Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту әдістемесі
1.Тәрбиешінің мәнерлеп оқуы дегеніміз не?
А) оқылған көркем шығарманың бар әсерін балаларға түгел жеткізу
В) демді ішке тарту, кідіріс жасау және дем шығару
С) көркем сөз оқу;
Д) олардың көркем шығармаға деген сезімдерін жетілдіру
Е) балаларға эстетикалық тәрбие беру
F) мәнерлеп оқу
H) дұрыс оқуы
G) дамыту
2.Екпіннің түрлері
А) сөз
В) сөйлем
С) энклитика, проклитика
Д) сөз тіркесі
Е) логикалық
F) динамикалық
H) бірыңғай мүшелер
G) психологиялық
3.Логика немесе сөйлем екпіні деген не?
А) сөйлемдегі айтылатын ойдың мәніне қарай, бір сөз айрықша дараланып айтылады
В) сөйлемдегі айтылатын ойдың мәніне қарай
С) бір сөз айрықша дараланып айтылады
Д) сөйтіп, ол сөз ой екпініне ие болады да ерекше әуенмен естіледі
Е) күшейткіш үстеулер басқа сөзбен тіркесіп келгенде бір-ақ екпінмен айтылатын сөздер
F) өзінен кейін келген сөзбен қосылып айтылатын екпінсіз сөздер
H) Бір екпінмен айтылған сөздердің түйдегі
G) сөйлегенде көңіл-күйдің түрлі толқуларын дыбыстармен жеткізу
4.Көркем әдебиетті оқыту дегеніміз?
А) ұғыну
В) тыңдау
С) үйрету
Д) түсіндіру
Е) басынан бастап аяғына дейін бір бала оқу
F) мәтінді бөліп оқу
H) жалғастырып оқу
G) кезектесе оқу
5. Еріксіз тыныс алу дегеніміз не?
А) демді ішке тарту, кідіріс жасау және дем шығару
В) дем шығару
С) көк ет арқылы тыныс алу
Д) демді ішке жұту
Е) көкірек арқылы тыныс алу.
F) дауыстың ерекшеленуі
H) шұғыл кідіріс жасау
G) мұрынмен дем алу
6.Тіл дамыту жұмысының мақсаттары?
А) оқыту
В) үйрету
С) ойлау қабілеттерін, тілін дамыту
Д) жаттату
Е) дүниетанымын дамыту
F) ұғындыру
H) баяндау
G) білім беру, іскерлікке үйрету, дамыту
7.Ертегілердің қандай түрлері бар?
А) қиял-ғажайып
В) батырлар жыры, дастандар
С) аңыз әңгімелер
Д) шешендік туралы;
Е) өтірік ертегілер
F) тұрмыстық
H) хайуанаттар туралы
G) мұрынмен дем алу
8.Балалар театрының түрлері
А) үстел үсті
В) қуыршақ
С) сурет салу, ойын ойнау
Д) драма, трагедия
Е) құрастыру, бейнелеу
F) ертегі
H) көлеңке
G) барлық жауап дұрыс
9.Көркем шығарманы кейіпкерлендірудің түсініктемесін тап.
А)әдеби шығарманы драма түріне айналдыру, өмір елесін тікелей іс- әрекет арқылы көрсету
В) өмір елесін тікелей іс- әрекет арқылы көрсету
С) шығармашылық әңгіме құрастыру
Д) шығарманың құрылысын талдау
Е) әдеби шығарманы драма түріне айналдыру
F) іс-әрекеттің дамуының аяқталуы;
H) оқиғаның шешімі
G) барлық жауап дұрыс
10.Ұйқас түрлерін ата.
А) шумақ, тармақ, ырғақ
В) қимылдық, құбылыстық
С) индуктивтік, дедуктивтік
Д) талдау, жинақтау
Е) орама, кезек
F) қара өлең
H) шалыс, ерікті
G) барлық жауап дұрыс
11.Бала тілін дамыту жаттығуларына назар аударылатын?
А) грамматикалық қатесіздігі
В) орфографиялық, орфоэпиялық қатесіздігі
С) пунктуациялық қатесіздігі
Д) оқу
Е) сөйлеу
F) түсіндіру
H) тыныс алу
G) жаттау
12.Егіз ұйқасты қалай түсінесіз?
А) өлең жолдарындағы 1,2 және3,4- жолдардың бір-бірімен ұйқасуы;
В) өлең жолдарының соңғы сөздерінің үндес келуі
С) бірінші, екінші, төртінші жолдарының ұйқасуы
Д) 1,3-ші 2,4-ші жолдардың бір-бірімен ұйқасуы
Е) сөйлемдер арасындағы толасты
F) өлең жолдарындағы 1,2
H) 3,4- жолдардың бір-бірімен ұйқасуы
G) барлық жауап дұрыс
13.Тармақ деген не?
А) ұйқастан өлең жолдарының соңғы сөздері
В) сөйлемнің аяқталуы;
С) белгілі бір ойдың бітуі;
Д) сөздің эмоциялық бояуы
Е) белгілі бір мөлшері бар, толық жол;
F) белгілі бір мөлшері бар
H) толық жол
G) барлық жауап дұрыс
14. Тіл дамыту үш салаға бөлінеді
А) сөздік жұмысы
В) әдебиетпен жұмыс
С) тақтамен жұмыс
Д) сөз тіркесі және сөйлеммен жұмыс
Е) үй жұмысы
F) балалармен жұмыс
H) байланыстыра сөйлеуге үйрету жұмысы
G) барлық жауап дұрыс
15.Кідірістің түрлері
А) ұзақ
В) орташа
С) қысқа
Д) салыстыру
Е) логикалық, сөз
F) түзету
H) талдау, жинақтау
G) сұрақ-жауап
16.Сөйлеу техникасына төселу жолдары
А) дыбыстау мүшелерінің қызметі
В) дұрыс тыныс ала білу
С) бет әлпеттің құбылысы
Д) ұзақ сөйлеуге немесе өлең айтуға болмайды
Е) тыныс алу, үн реңкі, дауыс
F) дауысты жаттықтыру
H) үн реңкін қалыптастыру
G) сұрақ-жауап
17.Екі еріннің бір-біріне нық тиюінен қандай дыбыстар жасалады?
А)н, у
В) к, г
С) м, б, п
Д) д, т
Е) о, ө
F) ү,у
H) п,б,м
G) б,м,п
18.Тыныс алудың қандай түрлері бар?
А) ерікті
В) сөз, логикалық
С) фразалық;
Д) протеза.
Е) еріксіз
F) энклитикалық
H) ерікті, еріксіз
G) барлық жауап дұрыс
19.Дыбыстау мүшелеріне не жатады?
А) үн реңкі, дауыс, тыныс алу
В) дауыс икемділігі, дауыс биіктігі
С) редукция, протеза
Д) өкпе, иек, ерін, таңдай, тіл, мұрын қуысы
Е) дауыс, үн реңкі
F) дауыс ырғағы
H) иек, мұрын қуысы, тіл, өкпе, таңдай, ерін
G) ерін, таңдай, иек, өкпе, мұрын қуысы, тіл
20.Сыртқы сөйлеу дегеніміз?
А) айту
В) тыңдау
С) оқу, жазу
Д) үйрету
Е) үйрену
F) жаттау
H) мәнерлеп беру
G) барлық жауап дұрыс
21.Мәнерлеп оқудың амал-тәсілдерін атаңыз.
А) негізгі, жанама
В) интонация, екпін, кідіріс
С) іштей оқу, буындап оқу
Д) сөздік, практикалық, көрнекілік
Е) активтендіру
F) дауыс күші
H) ежіктеп оқу
G) дауыс қарқыны
22.Балалардың ойын дамыту жұмыстары
А) тыныстау
В) мазмұндау
С) сұрақ-жауап
Д) жаттап айту
Е) сөйлем құру
F) бақылау
H) салыстыру
G) ұғыммен жұмыс
23.Баланың тілі дамиды?
А) өлең, әңгіме, мысал
В) жаттау арқылы
С) мақал-мәтелдер
Д) тақтаға жазу арқылы
Е) тыңдау арқылы
F) фразеологиялық сөз тіркестерін білу
H) түсіндіру
G) барлық жауап дұрыс
24.Жаңа материалды үйрету кезінде дамып отырады?
А) көру
В) есту
С) айту, есте сақтау
Д) сөз алдына дыбыстың қосылып айтылуы
Е) қосымшалардың үндесуі
F) дауыс күші
H) ежіктеп оқу
G) дауыс қарқыны
25. Оқушылардың шығармашылық түйсігін қалыптастыру?
А) сөйлемнің басталуы
В) баланың дұрыс тыныс алуы
С) сөйлеу тілін қалыптастыру
Д) тақтаға жазу
Е) сөйлемнің аяқталуы
F) көркем сөзді мәнерлеп оқу
H) өлеңді мәнерлеп оқу
G) жатқа айту
26.Шығармашылық жұмыстардың түрлері?
А) әңгіменің баяндалу түрін өзгертіп әңгімелеу
В) өлең айту
С) үйрету
Д)оқылған әңгіменің мазмұнын толық өзгертіп баяндау
Е) мақал жаттау
F) оқылған әңгіменің мазмұны бойынша суреттер салу
H) тақтаға жазу
G) барлық жауап дұрыс
27.Жұмбақты қай кезде, қалай айтқызуға болады?
А) заттың даусы, дыбысы
В) табиғат көріністерін, заттардың, ойыншықтардың қасиетін, сынын байқату, сабақты
С) заттардың, ойыншықтардың қасиетін, сынын байқату
Д) табиғат көріністерін
Е)рольдерге бөліп беру
F) оқылған әңгіменің мазмұны бойынша суреттер салу
H) тақтаға жазу
G) барлық жауап дұрыс
28.сөздік жұмысын үш кезең бойынша жүргізуге болады?
А) мәтінді оқуға дайындық кезеңінде
В) үйрету
С) жазу
Д) шығарманы оқу барысында
Е) жаттау
F) сурет салу
H) ойын ойнау
G) оқып болған соң
29.Шығарманың тақырыбы дегенді қалай түсінесіз?
А) адамдардың өзара қарым-қатынасы
В) іс-әрекеттің дамуының аяқталуы
С) жазушының шындықтан таңдап, талғап алып, өзінің көркем шығармаларына негіз, арқау еткен өмір құбылыстарының тобы
Д) таңдап алынған құбылыстарға берілген баға
Е) сөйлемнің аяқталуы
F) көркем шығармаларына негіз, арқау еткен өмір құбылыстарының тобы
H) жазушының таңдап алған шығармаларының өмір құбылыстары тобы
G) барлық жауап дұрыс
30.Жақсы ұғынған әңгімені баяндағанда оқушы жаттығады?
А) сөздерді таңдауға
В) грамматикалық жағынан дұрыс қолдануға
С) дұрыс сөйлеуге
Д) әңгіме айтуға
Е) тақтаға жазуға
F) сабақ айтуға
H) сурет салуға
G) барлық жауап дұрыс
31.Әдеби шығармалар типтері жағынан қалай бөлінеді?
А)поэзия
В) проза
С) драма
Д) ертегілер
Е) қуыршақ, көлеңке, үстел үсті
F) батырлар жыры
H) әңгімелер
G) барлық жауап дұрыс
32.Бастауыш сыныпта сөздік қорды арттыруға болады?
А) оқулықтан ертегіні оқып беру
В) түсінігін сұрау
С) сұрақ қойып дұрыс емес жерін толықтыру
Д) тақтаға жазу
Е) өлең айту
F) есеп шығару
H) сурет салу
G) барлық жауап дұрыс
33.Мақал-мәтел, нақыл сөздер дегенді қалай түсінесіз?
А) сөздердің дыбысталуын нақышына келтіре дұрыс, тез, шебер айта білуге жаттықтыру, сөздің мағынасын түсіне білу мақсатымен
В) балалардың дүниетану қабілетін дамыту, тапқырлыққа баулу мақсатымен үйретіледі
С) халықтың ұзақ уақыт бойы адамдардың іс-әркеті, мінез-құлқына жасаған бақылауларынан туған дана сөздері
Д) балалардың ақыл-ойын, тапқырлығын, шапшаңдыған дамыту;
Е) халықтың ұзақ уақыт бойы жасаған адамдар туралы іс-әркетінен пайда болған дана сөздер
F) адамдардың іс-әркеті, мінез-құлқына жасаған бақылаудан шыққан дана сөздер
H) мазмұндама жазу
G) барлық жауап дұрыс
34. Тіл дамыту жұмыстарында фильмдердің қандай түрлерін көрсетуге болады?
А) сахнаны көріктеу
В) көркем шығарманы сахнаға қою
С) пьесаның жалпы эмоциялық үні
Д) сценарий құру
Е) дайындық жұмыстары
F) қысқа метражды көркем фильм
H) табиғатты суреттейтін фильм
G) мультфильмдер, диафильмдер
35. Байланыстырып сөйлеудің құралдары
А) сөз
В) мазмұны
С) тақырыбы
Д) сөз тіркесі
Е) сөйлем мүшелері
F) сөз тіркестері
H) сөйлем
G) сөз мағынасы
36.Ерікті тыныс алу дегеніміз не?
А) демді шіке тарту, дем шығару, шұғыл кідіріс жасау
В) демді ішке жұту, кідіріс жасау және дем шығару
С) дұрыс тыныс алуға жаттықтыру
Д) үн реңкін жетілдіру
Е) дауысты жаттықтыру
F) демді ішке жұту
H) кідіріс жасау және дем шығару
G) барлық жауап дұрыс
37.Тыныс алу анатомиялық жағынан қандай түрлерге бөлінеді
А) көк ет
В) көкірек
С) қабырға
Д) ерікті, еріксіз
Е) мдыбыстағанда, сөйлегенде
F) ауаны ішке жұту арқылы
H) өкпе, тіл, мұрын, тіс т.б
G) барлық жауап дұрыс
38. Егіз ұйқасты қалай түсінесіз?
А) өлең жолдарының соңғы сөздерінің үндес келуі
В) бірінші, екінші, төртінші жолдарының ұйқасуы
С) сөйлемдер арасындағы толасты
Д) өлең жолдарындағы 1,2 және3,4- жолдардың бір-бірімен ұйқасуы;
Е) сөйлемнің ұйқасуы
F) 3,4- жолдардың бір-бірімен ұйқасуы
H) өлең жолдарындағы 1,2
G) барлық жауап дұрыс
39.Күшейткіш үстеулерді ата?
А) дейін, шейін, ғана
В) мен, пен, және
С) алды, арты, ортасы
Д) ма, ме, па, пе
Е) өте, тым, аса, орасан, тіпті
F) тіпті, өте, тым, аса, орасан
H) орасан, тіпті, тым, өте, аса
G) барлық жауап дұрыс
40. Оқушылардың(1,2,3 сынып) жазатын шығарма көлемі?
А) 20-30 сөз
В) 30-60 сөз
С) 60-130 сөз
Д) 10-15
Е) 20-40
F) 40-70
H) 150-200
G) 180-200
41.Хайуанаттар ертегісіне қандай ертегілер жатады?
А) «Ертөстік», «Күн астындағы Күнекей қыз», «Керқұла атты Кендебай»;
В) «Аяз би», «Тоғыз тоңқылдақ», «Бір шіңкілдек», «Ұр тоқпақ»;
С) «Бес ешкі», «Қайырымды бала»;
Д) «Жігіт пен қасқыр»
Е) «Сиқыршы»
F) «Ақ қасқыр»
H) «Ақшақар»
G) барлық жауап дұрыс
42. Бала тілін дамыту жаттығуларына назар аударылатын?
А) грамматикалық қатесіздігі
В) орфографиялық, орфоэпиялық қатесіздігі
С) пунктуациялық қатесіздігі
Д) оқу
Е) сөйлеу
F) түсіндіру
H) тыныс алу
G) жаттау
43.Лексикология ғылымының қарастыратын мәселелері
A) грамматикалық формалар
B) сөздердің байланыс түрлері C) сөзөзгерім және түрлерім Д) транскрипция және орфография E) сөздік қор
F) сөз, ұғым, мағына
H) сөздік құрам
G) сөзжасам
44.Нақ осы шақтың жалаң түрі мына етістіктердің жіктелуі арқылы жасалады:
А) тұр
В) отыр
С) жатыр
Д) кел
Е) ал
F) кет
H) ұста
G) барлық жауап дұрыс
45. Орфографияның қарастыратын мәселелері?
А) сөздердің айту нормасын дұрыс беру
В) сөздерді сингармонизмге бағындырып жазу
С) тіліміздегі әр түрлі сөздіктер
Д) сөздер мен сөз тіркестерінің бірізді, дұрыс жазылуы
Е) сөздердің бірізді дұрыс жазылуы
F) қос сөздердің дұрыс жазылу тәртібі
H) сөйлемнің айтылуы
G) барлық жауап дұрыс
46.Көркем сөз оқу өнерінің мақсаты не?
А) сахнада көркем сөз оқитын артист даярлау
В) мәнерлеп оқу
С) дауыстап оқу
Д) жас бүлдіршіндерге эстетикалық тәрбие беру
Е) іштей оқу.
F) сахнада артист даярлау
H) көркем сөз оқитын артист дайындау
G) барлық жауап дұрыс