-ақ ғимараттардың үйасты қабаты жəне шығыңқы iрге қабаттарында орналастыруға рұқсат етiлген бөлмелерді жобалауға жол берiледi.

1*-кесте

Көзкөрiмдiк жұмыстың сипаттамасы

1

Ең жоғары дəлдiк

Өте

жоғары дəлдiк

Жоғары дəлдiк

Анықталу объектiсiнiң ең кiшi немесе баламалы мөлшерi,

мм

2

0,15-тен кем

0,15-тен

0,30-ға дейiн

0,30-дан

0,50-ге дейiн

					Жасанды жарықтандыру				Табиғи
									жарықтандыру
								Көз	ТЖК, еН %
				Жарықтану, лк			қарықтыру
							көрсеткiшiнiң
Көзкөрiмдiк	Көзкөрiмдiк Объектiнiң		Аяның					жəне
жұмыстың	жұмыстың	аямен		құрастырылған			лыпылдық		үстiңгi
	қосалқы	қарама-	сипаттамасы				коэффициенттiң
разряды	разряды	қарсылығы		жарықтандыру		жалпы	нормаланатын		немесе	бүйiрлiк
				жүйесiнде			шамаларының		құрастырылған
						жарықтандыру				жарқтандыру
						кезiнде	тiркестерi		жарық-	кезiнде
									тандыру
					соның
									кезiнде
				барлығы iшiнде			р	Кn, %
					жалпыдан
3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
	а	Кiшi	Күңгiрт	5000	500		20	10
				4500	500		10	10
	б	Кiшi	Орташа	4000	400	1250	20	10
I		Орташа	Күңгiрт	3500	400	1000	10	10
	в	Кiшi	Ашық	2500	300	750	20	10
		Орташа	Орташа
		Үлкен	Күңгiрт	2000	200	600	10	10
	г	Орташа	Ашық	1500	200	400	20	10
		Үлкен	Орташа	1250	200	300	10	10
	а	Кiшi	Күңгiрт	4000	400		20	10
				3500	400		10	10
	б	Кiшi	Орташа	3000	300	750	20	10
II		Орташа	Күңгiрт	2500	300	600	10	10
	в	Кiшi	Ашық	2000	200	500	20	10
		Орташа	Орташа
		Үлкен	Күңгiрт	1500	200	400	10	10
		Орташа	Ашық	1000	200	300	20	10
	г		Ашық
		Үлкен
			Орташа	750	200	200	10	10
	а	Кiшi	Күңгiрт	2000	200	500	40	15
				1500	200	400	20	15
	б	Кiшi	Орташа	1000	200	300	40	15
		Орташа	Күңгiрт	750	200	200	20	15
III	в	Кiшi	Ашық	750	200	300	40	15
		Орташа	Орташа
		Үлкен	Күңгiрт	600	200	200	20	15
	г	Орташа	Ашық	400
		Үлкен	''		200	200	40	15

''Орташа

Қосарлы

жарықтандыру

үстiңгi бүйiрлiк неме-се жарық- құрастырылған тандыру жарықтандыру кезiнде

кезiнде

14	15
6,0	2,0

4,2

1,5

3,0	1,2

1*-кестенің жалғасы

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
			а	Кiшi	Күңгiрт	750	200	300	40	20
			б	Кiшi	Орташа	500	200	200	40	20
				Орташа	Күңгiрт
	0,5-тен
			в	Кiшi	Ашық
Орташа дəлдiк	аса							200	40	20	4	1,5	2,4
	1,0-ге	IV		Орташа	Орташа	400	200
														0,9
	дейiн			Үлкен	Күңгiрт
			г	Орташа	Ашық
				Үлкен	''	-	-	200	40	20
				''	Орташа
			а	Кiшi	Күңгiрт	400	200	300	40	20
			б	Кіші	Орташа	-	-	200	40	20
				Орташа	Күңгірт
	1-ден
				Кіші	Ашық			200	40	20
Төмен дəлдiк	аса	V	в			-	-				3		1,8
	5-ке			Орташа	Орташа
												1		0,6
	дейiн			Үлкен	Күңгiрт
				Орташа	Ашық
			г	Үлкен	''	-	-	200	40	20
				''	Орташа
				Аяның
Дөрекi (өте	5-тен			сипаттамалары мен
		VI		объектiнiң аямен		-	-	200	40	20	3	1	1,8	0,6
төмен дəлдiк)	аса
				қарама-қарсылығына
				тəуелсiз
Ыстық
цехтарда
жарықтанатын	0,5-тен			сондай									1,8
материалдар		VII				-	-	200	40	20	3	1		0,6
	аса
жəне
бұйымдармен
жұмыс iстеу
Өндiрiстiк
үдерiстiң
барысын
жалпы
бақылау:			а	''		-	-	200	40	20	3	1	1,8	0,6
тұрақты
адамдардың
бөлмеде		VIII
мерзімді			б
тұрақты болуы				''		-	-	75	-	-	1	0,3	0,7	0,2
кезiнде
адамдардың				Аяның
бөлмеде				сипаттамалары мен
мерзімді болуы			в	объектiнiң аямен		-	-	50	-	-	0,7	0,2	0,5	0,2
кезiнде				қарама-қарсылығына
мерзімді				тəуелсiз

27

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

1-кестенің соңы

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Инженерлiк
коммуникацияларды			г	Сондай		-	-	20	-	-	0,3	0,1	0,2	0,1
жалпы бақылау

ЕСКЕРТУЛЕР

1Нормалардың Iа-дан IIIв-ға дейiнгi қосалқы разрядтары үшiн 7-11 бағ. осы қосалқы разрядтар үшiн келтiрiлген нормаланатын көрсеткiштер жинақтамасының бiреуiн қабылдауға болады.

2Жарықтануды осы нормалардың 7.5 жəне 7.6-тармақтарын ескере отырып қабылдау керек.

3Анықталу объектiсiнiң ең кiшi мөлшерлерi мен оларға тиiстi көзкөрiмдiк жұмыс разрядтары анықталу объектiсi жұмыс iстеушiнiң көздерiнен 0,5 м аспайтын қашықтықта болу жағдайында белгiленген. Ол қашықтық ұлғаю жағдайында көзкөрiмдiк жұмыс разрядын 2-

қосымшаға сəйкес белгiлеу керек. Анықталу объектiлерi үшiн баламалы мөлшер 2-қосымша бойынша алынады. 4 Қызу шамдарын пайдалану кезiнде жарықтануды жарықтану шкаласы бойынша:

1)құрастырылған жарықтандыру жағдайында егер нормаланатын жарықтану 750 жəне одан аса лк құраса бiр сатыға;

2)сондай, жалпы жарықтануда I-V,VІ разрядтары үшiн;

3)жалпы жарықтандыру жүйесi кезiнде VI жəне VIII рязрядтары үшiн екi сатыға жоғарылату керек (осы нормалардың 3.1-т.).

5Мөлшерi 5 мм жəне одан кем жарықтанатын объектiлермен жұмыс iстеу кезiнде жарықтануды анықталу объектiсiнiң мөлшерiне сəйкес таңдау жəне оларды 3-қосалқы разрядтарына жатқызу керек.

6Көз қарықтыру көрсеткiшi 10-бағ. тек жалпы жарықтандыру (кез келген жарықтандыру жүйесi жағдайында) үшiн регламенттелінеді.

7Лыпыл коэффициентi Кn 10-бағ. жалпы жарықтандыру жүйесi үшiн немесе қосарлы жарықтандыру жағдайында жергiлiктi

жарықтандыру шырақтары үшiн көрсетiлген. Кn қосарлы жарықтандыру жүйесiндегi жалпы жарықтандырудан 20 % аспауға тиiс.

8 Жалпы жарықтандыру жүйесiн I-III, IVа, IVб, IVв, Vа разрядтары үшiн көздеуге тек санитарлық-эпидемиялық қадағалау Ресей Федерациясының комитетімен келiсiлген салалық жарықтандыру нормаларында нақтыланатын, құрастырылған жарықтандыру жүйесiн қолданудың мүмкiн еместiгi немесе экономикалық үйлесiмсiздiгi жағдайында жол берiледi.

9* Ең суық бескүндiгiнiң ҚР ҚНжЕ 2.04.01-2001 бойынша температурасы минус 28 ° С жəне одан төмен аудандарда қосарлы жарықтану жағдайында ТЖК нормаланған мəнiн 5-кесте бойынша қабылдау керек.

10 Жасөспiрiмдердiң жұмысына немесе өндiрiстiк оқуына арнайы бағытталған бөлмелерді ТЖК нормаланған мəндерi бiр разрядқа көтерiледi жəне 1,0 % кем болмауға тиiс.

2-кесте

Анықталу объектiсiнiң

Көзкөрімдік ең кiшi жұмыстың немесе сипаттамасы баламалы мөлшерi,

мм

	1	2
	Объектілерді
	көзқарастың
	бекітілінген
	жəне
	бекітілмеген
	сызығын
	анықтау:
	өте жоғары	0,15-тен
		0,30-ға
	дəлдікпен
		дейін

1

жоғары дəлдiкпен

орташа дəлдiкпен

Объектiлердi өте қысқа уақыттық, мезгiлдiк анықтау кезiнде қоршаған кеңiстiктi бақылау:

бөлмелердің жарықпен жоғары қанықталу кезiнде

бөлменің жарықпен қалыпты қанықталу кезiнде

бөлменің жарықпен төмен қанықталу кезiнде

Интерьер кеңiстiгiнде жалпы бағдарлану:

адамдардың

көп

шоғырлануында

адамдардың

аз

шоғырлануында

Қозғалыс

аудандарында

жалпы бағдарлану:

адамдардың

көп

шоғырлануында

адамдардың аз шоғырлануында

			Көзқарас		Жасанды жарықтандыру			Табиғи
								жарықтандыру
			жұмыс бетiне
	Көзкөрімдiк	Көзкөрiмдiк	бағытталу				жарықтану	ТЖК, ен, %,
		жұмыстың	кезiнде	жұмыс бетінің	цилиндрлік	жайсыздық		кезінде
	жұмыстың	қосалқы	көзкөрiмдiк	жалпы			лыпылының	үстіңгі
	разряды					көрсеткіші,
		разряды	жұмыстың	жарықтандырудан жарықтануы,			коэф-ті, К %
								жəне	бүйірлік
			салыстырмалы	жарықтануы, лк	лк	М	n
								бүйірлік негізде
			ұзақтығы,%					негізде
	3	4	5	6	7	8	9	10	11

					1				70-тен кем емес					500		150*		40		10			4,0	1,5
																		15**
А
																		40						1,2
					2					70-тен кем				100		100*				10			3,5
																		15**
2	3		4		5				6		7			8			9		10		11
0,3-дан		Б		1		70-тен	кем			300		100*			40		15		3,0			1,0
0,5-ге дейін				2		емес									15**
										200		75*			60		20		2,5			0,7
						70-тен кем									25**		15
0,5-тен аса		В		1		70-тен	кем			150		50*			60		20		2,0			0,5
				2		емес									25**		15***
										100		Регламенттенбейді			60		20		2,0			0,5
						70-тен кем									25**		15***
Анықталу						Көзкөрiмдiк											Регла-
объектiсiнiң						жұмыстың											менттенбейді
мөлшерiнен						ұзақтығынан
тəуелсiз						тəуелсiз
		Г								300		100			60				3,0			1,0
		Д								200		75			90				2,5			0,7
		Е								150		50			90				2			0,5
Анықталу		Ж				Көзкөрiмдiк						Регламенттенбейді			Регламенттенбейді		Регламенттенбейді		Регламенттенбейді			Регламенттенбейді
объектiсiнiң						жұмыстың
мөлшерiне						ұзақтығынан
тəуелсiз						тəуелсiз
				1						75
				2						50
Сондай		З				Сондай			-			Сондай			Сондай		Сондай		Сондай			Сондай
			1						30
			2						20

*Сəулет-көркемдiк талаптар жағдайларында қосымша регламенттелінеді.

**Көзқарас сызығының басым түрде жоғары 45о жəне одан көп көкжиекке бағытталу кезiнде бөлмелерде жəне жарықтандыру сапасына жоғарылатылған талаптар қойылатын бөлмелерде (балабақшаларда, бөбекжайларда, санаторийлардағы ұйықтайтын бөлмелер, бөлмелер, мектептердегi, орта оқу орындарындағы дисплейлiк сыныптар жəне т.б.) жайсыздық көрсеткiшiнiң нормаланатын мəнi.

***Жарықтандыру сапасына жоғарылатылған талаптар қойылатын балаларға, емге арналған бөлмелер үшiн лыпылдық Кп коэффициентiнiң нормаланатын мəнi.

Ескертулер

1Жарықтануды осы нормалардың 7.22, 7.23-т.-ын ескере отырып қабылдау керек.

2Анықталу объектiсiнiң ең кiшi мөлшерлерi мен оларға тиiстi көзкөрiм жұмыс разрядтары анықталу объектiсiнiң аямен орташа контрасты жағдайында анықталу объектiлерiнiң жұмыс iстеушiден 0,5-тен аспайтын қашықтық кезiнде белгiленедi. Контрастың азаю (ұлғаю) жағдайында жарықтануды осы нормалардың 4.1-т.-на сəйкес жарықтану қала бойынша 1 сатыға көбейтуге (азайтуға) жол берiледi.

3*-кесте

			Жасанды жарықтандыру				Табиғи жарықтандыру
			Қор		Шырақтар		Қор коэффициентi,		Жарық	ойықтары
			коэфициентi,		тазалануының		K3		əйнектерiн
			K3		жылдық				тазалаудың
Бөлмелер мен аумақтар		Бөлмелердің үлгiлерi			саны				жылдық саны
			4-қосымша		бойынша		Жарықөткiзгiш		материалдың
			шырақтардың			iске	көкжиекке көлбеу бұрышы, градустар
			пайдалану тобы
			1-4	5-6	7		0-15	16-75	16-75	76-90
1		2	3	4	5		6	7	8	9
1 Ауа ортасының құрамында
төмендегiлерi бар жұмыс
ауданындағы	өндірістік

28

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

бөлмелер:
1) 5 мг/м3 ас.	Агломерациялық
	шаңдар, фабрикалар,		цемент
түтiндер, күйелер	зауыттары	мен	құю
	цехтарының		кесу

2)1-ден 5 мг/м3 дейiн бөлiмшелерi

шаңдар, түтiндер, күйелер Ұсталық, құю, мартен, жинақты темiрбетон цехтары

3) 1 мг/м3 аз шаң, түтiн, күйе

				Саймандық,	жинақтау,
				механика,	механикалық
				жинақтау, тiгiн цехтары
4) ылғалмен жанасу кезiнде
қышқылдардың, сiлтiлердiң				Қышқылдар, сiлтiлер, күйдiргiш
əлсiз ерiтiндiлерiн құрауға				реактивтер, улы	химикаттар,
қабiлеттi		жəне	үлкен	тыңайтқыштар	жасап
тоттандыру қабiлетi бар бу,				шығарушы	химиялық
қышқыл,сiлтi,			газдардың	зауыттардың	цехтары,
айтарлықтай шоғырлары				гальваникалық	жəне
				өнеркəсiптiң	элекролиз
				қолданылатын	түрлi
				салаларының цехтары
2	Шырақтарға		қызмет
көрсету кезiнде ауа тазалығы
бойынша		ерекше	режимдегі
өндiрiстiк бөлмелер

1)техникалық қабаттан

2)төменнен бөлмелерден

3 Қоғамдық жəне тұрғын ғимараттардың бөлмелері

2,0	1,7	1,6	2,0	1,8	1,7	1,5
1,8	6	-4	-4	4	4	4
1,8	1,6	1,6	1,8	1,6	1,5	1,4
6	4	2	3	3	3	3
1,5	,4	1,4	1,6	1,5	1,4	1,3
4	2	1	2	2	2	2
1,8	1,6	1,6	2,0	1,8	1,7	1,5
6	4	2	3	3	3	3

1,3	–	–	–	–	–	–
4
1,4	–	–	–	–	–	–
2

1)	шаңды, ыстық жəне сызды		Қоғамдық	тамақтандырудың		1,7	1,6	1,6	2,0	1,8	1,7	1,6
			ыстық цехтары, тоңазытылатын			2	2	2	3	3	3	3
			камералар,	кiр	жуу
			кəсiпорындарында ерiтiндiлер
			дайындауға арналған бөлмелер,
			сусебезгілер жəне т.б.
2)	ортаның	қалыпты	Кабинеттер	мен	жұмыс	1,4	1,4	1,4	1,5	1,4	1,3	1,2
шарттары бар			бөлмелер, тұрғын бөлмелер, оқу			2	1	1	2	2	1	1
			бөлмелері,	зертхналар,	оқу

залдары, кеңестер залдары, сауда залдары жəне т.б

4 Ауа ортасының құрамында төмендегiлерi бар аймақтар:

1)үлкен мөлшердегi шаңдар (1-ден аса мг/м3)

2)аз мөлшердегi шаңдар

Металлургиялық,		химиялық,	1,5	1,5	1,5	–	–	–	–
таукен	кəсiпорындарының,		4	4	4
шахта,	кен,	темiржол
станцияларының аумақтары мен
оларға	жапсарлас	көшелер мен
жолдар
«1)»	тармақшасында		1,5	1,5	1,5	–	–	–	–
көрсетiлгендерден		басқа	2	2	2
өнеркəсiптiк кəсiпорындар мен
қоғамдық ғимараттар аймақтары

1	2
5 Елдi мекендер	Көшелер,	алаңдар,
	жолдар,	тұрғын
	аудандардардың аймақтары,
	парктер, желекжолдар, жаяу
	тоннелдер,	ғимараттардың
	қасбеттерi, ескерткiштер,
	көлiктiк тоннелдер

3	4	5	6	7	8	9
1,6	1,5	1,5	–	–	–	–
2	2	1
1,7	–	–	–	–	–	–
2
–	1,77	1,7	–	–	–	–
	22ə	2

Ескертулер

16-9-бағ. көрсетiлген қор коэффициентiнiң мəндерiн өрнектi шыны, шыныпластик, армұлпа жəне күңгiрттелген шыны қолдану кезiнде, сондай-ақ аэрацияға арналған жарық ойықтарын пайдалану кезiнде 1,1-ге, органикалық шыны қолдану кезiнде – 0,9- ға көбейту керек.

23-5-бағ. көрсетiлген қор коэффициентiнiң мəндерi разрядты жарық көздерi үшiн келтiрiлген. Қызу шамдарын қолдану кезiнде оларды 0,85-ке көбейту керек.

33-бағ. көрсетiлген қор коэффициентiнiң мəндерiн бiрауысымды жұмыс жағдайында 1-2, 1-4 ұст. бойынша 0,2-ге, 1-3 ұст. бойынша 0,1- ге екiауысымдық жұмыс жағдайында –1-2, 1-4 ұст. бойынша 0,15-ке төмендету керек.

4* 2 бағ. көрсетілген қор коэффициентінің жəне көліктік тоннелдерді тазартуға арналған мөлшерінің мəндерін құрылымдық жарықтехникалық шырақтарды ғана пайдалану есебімен керіліп, 4-қосымшаның 1-кестесіндегі IV сұлбада келтірілген.

4-кесте

		Жарық		Жарық климатының коэффициенті, m
		ойықтарының
	Жарық ойықтары	көкжиек		Əкімшілік аудандар топтарының нөмірі
		тараптарына
			1	2	3	4
		бағдары
	Ғимараттың сыртқы	С	1	0,9	0,75	0,75
	қабырғаларында	СВ, СЗ	1	0,9	0,75	0,7
		З, В	0,9	0,8	0,7	0,65
		ЮВ, ЮЗ	0,9	0,8	0,7	0,65
		Ю	0,9	0,8	0,7	0,65
	Тікбұрышты жəне	С-Ю	0,9	0,9	0,8	0,8
	трапеция тəріздес	СВ-ЮЗ	0,9	0,85	0,8	0,75
	күнтартарларда
		ЮВ-СЗ
		В-З	0,85	0,8	0,75	0,7
	“ Шед” типті	С	0,9	0,9	0,8	0,8
	күнтартарларда
	Төбедегі	—	0,8	0,8	0,75	0,7
	күнтартарларда

Ескертулер

1 С – солтүстік; СВ – солтүстік-шығыс; СЗ – солтүстік-батыс; В – шығыс; З – батыс; С - Ю – солтүстік-оңтүстік; В - З – шығыс-батыс; Ю – оңтүстік; ЮВ – оңтүстік-шығыс; ЮЗ – оңтүстік-

батыс.

2 Жарық климаты ресурстары бойынша Қазақстанның əкімшілік аудандарының топтары 5-қосымшада келтірілген.

5.2* Табиғи жарықтандыру бүйiрлiк, үстiңгi жəне құрастырылған (жоғарғы жəне бүйiрлiк) болып бөлiнедi.

I - III разрядтардағы көзкөрiмдiк жұмыс бар өндiрiстiк бөлмелерде қосарлы жарықтандыру орнатқан дұрыс. Үстiңгi табиғи жарықтандыруды жұмыстар бөлмелер көлемiнiң айтарлықтай бөлiгiнде, еденнен əр түрлi деңгейде жəне кеңiстiкте түрлi бағытталған жұмыс беттерiнде орындалатын iрi аралықты жинақтық цехтарда қолдануға жол берiледi. Бұл орайда ТЖК-нiң нормаланған мəндерi I - III разрядтар үшiн тиiсiнше 10, 7, 5% болып қабылданады.

5.3 ТЖК-нiң нормаланған мəндерiн eн түрлi аудандарда 5-қосымшада орналасқан ғимараттар үшiн төменгi формула бойынша айқындау керек:

eN = eH × mN

(1)

мұнда:

N – 1-ші жəне 2-кестелер бойынша ТЖК мəндерi;

29

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

eн – 4- кесте бойынша жарықтық климат коэффициентi;

mN – 4- кесте бойынша табиғи жарықпен қамтамасыздандырылу тобының нөмiрi;

(1) формула бойынша алынған мəндердi оннан бiр бөлiктерге дейiн дөңгелектеу керек.

5.4* Бөлмелерді екіжақты бүйірлік жарықтандыру кезіндегі ТЖК-нің нормаланған мəні бөлменің ортасының сипатты кесіндісінің жəне шартты жұмыс бетінің тік жазықтығының қиылысында есептік нүктеде қамтамасыз етілуі тиіс.

Қоғамдық жəне тұрғын ғимараттарында біржақты бүйірлік жарықтандыру кезінде:

1) тұрғын үйлік ғимараттарда жəне тұрғын бөлмелеріндегі ТЖК-нің нормаланған мəні бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде қамтамасыз етілуі тиіс: бір-, екі-, үшін жəне үшбөлмелі пəтерлер біреуден жəне төрт бөлмеліжəне одан көп бөлмелі пəтерлерге екі бөлмеден.

Басқа көпбөлмелі пəтерлер жəне ас үйдің тұрғын үйлік бөлмелеріндегі ТЖК-нің нормаланған мəні бүйірлік жарықтандыру кезінде еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде қамтамасыз етілуі тиіс.

2)жатақханалардың, қонақ күту бөлмелерінің жəне қонақүйлердің нөмірлерінің тұрғын бөлмелері үшін ТЖК-нің нормаланған мəні бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде қамтамасыз етілуі тиіс.

3)балалардың, мектепке дейінгі мекемелерінің топтық жəне ойын бөлмелеріндегі, ауырған балалардың оқшау бөлмелерінде – бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1,2 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктесінде.

4)мектептердің, мектеп-интернаттардың, кəсіптік-техникалық жəне орта арнаулы оқу орындарының оқу жəне оқу-өндірістік бөлмелерінде – бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1,2 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде.

5)денсаулық сақтау мекемелерінің ауруханаларының палаталарында, санаторийлер мен демалыс үйлердің жəне пансионаттардың палаталарында жəне ұйықтайтын бөлмелерінде – бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде.

6)ауруларды қабылдауды жүргізуші дəрігерлердің кабинеттерінде, қарау, қабылдау-қарау бокстарында, таңу бөлмелерінде – бөлменің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен жарық ойықтарынан неғұрлым қашық қабырғадан 1 м аралықтағы еденнің жазықтығының қиылысында орналасқан есептік нүктеде.

7)тұрғын жəне қоғамдық ғимараттардың өзге бөлмелерінде – жұмыстық беттегі бөлмелердің орталығында орналасқан есептік нүктеде.

Қалалардың, оларды дамытудың бас жоспарымен белгіленген орталық, тарихи аймақтарында осы тармақтың 3), 4) жəне 5) тармақшаларында көрсетілген бөлмелерден өзге барлық бөлмелерде ТЖК-нің нормаланған мəні жұмыстық беттегі бөлмелердің орталығында қаматамасыз етілуі тиіс.

5.5* Тереңдігі 6,0 м-ге дейін өндірістік бөлмелерде бірқатарлы бүйірлік жарықтандыруда ТЖК-нің ең кіші мəні бөлмелердің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы мен қабырғадан 1,0 м аралықтағы шартты жұмыстық бетінің немесе жарық ойықтарынан неғұрлым қашық ең терең аймақтың желілерінің қиылысында орналасқан нүктеде нормаланады.

6,0 м-ден астам тереңдіктегі ірі габаритті өндірістік бөлмелерде бүйірлік жарықтандыруда ТЖК-нің ең аз мəні жарық ойықтарынан:

-І - ІV разрядты көру жұмыстарына арналған еденнен жарық ойығының үстіртіне дейінгі 1,5 биік;

-VІ - VІІ разрядты көру жұмыстарына арналған еденнен жарық ойығының үстіртіне дейінгі 2,0 биік;

-VІІІ разрядты көру жұмыстарына арналған еденнен жарық ойығының үстіртіне дейінгі 3,0 биік қашық шартты жұмыстық беттегі нүктеде нормаланады 5.6* Кез келген қызметтік бөлмелерді жоғарғы немесе қиыстырылған табиғи жарықта ТЖК-нің орта мəні бөлмелердің сипатты кесіндісінің тік жазықтығы

мен шартты жұмыстық беттің (немесе еденнің) қиылысында орналасқан нүктелерде нормаланады. Бірінші жəне соңғы нүктелер қабырғалардың (арақабырғалардың) бетінен немесе ұстындардың осінен 1 м қашықтықта алынады.

5.7* Бөлмелерді бүйірлік жарықтандыруы бар аймақтарға (терезелері бар сыртқы қабырғаға түйісетін аймақтар) жəне жоғарғы жарықтандыруы бар аймақтарға бөлуге жол беріледі. Əрбір аймақта табиғи жарықтандыруды нормалау жəне есептеу бір-бірінен тəуелсіз түрде жүргізіледі.

5.8* І - ІІІ разрядты көру жұмыстары бар өндірістік бөлмелерде біріктірілген жарықтандыру қолдану керек. Жұмыстар бөлмелердің көлемінің едəуір бөлігінде еденнің əр түрлі деңгейінде жəне жұмыстық беттердің əр түрлі бағытталған кеңістігінде орындалатын ірі аралықты құрастыру цехтарында жоғарғы табиғи жарықтандыруды қолдануға жол беріледі. Бұл жағдайда І - ІІІ разрядтары үшін ТЖК-нің нормаланған мəндері тиісінше 10 %, 7 % етіп алынады.

5.9* Бөлмелерді табиғи жарықтандыру есебі жиһаздар, құрал-жабдықтар, көгалдандырулар жəне басқа көлеңкелеуші заттар ескерілмей, сондай-ақ жарықойықтарында жарықмөлдір толтырмаларды 100 % пайдалану кезінде жүргізіледі. ТЖК-ның есептік мəнін жүздік үлеске дейін дөңгелектеу керек.

ТЖК ep -нің есептік мəнін нормаланған ТЖК eн -нен 10 %-тен көп емес етіп төмендетуге жол беріледі.

5.10* Бөлмелердің ішкі беттерінің шағылуының орта өлшенген есептік мəнін тұрғын жəне қоғамдық бөлмелерде 0,50-ге жəне өндірістік бөлмелерде – 0,40қа тең етіп алу керек.

5.11* Қарсы тұрған ғимараттардың (шыныланбаған қасбет ойықтарымен) қасбеттері үшін бөлмелердің табиғи жарықтану кезіндегі есептік мəнін құрылыстар салу жағдайларында құрылыстық жəне қаптамалық материалдардың ρ м шағылу коэффициентімен алу керек:

-қажетті салынатын құрылыстар үшін, куəлікте келтірілген қасбеттің қаптама материалына немесе қажетті өлшемдерге;

-қолданыстағы құрылыстар үшін – 21*- кесте бойынша.

Қасбеттің шыныланған ойықтарының шағылуының жақтауларының есебі орта өлшенген коэффициенті ρок 0,2-ге тең етіп алынып есептеледі.

Қасбеттің шыныланған ойықтарының шағылуын ρ ф есебімен формула бойынша есептеу керек

ρ ф	=	ρ	мS м	+ ρ ок S ок
			S м	+ S ок	(2)

мұнда ρ м , ρок – қасбеттің əрлеу материалының шағылу коэффициенті жəне қасбеттің шыныланған ойықтарының шағылу коэффициентінің есебімен жақтауларға сəйкес;

S мS ок – қасбеттің жарықойықтарынсыз ауданына жəне жарықойықтарының ауданына сəйкес.

5.12* Жалпы бастауыш жəне арнайы орта білім беру оқу орындарының бөлмелеріндегі оқушылардың жұмыс орындарына жарықтанудың түріне сəйкес емес, табиғи жарықтан жарықтану оларға сол жағынан түсіп тұруын қарастыру керек.

5.13* Жоғарғы жəне қосарлы жарықтандыруы бар өндірістік жəне қоғамдық ғимараттардағы табиғи жарықтандырудың бірқалыптылығы 3:1-ден аспауы керек. Жоғарғы жəне қосарлы жарықтандыру жағдайында шартты жұмыс бетінің жəне бөлмелердің сипаттық вертикальды тілігінің жазықтығының қиылысу сызығындағы кез келген нүктедегі ТЖК-нің есептік мəні бүйірлік жарықтандыру жағдайындағы тиісті разрядтар жұмыстарына арналған ТЖК-нің нормаланған мəндерінен кем болмауға тиіс.

Табиғи жарықтандырудың тепе-теңсіздігі бүйірлік жарықтандыруы бар бөлмелер үшін, жоғарғы жəне бүйірлік жарықтандыру жағдайында VІІ жəне VІІІ

разрядтардың жұмыстары орындалып жатқан өндірістік бөлмелер үшін жəне бүйірлік жарықтандыру жағдайында Г, Д разрядтарының жұмыстары орындалып жатқан қосалқы бөлмелер мен қоғамдық ғимараттардың бөлмелері үшін нормаланбайды.

6 ҚОСАРЛЫ ЖАРЫҚТАНДЫРУ

6.1* Өндiрiстiк ғимараттардың бөлмелердің қосарлы жарықтандыруды:

1)I - III разряд жұмыстары орындалып жатқан өндiрiстiк бөлмелер үшiн;

2)өндiрiстiк жəне басқа бөлмелер үшiн өндiрiс технологиясы, ұйымдастыру немесе климат шарттары бойынша құрылыс орынында ТЖК-нiң нормаланған мəнiн қамтамасыз етуге жол бермейтiн көлемдi-жоспарлық шешiмдер талап етiлетiн жағдайларда (енi үлкен көпқабатты ғимараттар, үлкен ендi аралықтары бар бiрқабатты көпаралықты ғимараттар жəне т.б.), сондай-ақ қосарлы жарықтандырудың табиғи жарықтандырумен салыстырғандағы техникалық-экономикалық үйлестiгi тиiстi есептермен қуатталған жағдайларда;

3)белгiленген тəртiпте бекiтiлген өнеркəсiптiң жекелеген салаларының ғимараттары мен имараттарының құрылыстық жобалау бойынша нормативтiк құжаттарға сəйкес қарастырған жөн.

Тұрғын үйлік, қоғамдық жəне тұрмыстық-əкімшілік ғимараттарды қосарлы жарықтандыру тұрғын үйлердің тұрғын бөлмелері жəне жатақханаларынан, қонақ үй жəне қонақ үйлік нөмірлерінен, санаторийлердің жəне демалу үйлерінің ұйықтайтын бөлмелерінен, мектепке дейінгі балалардың топтық жəне ойындар мекемелерінен, профилактикалық-емделу мекемелерінің палаталарынан басқа оңтайлы көлемдік-жоспарлық шешімдер таңдау шарттары талап етілген жағдайда қарастыруға рұқсат етіледі.

6.2 Адамдардың тұрақты болуына арналған өндiрiстiк бөлмелерді жалпы (қабылданған жарықтандыру жүйесiне) жасанды жарықтандыру разрядты жарық көздерiмен қамтамасыз етiлуге тиiс.

Жарық көздерiн таңдауды осы нормалардың 7-бөлiмiнiң талаптарына сəйкес жасау керек.

Қызу шамдарды қолдануға технологияның, ортаның немесе интерьердi ресiмдеу талаптарының шарттары бойынша разрядты жарық көздерiн пайдалану

30