№24
Мутность воды в живом сечении и по длине реки. Распределение мутности и стока наносов рек на территории СНГ.
Селевые потоки – кратковременные разрушительные потоки, перегруженные грязе-каменным материалом, возникающие при выпадении обильных дождей или интенсивном таянии снега в предгорных и горных районах, в бассейнах небольших рек и логов с большими уклонами тальвега (>0,1).Рачныя наносы ў залежнасці ад характару руху ў воднай плыні падзяляюцца на завіслыя і цягнутыя. Аднак большая частка завіслых наносаў з’яўляецца транзітнай і гэта значыць пераносіцца цячэннем транзітам па рацэ да вусця ракі. Большая ж частка цягнутых наносаў затрымліваецца на асобных адрэзках ракі і прымае ўдзел у фарміраванні рэчышча (рэчышчафармируючыя наносы). Колькасць наносаў (кг), якая пераносіцца ракой праз папярочнае сячэнне ў адзінку часу (секунду) называецца расходам наносаў. Звычайна расход завіслых наносаў абазначаецца (R, кг/с), а расход цягнутых – q, кг/с.Колькасць завіслых наносаў, якая ўтрымліваецца ў адзінцы аб’ёму (м3) вады называецца мутнасцю (p). Мутнасць вызначаецца ў г/м3 і роўна:P = R 103/ Q, г/м3, дзе P – мутнасць вады, R – расход завіслых наносаў, Q – расход вады. На практыцы адрозніваюць адзіночную (імгненную) мутнасць вады, якая атрымліваецца шляхам адбору вады ў некаторай кропцы воднай плыні (глыбіні). Сярэдняя мутнасць вады плыні (ракі) вызначаецца шляхам дзялекння расходу завіслых наносаў на расход вады: Pср. = R 103/ Q, г/м3. Сярэдняя мутнасць вады на вертыкалі вызначаецца шляхам дзялення элементарнага расходу завіслых наносаў на элементарны расход вады (Pср.= R/q).Сумма наносаў, якая пераносіцца ракой праз дадзенае папярочнае сячэнне за адпаведны прамежак часу (Т) называецца сцёкам наносаў: ∑ R =( R Т 24 60 60) 1/103 = 86,4 R Т, тон
Гидрография болот. Движение воды в торфяном грунте, характер горизонтального стекания воды в болотном массиве, влияние болот на поверхностный сток.
У расходнай частцы водн ражыму балот пераважае сумарнае апырэнне,наймен доля пыпадае на сцёк з балот. У цепл пару (май-кастр) у расх чстцы водн баланса на долю сцеку прых каля 20%,на выпар -80%. Асн ч выпар – май-ліпень. Сцёк вады у летні час невял= 5% ад вел выпар. Сцён з б пераваж ў зімова-вясн перыяд.= 75% ад анул сумы. Разлік ыпарэння з балот вядзецца па форм расійс гідраінст: Z= aRб, дзе Z-выпар a-каэф,які зал ад тыпу б.,Rб-радыяц баланс. У параў на з аз веліч выпар з вярх і ніз-х балот лясной зоны менш на 35-50% для вяр-х балот, на 30-40 % для ніз-х.Ў жн выпар з б памянш-т. к розны цеплавыя ўласціва торфу і вады.розгы цеплаабмен б і в., змянш выпар ў др палове лета звязана з паніж ўзр грунт вод.Балотны массіў-частка зямн паврх,на якой распаўс тарфяны слой.
Вильготнасць торфу на глыбини 0,8-1,0 м перыядычна змяняецца у сувязи з ваганнями узроуню грунтовых вод. Гэта абумовила высокую актыунасць биялагичных працэсау, што дазваляе выдзелицт верхни слой балот у актыуны (дзейны) слой. Нижэй размешчаны инэртны слой (пасиуны). Ён адрозниваеца меншай водапраникальнасцю, пастаянай колькасцю вады, адсутнасцю паветра и дробных микраарганизмау, яякия спрыяюць утварэнню торфу. Мяжой гэтых слаёу служыць сярэдняе становишча минимальнага узроуню грунтовых вод у балотным масиве.
Напрамкі гарыз паіокаў вады зў тарф-ой залежы супад з ухілам паверхні балот масіву. Пры катлав (верхов б) заляганні і выпук форме паверх бал гарыз фільтацыя накірав ад цэнтра балота да перыф . Гэіыя воды сусесна з паверх і грунтов утвар дрыгву і ручай.Калі паверхня б ўвагнутая, рух вады накірав да цэнтра тарф залежы.
Определение типа питания реки по гидрографу (по Львовичу).