- •Асноўныя тэарэтычныя пытанні курса «Беларуская мова» Мова як сістэма
- •Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. Тры славянскія моўныя групы
- •Агульнаславянская і агульнаўсходнеславянская мовы
- •Старажытная ўсходнеславянская народнасць і яе мова
- •Утварэнне беларускай народнасці і яе мовы
- •Беларусь у складзе Рэчы Паспалітай
- •Беларусь у складзе Расійскай імперыі
- •Развіцце беларускай літаратурнай мовы ў пачатку XX ст.
- •Літаратураня мова і дыялекты
- •Асноўныя функцыі мовы.
- •Характарыстыка функцыянальных стыляў
- •Варыянт 3.
- •Варыянт 4.
- •Варыянт 5.
- •Варыянт 6.
- •Фанетычная сістэма беларускай мовы. Арфаграфія. Галосныя гукі. Правілы іх вымаўлення .
- •Правапіс галосных Правапіс літар о, э - а.
- •Правапіс е, ё, я, і
- •Правапіс прыстаўных галосных Прыстаўная галосная і пішацца ў слове, якое пачынаецца збегам зычных, першыя з каторых л, р, м.
- •Правапіс літар і, ы, й пасля прыставак
- •Правапіс у –ў
- •Пішацца ў
- •Зычныя гукі. Правілы іх вымаўлення і перадачы на пісьме. Вымаўленне зычных
- •Вымаўленне спалучэнняў зычных
- •Правапіс зычных. Правапіс звонкіх і глухіх, шыпячых і свісцячых
- •Правапіс д –дз, т – ц
- •Правапіс спалучэнняў зычных
- •Правапіс прыстаўной літары в
- •Лексікалогія Слова як адзінка мовы
- •Асноўныя лексічныя значэнні слова
- •Сучасная беларуская лексіка паводле паходжання
- •Запазычаныя словы
- •Актыўная і пасіўная лексіка. Новыя і ўстарэлыя словы
- •Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання
- •Лексікаграфія
- •Сістэма часцін мовы
- •Род назоўнікаў
- •Род некаторых назоўнікаў у беларускай і рускай мовах можа не супадаць:
- •Лік назоўнікаў
- •Скланенне назоўнікаў.
- •Прыметнік
- •Дзеяслоў
- •Правапіс суфіксаў дзеяслова.
- •Дзеепрыметнік
- •Утварэнне дзеепрыметнікаў
- •Спосабы перакладу дзеепрыметнікаў на беларускую мову
- •Дзеепрыслоўе як дзеяслоўная форма
- •Лічэбнік
- •Сінтаксічная сувязь лічэбніка з назоўнікам.
- •Асаблівасці скланення лічэбнікаў.
- •Займеннік
- •Правапіс займеннікаў.
- •Прыслоўе
- •Ступені параўнання прыслоўяў.
- •Правапіс прыслоўяў
- •Правапіс спалучэнняў, блізкіх да прыслоўяў.
- •Службовыя часціны мовы Прыназоўнік
- •Некаторыя асаблівасці ва ўжыванні прыназоўнікаў.
- •Злучнік
- •Часціца
- •Правапіс часціц не (ня) і ні (ані) з рознымі часцінамі мовы
- •Часціца (прыстаўка) не(ня) пішаца разам:
- •Часціца ні пішацца разам:
- •Сінтаксіс
- •Віды словазлучэнняў
- •Складаны сказ
- •Дзелавыя паперы
Складаны сказ
|
Тып сказа |
Структура |
Прыклад |
|
|
Злучні-кавы |
Складана-злучаны |
Пры дапамозе злучальных злучнікаў звязваюцца сінтаксічна раўнапраўныя часткі |
Раны гояцца часам, а дружбаю – гора. |
|
Складаназа-лежны |
Пры дапамозе падпарадкавальных злучнікаў ці злучальных слоў звязваюц-ца нераўнапраўныя часткі; адна частка падпарадкоўваецца другой |
Я праз два дні наведаў кут, які душу тры-вожыў. |
|
|
Бяз-злучні-кавы |
Бяззлучні-кавы скла-даны сказ |
Часткі аб’ядноўваюцца ў адно цэлае пры дапамозе граматычных сродкаў, без злучнікаў або злучальных слоў. |
Куваюць зязюлі, клякочуць буслы па маей Беларусі. |
|
Складаныя сказы з рознымі відамі сувязі |
Часткі звязваюцца рознымі сродкамі – злучальнымі і падпарадкавальнымі злучнікамі, або злучнікавай і бяззлучнікавай сувяззю. |
Я разумею: міне ўсе, што сустракаецца ў жыцці. |
|
Дзелавыя паперы
Дзелавая карэспандэнцыя – адна з форм пісьмовых зносін паміж асобамі, установамі, дзяржавамі. Да яе адносяцца заявы, аўтабіяграфіі, распіскі, акты, афіцыйныя лісты, паведамленні, пратаколы, справаздачы, загады, дэкрэты, ноты, пагадненні.
Дзелавыя паперы афармляюцца такім чынам, каб іх асноўная думка была зразумела. Яны пішуцца лаканічна, проста і акуратна. Словы ў тэксце ўжываюцца пераважна адназначныя, каб пазбегнуць двухсэнсоўнасці. Мове службовых дакументаў і дзелавой перапіскі не ўласціва эмацыянальна афарбаваная лексіка, размоўная і ўзнеслая фразеалогія. Сінтаксічныя канструкцыі ў дзелавых паперах выразна адлюстроўваюць думку.
У дзелавых зносінах выпрацаваліся формы многіх дакументаў, адны з іх строга захоўваюцца ў афіцыйных паперах (заява, даверанасць, пратакол), другія служаць узорам, якога прытрымліваюцца ў асноўных рысах (аб’ява, справаздача, афіцыйны ліст).