- •Альдэгіды і кетоны – вуглевадароды, якія ўтрыміваюць у малекуле функцыянальную групу: карбанільную.
- •Калі карбанільная група звязана з адным вуглевадародным радыкалам – альдегіды, з двума –
- •Наменклатура Рацыянальная:
- •Сістэматычная:
- •Спосабы атрымання
- •1.Кумольны метад, атрымліваюць і фенол, і ацэтон
- •3. Акісленне спіртоў:
- •Дэгідраванне спіртоў: Ag, 400OC
- •5. Піроліз салей карбонавых кіслот (Ca, Ba)
- •6. Гідратацыя алкінаў (гл. хімічныя ўласцівасці
- •7. Оксасінтэз алкенаў
- •Гамолагі этылена даюць сумесь альдегідаў з нармальным і разгалінаваным ланцугом:
- •Фізiчныя ўласцівасці
- •Хімічныя ўласцівасці. Электроная формула карбанільнай групы:
- •1) Рэакцыі з Н2О.
- •2). Рэакцыі са спіртамі:
- •Паўацэталі не вылучаюцца з-за іх неўстойлівасці, далей ператвараюцца ў ацэталі ў рэакцыі з
- •У кіслым асяроддзі ацэталі падвяргаюцца гідролізу, у шчолачным – устойлівыя. Таму ўтварэнне ацэталей
- •3) Рэакцыі AN з
- •4) Рэакцыя з HCN. Прыводзіць да ўтварэння гідроксінітрылаў і дазваляе павялічыць вугляродны ланцуг
- •CH3С OHCNHO
- •5) Рэакцыі з магнійарганічнымі злучэннямі.
- •2. Рэакцыі замяшчэння кіслароду
- •Нуклеафілы:
- •1). Рэакцыя з аміяком і амінамі: Рэакцыя прыводзіць да імінаў, якія няўстойлівы, палімерызуюцца:
- •З амінамі ўтвараюцца N-замешчаныя іміны, якія з’яўляюцца больш стабільнымі за прадукты з аміяком.
- •2). Рэакцыя з гідразінамі. Утвараюцца гідразоны:
- •Арылгідразоны маюць
- •3) Рэакцыя з гідраксіламінам:
- •3. Рэакцыі аднаўлення альдэгідаў і кетонаў: атрыманне спіртоў - першасных ці другасных.
- •б). Аднаўленне комплекснымі гідрыдамі металаў:
- •4) Акісленне альдэгідаў.
- •б) Жосткае акісленне альдэгідаў у кіслоты (KMnO4 / H2SO4 ці
- •2). Самаакісленне і самааднаўленне -
- •5. Рэакцыі па аліфатычнаму R.
- •Галаформная рэакцыя:
- •2) Рэакцыі па араматычнаму
- •Асобныя прадстаўнікі:
- •Ацэтон - растваральнік лакаў і фарбаў.
- •Цыклагексанон –ужываюць у вытворчасці капралактаму і адыпінавай кіслаты.
2). Самаакісленне і самааднаўленне -
рэакцыя Канніццаро:
O
С H 60%KOH,20oC
O
бензальдэгід CH2OH СOK
бензілавы |
бензаат |
спірт |
калія |
5. Рэакцыі па аліфатычнаму R.
1). Галагенаванне ў -становішча.
O |
Сl2 |
|
|
С6H5 C CH2 CH3 H |
|
|
O |
С6H5 C CHCH3 HCl |
|
|
Cl |
Галаформная рэакцыя:
O |
3I2 |
O |
CH3-СH2 C CH3 |
NaOH CH3-СH2 |
C CI3 |
NaOH |
O |
|
H2O CH3-СH2 |
C ONa CHI3 |
|
|
едаформ |
|
2) Рэакцыі па араматычнаму
кальцу |
|
H |
C |
O |
|
|
|
|
Br2 |
|
|
H |
|
O |
|
HBr |
|
C |
AlBr3 |
|
|||
|
|
Br |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
H C O |
||
|
|
|
KNO3 |
|
H2O |
|
|
|
H2SO4 |
|
|
|
|
|
|
NO2 |
|
|
|
|
|
|
Асобныя прадстаўнікі:
Метаналь - 40% раствор – фармалін:
1)сродак для дэзінфекцыі,
2)для захоўвання медыцынскіх прэпаратаў, 3)у вытворчасці
фенолфармальдэгіднай смалы.
Воцатны альдэгід - вадкасць з рэзкім пахам, Ткіп =21oС, тетрамер
-сухое паліва.
|
O 0oC |
CH3 |
|
|
O |
|
|
CH3 |
||||
CH3 -C |
|
O |
|
|
|
|
||||||
H |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
||||
|
|
CH3 |
O |
|||||||||
|
|
CH3 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
метальдэгід |
Ацэтон - растваральнік лакаў і фарбаў.
Бензальдэгід - змяшчаецца ў горкім міндалі, лакрыматар (валодае слёзатачывым дзеяннем).
Цыклагексанон –ужываюць у вытворчасці капралактаму і адыпінавай кіслаты.
O
HNO3, V2O5
HOOC(CH2)4COOH адыпінавая кіслата