1.6 Ирек құбырлы жылуалмастырғыштар.

Диаметрі 15-20мм құбырларын спираль тәрізді орамалар жасалынады. Батырмалы ирек құбыр жылуалмастырғыштарда аппарат ішінде батырылған спиралды ирек құбырмен сұйық, газ және бу өтеді. Аппараттың ішіндегі сұйық көмірсутектердің көптігімен сұйықтың жылдамдығының өте аздығынан ирек құбырдың сыртқы бетіндегі жылу беру коэффициенті аз болады. Ирек құбырдың сыртындағы сұйықтың жылдамдығын көбейту үшін аппарат ішіне ішкі стакан орнатады. Мұндай аппараттарда жылу мөлшері төмен болады. Бұл аппараттың артықшылықтар: құрылымының қарапайымдылығы, арзандығы, тазалау мен жөндеудің оңайлығы, жоғары қысымда және химиялық активті ортада пайдалану мүмкіндігі. Егер ысытқыш қаныққан су болса, (P=0,2 – 0,5 МПа) ондай ирек құбыр ұзындығының диаметрге қатынасы 200 – 275 аралығынла болуы керек, ал егер одан көп болса бу конденсаты ирек құбырлардың төменгі жағына жиналып, жылуалмасу процесінің жылдамдығын азайтады, гидравликалық кедергіні көбейтеді. Кемшіліктері: өлшемі үлкен, құбырдың ішкі бетін тазарту қиын, жылу беру коэффициенті аз.

Араластырғыш жылу алмастырғыштар аппараттарда жылу берілісі тікелей соқтығысумен араласу нәтижесінде жүреді. Мұндай аппараттарды буларды конденсациялауда, газдарды сумен салқындатуда және суды ауамен салқындатуда қолданады. Араластырғыш конденсаторларды аппараттан ағындардың шығу тәсіліне байланысты ылғал және құрғақ деп бөледі. Ылғалды конденсаторларда салқындаған су, пайда болған конденсат және конденсацияланбаған газ (ауа) ылғалды ауалы насос арқылы аппараттан шығарылады. Ал құрғақ конденсаторлада салқындаған су мен конденсат аппараттың астындағы құбыр арқылы өзі ағып шығады, ал конднсацияланбаған газ вакуум-насос арқылы аппараттың жоғары жағындағы құбыр арқылы шығырып жіберіледі. Конструкторлық құрылысына байланысты араластырғыш аппараттарды сөрелі, қондырмалы, тегіс бағытты деп бөледі. Сөрелі аппараттарды араластыру конденсаторы ретінде қолданады. Салқындаған су аппараттың жоғарғы перфорирленген сөресіне беріледі

1.7 Ысыту және суыту процестері

Ыстық сумен ысыту

Ыстық су жәрдемімен әдетте 100⁰C жоғары температураға дейін ысыту мүмкін. 100⁰C жоғары температураға дейін ысыту үшін жоғары қысымдағы су қолданылады. Кей жағдайда су буының конденсаты пайдаланылады. Ыстық су түтінді газбен ысытылатын қазандарда жаңа бумен ысытылып ысылатқышта алынады. Жылу беру коэффициенті будың кондесациялаудан кем жылу беті бойымен судың температурасының өзгеруіне байланысты ысыту біркелкі емес, процентті басқару қиын.

Суыту тәсілдері.

Химия өндірісінде газдарды, буларды және сұйықтарды суыту қажет болады. 10-30⁰C суыту үшін ең арзан және қолайлы суытқыш ретінде су және ауа пайдаланылады. Судың жылу сыйымдылығы және жылу беру коэффициенті ауаға қарағанда үлкен. Жыл мезгіліне және ауа райына байланысты өзен және көл суларының температуралары 12-25⁰C, ал артезиан суының температурасы 4-15⁰C аралығында болады. Өзен ,көл сулары артезиан суына қарағанда арзан, бірақ оның температурасы жоғары. Суды үнемдеу және қоршаған ортаны қорғау мақсатында айналма су кеңінен қолданылады. Бұл суды насадкалы, мұнаралы аппараттарда ауамен суытып, қайта суытқыш ретінде пайдаланады. Ауа суытқыш ретінде жылуалмастырғыштарда суды суыту үшін қолданылады.

Қондырмалы аппараттар бу немесе газдың қандай да бір сұйықтықты конденсациялауы үшін қолданылады. Салқындағансу жоғарғы бөлгіш қондырғы арқылы беріледі. Ал ол қондырғыда бөлініп кетеді, мұнда оның беткі қабаты үлкейеді. Бу суға қарама- қарсы бағытта әрекет етеді. Су мен конденсат аппараттың төменгі жағынан шығарылады, ал ауа жоғарыдан сығылады.

Жартылай аппараттарда сөре де қондырғы да жоқ, сондықтан салқындаған су жоғарыдан жіңішке бағытта ағып, жазық су көлкмін туғызады. Бу конденсацияға аппараттың жоғарғы бөлігінен беріледі. Су, конденсат және ауа бірге аппараттың төменіндегі ылғалды –ауа насосымен сорылады.