28. Беларускія публіцысты ў гады вав.

Гераічную старонку ў гісторыю партыйна-савецкага друку ўпіслаа публіцыстыка пісьменнікаў Беларусі ў гады ВАВ, З першых дзен гітлер-га нашэсця бел.пісьмен. разам з усім народам мжуна ўступілі ў смяротны бой з ворагам. Вядомыя пэты і празаікі Я. Купала, Я. Колас, К. Чорны., К. Крапіва., М. Лынькоў, П. Глебка, П. Броўка. А. Куляшоў, А. Бялевіч, адклаўшы часовую работу над буйнымі мастацкімі творамі, публіцыстычным словам натхнялі савецкі народ на барацьбу з ворагам.

Магутнай знішчальнай сілай было пісьменніцкае слова.

Публіцыстычныя выступленні Я.Купалы ў перыяд вайны – палітычны дакументы всотсрага сацыячльнага гучання.

Палымяную публіцыстычную дзейнасць народнаг песняра Беларусі мнгоія савецкія паэты і празаікі ўспрыняіл як запавет, як узор змагання з ворагам старсным мастацкім словам.

Дзейнасць Я. Коласа ў газетах Ташкента была прыкладам для многіх узбексікх паэтаў і празаікаў.

У партызанскім пушчах,і барах у акопах і ана баявых караблях вайны і партызаны чулі голас любімага песняра. Лаканізм, строгая акрэсленнасць гістарычнага малюнка і псіхалігаічная прыўзнятасць пачуццяў мастака слова, выказаная ў патрыятычных закліках спляталася ў адзінае ўсенароднае пачуцце нянавісці і прагі да змагання.

Заклікам знішчаць фашызм прасякнуты літаральна кожны твор Я. Коласа.

Пісьменнікі былі аўатарамі многіх палымяных лістовак-адозваў, заклікаў да савецкага народа.

Публіцыстычныя творы адыгрывалі вялікую агітацыйную і мабілізацыйнцю ролю, былі смяртэльнай зброяй супраць фашысцкай ідэалогіі.

Беларуск.паэты і празаікі, звяртаючысяы ў цяжкія часы да Бацькаўшчыны, нястомна і штодзенная клікалі да ўсеагульнай барацьбы, каб знішчыць ненавіснае “страшыдла-фашызм”, які азвярэў ад чалавечай крыві.

Першыя публіцыст.выступленні белар. пісьмен. у друку сведчаць, што ўжо ў пачатку вайны яны задумоўваліся над самі паняццем “чалавек”, над новымі эстэтычнымі праблемамі, над псіхалагіямі людзей у тыя суровыя гады.

Асабліва востра ў публіцыстыцы бел.пісмьен. у гады вайны гучала тэма Радзімы.

29. Рабеселькораўскі рух у 20-30 гг. , I, II, III Усебеларускія з’езды рабселькораў.

Важнай вехай развіцця перыядычнага друку з'явiуся рабселькораускi рух. У 20-30-я гг. камсамольцы, рабоча-сялянская мо-ладзь, вайскоуцы у масавым парадку станавiлiся рабселькорамi газет. Многiя з iх сталi вядомымi

публiцыстамi i лiтаратарамi: К. Чорны, А. Александровiч, П. Трус, М. Чарот, П. Галавач, К. Крапiва i шш. У сярэдзше 30-х гг. у Беларусi было больш за 300 тыс. рабселькорау, праз якiх кiруючыя структуры прапаган-давалi сваю палiтыку сярод насельніцтва. Паралельна са станауленнем беларускага перыядычнага друку інтэнсiуна развiвалася радыёвяшчанне. 3 1925 г. вядзе рэгулярныя перадачы беларускае радыё. Пачынаючы з дэтэктарных прыёмніцау, на Беларусi у 20-я гг. радыё хутка распаусюдзiлася у гарадах, а затым была створана правадная сетка i у

сельскай мясцовасці. Эфектыунасць інфармавання насельніцтва узрастала адэкватна павелiчэнню тыражу беларускiх газет, часопісау i колькасць радыёпрыёмткау.

У Заходняй Беларусi, якая да 17 верасня 1939 г. находзiлася пад уціскам буржуазнай Польшчы, быу створаны дэмакратычны фронт барацьбы за нацыянальнае вызваленне. Палітычныя партыi арганізавалi выпуск нелегальных

газет i часопісау для прапаганды галоунай ідэі - уз'яднання беларускага народа заходніх абласцей з савецкай рэспублікай. За увесь час акупацьі беларускіх зямель выходзяць каля 100 дэмакратычных выданняу. Пасля рэвалюцыi значная колькасць беларусау аказалася у эмiграцыі у розных краінах Еуропы i Амерыкi. Да гэтага часу у эмiграцыі існуе так званы урад ВНР. Палітычныя эмiгранты выпускалi газеты i часопісы, стваралi выдавецтвы для выпуску кнiг. Публіцыстыка i лггаратура беларускага замежжа уяуляе значную цікавасць. Таким чынам, да пачатку Другой сусветнай вайны у Беларусi была створана разгалінаваная сiстэма сродкау масавай інфармацьп, якая выконвала важнейшыя функцыi фармiравання сацыя-лiстычных грамадскiх адносін:

• шырокае інфармаванне насельніцтва аб рэспубліканскiм, саюзным i міжнародным жыццi;

• партыйная прапаганда, умацаванне савецкай улады i арга-нiзацыя сацыялiстычнага будаунiцтва;

• развіццё нацыянальнай культуры i беларускай мовы;

• фармiраванне нацыянальнага журналiсцкага вопыту i пуб-лiцыстычнага майстэрства, падрыхтоука творчых кадрау.

Нацыянальная журналiстыка садзейничала беларускаму народу не толькi будаваць сацыялiстычную сельскую гаспадарку i прамысловасць, ствараць аснову развiцця нацыянальнай адукацыі, навукi i культуры, але выстаяць i перамагчы фашызм у час Айчыннай вайны. На часова акупіраванай фашыстамi тэрыторыi таксама была створана падпольная i партызанская прэса як своеасаблiвы вяшчун надзеi i свабоды беларускага народа.