- •20 .Теріні күту және ойылған жеріне ем жасау
- •21-Сурак Гипергидратация және оның физиологиялық мәні, жою шаралары
- •22-Тері түрлері
- •24-Ауыз қуысының күтімі
- •25-Сурак Киім, аяқ киім гигиенасы
- •29-Сурак Экология және денсаулық
- •91. Поль Брэгг және оның сауықтыру жүйесі
- •91. Теория аэробики Купера/Значение величины нагрузки
- •89.Имандылық
- •90. Н.М. Амосов және онын сауықтыру жүйесі
- •92. Иванов Қарғаш
- •93. «Кодекс здоровья» л.З. Тель
- •95. Массаждың адам ағзасына тигізер оң әсері мол
- •96. Алдын алу
- •42.Тыныс алу жүйесінің функционалдық жағдайын бағалау әдістері
- •45. Сүйек-бұлшықет жүйесінің функционалдық жағдайын бағалау әдістері
- •41.Жүрек-қантамыр жүйесі жағдайын бағалау әдістері
- •66.Ас қорыту жүйесінің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері.
- •78. Жыныстық мәдениет, жыныстық мінез-құлық
- •1. Денсаулық, қалыптылық, ауру, (ауру алды) үшіншілік жағдайы түсініктерінің анықтамасы
- •5 Жеке адам денсаулығының анықтамасы
- •7. Денсаулықтың жастық және жыныстық ерекшеліктері және оның диагностикасы
- •30.Вернадскийдің биосфера туралы ілімі
- •31. Биоырғақтар түсінігінің анықтамасы. Биоырғақ түрлері, олардың физиологиялық мәні. Хронобиология
- •32. Жұмысқа қабілеттілік түрлері
- •33. Десинхроноз туралы түсінік
- •34. Демалысты ұйымдастырудың физиологиялық негіздері мен студенттер еңбегін ғылыми ұйымдастыру
- •87. Психикалық денсаулық. Психикалық денсаулықтың өзара байланысы
- •80. Жыныстық жолмен берілетін аурулар
- •1.Механикалық күштердің әсері (соғу, қысу, кесу).
- •2.Физикалық факторлар
- •3.Химиялық факторлар – органикалық және неорганикалық қосындылар
- •5.Әлеуметтік факторлар
- •• Өмipсүру сапасын жақсарту үшiн. Отбасын құрудың құқықтық тәртібі
- •74. Репродуктивті жүйенің анатомиялық физиологиялық ерекшеліктері
- •76. Зәр шығару жүйесі ауруларының тәуекел факторлары
- •39. Донозологиялық диагностика. Донозологиялық диагностика әдістері
- •41. Жүрек-қантамыр жүйесі жағдайын бағалау әдістері методы функциональной диагностики сердечно-сосудистой системы
- •42.Тыныс алу жүйесі н жағдайын бағалау әдістері Функциональная оценка органов дыхания
- •44. Жүйке-эндрокриндік жүйесінің функционалдық жағдайын бағалау әдістері
- •38. Биологиялық жас
- •53. Массаждың түрлері
- •47.Жылу реттеу процестері: жылу өндіру, жылу беру, машықтық жылу реттеу, гипо- гипертермия жағдайындағы жылу реттеу
- •50. Ауамен, сумен, күнмен, жалаң аяқ жүрумен, моншаға түсумен шынығу түрлері .
- •54. Фитонцидтар туралы түсінік
- •55. Фитоем тәсілдері. Ән және өнер арқылы емдеу
- •Оздоровительное значение физических упражнений
- •Образовательная роль физических упражнений
- •Влияние физических упражнений на личность
- •Техника физических упражнений
- •Пространственные характеристики физических упражнений
- •Временные характеристики физических упражнений
- •Динамические характеристики физических упражнений
- •Критерии оценки эффективности техники
- •61.Дене шынықтыру жаттығуларының ағзаға әсері
- •62. Жедел жүргізілген, жалпылама, кумулятивті жаттығулардың тиімділігі туралы түсінік Ближайший (следовой) и кумулятивный эффекты упражнений
- •63.Өтпелі бейімделуді дамытудағы дене шынықтыру белсенділігінің рөлі.
- •1.3.2. Обеспечение устойчивости к физической и умственной нагрузке
- •1.4. Совершенствование обмена веществ под воздействием
- •1.5. Воздействие физической тренировки на кровь, кровеносную
- •1.6. Воздействие физической тренировки на сердце
- •1.7. Значение и функциональные возможности дыхания
- •1.8. Двигательная активность в повышении функций
- •65.Дәрігерлік бақылау және өзін-өзі бақылау
- •5. Самоконтроль
- •66. Ас қорыту жүйесінің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері.
- •67. Асқорыту жүйесі ауруларының тәуекел факторлары
- •68. Ас қорыту жүйесінің қорғаныш-бейімделушілік және компенсаторлық механизмдері. Механизм формирования компенсаций
- •69.Сауықтыру құралдары.
- •Ionoson-Expert
- •Ionoson-if-Expert
- •70. Принципы раздельного питания (Шелдон теориясы)
- •71.Дұрыс тамақтану стратегиясы.Ұтымды тамақтану қағидаттары.
- •72.Сауықтыру мақсатындағы ашығу негіздері.
- •67. Асқорыту жүйесі ауруларының тәуекел факторлары
- •2015 Жылға дейін денсаулық сақтау саласында негізгі басымдық медицинаның профилактикалық және әлеуметтік бағдарды күшейту болады.
- •3.Үшіншілік проф-әлеуметтік,еңбектік,психологиялық,медициналық
- •3 Бөлім. Жұмыс беруші сәйкес темекі тартуға арнайы жер бөлуі тиіс
- •159 Бап: “Темекі өнімдерін сату жасы 18-ге толмағандарға сатылмайды” деген ескертпе жазу мен өкілетті орган бекіткен темекі тартудың зияны туралы ескерту ілініп тұруы қажеттігін міндеттейді.
50. Ауамен, сумен, күнмен, жалаң аяқ жүрумен, моншаға түсумен шынығу түрлері .
Денені шынықтыру адамның күш-жігерін, қабілетін дамытып, денсаулығын жақсартады. Денені шынықтыру енбекпен тұрмыс гигиенасы, демалыс және еңбектің дұрыс режимін, сонымен бірге денсаулықты нығайтып, шынықтыру ұшін күн мен ауаны және суды тиімді пайдалану тәсілдерін қамтиды.
Шынығу - ол ауа райының күрт өзгермелі жағдайына адам ағзасының төзімділігін арттырады. Шынығу - дене тәрбиесінің құрамдас бір бөлігі болып табылыды және оқушылардың денсаулығын нығайтып, жұмыс қабілетін жоғарлатуда аса маңызды.
Шынығудың негізгі принципі - шынығу шараларының жүйелігі, үдемелілігі және жинақылығы болып табылады. Шынығу әдістерін күн сайын, мүмкіндігіне қарай, бүкіл өмір бойы пайдалану қажет. Бұл жағдайда ағзаның белгілі бір тітіркенішке реакциясын бірте-бірте өзгертеді, өйткені бір тітіркеніштен арылсақ болды, оның қалдықтары екінші бір сондай құбылыспен ұласып кетеді. Шынығулар арасындағы үзіліс адам ағзасының жинақтаған қорғаныс қабілетін әлсіретуге, немесе жойып жіберуге әкеп соқтырады. Ол үшін тиімді факторлардың адам ағзасына әсерін бірте бірте қалыптастыру керек.
Ауамен шынығу - көбіне, шынығудың ең женіл түріне жатады. Ауа ваннасы нерв жүйесін сергітеді, жылуды реттеуші апаратты жатықтырады, денедегі зат алмасуын жақсы ұйқымен тәбетті арттырады.
Таза ауада шынығудың тағы бір түрі отпе желдің өтінде шынығу болып табылады. Адам ағзасына өтпе желге тұрақтылығы әдеттегідей жай және салқын шашпа судан (душ) кейін, сондай-ақ, төменгі температурада шынығудың басқа әдістерін пайдаланғаннан кейін арта түседі. Алайда, осыған қоса тітіркендіргіш ретінде сол өтпе желдің өзін пайдаланып, оның адам денесінің барлық жерін бір келкі қамтуын қарастыру керек. Өйткені, адам денесінің белгілі бір бөлігін ғана қамтыған жел адам ағзасы тарапынан белсенді қорғаныс реакциясын туғыза алмайды.
Ауамен шынығу барысында шынығушы өзінің көңіл күйін қадағалап отыруы тиіс. Оның ауамен шынығудың жақсы әсерін тәбеттің ашылуынан, тәтті ұйқыдан, жұмыс қабілетін артыруынан, т.б. байқауға болады. Ал ауа ваннасын қабылдау барысында дене бүршіктеніп, тоңып дірілдесе, оны қабылдауды тоқтатып, немесе қозғалыс қимылдарын жасау керек.
Денені сумен шынықтырудың жолдары көп (сүртіну, шомылу, суға түсу, қыста суға түсу, морыждану, шашпа су (душ), монша,) П.К.Ивановтың «Қарғаш » сауықтыру жүйесі. Мұздай суға түсу осы шараның қағидаларын ескертеді. Практикалық ұсынылымдар сілтемелерді бұлжытпай қатан түрде орындау керек. Егер олар дұрыс орындалса, онда ағзадағы өзгерістер қалыпты мөлшерде өтеді. Сондай-ақ, өкпенің тіршілік ету аймағы кеңейеді, шеттік қандағы эритроциттер мен лейкоциттердің санымен сапасы артады. Жүрек бұлшық етінің қабілеті жақсарады. Бір минут ішінде жүрек арқылы өтетін қан мөлшері көбейеді.
Денені шыңдауға суды пайдалану және суық сумен шынықтыру адам ағзасын салқын ауаға деген қарсылығын қалыптастырудың ең тиімді жолы болып табылады. Судың ауаға қарағанда жылу өткізгіштік қасиеті (28 есе) жоғары және жылу мөлшерін көп ұстайды, сондықтан сумен шынығу дененің сыртындағы мол жылуды тартып ала отырып, ауа ваннасына қарағанда көбірек термикалық тиімділік әкеледі. Сонымен бірге, оның үстіге құю, шашпа су (душ) қабылдау, шомылу секілді түрлері қимыл әрекет әсерін тері сыртына шығарады.
Салқын судың тітіркендіргіш әрекеттеріне адам ағзасы өзінің дене тамырларының тартылуынан сақтайтын күшті қарсылығын көрсетеді. Қанның ішкі органдарға ағылуы қан қысымының артуымен жұрек соғысының жиілігін арттырады. Оның артынан дене тамырлары кеңейіп, қан теріге қарай молынан тарай бастайды. Сондықтан суық суға шомылған адам алғашқыда оқыс суықта тынысы тарыла бастайды, одан кейін тері жылылықты сезінетін болады.
Шынығудың 30-35 градустық жылылықтан бастап, бірте-бірте 8-10 градусқа дейін төмендеткен дұрыс. Осыған байланысты шынығудың ең басты факторы сумен жаттығудың ұзақтығы емес, судың температурасы болып табылады. Сумен шынығудың 17-20 градусқа дейінгі жылылық мөлшерін бастаудың манызы зор, содан шынығудың белгілі бір дәрежесіне жеткеннен кейін су салқындығын одан төмендете түсуге болады.
Сумен шынығудың ең қолайлы мерзімі – танертенгілік жаттығулардан кейінгі мезгіл. Ал сумен шынығудың ең қарапайым да қолайлы түрі ысқылау және үстіге құю.
Ысқылау – ол сумен шынығудың адам ағзасына ең аздау әсер ететін түрі. Оны таңертенгі жаттығудан кейін жасаған дұрыс. Екі минут бойы қатты ысғылған жөкемен, дымқыл сүзгімен не жай сулы қолмен ысқылау керек, ол үшін алдымен дененің жоғарғы жағын (мойынды, кеудені, қолдарды, арқаны), одан кейін төменгі жақты (қарынды, белді, аяқ жақты) ысқылаған жөн.
Адам ағзасына салқындау және суық су қатты әсер етеді. Мұндай жағдайда температураны тітіркендіргіш әсеріне судың екпінді сарқылы қосылады да, қысқа мерзімді шашпа су (душ) керек болады. Ал, ол адам ағзасының қатты қарсылығын қажет етеді. Шынығу барысында судың температурасы 30-35 градус болып, айналысу уақыты 1 минуттан аспау тиіс. Ал одан әрі оның ұзақтылығы суды салқындатыңқырай отырып 2 минутқа дейін жеткізуге болады.
Су мен ауа - тіршілік көзі. Су мен ауа- өмірдің өзегі. Бұл екеуінсіз тіршілік болмайды. Сондықтан табиғаттың адамға берген осы сыйларын күнделікті өмірде тиімді пайдалану - адамның салауатты да саламатты өмір сүруінің басты кепілі. Су, ауа - жер бетіне тіршілік сыйлап, адамның сапалы ғұмыр кешуінің қайнар көзі. Адамға денсаулық бір-ақ рет тұрақты әрі өзгермейтін түрде беріледі. Ол өзінен-өзі жақсармайды. Оны ол үшін адам санасына жас кезінен «денсаулық және әдемілік» ұғымдарын сіңіру керек. Мұндай қажеттілік ізгілікті, адамгершілікті тәрбиелікпен білілікті көрсетеді. Табиғат берген байлығымызды орынды пайдаланып, шымыр да дені сау азамат болып өсу - баршамыздың ортақ борышымыз.