2. Текстны сәнгатьле итеп укы.

Тыңлаусыз песи.

Безнең өйдә бер бүлмә бар. Анда китаплар, кәгазьләр бик күп. Бу бүлмәне әтием эш бүлмәсе ди. Әтием заводта инженер булып эшли. Кичләрен ул бу бүлмәдә соңга кадәр эшли, ниндидер кәгазьләр карый, сызым сыза. Эш бүлмәсенә кермәгез, ди ул безгә. Әтием кушмагач, без анда кермибез. Песине дә кертмибез.

Беркөнне әтием эшкә чыгып китте. Әнием дә өйдә юк иде. Карасам, әтиемнең эш бүлмәсе ачык калган. Мин әкрен генә ишек янына килдем дә бүлмә эченә карадым. Ни күрәм: бүлмәдә безнең шаян песиебез “кәгазь бураны” чыгарган! Аның гадәте шундый: өстәлме, урындыкмы - бөтен җиргә сикерә. Менә шул песи әтиемнең эш өстәлендәге кәгазьләрне идәнгә тартып төшергән дә, рәхәтләнеп, аларны кыштырдата-кыштырдата, уйный.

Мин тиз генә кәгазьләрне җыеп алдым да өстәлгә куйдым. Ә песине, ачуланып, бүлмәдән куып чыгардым, ишекне ябып куйдым. Ә тагын керсә? Мин киткәнне генә көтеп торадыр әле ул. Ишекне тәпиләр белән ачарга өйрәнгәч, әтиемнең кәгазьләренә тияргә ярамаганны аңламый.

Уенчыкларымны алып килдем дә эш бүлмәсе янында уйный башладым. Уйный-уйный идәндә йоклап киткәнмен. Кухняда аш пешереп йөргән әбием дә мине күрмәгән. Әтием күтәреп алгач кына уянып киттем. Ул инде эштән кайткан икән.

- Нишләп монда йокладың, кызым? –дип сорады әтием.

- Әтием, мин бүген сакта тордым. Песи бүлмәңнең ишеген ачарга өйрәнгән, мин шуны сакладым, - дидем.

Сүзлек

соңга кадәр-до поздна

сыза-чертит

сикерә-прыгает

гадәт-привычка

рәхәтләнеп-с удовольствием

куып чыгардым- выгнал, прогнал

тәпи-лапа

уянып киттем-проснулся

сак-пост,охрана

3. 1) Җөмләдә сүзләр нинди тәртиптә торырга тиеш?

1) Оляның а) 7,6,3,2,4,5,1

2) көненә б) 1,3,2,4,7,6,5

3) туган в) 5,7,6,1,4,3,2

4) әти-әнисе

5) бирделәр

6) бүләк

7) кирәкле

2) Кирәкле сүзләрне куеп языгыз:

Сәяхәтебезне Казан шәһәренең _________ -Бауман урамыннан _________. Элек ул зур

Пойменный _____ дип аталган. Бу урамда_____йөргән, ә аннары, трамвай юлларын алып,

_____ җибәргәннәр. Хәзер ул ___ урамы. ______ урамында_____биналар______һәйкәлләр күп.

Сүзләр: трамвай, үзәге, урамы, троллейбус, башлыйбыз, җәяулеләр, Бауман, яңа,тарихи.

Билет №6

1. Бәйрәмнәр һәм үзең яраткан бәйрәмең турында сөйлә.

2. Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

3. Биремнәрне үтә.

2. Текстны сәнгатьле итеп укы.

Финляндиядәге татарлар.

Финляндиягә татарлар XIX гасырда сәүдәгәр буларак килгәннәр. Ил буйлап келәм, тукыма сатып йөргәннәр. Хәзерге вакытта татарларның күбесе илнең башкаласы- Хельсинкида, Тампере, Ярвенпяя шәһәрләрендә яшиләр. Һәр өч шәһәрдә дә мәчәт эшли. Хельсинкида татарларны берләштерүче оешма бар. Аның төп максаты - татарларны бер-берсе белән очраштыру, таныштыру. Анда төрле кичәләр, милли бәйрәмнәр үткәрелә. “Тургай” исемле татар хоры да эшли. Финлянлиядә яшәүче татарлар балаларын туган телгә өйрәтүне үзләренең бурычлары итеп саныйлар. Туган телен, туган халкынның тарихын, мәдәниятен, әдәбиятын белмәгән татарларны милләттәшләре хөрмәт итмиләр.

Фин татарлары фин мәктәпләрендә белем алалар. Алар ике дәүләт теле – фин һәм швед телләрен яхшы беләләр. Фин хөкүмәте татарларга үз телләрен өйрәнү өчен мөмкинлекләр тудыра. Татар балалары атнага бер тапкыр татар теле дәресләренә йөриләр.

Җәй көне барлык татар балаларны 2-3 атнага татар лагерена җыелалар. Бу лагерь Швециядә һәм Америкада яшәүче татар балалары өчен ачылган. Балалар биредә бер-берсе белән аралашып, татарча сөйләшеп, күңелле ял итәләр. Сабан туе бәйрәме дә үткәрәләр.

Сүзлек

гасыр-век

сәүдәгәр-торговец

келәм-ковер

тукыма-ткань

оешма-организация

максат-цель

бурыч-долг

хөкүмәт-првительство