Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Скачиваний:
29
Добавлен:
01.04.2014
Размер:
307.71 Кб
Скачать

40.2

Галоўным дасягненнем у развіцці народнай адукацыі з’явіўся пераход да ўсеагульнай сярэдняй адукацыі, які адбываўся з сярэдзіны 60-х гадоў. Павялічвалася колькасць школ, ажыццяўлялася паглыбленае працоўнае навучанне, усе школы перайшлі на кабінетную сістэму, палепшылася выкарыстанне тэхнічных сродкаў навучання.

Але скарачэнне бюджэтных асігнаванняў прывяло да непазбежнага адставання ў развіцці вучэбна-матэрыяльнай базы. Яшчэ больш адмоўным вынікам з’явілася ўсталяванне непрыкрытага фармалізму ў мэтах забеспячэння ідэалагізаванага навучання.

Перад вышэйшай школай стаяла задача забяспечыць узрастаючыя патрэбы ў кадрах усіх галін народнай гаспадаркі, але за колькаснымі паказчыкамі росту адукацыйнага узроўню моладзі не стаяла павышэнне ведаў, таму патрэбна была рэформа сярэдняй і вышэйшай школ.

Склад эканомікі, які наступіў у другой палове 70-х гадоў вызначыў крызіс у навуцы. Ад яе патрабавалася: 1)Забяспечыць падабаючае месца сярод развітых краін свету.2)Навукова абгрунтаваць непазбежнасць пераможнага шэсця да камунізму.

Прэзідэнтам АН БССР(1969-1985) з’яўляўся Барысевіч. Беларускія вучоныя-матэматыкі ўнеслі істотны ўклад у развіццё навукі: па тэорыі лікаў - Спрынджук, праблемах алгебры - Супруненка, Платонаў. Вучоныя-фізікі: Фёдараў, Шушкевіч, Сцяганаў зрабілі значны ўклад у распрацоўцы фізікі элементарных часціц, атамнага ядра, радыёфізікі.

У літаратуры зноў на першае месца вылучалася накіраванасць твораў, іх адпаведнасць устаноўкам партыі па камуністычнаму выхаванню новага чалавека. Хоць дысідэнтаў сярод пісьменнікаў не было, але А.Адамовіч, паэт Грахоўскі вымушаны былі пакінуць рэспубліку. Караткевіч заўчасна памёр. А яго твор “У снягах дрэмле вясна” 30 гадоў заставаўся невядомым чытачу. Не меў пашаны Быкаў за дэмакратызм.

У жанры паэзіі вызначыліся цікавымі творамі Броўка, Панчанка, Глебка, Гілевіч, Барадулін, Лойка і інш.

Беларуская драматургія папоўнілася цікавымі п’есамі Крапівы “Брама неўміручасці”, Макаёнка “Таблетку пад язык”, Дударава “Радавыя” (у 1985 г. п’еса ў пастаноўцы БелДзяржАкадэмтэатра ім. Я. Купалы была адзначана Дзяржаўнай прэміяй СССР).

У галіне кінамастацтва. У 1962 г. быў створаны Саюз Кінематаграфістаў БССР. Новыя стужкі: “Першыя выпрабаванні”, “Масква - Генуя”, ”Крушэнне імперыі” - рэж. Корш-Саблін. Фільмы пра вайну: “Альпійская балада”, “Бацька” - рэж. Сцяпанаў, “Паланэз Агінскага”, “Іван Макаравіч” - рэж. Дабралюбаў, фільмы Турава, дзе здымаўся Высоцкі.

Шырокую вядомасць набыў БелДзяржтэатр Оперы і Балета. Оперы: “Алеся” Цікоцкага, “Зорка Венера” Семенякі, балет Глебава “Альпійская балада”, “Пасля балю” Вагнера - памножылі скарбонку сусветнай музычнай класікі. У пакалізацыі беларускай музыкі цяжка пераацаніць ролю ансамбля “Песняры” пад кір. Мулявіна, яго намаганні памножылі ансамблі “Верасы”, “Сябры”, вакальна-харэаграфічны ансамбль “Харошкі”.

Сярод мастакоў былі вядомыя за межамі рэспублікі Савіцкі, Кудровіч і інш. Трагічны лёс Ісачова. М. Шагал памёр у Францыі.

42

РБ НА МІЖНАРОДНАЙ АРЭНЕ Ў СУЧАСНЫ ПЕРЫЯД

Декларация о государственном суверенитете (27 июля 1990, ВС ББСР):

  • закрепила право на самоопределение

  • провозгласила независимость

  • стремление стать безъядерной зоной и нейтральным гос-вом

Октябрь 1991, 46-я сессия ГА ООН, доклад МИДБ Кравченко. Основные принципы РБ:

  • достижение реальной независимости

  • мобилизация международной поддержки в решении Чернобыльской проблемы

  • включение в общеевропейский процесс

  • создание условий для формирования рыночной экономики

  • гарантии экологической безопасности

  • свободное взаимодействие культур

В 1991-1995:

  • РБ признало 123 страны мира, 97–с дипломатическими отношениями

  • РБ–член 60 международных организаций, в 10–статус наблюдателя.

  • 600 межгос-ых и межпр-ых договоров по ? внешнепол-ой и внешнеэк-ой деятельности

  • РБ стала полноправным участником совещаний по безопасности и сотрудничеству в Европе

  • первой среди СНГ подписала Парижскую хартию для новой Европы

  • вошла в МВФ и в Всемирный банк реконструкции и развития

Укрепилось положение РБ в 50-ой сессии ГА ООН.

Обязательства в области безопасности и разоружения:

  • РБ активно включилась в переговорный процесс

  • ВС в 1992 ратифицировал договоры о стратегических наступательных вооружениях и о нераспространении ядерного оружия

  • стратегические ядерные силы перешли под юрисдикцию России и начали выводиться

  • в ноябре 1996 территорию РБ оставили последние рос-ие стра-ие ракеты и яд-ые боеголовки

  • РБ присоединилась (с 1993) к договору об обычных вооруженных силах в Европе

Внешнеэкономические связи РБ с иностранными гос-вами. Расширились торговые отношения со странами дальнего зарубежья. Создание СП, привлечение инвестиций. С рядом стран была устранена договоренность о устранении двойного налогообложения (Германия, Швейцария).

Углубление отношений с Россией. (в 1995-доля торгового оборота 54,7%).

Вывод: март 1994, К РБ: "РБ в своей политике исходит из принципов равенства гос-в, мирного урегулирования споров, невмешательства во внутренние дела и других общепризнанных принципов и норм".

43

РЭВАЛЮЦЫЯ 1905-1907 ГГ НА БЕЛАРУСІ

Наспяванне рэвалюцыйнай сiтуацыi.

На рубяжы 19-20 стагоддзя Расiя уступiла у паласу эканамiчнага крызiсу: вузкасць унутранага рынку, феадальна-прыгоннiцкiя перажыткi у сельскай гаспадарцы: апрацоукi, выкупныя плацяжы, розныя падаткi i зборы. Беларусы былi пазбаулены права на развiццё нацыянальнай асветы и культуры, наогул не прызнавалiся за самастойны этнас. Усё гэта прывяло дa узмацнення рэвалюцыйнага i нацыянальнага руху, а потым да рэвалюцыi.

Рэвалюцыя пачалася 9 студзеня 1905 года, калi па загаду цара расcтралялi массавае шэсце рабочых. Mагутная колькасць выступленняу пратэсту, стачак праводзiлaся па усёй краiне: у Мiнску, Гомелi i Смаргонi. Студзенскi рух салiдарнасцi ахапiу на Беларусi 30 гарадоу. У лютым - сакавiку 1905 назiрауся уздым эканамiчных забастовак. Уздым палiтычнага руху пачауся у сувязi ca святкаваннем 1 мая, якое на Беларусi адзначалася 18 красавiка па новаму стылю (Пiнск, Вiцебск). Вясной i летам 1905 узмацнiлася барацьба рабочых; у маi - 170 стачак: Мiнск, Бабруйск, Вiцебск i г. д.

Рабочыя дамагалiся: скарачэння рабочага дня да 9-10 гадзiн, павышення заработнай платы, паляпшэння медыцынскага абслугоування. Рабочых падтрымлiвалi сяляне i салдаты. Галоуная мэта барацьбы: знiшчэнне памешчыцкага землеуладання. 7-17 кастрычнiка 1905 года праходзiла Усерасiйская палiтычная стачка, якой кiравали Cаветы дэпутатау. На Беларусi былi створаны каалiцыйныя саветы i камiтэты. У Мiнску у склад каалiцыйнага савета уваходзiлi прадстаунiкi РСДРП, Бунда, эсэры. На чыгуначных станцыях Орша, Мiнск, Баранавiчы, Гомель рух цягнiкоу быу спынены. Чыгуначнiкау падтрымалi рабочыя фабрык i заводау. У Мiнску 13 кастрычнiка на плошчы Вiленскага вакзала па загаду губeрнатара Курлава карнiкi расcтралялi мiтынг, у якiм удзельнiчалi каля 20 тыс. чалавек. У вынiку каля 100 чалавек былi забiты, каля 300 паранены.

Кастрычнiцкая палiтычная стачка ахапiла на Беларусi 32 населеныя пункты, 66000 стачачнiкау.

Агульнымi палiтычнымi забастоукамi у Мiнску, Гомелi i Пiнску адказалi на маскоускае паустанне у снежнi усяго 17 гарадоу, 44000 рабочых. Па загаду улады было арыштавана 17 рэвалюцыйных дзеячоу, Мiнск i губерня уб’яулены у становiшчы надзвычайнай аховы. Мясцовыя рэвалюцыйныя арганiзацыi прытрымлiвалiся тактыкi чакання зыходу барацьбы у цэнтры краiны. Беларусы прынялi удзел у 1-й i 2-й Дзяржауных думах, але урад, убачыушы стoмленасць, рашчараванне шырокiх народных мас вынiкамi працяглай барацьбы разагнау 1-ю i 2-ю думы.

3 чэрвеня 1907 Дума была распушчана. Мiкалай II змянiу выбарчы закон. Па сутнасцi гэта i быу дзяржны пераварот. Iм i закончылася 1-я расiйская рэвалюцыя.

44

РЭФАРМАЦЫЯ I КОНТРРЭФАРМАЦЫЯ НА БЕЛАРУСI. ФIЛАСОФСКАЯ ДУМКА

Рэфармацыя и контррэфармацыя звязана з перыядам Адраджэння.

Пераходная ступень у развiццi культуры ад сярэдневяковай i да сучаснай культуры. (Антыфеад., свецкi характар, гуманiстычны погляд, захапленне антычнай культурай).

Узнiк у Iталii. У Еўропе у 15 ст.

У ВКЛ у 16 ст.

Бел адраджэнне: геапалiтычны фактар влiяў на распаўс. Адраджэння, развiта гарадская культура, свецкая культура з прыходжаннем Адраджэння толькi нараджаецца.

16 ст. узнiкае лiт. пiсьменнасць.

Iван Фёдараў – рускi першадрукар.

Развiваецца фiласофская думка (на Беларусi). Прадстаўнiкi – Гусоўскi…

I этап – Раннее адраджэнне – пач. 16 ст. звязана з дзейнасцю Ф. Скарыны.

II этап – 16 ст. – Рэфармацыя – 16 ст. 90 гг.

Познее Адраджэнне з 90 гг. 16 ст. – контррэфармацыя.

Рэфармацыя – грамадска-палiтычны рух, накiраваны супраць каталiцкай царквы (т. е. рэформа царквы), а па сутнасцi на рэформу грамадства.

На Беларусi шырокiя пласты насельнiцтва не былi ўцягнуты ў рэфармацыю (яе узначалiў буйны магнат Радзiвiл Кузьма Чорны).

Рэфармацыя адпавядала тым колам, якiя толькi нараджалiся.

Рэфармацыя прывяла да новага накiрунку у рэлiгii, узнiкае пратэстанства.

Асветнiкi: Гусоўскi, Скарына, В. Цяпiнскi. Iван Фёдараў + Пётр Мсцiславец, Феадосiй Крушына. (з Расii, але зн. Дзейнiчалi з Беларуссю).

Кан.16 ст. – Леў Сапега (палiтычны дзеяч, прадстаўнiк магнацкага роду, прадстаўнiк грамадска-палiтычный думкi, прыхiльнiк дэмакратыi), Браты Зiзанiя (Лаврентiй i …).

17 ст. – Сiмеон Полацкi (царкоўны дзеяч), Казiмiр Лышчынскi (атэiст у канцы жыцця, напiсаў працу, што няма бога).

Цэнтры кнiгадрукавання: Брэст, Нясвiж, Вiльня (друкарня Мамонiчаў – па сутнасцi дзфржаўная друкарня. ВКЛ – там надрукавалi першыя свае кнiгi Мсцiславец, друкавалi статут ВКЛ (3р.), дакументы, прывiлеi.

Контррэфармацыя – палiыка каталiцкай царквы супраць рэфармацыi (асаблiва пад уплывам Брэскай царкоўнай вунii). Праводзiў ордэн Iезуiтаў (створаны у 1540 г. каб працаваць супраць рэфармацыi) – (с 90 гг. 16 ст.). Галоўны iдыёлаг – Пётр Скарга 1557 «Аб адзiнстве царквы божай», 1569 бер. саборы, 1590 Папяр. Клiмент VIII аб'яв. Вунiю.

Пад кан. 18 ст. – ¾ насельнiцтва унiяты. (закр. Школы, друкарнi, палiлi кнiгi, але ств. Свае друкарнi, школьн. Сiстэму (з добрай свецкай адукацыяй). Яны стварылi новую культуру.

I – Памаркоўна рэфарматарскi (Ф. Скарына, Будны, Цяпiнскi).

II – Радыкальна рэфармат. (антытрынiтарыi – супраць троiцы).

46

САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЕ РАЗВІЦЦЁ БЕЛАРУСІ Ў КАНЦЫ 19 СТГ - 1913 Г

Адмена прыгоннага права стварыла умовы для больш хуткага развiцця капiталiстычных адносiн на Беларусi. Наяунасць феадальных перажыткау i перш за усё буйнага памешчыцкага землеуладання вызначала для Беларусi паcтуповы (Прускi) шлях буржуазнай, аграрнай рэвалюцыi, пры якiм буйная памешчыцкая гаспадарка, якая перарастала у буржуазную, надоуга захоувала свае прыгоннiцкiя правы.

У развiццi сельскай гаспадаркi Беларусi у другой палове XIX стагоддзя вызначаюць два перыяды: 1) 60-70 гады; 2) 80-90 гады.

Першы перыяд характэрызуецца панаваннем у памешчыцкай i сялянскай гаспадарках збожжавых напрамкау, распаусюджання абработачнай сiстэмы. Тэхнiчная узброенасць земляробства памешчыцкiх i сялянскiх гаспадарак нiчым не адрознiвалася. Але, не гледзячы на рэшткi феадальна-крэпасных адносiн, капiталiзм у сельскай гаспадарцы Беларусi развiвауся адносна хутка. Гэтаму спрыяла развiццё прамысловасцi, будаунiцтва чыгунак i гарадоу. Усё гэта спрыяла развiццю гандлёвых, земляробчых i рыначных адносiн.

Другi перыяд звязаны з сусветным аграрным крызiсам 80-90 гадоу, якi выклiкау рэзкае знiжэнне цен на хлеб, што прывяло да карэнных змяненняу у сельскай гаспадарцы i да канчатковай перамогi гандлёвага земляробства i павялiчэння рыначнага попыту. У сувязi з вялiкiм скарачэннем пасяуных плошчау пад збожжавыя культуры Беларусь пачала спецыялiзавацца на вытворчасцi тэхнiчных культур (бульба, лён) i мяса-малочнай жывёлагадоулi, звязанай з вытворчасцю мяса i сыру.

Развiццё малочнай гаспадаркi аказала уплыу на змяненне структуры пасяуных плошчау, зводзiлася шматкольная сiстэма, сiстэма севазвароту, прымянялiся мiнеральныя угнаеннi, выкарыстоувалiся машыны. Важным вiдам прадпрымальнасцi, як памешчыкау, так i заможных сялян, было вiнакурства (сыравiны жыта, бульба).

Развiццё гандлёвага земляробства, спецыялiзацыя яго па асобных галiнах (малочная, жывёлагадоуля, вытворчасць iльну, вiнакурства) пашырылi абмен памiж земляробствам i прамысловасцю. Гэта садзейнiчала росту унутранага рынку i прывяло у канцы XIX стагоддзя да з’яулення у памешчыцкай гаспадарцы буйных, высокатаварных, капiталiстычных форм, якiя працавалi выключна на рынак.

Равiццё капiталiстычных адносiн у сельскай гаспадарцы узмацнiла працэс сацыяльнага расслаення сялянства. З аднаго бoку расла сельская буржуазiя, а з другога павялiчвалася маламаёмастнае сялянства. Заможныя сяляне вялi сваю гаспадарку, выкарыстоуваючы наёмную працу, гандлявалi. Гэта свeдчыла аб магчымасцi развiцця на Беларусi фермерскага шляху развiцця капiталiзму у сельскай гаспадарцы, але ж гэтаму перашкoдзила наяунасць памешчыцкага землеуладання.

У другой палове XIX стагоддзя адзначаны значны рост мануфактурнай вытворчасцi. У канцы XIX стагоддзя на Беларусi працавала 760 мануфактур (дрэваапрацоучая i iншыя), павялiчылася колькасць фабрык i заводау, на канцы XIX стагоддзя iх колькасць была 1130.

Найбольш значнымi тэмпамi у 90-х развiвалася машынная iндустрыя, найбольш буйныя фабрыкi i завoды знаходзiлiся у гaрадах, у 2,2 раза павялiчылася гарадское насельнiцтва Беларусi. Да 100.000 павялiчылася колькасць жыхароу Брэста, Гомеля, Магiлёва, Гродна.

Росту гарадоу спрыяла развiццё прамысловасцi, пашырэнне гандлёвых сувязей i удасканаленне транспартнай сiстэмы. Праз Беларусь прайшлi Пецярбургская, Варшауская, Рыжска-Арлоуская, Маскоуска-Брэсцкая чыгункi i магiстралi. У гандлi страчваюць сваю роль кiрмашы, актывiзуецца дзейнасць крам i лавак.

Фармiруецца значны слой прадпрымальнiкау. Буржуазiя пашыралася за кoшт прадстаунiкоу рoзных саслоуяу (дваранства, купецтва, мяшчанства, сялянства).

Павялiчылася колькасць пралетарыяу. Сацыяльнай базай папаунення пралетарыяту было збяднелае сялянства.

47.1

СТАНАЎЛЕННЕ БЕЛАРУСКАЙ САВЕЦКАЙ ДЗЯРЖАЎНАСЦІ УТВАРЭННЕ БССР АБ'ЯДНАННЕ БССР З ЛІТОЎСКАЙ ССР

21-23 снежня 1918 года у Маскве прайшла Усерасiйская канферэнцыя беларускiх секцый Расiйскай Камунiстычнай партыi бальшавiкоу. Яе дэлегаты рашуча выказалiся за стварэне БКП i Беларускай Cавецкай Республiкi. Быу выбраны выканаучы орган - Цэнтрaльнае бюро ( ЦБ ). Яго кiраунiцтву ( Жылуновiчу, Чарвякову ) даручалася падрыхтаваць праект манiфесту Часовага Рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ураду Беларусi. Такiм чынам быу пакладзены пачатак дэрыдктыунага, упрацьлегласць БНР, стварэння беларускай дзяржаунасцi.

30 снежня 1918 у Смаленску для абмеркавання пытання аб утварэннi БССР i КПБ была склiкана 6-я пауночна-заходняя абласная канферэнцыя РКПб. Яна пpыняла рэзалюцыю аб абвяшчэннi Заходняй камуны Беларускай Савецкай рэспублiкi, у якой падкрэслiвалася неабходнасць стварэння на тэрыторыi Мiнскай, Вiцебскай, Магiлёускай i Смаленскай губерняу самастойнай сацыялiстычнай РБ. Адначасова яна пастанавiла перайменаваць Пауночна-заходнюю арганiзацыю РКПб у камунiстычную партыю бальшавiкоу Беларусi КПбБ. У прэзiдыум цэнтральнага бюро КПбБ увайшлi: Мяснiкоу - старшыня, Калмановiч i Кнорын, якiя не былi беларусамi i яшчэ напярэдаднi выступалi супраць беларускай дзяржаунасцi. Быу вызначаны персанальны склад Часовага рабоча-сялянскага урада БССР на чале з беларусам Жылуновiчам.

1 студзеня 1919 года у Смаленску быу абнародаваны манiфест Часовага рабоча-сялянскага урада, якi абвясцiу утварэнне БССР i асноуныя палажэннi яе дзяржаунага статута. Уся улада на Беларусi абвяшчалася толькi за саветамi, а усе землi, лясы, воды, нетры, заводы, чыгункi, фабрыкi, банкi - здабыткам народа.

5 студеня 1919г сталiцай БССР стау Мiнск , куды пераeхау са Смаленскa Часовы урад.

Паколькi нi першы з’езд КПбБ, нi тым больш Цэнтральны камiтэт КПбБ не мелi права абвяшчаць дзяржаву i ствараць яе уладныя органы, узнiкла неабходнасць надаць зробленым актам хаця б выгляд легiтыунасцi (законнасцi). Гэту задачу павiнен быу выканаць Усебеларускi з’езд саветау, але у перыяд падрыхтоукi да яго адбылiся iстотныя змены. 16 стyдзеня 1919г Цэнтральны камiтэт РКПб прыняу рашэнне аб далучэннi да РСФСР Вiцебскай, Магiлёускай i Смаленскай губерняу БССР i аб’яднаннi апошняй, дакладней таго, што ад яe засталося, з Лiтоускай ССР. Тым самым стваралася буферная дзяржава, якую бальшавiкi спрабавалi выкарыстаць для адмежавання РСФСР ад Польшчы з мэтай прадухiлення адкрытай вайны з ёю.

2 - 3 лютага 1919г у Мiнску адбыуся першы Усебеларускi з’езд саветау (230 дэлегатау). На з’ездзе старшыня прэзiдыума Якау Свярдлоу зачытау «пастанову аб прызнаннi незалежнасцi БССР», той самай рэспублiкi, тэрыторыя якой урадам РСФСР толькi што зведзена да 6 пaветау Miнскай губернi. На з’ездзе было прынята рашэнне аб аб’яднаннi БССР з Лiтоускай ССР. Вышэйшым органам улады у БССР абвяшчауся Усебеларускi з’езд саветау, а у перыяд памiж з’ездамi выбiрауся Цэнтральны выканаучы камiтэт (ЦВК), функцыi урада ускладалiся на вялiкi прэзiдыум (узначалiу Мяснiкоу).

З’езд такiм чынам зацвердзiу iснаванне штучнага дзяржаунага фармiравання. Аб’яднанне 27 лютага 1919г Лiтвы i Беларусi у адзiную Лiтоуска-Беларускую ССР i яе лёс пацвердзiу гэта. Старшынёй ЦВК - нoвай дзяржаунай структуры, са сталiцай у Вiльнi, стау Цыхоускi, а СНК узначалiу Мiцкявiчус-Капсукас. З наступленнeм Палякау Лiт-Бел таксама хутка памёр, як i нарадзiуся.

Барацьба з польскай iнтэрвенцыяй.

З першых дзён акупацыi па усёй тэрыторыi Беларусi шырыуся i мацнеу антыпольскi рух. Спачатку ён быу стыхiйным i неарганiзаваным. Але ж хутка стала ясна, што Польшча не збiраецца прызнаваць БНР. Пад кiраунiцтвам беларускiх эсэрау пачала стварацца

47.2

масавая партызанская армiя, ядром якой стала арганiзацыя «Сувязь беларускага працоунага сялянства». Паустанскiя i партызанскiя атрады былi аб’яднаны у адiную цэнтралiзаваную арганiзацыю - «Народную ваенную дапамогу», якая была, па сутнасцi, зародкам беларускай нацыянальнай армii.

З другога боку, супрацiуленне польскiм акупантам аpганiзоувалi бальшавiкi. З гэтай мэтай было створана бюро нелегальнай рабoты ( Мiцкавiчус-Капсукас, Кнорын, Быгуцкi ), якое занялося арганiзацыяй партызанскiх атрадау ва усходнiх рaёнах i падрыхтоукай iх у заходнiх. У снежнi 1919г памiж бальшавiкамi i беларускiмi эсэрамi было заключана пагадненне аб стварэннi адзiнага фронту барацьбы. Да гэтага пагаднення далучылiся Бунд, Беларускiя сацыялiсты-федэралiсты. На шлях супрацоунiцтва з бальшавiкамi стала беларуская камунiстычная арганiзацыя на чале з Iгнатоускiм.

Адзiны антыпольскi фронт давау свае станоучыя вынiкi. Вясной 1920 года польскiя улады вымушаны былi спынiть ваенныя перавозкi амаль на усiх чыгуначных магiстралях Беларусi. Супрацоунiцтва узмацнялася. У сакавiку 1920 года быу распрацаваны план узброенага паустання i створаны Беларускi паустанскi камiтэт ( БПК ). Але польскiя улады своечасова даведалiся аб маючым адбыцца паустаннi i арыштавалi некаторых кiраунiкоу БПК. I тым не менш, масавы i арганiзаваны рух супрацiулення падрывау баяздольнасць польскай армii, паскорыу выгнанне акупантау з тэрыторыi Беларусi i пасеяу надзеi сярод беларускiх палiтычных партый на супрацоунiцтва з бальшавiкамi у справе стварэння беларускай дзяржавы.

48

СУЧАСНАЕ САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЕ СТАНОВІШЧА БЕЛАРУСІ

В 1991, после провозглашения пол-ой и эк-ой независимости, РБ получила шанс начать самостоятельные эк-ие реформы:

  • Государственная программа по стабилизации экономики и защите населения

  • Государственная программа приватизации

  • ВС принял ряд законов, направленных на реформирование экономики (о собственности, о Национальном банке и банковской деятельности, Таможенный кодекс, о предпринимательстве, о госпредприятиях, о праве собственности на землю, о разгосударствлении и приватизации гос-ой собственности, о эк-ой неплатежоспособности и банкротстве...)

Законы должны были создать базу для: Социально-эк-ого суверенитета, Введения рыночных отношений, Стабилизации, Повышению эффективности хозяйства

Реально: экономический кризис, крах кредитно-финансовой системы, стремительный рост инфляции, катастрофическое снижение уровня жизни населения, положение все хуже и хуже.

Результаты работы народного хозяйства в 1991 свидетельствовали: Разрыве хозяйственных связей; Нарушении обязательств по поставкам продукции из других республик (сырья, материалов, машин, оборудования, комплектующих изделий); Кризисная ситуация на потребительском рынке; Усиление ажиотажного спроса; Обострения инфляционных процессов (карточки, они, родимые!)

В 1991: нац-ый доход ∆(90) на -3%, производство пром-ой (-1,5%) и с/х продукции (-3%). Сводный индекс розничных цен составил 210% при росте денежных доходов 190%.

В 1992: нац-ый доход ∆(91) на -11%, производство пром-ой (-9,4%); В 1993: нац-ый доход ∆(92) на -10%. В 1994: V валового продукта ∆(93) на -20%. Проблемы (ниже):

  • Финансовой сфере (РБ зависима от РФ, т.к. использовала рубль). Чтобы оградиться–в июне расчетные билеты НБ. В июле 1993 РФ ликвидировала рублевую зону СССР, т.е. ввела в РБ нац-ую валюту. В 1994 НБ объявил расчетные билеты НБ единственным платежным средством на территории РБ.

  • Крупномасштабный общий спад производства (не структурный) → увеличение безработицы.

  • Внешняя задолженность и ее рост (1995–2 млрд $, РФ–500 млн $).

  • Инфляция (за 1994–общий уровень в РБ 2599%, по стране–840%)

  • Снижение урожайности земель и продуктивности скота

  • уровень жизни населения (↓↓ естественный прирост, ↓↓ миграция населения)

Положительные результаты: формирование элементов рыночной инфраструктуры, набирают силу новые формы хозяйствования, постепенно начинает работать рыночный механизм спроса и предложения

Глобальный вывод. Причины неменее глобального кризиса:

  1. Техническая отсталость по всемирным меркам, невиданная при замкнутой экономике и денежных ресурсах, в условиях приближения цен на ресурсы к мировым привела к неконкурентосособности значительной части нашей продукции и резкому сокращению импорта.

  2. Милитаризация экономики республики, отсутствие продуманной конверсии оборонной промышленности

  3. Комплекс проблем, связанных с ликвидацией последствий на ЧАЭС

  4. Кризис финансовой системы, которому содействовали допущенные ошибки при введении национальных расчетных билетов, нерыночная кредитная политика.

  5. Разрыв устоявшихся хозяйственных связей с республиками бывшего ССР при недостаточно наложенных связей с другими странами.

  6. Неразработанная законодательная база перехода к рынку. Отсутствие научно продуманной, точной программы этого перехода.

  7. Коррупция и некомпетентность органов власти практически на всех уровнях.

49

УВЯДЗЕННЕ ХРЫСЦIЯНСТВА Ў БЕЛАРУСКIХ ЗЕМЛЯХ, ЯГО ЎПЛЫЎ НА ЖЫЦЦЁ ФЕАДАЛЬНАГА ГРАМАДСТВА

Першыя хрысцiянскiя мiсiянеры з'явiлiся на Беларусi, вiдаць яшчэ ў IX стагоддзi. Iх станавiлася тым больш, чым хутчэй прымалi веру Хрыстову суседнiя еўрапейскiя народы. Адным з такiх мiсiянераў быў iсландзец Торвальд Вандроўнiк, якi ў X стагоддзi прапаведаваў хрысцiянскiя iдэi ў Полацку i пазней быў пахаваны тут у заснаваным манастыры Iаана Прадцечы. Хрысцiянамi былi нашы славутыя валадары: княгiня Рагнеда (у манастве Анастасiя), яе сын Iзяслаў i ўсе наступныя полацкiя князi. Хрысцiянства iшло на Беларусь як з Захаду (з Рыма), так i з Усходу (з Канстанцiнопаля), хоць да сярэдзiны XI стагоддзя iстотнай рознiцы памiж гэтымi дзвюма плынямi не было.

Каля 992 года была заснавана Полацкая епархiя (у далейшым праваслаўная), на пачатку XI стагоддзя – тураўская (каталiцкая). Першы полацкi епiскап, пра якога згадвае летапiс, быў Мiна (1104 год). Але, пэўна ж, былi святары i да яго, у тыя часы, калi полацкi князь Усяслаў Чарадзей збудаваў у нашай старажытнай сталiцы быжнiцу Святой Сафii (1055 год).

Хрысцiянства на Беларусь прыйшло ў тым жа часе, як i ў многiя iншыя краiн Еўропы (Данiю, Швецыю, Нарвегiю, Польшчу, Харватыю). Панавальнай жа рэлiгiяй яно зрабiлася толькi ў канцы XII - XIII стагоддзi, бо сутыкнулася на Беларусi з моцнымi паганскiмi (язычнiцкiмi) традыцыямi. Тысячагадовае суiснаванне ў нас паганства i хрысцiянства сталася падставаю для верацярплiвасцi, талератнасцi нашага народа да розных рэлiгiяў.