CНиП по освещен

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

	бағдарындағы
	көше	осі
	бойында,
	сондай-ақ		Кез	>3	200	500	2500	150	400	2000	100	300	750
	ғимараттың		келген

қасбетінде

немесе

шатырында

*Биіктік жүру бөлігінің деңгейінен жарнамалық объектінің төменгі жиегіне дейін есептеледі;

**Объектінің ең жарық орнындағы максимальды жарықтылық алаңы (0,2х 0,2) м2 учаске үшін габариттік ретінде анықталады;

***Жарнамалық объектілерді 2 м-ден кем емес биіктікте орнату кезінде жиектастан объектінің жақын бүйірлік жиегіне дейін 2 м-ден көп болуы тиіс.

1*-қосымша

(мiндеттi)

Терминдер мен анықтамалар

Белгілеп бөлуші жарықтандыру — аз жарықтандырылған аядағы жекеленген бөлшектерді жарықпен бөлу. Бүйiрлiк табиғи жарықтандыру — бөлмелерді сыртқы қабырғалардағы жарық ойықтары арқылы жарықтандыру.

Үстiңгi табиғи жарықтандыру — бөлмелерді күнтартарлар, ғимараттар биiктiгi ауыспалы жерлерде қабырғалардағы жарық ойықтары арқылы жарықтандыру.

Табиғи жарықтанудың геометриялық коэффициентi — толтырылмаған жарық ойығы арқылы өткен жəне тiкелей бiрқалыпты жарық аспаннан түсетiн жарық бөлменің iшiндегi берiлген жазықтықтың қарастырылушы нүктесiнде құратын табиғи жарықтанудың толық ашылған аспан аясы астындағы сыртқы көлденең жарықтанудың бiрмезгiлдiк мəнiне қатынасы, бұл орайда тiк күн жарығының сол немесе басқа жарықтануды құрауға қатысы толығымен мүмкiн болмайды, проценттермен келтіріледі.

Кезекшi жарықтандыру — жұмыстық емес уақытта жарықтандыру.

Қосымша жасанды жарықтандыру – жұмыс күні уақытында табиғи жарықтандыру жетімсіз аймақтарда пайдаланылады.

Құйылушы жарықтандыру – ғимараттың немесе имараттың бүкіл қасбетін немесе оның айтарлықтай бөлігін жарық құралдарымен жалпы (бір қалыптылы немесе бір қалыпсыз) жарықтандыру.

Табиғи жарықтандыру — бөлмелерді сыртқы қоршайтын құрылымдардағы жарық ойықтары арқылы кiретiн аспан жарығымен (тiк немесе шағылған) жарықтандыру.

Түсберілісі индексi — бақылаудың белгiлi шарттарында зерттелетiн жəне стандартты жарық көздерiмен жарықтандырылған түрлi-түстi объектiнi көзкөрiмдiк қабылдаулар сəйкестiгiнiң шамасы.

Құрастырылған жарықтандыру — жалпы жарықтандыруға жергiлiктi қосылған кездегi жарықтандыру. Құрастырылған табиғи жарықтандыру — үстiңгi жəне бүйiрлiк жарықтандыру тiркесi.

Анықталу объектiсiнiң аямен қарама-қарсылығы К – объектiнiң айқындығы мен ая арасындағы айырмашылықтың абсолюттi шамасының аяның айқындығына қатынасы.

Анықталу объектiсiнiң аямен қарама-қарсылығы:

-үлкен — К 0,5-тен асқанда (объект жəне ая айқындығы бойынша күрт айрықшаланады);

-орташа — К 0,2-ден 0,5-ке дейiн болғанда (объект жəне ая айқындығы бойынша едəуiр айрықшаланады);

-кiшi — К 0,2-ден кем болғанда (объект жəне ая айқындығы бойынша аз айрықшаланады) болып саналады.

Табиғи жарықтану коэффициентi (ТЖК) – тiкелей аспан жарығы бөлменің iшiндегi берiлген жазықтықтың қайсыбiр нүктесiнде құратын табиғи жарықтанудың толық ашылған аспан аясы жарығы құратын сыртқы көлденең жарықтанудың бiрмезгiлдiк мəнiне қатынасы; процентермен келтіріледі.

Қор коэффициентi Кз — жарық ойықтарындағы жарықмөлдiрлiк толтырымдардың, жарық көздерi (шамдар) мен шырақтардың ластануы жəне ескiруi

салдарынан пайдалану барысында ТЖК жəне жарықтанудың төмендеуiн ескеретiн есептiк коэффицент.

Жарықтану лыпылының коэффициентi Кn – газразрядты шамдарды ауыспалы токпен қоректендiргенде жарық ағынының уақытта өзгеру нəтижесiндегi жарықтану құбылмалығының салыстырмалы тереңдiгiнiң бағалау шамасы, мынандай формуламен келтіріледі:

	K n =	Emax − Emin	100,
				(1.1)
		2Ecp
мұнда:	Emax жəне Emin — жарықтанудың қобалжу кезеңi iшiндегi оның тиiсiнше максималды жəне минималды мəндерi, лк;
Ecp —	осы кезең iшiндегi жарықтанудың орташа мəнi, лк.

Жарықтық климаттың коэффициентi m – жарықтық климаттың ерекшелiктерiн ескеретiн коэффициент.

Қызыл қатынас – қызыл жарық ағынының жарық көзiнiң жалпы жарық ағынына қатынасы, процентерде келтіріледі:

700

∫ϕ(λ)V (λ)dλ

	rk =	610	100,
		700
		∫ϕ(λ)V (λ)dλ	(1.2)
	380
	мұнда: ϕ (λ ) — ағынның спектрлiк тығыздығы;

ν (λ) — адам көзiнiң салыстырмалы спектрлiк сезiмталдығы.

Бір жерлік жарықтандыру – құйылушы жарықтандыру жоқ болғанда, ғимараттың немесе имараттың, сондай-ақ жекеленген сəулеттік элементтердің бөліктерін жарықтандыру.

Жергiлiктi жарықтандыру – жалпыға қосымша, жарық ағынын тiкелей жұмыс орындарында шоғырландыратын шырақтар жасайтын жарықтандыру. Табиғи жарықтанудың бiрқалыпты еместiгi – бөлменің сипаттық тiлiгi шектерiнде ТЖК-нiң орташа мəнiнiң неғұрлым кiшi мəнiне қатынасы.

Бұлтты аспан ЖХК (Жарықтандыру бойынша халықаралық комиссияның – ЖХК айқындауы бойынша) – бұлттармен толық жабылған жəне оның көкжиек үстiндегi θ айқындығы төбедегі айқындығына (1+2 sinθ )/3 теңдiгi шартын қанағаттандыратын аспан.

Анықталу объектiсi – жұмыс процесінде анықтау қажет қарастырылатын зат, оның жеке бөлiгi немесе ақау.

Терезелер ауданы S0 – жарықтандырылатын бөлменің сыртқы қабырғаларындағы жарық ойықтарының (жарықта) қосынды ауданы, м2.

Күнтартарлар ауданы Sф — жарықтандырылушы бөлменің немесе аралықтың үстiнде жабындыдағы барлық күнтартарлардың жарық ойықтарының

(беттер арасында) қосында ауданы м2.

Жалпы жарықтандыру – шырақтар бөлменің жоғары ауданында бiрқалыпты (жалпы бiрқалыпты жарықтандыру) немесе жабдықтың орналасуына қатысты (жалпы оқшауланған жарықтандыру) орналасқан жарықтандыру.

Қауiпсiздiк жарықтандыру – жұмыстық жарықтандырудың апаттық өшу кезiнде жұмысты жалғастыру үшiн жарықтандыру.

Жарық ойықтарының салыстырмалы ауданы Sф/Sп; S0/Sп – күнтартарлар немесе терезелер ауданының бөлменің еденiнiң жарықтандырылушы

ауданына қатынасы, пайыздарда тұлғаланады.

Шағылысқан жалтырау – жарық ағынының жұмыс бетi айқындығын шамадан тыс ұлғайтуынан көру шамасын төмендететiн жəне əрекеттердi көмескiлейтiн, объект пен аяның арасындығы қарама-қарсылықты төмендететiн, жұмыс бетiнен жұмыс iстеушiнiң көздерiне қарай бағыттағы шағылдыруы.

Жайсыздық көрсеткiшi М – көру аумағында айқындықтардың бiрқалыпты емес бөлiну кезiнде жағымсыз сезiмдер тудыратын жайсыз жалтырлықты бағалау шамасы, төмендегi формуламен келтіріледі:

		M =	Lc ω0,5
			ϕ	θ	Lад0,5	,
					(1.3)
мұнда: L	c	– жалтырлық көзiнiң айқындығы, кд/м2;

ϖ – жалтырлық көзiнiң бұрыштық мөлшерi;

41

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

ϕ0 – жалтырлық көзiнiң көру сызығына қатысты жайғасу индексi;

Lад – бейiмделу айқындығы, кд/м2 жобалау кезiнде жайсыздық көрсеткiшi инженерлiк əдiспен есептеледi.

Көз қарықтыру көрсеткiшi Р – жарықтандыру қондырғысының көз қарықтыру əрекетiн бағалау шамасы, төмендегiдей тұлғаланады:

Р = (S - 1) 1000,

(1.4)

мұнда: S — көру аумағында көз шағылыстыратын көздер болу жəне болмау кездерiндегi айқындықтың шектiк түрлiлiктерiнiң қатынасына тең көз қарықтыру коэффициентi.

Жартылай цилиндрлiк жарықтану – көшеде оның осiне параллелдi қозғалып келе жатқан бақылаушы үшiн кеңiстiктiң жарықпен қанықталуының жəне жарықтанудың көлеңке құру эффектiнiң сипаттамасы. Көшенiң бойлық сызығында 1,5 м биiктiкте тiк орналасқан, радиусы мен биiктiгi нөлге ұмтылатын жартылай цилиндрдiң бетiне түсетiн жарық ағынының орташа тығыздығы ретiнде айқындалады. Жартылай цилиндрлiк жарықтануды есептеу инженерлiк əдiспен жасалады.

Жұмыс бетi – жұмыс жасалатын жəне жарықтану нормаланатын немесе өлшенетiн үстiңгi бет.

Жұмыстық жарықтандыру – бөлмелерден жəне ғимараттардан тыс жұмыс өндiрiсi орындарында нормаланатын жарықтандырулық шарттарды (жарықтану, жарықтану сапасы) қамтамасыз ететiн жарықтану.

ТЖК-нің есептік мəні e p – бөлмелерді табиғи немесе қосарлы жарықтандыруды жобалау кезінде есептік жолмен алынған мəн; проценттермен беріледі

жəне келесідегідей анықталады:

1) бүйірлік жарықтандыруда мына формула бойынша:

	L		M
б
ep =		∑ εбi × qi + ∑ εЗДj ×bфj × kЗДj r0 × τ0				/ kз ,
	i=1		j=1			(1.5)
2) жоғарғы жарықтандыруда мына формула бойынша:
	в		Т		/ kз ,
	ер =		∑ εвi + εcp (r2	× kф -1) τ0		(1.6)
		i=1
3) құрамалы (жоғарғы жəне бүйірлік) жарықтандыру кезінде мына формула бойынша:

ек	= ев	+ еб	,	(1.7)
р	р	р
мұнда L – есептік нүктесінен алынған жарық ойығы арқылы көрінетін көк күмбезді учаскелерінің саны;

eбi – аспанның сол нүктесінен - i берілетін бүйірлік жарықтандырудағы есептік нүктедегі геометриялық ТЖК;

qi – бұлтты ЖХК бұлтты аспанның сол нүктесінің – бір қалыпсыз жарықтылығын i ескеретін коэффициент;

М – құрылысқа қарсы тұрғын ғимараттың қасбеттерінің есептік нүктелерінен алынған жарық ойығы арқылы көрінетін учаскелерінің саны;

εЗДj – бүйірлік жарықтандырудың есептік нүктесіндегі қарсы тұрған құрылыстағы ғимараттың қасбеттерінің сол учаскелерінің j шағылдырған жарықты ескеретін геометриялық КЭО;

bфj – қарсы тұрған құрылыс ғимараты қасбеттерінің – j орташа салыстырмалы жарықтығы;

r0 – бүйірлік жарықтандырудағы бөлменің жоғары жəне ғимаратқа іргелес төселген қабаттар беттерінен шағылған жарық арқасында ТЖК-ның артатынын ескеретін коэффициент;

k ЗДi – бөлмелерде келесідегідей формуламен анықталатын қарсы тұрған ғимараттар бар кезде ішкі шағылған құрамалы ТЖК өзгерісін ескеретін коэффициент:

	М
	∑ e		ЗДi
k ЗДi = 1 + (k ЗДО -1) ×	j =1			,
	N	+	M
	∑ eбi		∑ eЗДi	(1.8)
	i=1		j =1

мұнда k ЗДО – бөлмелерде аспан күмбездерін есептік нүктелерден көрінген ғимараттармен толық жабу кезінде ішкі шағылған құрамалы ТЖК өзгерісін ескеретін коэффициент;

t0 – мына формуламен анықталатын жарық өткізудің жалпы коэффициенті;

τ0 = τ1 × τ2 × τ3 × τ4 × τ5 ,

(1.9)

мұнда τ1 – материалдың жарық өткізу коэффициенті; τ 2 – жарықтың жақтауларындағы жарықтың жойылуын ескеретін коэффициент. Жарық ойықтарының өлшемдері түптеу қорабының сыртқы өлшемінің

өлшемдеріне тең етіп алынады;

τ3 – көтеруші құрылымдардағы (бүйірлік жарықтандыру τ 3 = 1 кезінде) жарықтың жойылуын ескеретін коэффициент;

τ4 – күннен қорғағыш құрылғылардағы жарықтың жойылуын ескеретін коэффициент;

τ5 – күнтартарлардың астына орнатылған, 0,9-ға тең етіп алынған жарықтың жойылуын ескеретін коэффициент;

k3 – 3*-кесте бойынша анықталатын қор коэффициенті; Т – төбежабындағы жарықтық ойықтардың саны;

εвi – i МКО-ның бұлтты аспанның ойығынан түсетін i – жоғарғы жарықтандырудағы есептік нүктедегі геометриялық ТЖК;

ε ср —	шартты жұмыстық беттің жəне бөлменің келесідегідей ара қатынаспен анықталатын сипатты тік кесіндісі жазықтығының қиылысу сызығындағы
жоғары жарықтандырудағы геометриялық ТЖК-ның орташа мəні:
	εcp	=	1	∑N ε		,
					вi		(1.10)
			N i=1
N —	есептік нүктелердің саны.

Жоғарғы немесе құрамалы жарықтандырудағы ТЖК-ның орташа мəні ep мына формуламен анықталады:

			1		e1 + eN			N −1
	ecp	=					+	∑	ei ,
			N - 1			2				(1.11)
								i=2

мұнда e1 жəне eN – бөлменің сипатты кесіндісіндегі бірінші жəне соңғы нүктесіндегі жоағрғы немесе құрамалы жарықтандырудағы ТЖК мəні; e1 – бөлменің сипатты кесіндісінің өзге нүктелеріндегі ТЖК-нің мəні (i = 2, 3,...., N - 1);

r2 – жоғары жарықтандырудағы бөлменің бетінен шағылған жарықтар арқасында ТЖК-ның артуын ескеретін коэффициент; Кф – күнтартарлардың типін ескеретін коэффициент.

Жарықтық климат – бiр немесе өзге жердегi он жылдық кезең бойындағы табиғи жарықтандырудың шарттары жиынтығы (көлденең жəне көкжиек тараптары бойынша түрлi бағытталған тiк беттердегi аспанның шашыраңқы жарығы мен күннiң тiк жарығы құрайтын жарықтану, күннiң жарықтығының ұзақтығы жəне төселме беттiң альбедосы).

Қоныстық аудан – тұрғын үй қорының, қоғамдық ғимараттар мен имараттарды, соның iшiнде ғылыми-зерттеу институттары мен олардың кешендерiн, сондай-ақ қалаiшiлiк қатынасжолдары, көшелер, алаңдар, саябақшалар, бақтар, желекжолдар мен басқа да қоғамдық пайдалану орындарын жасау үшiн санитарлық-қорғау аудандарын жасауды талап етпейтiн жекелеген коммуналдық жəне өнеркəсiптiк объектiлер орналастыруға арналған аймақ.

Көліктік тоннельдердің “ Симетриялық жарықтандыру жүйесі” – жарықтандырудың қабырғада немесе төбеде шырақтарды жүру осіне паралелль жазықтықта симметриялық жарық таратып орналастырылған жүйесі.

42

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

Көліктік тоннельдердің “ Қарсы жарықтандыру жүйесі” – қағида бойынша, төбеде жүру бөлігінің осіне параллель жазықтықта симметриялық емес жарық таратылатын шырақтарды орналастыратын, жарық ағынының айтарлықтай үлкен бөлігі көлік қозғалысына қарсы бағытталған жарықтандыру жүйесі.

Біріктірілген жарықтандыру — нормалар бойынша жеткiлiксiз жарықтандыру жасанды жарықтандырумен толықтырылған кездегi жарықтандыру.

Көшелердiң, жолдар мен алаңдардың орташа жарықтануы – аудан бойынша орташа өлшенген жарықтану.

Жол бетiнiң орташа айқындығы – құрғақ жол жабындыларының көлiк қозғалысының осiнде тұрған бақылаушының көздерi бағытындағы аудан бойынша орташа өлшенген жарықтану.

Стробоскопиялық эффект – объектiлер қозғалысының жиiлiк сипаттамаларының еселiктерiнiң жəне ауыспалы токпен қоректенетiн газразрядты жарық көздерiмен орындалған жарықтандыру қондырғыларында жарық ағынының уақыттағы өзгерулерi сай келген кезде пайда болатын айналмалы, қозғалыстағы немесе алмаспалы объектiлердi жыпылықтаған жарық жағдайында көз қабылдаудың бұрмалану құбылысы.

Шартты жұмыс бетi – еденнен 0,8 м биiктiкте шартты алынған көлденең бет. Ая – анықталу объектiсiне тiкелей жапсарлас, үстiнде объект қарастырылатын бет. Ая:

-беттiң шағылдыру коэффициентi 0,4-тен астам болғанда – ашық;

-сондай 0,2-ден 0,4-ке дейiн – орташа;

-сондай 0,2-ден кем болғанда – күңгiрт болып саналады.

Жайдың сипаттық тiлiгi – бөлменің жазықтығы жарық ойықтарының жазықтығына (бүйiрлiк жарықтандыру жағдайында) немесе жай аралықтарының бойлық осiне перпендикулярлы қиық тiлiгi. Жайдың сипатты тiлiгiне ең көп санды жұмыс орындары бар учаскелер, сондай-ақ жұмыс орнының жарық ойықтарынан неғұрлым алысталған нүктелерi кiруге тиiс.

Түстемелiк температура Тс – оның сəуле шығаруының анықталу объектiсiнiң сəуле шығарғышыныкiндей түстемелiгi болған кездегi жұқатақтайша сəуле

шығарғышының (қара дененiң) температурасы.

Түсберілісі – жарық көзiнiң спектрлiк құрамының түстi объектiлердi көз қабылдауына əсерiн сипаттайтын, саналы немесе саналы емес түрде стандартты жарық көздерiмен жарықтандырылған тура сол объектiлермен салыстыратын жалпы ұғым.

Цилиндрлiк жарықтандыру Ец – бөлменің жарықпен қанықталу сипаттамасы. Бөлмеде тiк орналасқан, радиусы мен биiктiгi нөлге ұмтылатын цилиндрдiң

бетiндегi жарық ағынының орташа тығыздығы ретiнде айқындалады. Цилиндрлiк жарықтануды есептеу инженерлiк əдiспен жасалады. Көшiру жарықтандыруы – қалыпты жарықтандырудың апаттық өшу кезiнде адамдарды бөлмелерден көшiру үшiн жарықтандыру.

Анықталу объектiсiнiң баламалы мөлшерi – аяның берiлген айқындығында анықталу объетiсiнiкiндей шектiк қарама-қарсылығы бар бiрқалыпты айқын шеңбердiң бiрқалыпты айқын аяның үстiндегi мөлшерi.

2-қосымша

(мiндеттi)

Анықталу объектiсiнен жұмыс iстеушiнiң көздерiне дейiн 0,5 м-ден көп қашықтық жағдайында жұмыстар разрядын анықтау

Анықталу объектiсiнен жұмыс iстеушiнiң көздерiне дейiн 0,5 м астам қашықтық жағдайында жұмыстар разрядын кесте бойынша анықталу объектiсiнiң оның минималды мөлшерiнiң d осы объектiден жұмыс iстеушiнiң I көздерiне дейiн қашықтыққа қатынасымен айқындалатын бұрыштық өлшемiн ескере отырып белгiлеу керек:

Көзкөрiм жұмыс разряды		d/I қатынас шектерi
I		0,3 × 10-3-тен кем
II		0,3 × 10-3-тен 0,6 × 10-3 -ке дейін
III		0,6 × 10-3-тен жоғары 1 × 10-3-тен
		дейін
IV		1 × 10-3 “ 2 × 10-3 “
V		2 × 10-3 “ 10 × 10-3 “
VI		10 × 10-3 “
	3-қосымша
	(міндетті)

Ұзын анықталу объектiлерiнiң баламалық өлшемiн анықтау

Ұзындығы а > 2 b, b – объектiнiң енi, ұзарыңқы анықталу объектiлерi үшiн көзкөрiм жұмыстар разряды объектiнiң баламалы мөлшерi бойынша айқындалады. Басқа жағдайларда көзкөрiм жұмыстар разряды анықталу объектiсiнiң минималды мөлшерi бойынша анықталады.

Көзден объектiге дейiн 500 мм кем қашықтықтарда баламалы мөлшер 1-суретте келтiрiлген номограмма бойынша анықталады. Көзден объектiге дейiн 500 мм астам қашықтықтарда баламалы мөлшер 2-суретте келтiрiлген номограмма бойынша анықталады.

2-суретте келтiрiлген номограмманы қолдану кезiнде анықталу объектiсiнiң сызықтық өлшемiнiң (миллиметрде) бұрыштыққа (бұрыштық минуттарда) өзгеруi мынандай формула бойынша жүзеге асырылады:

α = 60аrctg (x l )

(1)

мұнда: х – объектiнiң өлшемi, мм;

l – көзден объектiге дейiнгi қашықтық, мм.

Номограмма бойынша алынған баламалы мөлшердiң бұрыштық өлшемдерден (бұрыштық минуттардан) сызықтықтарға (миллиметрлер) өзгеруi төмендегi формула бойынша жүзеге асырылады:

х = l ×tg(a / 60)

(2)

Көзден объектiге дейiн 500 мм-ге дейiн қашықтықтар жағдайында ұзын анықталу объектiлерiнiң баламалы өлшемiн анықтауға арналған номограмма.

43

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

1-сурет

Көзден объектiге дейiн 500 мм-ден көп қашықтықтар жағдайында ұзын анықталу объектiлерiнiң баламалы өлшемiн анықтауға арналған номограмма

2-сурет

4-қосымша

(міндетті)

Шырақтардың iске пайдалану топтары

1-кесте

2-кесте

Материалдың немесе жабынның түрi

Қ - қатты

ОҚ - орташа қатты

Ж - жұмсақ

Шағылдырғыштардың немесе шашыратқыштардың материалдары (немесе жабындары)

Жарық шағылдырушы		Жарық өткiзушi
Силикатты эмальмен жабу		Силикатты шыны
1	Эпоксидтi-ұнтақтық жабынды	1	Поликарбонат
2	НЦ-25 нитроэмальмен жабу	2	Полиметиметакрилат
3	МЛ-12 эмальдiк жабынды	3	Санлоидң типті поливинилхлоридтiк қатаң
		үлдір
4	Сұйық шынының қабатымен қорғалған
альзак-алюминий
1	МЛ-242 эмальдiк жабынды	1	Жоғары қысымды полиэтилен
2	АК-11022 эмальдiк жабынды	2	Полистирол

3Акрилдiк эмальмен жабу

4Вакуумда себiлген, УВЛ-3 лакпен қорғалған алюминий

5*-қосымша

(мiндеттi)

44

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

Жарықтық климат ресурстары бойынша əкiмшiлiк аудандарының топтары

Топтар нөмiрi

Əкiмшiлiк аудан

1Солтүстiк Қазақстан, Көкшетау, Қостанай облыстары

2Ақтөбе, Орал, Ақмола, Торғай облыстары

3Атырау, Маңқыстау, Қарағанды, Павлодар, Семей, Шығыс Қазақстан, Талдықорған, Жезқазған облыстары

4Шымкент, Қызылорда, Алматы облыстары

6-қосымша

(%сынылатын)

Өндiрiстiк бөлмелерге арналған жарық көздерi

6.1-кесте – Жалпы жарықтандыру жүйесi кезiндегi ұсынылатын жарық көздерi

Көзкөрiмдiк жұмыстың
түс айыруға қойылатын	Жарықтану,
талаптары бойынша	лк
сипаттамасы
1	2

Түс айыруға өте жоғары 300 жəне одан көп талаптар қойылатын

түстердi бақылау (тiгiн фабрикаларында дайын өнiмдi, тоқыма фабрикаларында маталарды бақылау, былғары сұрыптау, түстi баспа үшiн бояу таңдау жəне т.б.)

	Жарық көздерiнiң	Жарық көздерiнiң
		түстемелiк
	түсберілісінің
		температурасының
	минималды индексi,
		ауқымы,
	Rа
		Тс , ° К
	3	4
	90	5000-6000

Жарық көздерiнiң үлгілік типтері

5

ЛДЦ, ЛДЦ УФ, (ЛХЕ)

Түс	айыруға		жоғары	300 жəне одан көп	85	3500-6000	ЛБЦТ, ЛДЦ, ЛДЦ УФ
талаптар		қойылатын
түстердi		салыстыру
(тоқымашылық,			тiгiн
өндiрiсi, түстi баспа жəне
т.б.)
Түс	айыруға		төмен	500 жəне артық	50	3500-6000	ЛБ, (ЛХБ), МГЛ
талаптар қойылу кезiнде				300, 400	50	3500-5500	ЛБ, (ЛХБ), МГЛ,
түстi	объектiлердi			150, 200	45	3000-4500	НЛВД+МГЛ
анықтау				150-ден кем	40	2700-3500	ЛБ,	(ЛХД),	НЛБД
(радиоаппаратура							+МГЛ, ДРЛ
жинақтау, кіру, сым орау							ЛБ, ДРЛ, НЛВД+МГЛ
жəне т.б.)							(ЛН,КГ)
Түс	айыруға		талаптар	500 жəне артық	50	3500-6000	ЛБ, (ЛХБ), МГЛ
қойылмайды			(металл,	300, 400	40	3500-5000	ЛБ,	(ЛХБ),	МГЛ,
пластмассаны				150, 200	29	2600-4500	(ДРЛ),
механикалық			өңдеу,	150-ден кем	25	2400-3500	НЛВД+МГЛ,
машина,			аспаптар				ЛБ	(ЛХБ),	МГЛ,
жинақтау жəне т.б.)							(ДРЛ),
							НЛВД+МГЛ,
							НЛВД+ДРЛ,
							ЛБ,	(ДРЛ),	НЛВД,
							(ЛН, КГ)

6.2-кесте – Қосарлы жарықтандыру жүйесi жағдайындағы жарық көздерi

	Көзкөрiмдiк		Құрастырылған		Жарық көздерiнiң		Жарық көздерiнiң
							түстемелiк
	жұмыстың түс				түсберілісінің
			жарықтандыру				температурасының
	айыруға қойылатын				минималды индексi, Rа
	талаптар бойынша		жағдайындағы				ауқымы, Тс , ° К
	сипаттамасы		жарықтану, лк		жалпы	жергiлiктi	жалпы	жергiлiктi
	1			2	3	4	5	6
	Түс айыруға өте 150			жəне	85	90	5000-	5000-6000
	жоғары	талаптар артық					6000
	қойылатын	түстердi
	бақылау	(тiгiн
	фабрикаларында
	дайын өнiмдi, тоқыма
	фабрикаларында
	маталарды	бақылау,
	былғары	сұрыптау,

түстi баспа үшiн бояу таңдау жəне т.б.)

Жарық көздерiнiң үлгiлiк типтері

жалпы	жергiлiктi
7	8
ЛБЦТ, (ЛДЦ)	ЛДЦ, ЛДЦ
	УФ, (ЛХЕ)

Түс айыруға		жоғары	150	жəне 50	85	3500-	3500-6000	ЛБ, (ЛХБ), МГЛ	ЛБЦТ,
талаптар	қойылатын артық					5000			ЛДЦ, ЛДЦ
түстердi	салыстыру								УФ
(тоқымашылық, тiгiн
өндiрiсi, түстi баспа
жəне т.б.)
Түс айыруға		төмен	500	50	50	3500-	3500-5500	ЛБ, (ЛХБ),	МГЛ, ЛБ, (ЛХБ)
талаптар		қойылу	300, 400	40	50	5500	3500-5000 НЛВД+МГЛ		ЛБ, ЛБ, (ЛХБ)
кезiнде		түстi	150, 200	35	50	3200-	3500-5000 (ЛХБ),МГЛ,		(ДРЛ), ЛБ, (ЛХБ)
объектiлердi анықтау						5000		НЛВД+МГЛ	ЛБ,
(радиоаппаратура						3000-		(ЛХБ), НЛВД+МГЛ,
жинақтау, түту, сым						4500		МГЛ, (ДРЛ)
орау жəне т.б.)
Түс айыруға талаптар			500	50	50	3500-	2800-5500	ЛБ, (ЛХБ),	МГЛ, ЛБ, (ЛХБ)
қойылмайды (металл,			300, 400	35	50	6000	2800-5000 НЛВД+МГЛ		ЛБ, (ЛХБ)
пластмассаны			150, 200	25	50	3200-	2800-4500	ЛБ, (ЛХБ),	МГЛ, ЛБ, (ЛХБ)
механикалық		өңдеу,				5000		(ДРЛ), НЛВД+МГЛ
машина,	саймандар					2400-		ЛБ, (ЛХБ), НЛВД,
жинақтау жəне т.б.)						4500		МГЛ, (ДРЛ)

ЕСКЕРТУЛЕР

1НЛВД шамдарын VI-VIII разряд жұмыстары үшiн қолдануға жол берiледi.

2Табиғи жарықсыз бөлме үшiн түс айыруға төмен талапты жұмыс кезiнде 300 лк астам жарықтану жағдайында кестеде көрсетiлген түс температуралары ауқымын 3500-5000 ° К шеңберiнде шектеу керек.

3ЛДЦ УФ люминесценттi шамдардың спектрiнiң ультракүлгiн аумағында оптикалық ағартқышпен жасалған маталар мен қағазды бақылау үшiн маңызды табиғиға жақын сəулелену құрамы болады.

4Кестеде жақша iшiнде энергетикалық тиiмдiлiгi төмендеу жарық көздерi көрсетiлген.

45

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

7-қосымша

(%сынылатын)

Тұрғынүйлік жəне қоғамдық ғимараттарды жалпы жарықтандыруға арналған жарық көздерi

					Жарық
	Жарықтандыруға	Көзкөрiмдiк жұмыстың түс			көздерiнiң	Жарық көздерiнiң
			Жарықтану,		түсберілі-	түстемелiк	Жарық көздерiнiң
	қойылатын	айыруға қойылатын талаптары
					сінің	температурасының
	талаптар	бойынша сипаттамасы	лк				үлгiлiк типтері
					минималды	ауқымы, Тс , ° К
					индексi, Rа
	1	2	3		4	5	6
	Бөлмелерде А-В	Түс айыруға жоғары	300-ден	500-ге	90	3500-6000	ЛДЦ, (ЛХЕ)
	разряд	талаптармен түстердi	дейiн
	жұмыстарын	салыстыру жəне түс таңдау
	орындау кезiнде	(мамандандырылған
	көзкөрiмдiк	“ Маталардың, “ Киiмнің жəне
	жайлылықты	т.б. дүкендер)			85	3500-5500	ЛБЦТ, (ЛЕЦ, ЛХЕ)
	қамтамасыз ету		300-ден	500-ге	85	3500-4500	ЛБЦТ, (ЛЕЦ)
		Түс айыруға жоғары	дейiн
		талаптармен түстердi	150“ 300ге“
		салыстыру (сурет, еңбектiң
		қызмет көрсету түрлерi
		кабинеттерi, ательенiң пiшу
		бөлiмшелерi, республикалық			55	3500-5000	ЛБ, ЛБЦТ, МГЛ,
		маңызды мəжілістер залдары,			50	3000-4500	(ЛХБ, ЛЕЦ),
		химиялық зертханалар, көрме,	300-ден 500-ге				ЛБ, ЛБЦТ, МГЛ**,
		үлгi залдары мен т.б.)	дейiн				(ЛХБ, ЛЕЦ, ДРЛ,
		Түс айыруға жоғары талаптар	150 “ 300ге “				МГЛ+НЛВД)
		қойылмаған жағдайда түстi			50	2700-3500	ЛБ, МГЛ+НЛВД,
		объектiлердi анықтау (оқу					(ГЛН, ЛН)
		орындарының үйiрме
		бөлмелерi, əмбебап дүкендер,	150-ден кем
		дүкендердiң сауда залдары,
		киiмдi химиялық тазалау			55	3500-5000	ЛБ, МГЛ, (ЛХБ,
		ательелерi, ас iшетiн залдар,			50	3000-4500	ЛЕЦ)
		жабық һауыздар, спорт			45	2700-3500	ЛБ, МГЛ, (ЛХБ)
	Г-Ж разрядты	залдары жалға беру	300-ден500-ге				ЛБ, МГЛ
	көзкөрiмдiк	пункттерiнiң, дүкендердiң	дейiн
	жұмыс	қоймалары).	150 “ 300 “		50	2700-4500
	жайларында	Түс айыруға талаптар жоқтар	150-ден кем		55	2700-4200	ЛБЦТ,	КЛТБЦ,
	психоэмоционалдық	(кабинеттер, жұмыс			50	3000-3500	(ЛЕЦ)
	жайлылықты қам-	бөлмелерi, құрылмалық,					ЛБ,ЛБЦТ, КЛТБЦ,
	тамасызету	сызбалық бюролар,	300-ден 500-ге				(ЛХБ,ЛЕЦ)
		оқырмандық каталогтар,	дейiн		45	2700-3500	ЛБ, МГЛ+НЛВД
		мұрағаттар, кiтап қоймалары	150 “ 300 “
		жəне т.б.).	150-ден кем				ЛБ, (ГЛН, ЛН,
		Түс айыруға жоғары талаптар					ДРЛ)
		қойылмаған жағдайда түстi
		объектiлердi анықтау (концерт	150-ден кем
		залдары, театр, клубтардың
	Тұрғын ғи-	көрермендiк залдары, акт
	мараттардың	залдары, вестибюльдер жəне
	жайларында көз-	т.б.)			80	2700-4000
	көрiмдiк жəне	Түс айыруға талаптар жоқ			80	2700-4000
	психологиялық	(кинотеатрлардың көрермен
	сезімталдық	залдары, лифттiк холлдар,					КЛТБЦ,	ЛТБЦН,
	жайлылықты	дəлiздер, өтпежолдар,					ЛЕЦ, ЛБ, (ГЛН,
	қамтамасыз ету	өткелдер жəне т.б.)	100				ЛН)
		Түс айыруға жоғары талаптар	50				КЛТБЦ,	ЛТБЦН,
		қойылмаған жағдайда түстi					ЛЕЦ, ЛБ, (ГЛН,
		объектiлердi анықтау:					ЛН)
		тұрғын бөлмелер, асүйлер
		кiреберiс, жуынатын бөлмелер
		Түс айыруға талаптар жоқтар:			45	3000-3500
		сатылық торлар, лифттiк
		холлдар, вестибюльдер
			100-ден кем				ЛБ

*Түтiктiк аз қуатты, пiшiндi жəне жинақы люминесценттiк шамдар (U - iспеттi жəне сақиналық) ұсынылады.

**Жоғары қызыл қатынасты (Фк >10 %) ДРЛ шамдары.

Ескерту - Кестеде жақшаларда энергетикалық тиiмдiлiгi төмендеу жарық көздерi көрсетiлген

8-қосымша

(%сынылатын)

8.1-кесте – Жалпыөнеркəсіптік бөлмелер мен имараттарды жарықтандырудың нормаланатын көрсеткіштері

Жарықтану (Г	1-кесте	Нормаланатын жарықтану, лк		Көз	Лыпыл
- горизонталь,
	бойынша		құрастырылған	қарықтыру	коэффициентi,
В - вертикаль)		жалпы				Қосымша
нормаланатын	көзкөрiмдiк	жарықтандыру	жарықтандыру көрсеткiшi,		%,	нұсқаулар
жұмыс бетi	жұмыс	кезiнде	кезiнде	мыналардан	мыналардан
	разряды		бəрi жалпыдан	көп емес	көп емес
мен жазықтық

1

1Май, лактаусырлау

материалдарының қоймалары:

1)қоймада

құйылумен

2)қоймада

құйылмайды

2 Химикаттар, кальций карбидi, қышқыл, сiлтiлер қоймалары

3 Металл, қосалқы бөлшектер, жөндеу қоры, дайын өнiм, жөнделуге тиiс

бөлшектер, аспаптықтар

2	3	4	5	6	7	8	9
			Қоймалар
Г - еден	VIIIб	75	–	–	–	–
Г - еден	VIIIв	50	–	–	–	–
Г - еден	VIIIв	50	–	–	–	–
Г - еден	VIIIб	75	–	–	–	–

4 Сөрелiк сақтау	Автоматтық
қоймалары:

46

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

	1) жүк қабылдау	Г - 0,8 м							кран-штаберлi
	жəне беру	еденнен	IVв	200	400	200	40	20	сөрелi қоймалардың
	экспедициялары								сақтау орыны
	2) көлiктiк-бөлу	Г - еден	Vв*	150	–	–	40	20	аудандарында жұмыстық
									жарықтандыру құру
	жүйесi
									талап етiлмейдi, апаттық
	3) сақтау
									жарықтандыру,
	орынының	Г - еден	VIIIв	50	–	–	–	–
									троллейлердi жөндеу
	ауданы:
									жарықтандыруы жəне
	ұялар мен
		В	VIIIб	75	–	–	–	–	өткелдердi кезекшi
	бiлiктерде								жарықтандыру қажет
		В	IVб	200	–	–	40	20
	жебешелерде
	5 Газ баллондары
	қоймалары, қалқа	Г - еден	VIIIв	50	–	–	–	–
	астындағы ашық
	алаңшалар
	6 Қомақты заттар
	мен сусыма
	материалдар	Г - еден	VIIIб	75	–	–	–	–
	қоймалары (құм,
	цемент жəне т.б.)

7 Жүк көтергiш

тетiктер (кран-

арқалықтар,

тельферлер,

көпiрлiк крандар

Г, В - басқару

жəне т.б.)

пультi

VIIIв

50

–

–

–

–

бөлмелерде

В - кран iлмегi,

жабдық

пен

бөлшектер

VIIIв

50

–

–

–

–

қабылдау

жəне

əперу

алаңшалары

ғимараттардан

Г, В - басқару

Х

30

–

–

–

–

тыс

пультi

В - кран iлмегi,

ХII

10

–

–

–

–

Г -

жабдық пен

бөлшектер

қабылдау

жəне

ХII

10

–

–

–

–

əперу

алаңшалары

8

Төгу-құю

Г - алаңша еденi

ХIII

5

–

–

–

–

эстакадалары

Г

-

цистерна

ХI

20

алқымы

Электрбөлмелер

9

Үлестiргiш

қондырғылар,

диспетчерлiк,

операторлық,

(электр)

Г -

еденнен 0,8

қалқандық

м

200

–

–

20

бөлмелер:

IIIв

Г

-

оператор

300

750

200

20/15

1)

адамдар

тұрақты болатын

үстелi

Г, В - аспаптар

шкаласының

басқару

IVг*

150

–

–

20

пультiнiң

панелiнде 1,5 м

В - 1,5 м қалқан

VIIIв

50

–

–

–

сырты

2)

адамдар

Г -

еденнен 0,8

150

–

–

20

мезгiл-мезгiл

м

болатын

Г,В - аспаптар

шкала сының IVг*

басқару

150

–

–

20

пультiнiң

панелiнде 1,5 м

40

В - 1,5 м қалқан

VIIIв

50

–

–

–

сырты

10

Басқару

пульттерi

мен

қалқандары:

1) бөлмелерде:

Г - 0,8 м аспап

өлшеуiш

шкалалары

IVг*

150

–

–

20

аппаратуралы

В - 1,5 м

өлшеуiш

Г — 0,8

м

аппаратурасыз

В

-

1,5

м

VI*

150

–

–

20

иiнтiректер,

2) ғимараттардан

тұтқалар,

батырмалар

тыс

В

-

1,5

м

иiнтiректер,

IX

50

–

–

–

тұтқалар,

батырмалар

11 Бөлмелерде жеке тұрған бақылау аспаптары:

1)тұрақты Г,В - аспаптар

бақылаумен

шкалалары

IVг

200

–

–

20

2) мезгiл-мезгiл

Г,В - аспаптар

бақылаумен

шкалалары

IVг*

150

–

–

20

3) ғимараттардан

Г,В - аспаптар

тыс

шкалалары

IX

50

–

–

–

12

Транформаторлар,

реакторлар,

статикалық

конденсаторлар

аккумуляторлар

бөлмелері

мен

камералары

В - 1,5

VIIIб

75

–

–

–

13

Электрмашиналық

бөлмелер:

Г - еденнен 0,8 м

адамдар

мезгiл-

В

-

1,5

м

IVг

200

–

–

40

20

мезгiл

тұрақты

қалқандарда

болып тұратын

Адамдар

мезгіл-

Г - еденнен 0,8 м

мезгіл

тұрақты

В

-

1,5

м

IVг*

150

–

–

40

20

болып тұратын

қалқандарда

Ауыстырмалы

жарықтандыру үшiн розеткалар көздеу

47

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

14Тұрғын	жəне	Г - еденнен 0,8 м
қоғамдық		В	- 1,5	м	VIIIб	75	–	–	–	–
ғимараттардағы		қалқандарда

электрқалқандықтар

Қазандықтар

15 Бөгеттiк жəне реттеуiш арматура:

1)бөлмелерде

2)ғимараттардан

тыс

16Қазандықтар

мен экономайзерлердiң алаңшалары мен сатылары, қазандықтар сыртындағы өткелдер

17Отын беру бөлмесі

18Түтiнсорғыш, желдеткiштер жайы, бункерлiк бөлiмше

19

Конденсациялық, химиялық сутазалау, бойлерлiк, деаэраторлық, күлдiк бөлме

20Химиялық сутазалау жай мен генераторлық

21Бункерүстiлiк бөлме

В - оттықтарда,

ысырмаларда,

шұраларда,

клапандарда,

иiнтiректерде,

жапқыштарда,

бункер

iлмектерiнде

жəне т.б.

VIIIб

75

–

–

–

–

Сондай

Х

30

–

–

–

–

Г - еден

VIIIв

50

–

–

–

–

Г - еденнен 0,8 м

VI*

150

–

–

40

20

Г, В - еденнен 0,8

м

VI*

150

–

–

40

20

Г - еден

VIIIб

75

–

–

–

–

Г - еден

VIIIв

50

–

–

–

–

Г - еденнен 0,8 м

VIIIв

50

–

–

–

–

Инженерлiк тораптар мен басқа техникалық жайлардың бөлмелері

22

Сорғыштардың

машиналық залы

(технологиялық,

су

қотару

бойынша

жəне

мұнайблокты

шоқты сорғыш

станциялары

IVг*

жəне

т.б.)

Г - еденнен 0,8 м

200

–

–

40

20

ауаүрлегiштiк:

1)

В

-

бақылау

қызметкерлердің

150

–

–

–

20

аспаптары

тұрақты

шкаласында

кезекшiлiк

Г

-

машинист

етуiмен

400

200

үстелi

IIIг

200

–

20/15

2)

Г - еденнен 0,8 м

150

–

–

40

20

қызметкерлерің

тұрақты

В

-

бақылау

IVг*

150

20

кезекшiлiк

аспаптары

етуiнсiз

шкаласында

23

Ауабаптағыштар

бөлмелері,

жылу

пункттерi

Г - еденнен 0,8 м

VI*

150

–

–

40

20

24

Сығымдағыштар

(блоктар,

станциялар,

Г - еденнен 0,8 м

200

40

20

бөлмелер,

стансалар):

1)

В

-

аспаптар

қызметкерлердің

шкалаларында,

150

–

–

40

20

тұрақты

сығымдағышты

IVг*

кезекшiлiк

басқару

етуiмен

қалқанында

Г

-

машинист

үстелiнде

IIIг

200

400

200

20/15

2)

Г - еденнен 0,8 м

150

60

20

қызметкерлердің

В

-

аспаптар

тұрақты

IVг*

шкалаларында

150

–

–

–

20

кезекшiлiк

басқару

етуiнсiз

қалқанында

Инженерлiк жүйелер бөлмелері

25

Желдеткiш

бөлмелері

мен

қондырғылары:

1)

сору

жəне

құю

желдеткiштер

Г - еденнен 0,8 м

VIIIв

50

–

–

–

–

камералары

2) калориферлер

мен

сүзгiлер

Г - еденнен 0,8 м

VIIIг

20

–

–

–

–

үшiн бөлiктер

26

Ток

сымдарының,

Г - еден

VIIIг

20

–

–

–

–

транспортерлердiң,

конвейерлердiң

Ауыстырмалы

жарықтандыру үшiн розеткалар көздеу

Ауыстырмалы

жарықтандыру үшiн розеткалар көздеу

48

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

тоннелдерi мен галереялар

27 Кабельдiк,
жылуландыру,
май, қоймалжың	Г-еден	VIIIг	20	–	–

өткiзгiш, су өткiзгiш тоннелдер

Автомобильдерге қызмет көрсету кəсiпорындары

	28 Қарау
	жыралары:
	бөлмелерде
	жəне		Г-машина асты
	ғимараттардан
	тыс
	29 Жылжымалы
	құрамды жуу
	жəне жинау
	посттары:			Г-жабынды
	ғимараттардан
	тыс
	бөлмелерде			Г-еден
	30 Агрегаттар,
	тораптар,			Г-тиеу жəне
	бөлшектер		түсiру орындары
	жуғыштары
	31 Жеңiл жəне
	жүк
	машиналарын		Г-еденнен 0,8 м
	анықтау
	учаскелерi
	32 Жеңiл, жүк
	машиналарына,
	автобустарға		Г-еденнен 0,8 м
	техникалық
	қызмет көрсету
	учаскелерi
	33 Көтергiштер		Г-машина асты
	34		Г-еденнен 0,8 м
	Шинажинақтау
	учаскесi
	35 Ұсталық-		Г-еденнен 0,8 м
	рессорлық
	учаске
	36 Дəнекерлеу-
	қаңылтырлық		Г-еденнен 0,8 м
	учаске
	37 Жездеу		Г-еденнен 0,8 м
				Г-шеберүстел
	учаскесi
				Г-ванна
	38		Г-еденнен 0,8 м
	Электржабдығы
	мен қоректеу			Г-шеберүстел,
	аспаптарын
				стенд
	жөндеу учаскесi
			Г-еденнен 0,8 м
	39 Ағаш өңдеу		Г-өңдеу ауданы,
	учаскесi			белгi салу
				тақтасы
	40 Құрсау учаскесi			Г-еденнен 0,8
				м
				Г-еденнен 0,8
	41			м
				Г-шеберүстел,
	Вулканизациялау
	учаскесi			ванна
				Г-тиеу, түсiру
				орыны
				Г-еденнен 0,8
	42 Таксометрлiк			м
	учаске			Г-үстел
				тақтасы

	43 Слесарлық-	Г-еденнен 0,8
	механикалық
		м
	учаске

––

Vб 200

				–		–
	XII	10
	VI*	150		–		–
	VI*	150		–		–
	Vб	200		–		–
	Vб	200
	IVв	150**		–		–
	Vа	300
	IVб	200
	IVв	200
	IVб	200
		–	500		200
	Vа	–	400		200
		300
	IIIв	–	750		200
		200
	IIIб	–		1000		200
	IVа	300		–		–
		300		–		–
	IIIб
		300	1000		200
	VI	200		–		–
		300
			2000		200
	IIв	–
		300		–		–

	44 Металкескiш
	станоктар:
	токарлық,
	токарлық-	Г-өңдеу
	желкелiк,		IIв		2000	200
	кескiштокарлық,	ауданы
				–
	координаттық-
	егеуiш, кескiш-
	əрлегiш,
	қайрағыш,
	тiсөңдегiш,
	кескiшбасу
	станоктары;
	токарлық-
	револьверлiк,
	токарлық-
	бұрамалық,	Г-өңдеу	Iг	–	1500	200
	жазықəрлегiш,	ауданы
	дөңесəрлегiш,
	iшкiəрлегiш
	станоктар;
	жонғылық	Г-өңдеу	IIв	–	2000	200
		ауданы

––

			Ауыстырмалы
			жарықтандыру
	40	20	үшiн
			розеткалар
			көздеу
	–	–
	40	20
	40	20
	40	20
	40	20

Ауыстырмалы

жарықтандыру

4020 үшiн

розеткалар

көздеу

40	20
40	20/20
	20
	20
	20/20
40	20/20
	20
	20/15
	20
	20/15
40	20
40	20
40	20/15
40	20
	20
20
	20/10

2020

20/10

20/10

20/10

49

СТРОИТЕЛЬНЫЕ НОРМЫ И ПРАВИЛА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

токарлық-	Г-өңдеу		Iг		–	1500	200		20/10
каруселдiк	ауданы
бойлықжонғыш	Г-өңдеу		IIг		–	1000	200		20/10
	ауданы
қима-жонғыш	Г-өңдеу		Iг		–	1500	200		20/10
	ауданы
маңдайтокарлық,	Г-өңдеу		IIг		–	1000	200		20/10
бұрғылық,	ауданы
ойғыш, созғыш,	Г-өңдеу		IIIв		–	750	200		20/15
қиғыш	ауданы
	Г-еденнен 0,8			300		–	–	40	15	ЛДЦ
45 Бояу əзiрлеу	м									тұрпатты
			IIIб
шеберүстелі	Г-верстак,									шамдар
					–	1000	200	40	20/15
	бояуараластырғыш									пайдалану
46 Жеңiл	Г,В-
автомобильдердi	автомобиль		IIIб	300		–	–	40	15
бояу учаскесi	кузовы
47 Жүк	Г,В-
автомобильдері	автомобиль,		IVв	200		–	–	40	20
мен автобустарды	автобус
бояу учаскесi	кузовы
48 Автомобильдер	Г-еденнен 0,8
мен автобустарды			VI*		200	–	–	–	–
кептiру	м
49 Жеңiл	Г-еденнен 0,8м	IIIв		300		750	200	40	20
автомобильдер	Г-верстак			300					20/15
агрегаттық учаскесi
50 Жүк	Г-еденнен 0,8м			200					20
автомобильдерi мен		IVв				400	200	40
автобустардың
	Г-верстак			200					20/20
агрегаттық учаскесi
51 Шанақтық учаске	Г-еденнен 0,8м	IVв		200		–	–	40	20
52 Жылжымалы
құрам сақтауға ашық						–	–	–	–
тұрақтар, алаңшалар:
	Г-жабындыда	XIV		2
1) қыздырусыз
2) электр, газ, ауа
жəне басқа қыздыру	Г-жабындыда	XIII		5		–	–	–	–
түрлерi
53 Жылжымалы
құрамды жабық	Г-еден	VIIIб		50		–	–	–	–
сақтау бөлмесі

*Жарықтану шкаланың бiр сатысына төмендетiлген, өйткенi жабдық тұрақты қызмет көрсетудi талап етпейдi немесе адамдардың бөлмеде қысқа мерзiм болуынан.

**Жарықтану қызу шамдары үшiн келтiрiлген.

Ескертулер

1Жарықтандыру жүйелерiнiң екеуiнiң бағандарында жарықтанудың нормаланатын мəндерi болуы бұл жүйелердiң бiрiн қолдану мүмкiндiгiн көрсетедi. Құрастырылған жарықтандыру жүйесiн пайдалануға басымдық берiледi.

2Лыпыл коэффициентiн бөлшектiк белгiлеу кезiнде алымында құрастырылған жарықтандыру жүйесiндегi жалпы жарықтандыру үшiн нормаланған, ал бөлiмінде – жалпы жарықтандыру жүйесiндегi жергiлiктi жəне жалпы жарықтандыру үшiн шама көрсетiлген.

3Жарықтану көрсеткiштерiнiң нормаланатын мəндерiнiң бұдан да толық кестелерi салалық нормаларда келтiрiледi.

9*-қосымша

(%сынылатын)

9.1*-кесте – Қоғамдық, тұрғын, қосалқы ғимараттардың негізгі бөлмелерін жарықтандырудың нормаланған көрсеткіштері

Жарықтандыруды

Жасанды жарықтандыру

Табиғи

Бірлескен

нормалардың

жарықтандыру

жарықтандыру

жазықтығы

(Г –

Көрушілік

Жұмыс бетінің

ТЖК eн , %

ТЖК eн , %

горизонтальды,

жұмыстардың

Форт

Бөлмелер

В –

разряды

жарықтануы, лк

дискісі

Жарықтану

вертикальды)

жəне

Цилиндрлік

мен

лыпылдаушылығының

жəне ТЖК,

қосалқы

жарықтану,

көрсеткіш,

коэффициенті,

Жоғарғы

Жоғарғы

еден

разряды

Құрастырылған

Жалпы

лк

кем

%, кем

немесе

Бүйірлік

немесе

Бүйірлік

үстіндегі

жарықтандыруда жарықтандыруда

емес

емес

құрастырылған

жарықтандыруда құрастырылған

жарықтандыруда

жазықтықтың

жарықтану

жарықтандыруда

жарықтандыруда

биіктігі, м

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Əкімшілік ғимараттар (министрліктің, ведомствоның, комитеттің, əкімшіліктің, басқарманың, конструкторлық

жəне жобалау ұйымдарының, ғылыми-зерттеу мекемелерінің жəне т. б.)

1 Кабинеттер жəне

Г-0,8

Б-1

400/200

300

—

40

15

3,0

1,0

1,8

0,6

жұмыс бөлмелері

2 Жобалау залдары

жəне бөлмелері,

Г-0,8

А-1

600/400

500

—

40

10

4,0

1,5

2,4

0,9

конструкторлық,

сызбалық бюро

3 Кітап сақтау

қоймасы жəне

В- 1,0

мұражайлар, ашық

—

75

—

—

—

—

—

—

—

—

(сөрелерде)

кіруге рұқсат қор

бөлмесі

4 Макеттік, ағаш

Г-0,8, шебер

ұсталық шеберлік

үстелдерде

IIIв

750/200

300

—

401)

15/20

—

—

3,0

1,2

жəне жөндеу

жəне жұмыс

шеберханалары

столдарында

5 Дисплейлермен

В- 1,2

жəне

(дисплей

Б-2

—

200

—

—

—

—

—

—

—

бейнетерминалармен

экранында)

жұмыс істеуге

50