- •1.Аб’ект і прадмет краязнаўства. Формы і віды арганізацыі краязнаўчай працы.
- •2.Значэнне гістарычнага краязнаўства ў навучанні і выхаванні школьнікаў.
- •3.Крыніцы і метады гістарычнага краязнаўства.
- •4.Перыядызацыя этнаграфічнага і краязнаўчага вывучэння Беларусі.
- •5.Назапашванне этнаграфічных звестак і краязнаўчага матэрыялу ў IX – XVIII стст.
- •6.Першыя спробы навуковага вывучэння Беларусі. Краязнаўчыя даследаванні першай паловы хіх ст.
- •7.Станаўленне краязнаўства Беларусі ў другой палове XIX ст.
- •8.Краязнаўчыя даследаванні Беларусі ў пачатку хх ст.
- •9.Пачатак савецкага перыяду ў развіцці беларускага гістарычнага краязнаўства. Краязнаўства і палітыка беларусізацыі. Згортванне этнаграфічных і краязнаўчых даследаванняў у 1930-40 гады.
- •10.Развіццё беларускага гістарычнага краязнаўства ў 1945-80-я гады.
- •11.Сучасны стан гістарычнага краязнаўства Беларусі.
- •12.Тыпалагізацыя помнікаў гісторыі і культуры. Ахова і выкарыстанне археалагічных і архітэктурных помнікаў Беларусі.
- •14.Дзейнасць органаў савецкай улады па ахове помнікаў.
- •15.Закон Рэспублікі Беларусь “Аб ахове гісторыка-культурнай спадчыны”.
- •16.Засяленне Магілёўшчыны. Археалагічная перыядызацыя яе старажытнай гісторыі.
- •17.Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Магілёўшчыны. Праблема заснавання горада Магілёва.
- •18.Магілёўшчына ў складзе Вялікага Княства Літоўскага.
- •19.Магілёўшчына ў складзе Рэчы Паспалітай.
- •20.Росквіт сярэднявечнага Магілёва. Асаблівасці функцыянавання магілёўскага гарадскога самакіравання. Асноўныя этапы будаўніцтва і існавання будынка гарадской ратушы.
- •21.Магілёўшчына ў складзе Расійскай імперыі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст.
- •22.Магілёўшчына ў складзе Расійскай імперыі ў другой палове хіх ст. - пачатку хх ст.
- •23.Магілёў губернскі: гарадская планіроўка, гаспадарка, культура.
- •24.Лютаўская і Кастрычніцкая 1917 г. Рэвалюцыі, грамадзянская вайна і інтэрвенцыя (1918-20) на Магілёўшчыне.
- •25.Гады сацыялістычнага будаўніцтва ў міжваенны перыяд на Магілёўшчыне.
- •26.Баявыя дзеянні ў гады Вялікай Айчыннай вайны на Магілёўшчыне.
- •27.Партызаны і падпольшчыкі Магілёўшчыны ў гады Вялікай Айчыннай вайны
- •28.Пасляваеннае аднаўленне і развіццё Магілёўшчыны. 1945 – 1991 гг.
- •29.Магілёўская вобласць у перыяд станаўлення Рэспублікі Беларусь (1991-2016).
- •30.Геральдыка Беларусі ў краязнаўчай працы. Гісторыя дзяржаўных гербаў Беларусі. Гербы гарадоў Магілёўшчыны.
- •31.Тапаніміка Беларусі. Формы назваўтварэнняў геаграфічных і гістарычных аб’ектаў.
- •32.Архітэктура і дойлідства. Паняцце “помнік архітэктуры”. Зараджэнне архітэктуры.
- •33.Архітэктурныя стылі і іх адметнасці на беларускіх землях.
- •34.Візантыйская і раманская архітэктура на беларускіх землях. Архітэктура і горадабудаўніцтва ў хі-хііі стст.
- •35.Готыка на Беларусі. Будаўнічыя матэрыялы і канструкцыі.
- •36.Рэнесанс і барока на Беларусі.
- •37.Класіцызм і яго асаблівасці на Беларусі.
- •39.Постмадэрн у архітэктуры Беларусі хх ст.
- •40.Памятныя мясціны і мемарыяльныя комплексы Беларусі.
- •41.Архітэктурныя помнікі і памятныя мясціны Магілёва.
- •42.Выкарыстанне краязнаўчага матэрыялу на ўроках гісторыі.
- •43.Краязнаўчы факультатыў і школьны краязнаўчы гурток.
- •44.Школьны краязнаўчы музей: этапы стварэння і формы дзейнасці.
- •45.Краязнаўчая экскурсія, паход, экспедыцыя.
- •46.Экспазіцыйная, навукова-даследчая, фондавая праца абласных і раённых краязнаўчых музеяў.
10.Развіццё беларускага гістарычнага краязнаўства ў 1945-80-я гады.
Развіццё краязнаўчай работы ў пасляваенныя гады. Школьнае і турысцкае крязнаўства, пошукавая праца. Увядзенне краязнаўства ў праграму ВНУ. Стварэнне сеткі краязнаўчых музеяў у абласных і раённых цэнтрах Беларусі.
Стварэнне Беларускага добраахвотнага таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры. “Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі”.
Дзейнасць Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны, краязнаўчай камісіі Беларускага фонду культуры, Беларускай краязнаўчай асацыяцыі. Аднаўленне работы Беларускага краязнаўчага таварыства (1989).
Краязнаўчая дзейнасць М.І.Ермаловіча, М.А.Ткачова і Г.А.Каханоўскага.
Змены ў палітычным жыцці краіны ў другой палове 1980-х – пачатку 1990-х гг. і іх уплыў на разгортванне гісторыка-краязнаўчых даследаванняў. Краязнаўчая дзейнасць грамадскіх таварыстваў і аб’яднанняў (“Майстроўня” і “Талака” (Мінск), “Паходня” (Гродна), “Гродзенская краязнаўчая асацыяцыя” і інш.) і краязнаўцаў-аматараў (А. М. Белакоза, В. А. Ермалёнка, А. М. Пяткевіча, В. У. Скалабана, Я. С. Пархуты і інш.).
Пытанні гістарычнага краязнаўства на старонках бюлетэня “Помнікі гісторыі і культуры Беларусі”, часопіса “Спадчына”, “Краязнаўчай газеты”, “Беларускай мінуўшчыны”, мясцовых неперыядычных выданняў. Шматтомная серыя кніг “Памяць”.
11.Сучасны стан гістарычнага краязнаўства Беларусі.
Дасягненне дзяржаўнага суверэнітэту ў 1991 г. стала магутным фактарам уздыму нацыянальнай свядомасці, імкнення лепш пазнаць мінулае сваёй радзімы, ганарыцца яе сучаснымі дасягненнямі, годна прадстаўляць Беларусь у свеце. Стала магчымым узнавіць многія забароненыя раней тэмы, “белыя плямы” айчыннай і рэгіянальнай гісторыі, вярнуць з нябыту сотні імён выдатных людзей мінулага. Спрыялі развіццю краязнаўства прынятыя ў Рэспубліцы Беларусь законы і дзяржаўныя праграмы: законы аб культуры, адукацыі (1991, новая рэдакцыя 2002), бібліятэчнай справе (1995, новая рэдакцыя 2003), турызме (1999) і іншыя; праграмы “Спадчына”, дзяржаўнай падтрымкі традыцыйнай культуры (1994–1996 гг.), захавання традыцыйнай культуры вёскі (на 2005–2010 гг.) і інш. У апошнія гады прымаюцца праграмы развіцця малых гарадоў, праграмы развіцця унікальных гістарычных цэнтраў (праграма развіцця г.Полацка). Важнае значэнне набылі праграмы інавацый.
Для дапамогі краязнаўцам ва ўзаемадзеянні ў 2003 г. стала магчымым распачаць выданне “Краязнаўчай газеты”. Галоўным рэдактарам газеты стаў старшыня БФК Уладзімір Гілеп. У склад рэдакцыі ўвайшлі вядомыя сучасныя краязнаўцы В.У.Скалабан, А.І.Мальдзіс, В.П.Рагойша, А.П.Грыцкевіч, А.М.Карлюкевіч і інш. У раздзелах і рубрыках газеты ўсебакова адлюстроўваюцца новыя дасягненні краязнаўства. Узбагачаючы веды аб мінулым розных мясцін Беларусі, газета асвятляе сучасныя формы краязнаўства, арганізуе абмен думкамі. На старонках газеты з 2003 г. друкуецца “Малая краязнаўчая энцыклапедыя”, якая знаёміць з паняццямі, неабходнымі пачынаючым краязнаўцам, аматарам краязнаўства. У рубрыцы “Сучасныя беларускія краязнаўцы” змяшчаюцца матэрыялы да слоўніка дзеячаў краязнаўства.
Лідэры сучаснага краязнаўства У.А.Гілеп, А.І.Бутэвіч, В.У.Скалабан і іншыя выканалі вялікую работу па кансалідацыі краязнаўцаў і падрыхтоўцы новага ўстаноўчага з’езда. Наступная спроба стварэння БКТ адбылася вясной 2005 г. падчас краязнаўчай канферэнцыі ў БДУ культуры і мастацтваў. Аднак ініцыятары атрымалі адмову ў юрыдычнай рэгістрацыі таварыства.
У розных плынях сучаснага краязнаўства працуюць апантаныя даследчыкі. Значны ўклад у вывучэнне і папулярызацыю ведаў пра Брэстчыну ўнеслі Л.М.Несцярчук, В.Я.Ляшук, Т.А.Хвагіна; Віцебшчыну – У.Арлоў, К.С.Шыдлоўскі, С.М.Асіноўскі, А.М.Падліпскі, А.Г.Лісаў, Д.Р.Газін, І.Зямчонак; Гомельшчыну – У.Ф.Ісаенка, А.І.Атнагулаў; Гродзеншчыну – А.І.Мальдзіс, А.М.Белакоз, І.П.Крэнь, А.М.Пяткевіч, В.В.Швед, М.П.Гайба, В.М.Чарапіца; Магілёўшчыну – А.Р.Агееў, І.А.Пушкін, І.А.Марзалюк, У.М.Ліўшыц, А.І.Мартынаў, А.М.Ненадавец; Міншчыну – А.П.Грыцкевіч, Э.М.Загарульскі, А.М.Карлюкевіч, Я.Я.Янушкевіч, Ф.І.Янушкевіч, В.П.Рагойша, А.І.Валахановіч, У.І.Содаль; г.Мінск – З.Ф.Шыбека, У.Дзянісаў і інш. Многія гісторыкі-краязнаўцы прысвяцілі свае творы розным мясцінам Беларусі. Гэта вучоныя М.І.Ермаловіч, Г.В.Кісялёў, М.А.Ткачоў, В.У.Скалабан, даследчык унікальнай сядзібнай культуры А.Т.Федарук, пісьменнік Ю.Татарынаў і інш.