34

Төртінші кезеңде – жаңалықты коммерциализациялау – оны өндіріске жіберу уақытынан нарықта тауар ретінде пайда болғанға дейін жалғасады. Тауардың өмірлік циклы осы тауардың нарық өтімінен жоғалып кетуімен аяқталады.

Қорыта келе, қазіргі кезде әлемнің көптеген елдерінде мемлекет инновациялық қызметке құқықтық, ұйымдастырушылық және қаржылық жағынан көмек көрсетуде. Бұл елдердің ішінде Қазақстан да бар. Мемлекеттік инновациялық саясатты Қазақстан Республикасының Үкіметі әзірлейді және жүзеге асырады. Қазақстандағы инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың келесі бағыттары бар:

–ұйымдастырушылық және экономикалық шарттарын құру, соның ішінде мемлекеттік инновациялық қызметті ынталандыру;

–инновациялық дамудың негізгі басымдықтарын анықтау;

–инновациялық инфрақұрылымды құру және дамыту;

–инновацияларды құру мен енгізуде мемлекеттің қатысуы;

–сыртқы нарықтарға отандық инновацияларды шығару мен өткізу;

–технологиялар трансфертін қоса алғанда, инновациялық қызмет мемлекет қолдауымен Қазақстан Республикасында ұлттық инновациялық жүйенің белсенді құрылуы байқалып отыр.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1.ҚР-ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдауы, Астана, 29 қаңтар, 2010

2.А.Қ.Мейірбеков., Қ.Ә.Әлімбетов., «Кәсіпорын экономикасы», Алматы, «Экономика», 2003 - 252 бет

3.К.Ж.Оразалин., «Кәсіпорын экономикасы»,Алматы, 2007

4.Э.С.Алимкулова, «Нарық жағдайында агроөнеркәсіп кешенін инновациялық дамыту», 9 шілде, 2011

5.Е.Әмірбекұлы, «Қазақстан Республикасындағы ұлттық инновациялық инфрақұрылымды дамытудың экономикалық механизмі», Алматы, 2011

6.Г.Э.Жунисбекова, Кәсіпорынның инновациялық қызметіндегі контроллингтік жүйені дамытудың ұйымдастырушылық-экономикалық аспектілері, Алматы, 2011

7.М.А.Кулбаева, «Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін жетілдірудің нарықтық механизмдері», Түркістан, 2009

8.http://www.stat.gov.kz мәліметтері

ХҚЕС БОЙЫНША ЕСЕПТІЛІК МӘСЕЛЕЛЕРІНІҢ ЖҮЙЕЛІ ЖІКТЕЛІМІ

Мұңайтпасова М.,

«Қаржы» мамандығы бойынша ФК-103 тобының оқушысы.

Ғылыми жетекші: Ерғали Д.Е.

Әл Фараби атындағы ҚазҰУ колледжі

Халықаралық қаржылық есеп стандартыредакциялық тұрғыда жаңартылуды үнемі қажет ететін, әлсін-әлсін атауын өзгерте отырып, үнемі толықтырылып отыратын жүйе. Бұл өзгерістердің негізінде қаржылық есептілікті құру үшін әлемнің барлық ұйымдарымен қолданылатын бухгалтерлік есепті унификациялау қағидасы жатыр. Әрі қарай бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жүйесін дамыту үшін ХҚЕС сәйкес бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік қалыптастыратын сапаны жоғарылату, ашықтық, ақпараттардың сәйкестігін жүзеге асыру қажет.

Бухгалтерлік есептің дамуыадам қоғамы тарихының құраушы бөлігі. Қызығушылықтың қарамақайшылығы, шаруашылық өмірді ұйымдастыру қиындығы, мемлекет пен заң рөлдерінің өсуі бухгалтерлік есептің маңыздылығын айқындай түседі.

Қазіргіжағдайдабухгалтерлікесепережелерінтеориялықжәне әдістемелік тұрғыдаоданәрідамыту қажет. Бухгалтерлік есеп моделінің сәйкес келмеуі Қазақстанға ғана тән мәселе емес. Ол жаһандық мәселелер қатарына жатады. Қаржылық есептілікті құру мен пайдалану жұмыстары барысында бухгалтерлік есепті сәйкестендіру мәселесі бүкіл әлем бойынша туындап отыр.

ХҚЕС көшу кезеңінде орын алған мәселелер өте көп болды. Бұл мәселелердің дұрыс әрі тиімді шешімінтабуүшінолардыдұрыстоптастырабілугекөпкөңілбөлінді. 2003-2010 жылдараралығындағы есеп жүйесін ХҚЕС бейімдеу барысында кезіккен мәселелер жиынтығын аталмыш жұмыста кесте түрінде топтастырып жазуға тырыстық. Кестеде біздің ойымызша ХҚЕС мен ХАС бойынша қаржылық есептілікті құру кезінде меңгеру мен енгізу үрдісін тежейтін мәселелерді келесідей топтастыру қажет:

Ұлттық жүйенің нормативті базасы;

ХҚЕС инкорпорацияланған мәселесі;

ХАС қолдану мәселелері.

41

Қазақстанды әлемдік экономикаға тиімді біріктіру қазақстандық құқықтар мен ҚР нормативтік құқықтық актілеріне статус беруде халықаралық қоғамдық ұйымдардың жекелеген құжаттарын енгізуді талап етеді.

Осыған байланысты 28.02.07ж № 234-III «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы»ҚР Заңының 16 бабына норма енгізілді, онда ХҚЕС ҚР ұлттық заңдылықтарының құрамдас бөлігі болу керекдепайтылған, ал, аталмышЗаңның2 бабындаанықталғанкәсіпкерліксубъектілеріосыстандартқа сәйкес қаржылық есептілікті құруы керек.

ҚР бухгалтерлік есеп пен есептіліктің ұлттық жүйесін реформалаудағы негізгі құжаттар болып төмендегілер саналады:

28.02.07ж № 234-III «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» ҚР Заңы, белгіленген тәртіпте бекітілген және тіркелген қаржылық есептің ұлттық стандарттарыҚЕҰС №1, ҚЕҰС №2;

28.02.07ж№221 «Бухгалтерлікесептіжүргізуережесінбекітутуралы» ҚРҚаржыминистрлігінің бұйрығы;

2007 жыл 23 мамырдағы №185 «Бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспарын бекіту туралы» ҚР Қаржы министрлігінің бұйрығы;

21.06.07ж № 215 «Бухгалтерлік есеп регистрлері нысандарын бекіту туралы» ҚР Қаржы министрлігінің бұйрығы;

21.06.07ж № 216 «Алғашқы есеп құжаттарының нысанын бекіту туралы» ҚР Қаржы министрлігінің бұйрығы;

Халықаралық қаржылық есеп стандарттары және оларға түсіндірмелер;

Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары ХБЕС (IAS);

Халықаралық қаржылық есеп стандарттары ХҚЕС (IFRS);

Әдістемелік түсіндірмелер;

ХҚЕС бойынша қаржылық есептілікті дайындау мен құру бойынша тұжырымдама;

Субъектінің ұйымдастыру-өкімгерлік құжаттары, соның ішінде, корпоративтік акт нысанында әзірленген нақты қызметте есеп пен есептіліктің жүйесіне қолдану мен қалыптастыруға қатысты есеп саясаты, нұсқамалар, басшылық, бұйрықтар, ережелер т.с.с.

ХҚЕС (ҚЕҰС) инкорпорацияланған мәселесі:

Мемлекеттік және орыс тілдерінде ХҚЕС терминдері мен сөздерін ұғу мен қабылдау қиындығы, зерделеусіз және мәнін түсінбей тұрып ХҚЕС жүйесін меңгеруді жалғастыру мүмкін болмайтын жаңа терминдердің көптігі;

Әдетте қаржылық есеп көрсеткіштерін тану мен бағалау үшін бір уақытта бірнеше стандарттарды, оларда көрсетілген сілтемедегі құжаттарды қолдану талап етіледі. Бұл зерделеу үрдісі кезеңін ұзартады және қиындатады;

ХҚЕС басқа заңнамалардың келіспеушілігі;

Аудиторлық компаниялардағы білікті кеңес берушілердің жетіспеушілігі, яғни, сауатты және қолжетімді нысанда пайдаланушыларға ережелер мен нақты жағдайларда үйлестіруді жүзеге асырып, әрі қарай есепті дұрыс ұйымдастыруды қамтамасыз ететуді жеткізуге қабілеті бар кеңес берушілер.

Есептілікті құру үрдісі мен есеп саясаты, ХҚЕС көшуді реттейтін ішкі құжаттар жүйесін әзірлеу арқылы қойылған мәселелерге жүйелі көзқарасты қалыптастыруға болады.

Есептің халықаралық стандарттарының оң және теріс жақтарын қарастырып көрейік, жекелеген мемлекеттерде ұлттық стандарттарына қарағанда олардың объективті артықшылықтары мыналар:

Нақты әрі анық экономикалық логика;

Есеп саласында заманауи әлемдік тәжірибенің қорытындылануы;

Бүкіл әлемде қаржылық ақпаратты пайдаланушылардың қарапайым қабылдауы.

			1-кесте
	ХҚЕС артықшылықтары мен кемшіліктері
Артықшылықтары:			Кемшіліктері:
Капиталды	халықаралық нарыққа тарту		Стандарттардың жалпылама сипаты;
мүмкіндігінің кеңеюуі;			Нақты жағдайларға толық түсіндірмелердің
Нақты шешімдерді қабылдауда пайдаланушыға			жоқтығы;
көмектесетін	ақпараттардың	ашықтығы,	Әр мемлекеттердің даму деңгейнің әртүрлілігі;
пайдалылығы;
		42

Материалдық шығындарды қоса алғанда барлық			Экономиканың	ұлттық	ерекшелігі	мен
шығындар мен уақытты үнемдеу арқылы ұлттық			дәстүрлерін есепке алатын тәртіп пен ереженің
стандарттарды әзірлеу;			жоқтығы;
Республикадағы экономиканың тұрақты өсуі			ХҚЕС ұлттық есеп жүйесіне бейімделуінің
үшін есептің мәні мен сенімділігін жоғарлатуға			қажеттілігі;
ықпал ететін бухгалтерлердің білімін, дағдыларын,			Бухгалтерлердің дағдылары мен білімдерінің
құзіреттілігін	кеңейтіп,	жауапкершілігін	жетіспеушілігі және біліктілікті көтерудің жүйелі
жоғарлатады;			қажеттілігі;
Ақпараттың ақпараттық ашықтығын пайдалана			Кейбір терминдердің дұрыс		аударылмауының
отырып, басқаелдерменынтымақтастықтыдамыту,			негізінде оларды түсінудің қиындығы;
тәуекелділікті	төмендету	және сенімділікті	Жекелеген сұрақтар бойынша нормативті-
жоғарлату;			құқықтық жүйенің сәйкес келмеуі.
Сапалы салыстырмалы қаржылық ақпаратты
қалыптастыру негізінде әр түрлі мемлекеттердің
экономикасын біріктіруге ықпал етеді;
Есеп және есептілікті экономикалық біріктіру
мен үйлестіруді жақындату.

Бұл артықшылықтардың жиынтығы әр түрлі мемлекеттерде есептің ұлттық тәжірибесіне ХҚЕС қолдануғадегенынтасынқамтамасыз етеді. Дегенмен де, ХҚЕСкемшіліктеріндеатапөту қажет, оларға төмендегі жағдайларды жатқызуға болады:

-Бухгалтерлік есептің талаптары мен қағидаларын әдістемелік қамтамасыз ететін реттеуші органдардың жоқтығы;

-Қаржылық есептіліктің сапасын бақылау жүйесінің тиімсіздігі, жоғары оқу орындарында дайындық деңгейінің жеткіліксіздігі, бухгалтерлерді кәсіби дайындаудың әлсіздігі;

-ХҚЕС сәйкес жасалған қаржылық есептіліктің ресми статусының айқын болмауы;

-Жоғары еңбексиымдылығы мен шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау шығындары, аталмыш есептілікті алудағы кәсіпорын басшыларының құлықсыздығы;

-өзгеріп отыратын ХҚЕС ережелеріне заңдардың тәуелділігі;

-ХҚЕС-тің кешенділігі мен әдістемелік күрделілігіне байланысты шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін қолданылмайтындықтан, ХҚЕС-тің осы санаттарға қолданылу қиындығы;

-бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беруді реттеуге, сондай-ақ бухгалтер мен аудитор мамандықтарын дамытуға кәсіби қоғамдық бірлестіктер қатысуының жеткіліксіздігі;

-ХҚЕС-ті қолдану жөніндегі мемлекеттік тілде ақпараттық-әдістемелік материалдардың (оқулықтардың, кітаптардың) жоқтығы;

-бухгалтерлер мен аудиторлардың біраз бөлігінің кәсіби дайындығы деңгейінің төмендігі, сондай-ақ ХҚЕС бойынша дайындалған ақпаратты пайдаланудағы дағдының жеткіліксіздігі;

-кадрларды қайта даярлаудың ретке келтірілген жүйесінің жоқтығы;

-шаруашылық жүргізуші субъектілердің бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп берудің ХҚЕС белгілеген көптеген принциптеріне және талаптарына немқұрайды қарауы.

Сонымен бірге, ХҚЕС-ті мемлекеттік немесе орыс тілдерінде уақтылы жарияламау, түрлендіру әдісімен ХҚЕС бойынша есептілікті дайындау кезінде көп қателік персоналдардың мұқиятсыздығы мен біліктілігінің жеткіліксіз деңгейі, ХҚЕС бойынша Кеңеспен жасалған және бекітілген ХҚЕС ешбір мемлекетте нормативті құжат болып табылмайтындығы, бухгалтерлік ортада ХҚЕС және оның есеп үрдісіне әсері туралы түсініктің жоқтығы да маңызды мәселелер болып табылады.

Жоғарыда талқыланған мәліметтер мен қарастырылған мәселелерді қорытындылай келе, Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп пен аудитті одан әрі дамыту үшін төменде көрсетілген басым мақсаттар мен өзекті бағыттарды ұсынамыз. Біздің көзқарасымыз бойынша, бухгалтерлік есеп және аудитті ары қарай дамыту бойынша мақсаттар мына бағыттардан тұрады тұрады:

-қаржылық есептілікте айқындалған бухгалтерлік ақпараттың сапасын арттыру;

-бухгалтерлік есеп және аудит саласында сапаны бақылауды арттыру;

-бухгалтерлер мен аудиторлардың кәсібилілік деңгейін жоғары дәрежеге көтері;

-бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілікті реттеу жүйесін жетілдіруге назар аудару.

Бұл мақсаттарға қол жеткізу үшін қандай іс шараларды жүзеге асыру қажет? Өзекті бірнеше бағыттарды ұсынайық:

1.ХҚЕС-ке барынша жақындатылған Қаржылық есептіліктің ұлттық стандарттарын әзірлеу.

2.Бухгалтерлердің кәсіби ұйымдарының (БКҰ) рөлін арттыру жолдарын қарастыру.

43

3.Жоғарыда айтылғанға сәйкес, сертификаттаушы ұйымдар мен бухгалтерлердің кәсіби бірлестіктері арасында өзара әрекеттесуді логикалық жағдайға әкелу керек.

4.Уәкілетті және басқа да мүдделі органдар кәсіби біліктіліксіз жүргізілген аудитке қатысты заңнаманы толығымен қолдана алуы керек.

5.Бухгалтерлік есеп және аудиттің ұйымдастырушылық мәселелерін, кеңес беруші, жұмыс және сол сияқты органдар мен топтар көбінесе кездейсоқ тұлғалармен жабдықталатындықтан, мүдделі тұлғалардың ортасында кеңірек қарастыру қажет.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1.Конституция Республики Казахстан. – Алматы: НОРМА-К, 2007. – 40 с.

2.Гражданский кодекс Республики Казахстан. - Алматы: Адилет Пресс, (с изменениями и дополнениями по состоянию на 21.01.2019 г..)

3.Закон РК «О бухгалтерском учете и финансовой отчетности» от 28 февраля 2007 года № 234 - III.( с изменениями и дополнениями по состоянию на 02.07.2018 г.)

4.Приказ Министра финансов Республики Казахстан «Об утверждении Национального стандарта финансовой отчетности» от 31 января 2013 года № 50

5.Международные стандарты финансовой отчетности: Перевод полного официального текста по состоянию на 1 января

2009 г. - //http://www.iasb.org.

6.Абленов, Д. О. Қаржылықаудитжәнеталдау: теория, әдiснама, практика [Текст] : оқуқұралы/ АбленовД.О. - Алматы

:Экономика, 2010. - 528 с

7.Атенова, К. А. Қаржылық есеп беруді ұсыну мен ашу [Текст] : - Шымкент : 0ҚМУ, 2012. - 50 с

8.Н.Н. Илышева, Е.Р. Синянская, О. Е. Решетникова, О.В. Савостина.Международные стандарты финансовой отчётности: базовый курс : учеб. пособие / — Екатеринбург : Изд-во Урал. ун-та, 2017.— 236 с.

9.Тетерлева, А. С. Международные стандарты финансовой отчетности : [учеб. пособие] / А. С. Тетерлева ; М-во образования и науки Рос. Федерации, Урал. федер. ун-т. – Екатеринбург : Изд-во Урал. ун-та, 2016. – 176 с

ИННОВАЦИИ КАК ФАКТОР ОБЕСПЕЧЕНИЯ УСТОЙЧИВОГО СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА

Сакиева А., обучающаяся группы ФР-203, специальность «Финансы (по отраслям)»

Научный руководитель: Мажиева Г.О.

Колледж КазНУ имени аль-Фараби

Вусловиях реформирования казахстанской экономики одной из первостепенных задач является развитиеинновационной деятельности ивнедрениятаких научно-технических достиженийв экономику страны, которые могли бы обеспечить конкурентоспособность отечественной продукции на мировом рынке. Необходимость перехода на инновационный путь развития является одной из стратегических задач. Инновационная деятельность является одним из ключевых факторов, влияющих на социальноэкономическое развитие общества, повышение политической, экономической и социальной стабильность в стране.

Впослании Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева народу от 5 октября 2018 года, в шестом пункте говорится: «Особое внимание следует уделять развитию инновационных и сервисных секторов.

Инновация - любое действие, которое максимизирует эффективность технологических и организационных процессов производства и обмена на основе улучшения качества или преобразования.

НаиболееполнуюобщуюклассификациюинновацийразработализвестныйроссийскийученыйА.И. Пригожин на основе следующих признаков:

распространенность;

место в производственном процессе;

преемственность;

ожидаемый охват доли рынка;

степень новизны и инновационный потенциал

Уровень инновационного развития определяется Глобальным индексом инноваций, который представляется в виде ежегодного доклада.

Основу доклада Глобального инновационного индекса (ГИИ) составляет рейтинг стран мира по потенциалу инновационной деятельности и ее результатам.

Итоговый рейтинг рассчитывается как среднее двух субиндексов — ресурсов инноваций и результатов инноваций:

44

1)Субиндексресурсовинноваций: располагаемыересурсыиусловиядляосуществленияинноваций: институты, человеческий капитал и наука, инфраструктура, развитие внутреннего рынка, развитие бизнеса.

2)Субиндекс результатов инноваций: достигнутые практические результаты осуществления инноваций: развитие технологий и экономики знаний и развитие креативной деятельности.

Таким образом, итоговый Индекс представляет собой соотношение затрат и эффекта, что позволяет объективно оценить эффективность усилий по развитию инноваций в той или иной стране.

Международная бизнес-школа INSEAD (Франция) совместно с Университетом Корнелл и Всемирной организацией интеллектуальной собственности 18 июля 2014 года объявил результаты Глобального индекса инноваций, Казахстан занял 74-е место в Глобальном инновационном индексе (далее «ГИИ»), поднявшись на 4 позиции по сравнению с прошлым годом. Индикаторы ГИИ сгруппированы в инновационные ресурсы и результаты. Следующая таблица отражает рейтинг Казахстана за последние 3 года. (рис. 1)

Год	ГИИ	Вход	Выход	Эффективность
2018	74	55	91	111
2017	78	64	93	116
2016	75	65	90	108

Рис. 1. Рейтинг Казахстана в ГИИ

Казахстан не использует в полной мере все имеющиеся инновационные ресурсы, из-за чего конечный результат использования ресурсов ниже.

Казахстан имеет более лучшие результаты по инновационным затратам чем по результатам

За последние три года затраты на инновации стали значительно увеличиваться, заняв 55-ю позицию в этом году и поднявшись на 9 позиций, начиная с 2017 года.

В этом году также увеличился объём затрат и исходный данных в сфере инноваций, выиграв две позиции и выдвинувшись на 91-е место.

Соотношение эффективности в сфере инноваций также улучшается в этом году, двигаясь с 2017 года с 116-й на 111-ю позицию. Однако, относительно его общей позиции(74) в Глобальном Инновационном Рейтинге (далее «ГИР»), Соотношение Эффективности занимает, скорее, низкое место, чтосвидетельствуетотом, чтостранавсеещёможетповыситьсвоюэффективностьтрансформирования инновационных затрат в большие результаты. Безусловно, на этот низкий статус частично оказывает влияние еще более низкий рейтинг исходных данных (91-е)по сравнению с затратами (55-е).

Сильные стороны Инновационного профиля Казахстана

По Человеческому Капиталу и Исследованию (71-е), показатель соотношения среднего числа учащихся, приходящееся на одного преподавателя, занимает первое место в мире, что отмечает огромное значение для Казахстана.

В Глобальном Инновационном Рейтинге Казахстан также демонстрирует могущество в инфраструктуре (61-е) по двум показателям: Государственная онлайн-поддержка (31-е) и Валовый объём накопления капитала (25-е).

По искушённости Рынка Казахстан демонстрирует отличные показатели в области Инвестиций (18-е) и по одному из этих показателей, упрощённость защиты миноритарных инвесторов, страна является номером один в мире.

Два показателя представляют огромное достижениенайм женщин с ученой степенью (30-е) и приток Иностранных Инвестиций (ПИИ) (22-е) - подчеркивают преимущество Казахстана в совершенствованиибизнеса(78-е). Наинновационнойстороневыхода, всесильныестороныКазахстана продемонстрированывпромышленных(полезных) моделяхсучетомихпроисхождения(17-е), экспорте высокотехнологичной продукции (34-е) и Притоке Иностранных Инвестиций (35-е).

Слабые стороны

Большинство слабых сторон, которые Казахстан показал в отношении ГИР, обнаружены среди инновационных выходов.

45

Казахстан показывает относительно слабые достижения в продуктах Знаний и Технологий (79-е)

,где слабыми являются четыре показателя: Научные и Технические статьи (113-е) , затраты на компьютерное обеспечение (118-е).

Другие слабые места в ГИР на инновационной входной стороне лежат в Человеческом Капитале (71-е), в показателях издержек компаний Global R&D (исследования и разработки) (40-е), усовершенствовании Рынка (51-е) и показателях высокого уровня конкуренции (106-е).

Анализ показывает, что уровень инновационной активности все еще находится на низком уровне. В качестве основных причин недостаточной инновационной активности можно выделить следующие:

неразвитость рынка инноваций, недостаток информации о потребности рынка в инновационной продукции;

отсутствие собственной научно-технической и экспериментальной базы;

отсутствие квалифицированных кадров;

отсутствие новых подходов и методов подготовки кадров и их вовлечения в инновационную деятельность;

серьезный разрыв между образовательной и научной школами.

Таким образом, главными, определяющими успехи развития инновационной экономики становятся человеческих ресурсы. Именно уровнем развития человеческих ресурсов определяется степень формирования инновационного общества в стране.

Дляэтоготребуетсяформированиесобственногоклассаинноваторовизчислаодаренныхстудентов, ученых конструкторов, техников, инженеров, способных генерировать новые знания и воплощать их в инновационных продуктах. Это ведет к становлению новой формы развития человеческих ресурсов – инновационного образования.

Процессы обновления, обусловленные инновациями, связаны с рыночными отношениями, так как основная масса инноваций реализуется в рыночной экономике, то есть инновационное образование должно быть ориентировано на рынок, на конкретного потребителя или конкретные потребности. Принимая во внимание, выделяем следующие особенности инновационного образования в рыночных условиях, учет которых необходим при создании соответствующего организационно-экономического механизма управления.

Инновационное образование – целенаправленный процесс индивида или коллектива, направленный на преобразование знаний, научных идей, открытий, изобретений в новшества. Инновационное образование – вид деятельности, направленный на аккумулирование новых знаний в образовательной, служебной, профессиональной областях индивидуума с целью разработки, создания и реализации инновационного продукта на основе приоритетных образовательных, организационных, экономических, информационно-технических технологий и управления знаниями. Инновационное образование будет подсистемой системы образования. Этот вид образования задействован в основном в инновационной деятельности вузов, колледжей, научных учреждений, предприятий, участвующих в реализации инновационной инновационной политики страны на основе новых знаний и технологий.

Учитывая сложившуюся реальную социально-экономическую ситуацию в стране и обобщая современные тенденции инновавационного обеспечения развития экономики, можно выделить основные направления, представляющие интерес:

инновационная деятельность промышленных предприятий;

инновационная деятельность в сфере услуг;

инфаструктура инновационной деятельности;

новые организационные формы инновационной деятельности (включая специализи-

рованные инновационные фирмы)

Необходимость развития инновационного образования в отраслях и регионах, повышения конкурентноспособности и эффективности хозяйственной деятельности требует, наряду с созданием структур информационного обеспечения информационного образования на предприятиях, также создания специальных межотраслевых информационных центров информационного обеспечения инновационного образования. Такие центры должны заниматься систематизацией, сбором, хранением, ведением данных и знаний, необходимых для успешного осуществления инновационного образования на предприятиях региона. Научная деятельность должна быть направлена на коммерциализацию знаний, то есть на коммерческом использовании новых знаний.

Среди высших учебных заведений университеты по своему научно-техническому и интеллектуальномупотенциалудолжныстатьглавнымпроводникомиинициаторомактивногоразвития инновационного образования в регионах. В этих целях должны быть решены следующие задачи:

46

целевая подготовка и стимулирование кадров для управления инновационными процессами;

создание и развитие на базе инфаструктуры университета инновационно-

технологического центра (институт инноватики);

освоение и развитие с участием всех научных школ и подразделений университета

технологий наукоемких нововведений;

интеграция образовательной, научной и инновационной деятельности в целях решения основной проблемы, стоящей перед страной, а именно – проблема устойчивого и прогрессивного развития отечетсвенных производств.

В условиях нового технологического порядка, где доминируют высокотехнологичные и наукоемкие производства, основным механизмом является становление инновационной системы, она должна включать инновационную инфаструктуру, формирование научного потенциала и образовательной системы. Несмотря на недостаточное финансирование сферы НИОКР наблюдается не большой, но устойчивый инновационный рост. Казахстан должен продолжать поддерживать и развивать программы поразвитиюнациональныхкадров, внедрятьэлементыинновационногообученияначинаясошкольного образования. Все это наряду с рациональным финансированием позволит Казахстану создать благоприятную инновационную инфаструктуру.

Список использованных источников:

1.Послание Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева народу Казахстана от 5 октября 2018 года.

2.Стратегия индустриально-инновационного развития Республики Казахстан до 2020 года http://www.minplan.kz.

3. Голубев А.А. Экономика	и управление инновационной деятельностью: учебное пособие. – СПб.: СПбГУ
ИТМО, 2014. – 119 с.

4.Доклад Глобального инновационного индекса, Казахстан, 2018. URL: https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2018-profile62.pdf.

5.Агентство РК по статистике. URL: http://stat.gov.kz/faces/homePage

ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ И ИНТЕГРАЦИИ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ СИСТЕМЫ КАЗАХСТАНА В СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ

Саликова А., обучающаяся группы УАР-205, специальность «Учет и Аудит»

Научный руководитель: Кенжебаева Г.Б.

Колледж КазНу им аль-Фараби

Казахстанская экономика зависит от ряда внешних факторов, в первую очередь, от экономической ситуации в соседних странах - России и Китае. Мы сильно привязаны к российской экономике через ЕАЭС. Уходящий 2018 год показал и доказал, что любая неблагоприятная обстановка у соседей автоматически сказывается на экономической ситуации в нашей стране. Мы каждый год сталкиваемся с одними и теми же рисками, которые существуют с прошлого столетия, растет уровень неопределенности. С другой стороны, мир вокруг меняется быстрее, чем мы ожидаем. Плюс к этому растет уровень гражданской активности. И чтобы вовремя и адекватно реагировать на все эти риски и изменения, необходимо обеспечить некий системный прорыв в борьбе с коррупцией, поддержке предпринимательства и, конечно же, диверсифицировать экономику.

Для того, чтобы стабилизировать экономику нашей страны, надо сначала спасти национальную валютуотдевальвационныхтечений. Курстенгеявляется, пожалуй, однимизсамыхзначимыхвопросов для казахстанцев, так как резкое подорожание доллара отражается на качестве жизни населения. Удерживая курс доллара ниже нужных значений, мы просто откладываем негативные последствия. Мы снова превращаемся в крайне неэффективную государственную экономику, которая зависит от мировой волатильности и стоимости нефти. Как и в предыдущие годы, влияние на казахстанскую экономику в 2018 годуоказывалаценоваяконъюнктуранасырьевыхрынках. Втрехлетнембюджетена2018 годбыла определена среднегодовая цена 45 долларов за баррель. Вполне комфортная для страны цена была бы в пределах 60 долларов за баррель.

Наданныймоментобстановкавмирескладываетсяблагоприятная, нопроблемаздесьвзависимости казахстанской экономики от продажи сырья. Это ловушка, в которой мы находимся много лет и никак не можем выбраться. Это экономическая реальность, которая нас окружает.

Еще один фактор, который влияет на развитие экономики, это банковская система. Из-за высоких процентов сами банки стали заложниками кредитной политики. Кредитные ресурсы очень дорогие, они

47

не способствуют развитию малого и среднего бизнеса ( МСБ) доля МСБ в ВВП страны не превышает 30%, тогда как в развитых странах этот показатель составляет выше 50%. Перед государством стоит стратегическая цель - войти в тридцатку конкурентоспособных экономик мира. Для этого нам нужно обеспечить экономический рост на уровне 5-6% ежегодно. По прогнозам на ближайшие три года темпы роста экономики в Казахстане составят 3,1-4,2 %. Это непростая задача, но вполне достижимая, если пересмотреть существующую систему стратегического планирования и в ходе реализации государственных программ и проектов применять проектный подход.

Учитывая сложившуюся геоэкономическую ситуацию в мире и сохраняющуюся неопределенность на мировых товарных рынках, основные усилия будут направлены на продолжение создания гибкой модели экономики.

Основная цель экономической политики будет заключаться в обеспечении устойчивого и качественного ростаэкономикисцелью вхожденияв«лигу» 30-тинаиболееразвитых странмирак2050 году. Для достижения этой цели основными приоритетами остаются обеспечение макроэкономической стабильности путем восстановления стимулирующей роли денежно-кредитной политики, поэтапного снижения уровня инфляции, обеспечения финансовой устойчивости через оздоровление банковского сектора и развития фондового рынка, стимулирующей роли налоговой политики.

Необходима рационализация бюджетных расходов и фискальная децентрализация, а также ускоренная технологическая модернизация за счет культивирования новых индустрий с применением цифровых технологий, развития базовых отраслей через технологическое перевооружение, повышения экспортного потенциала и производительности труда.

Не менее актуально для экономики нашего государства и кардинальное улучшение и расширение бизнес-среды, формирование качественной институциональной среды с четким ограничением участия государства в экономике, развитие конкуренции и привлечение частного капитала в экономику, а также улучшение качества человеческого капитала за счет изменения роли системы образования, здравоохранения и сферы соцобеспечения..

Экономическая ситуация в Казахстане на сегодня сопряжена с понятием «Зеленая энергетика» так как, зеленая энергетика и возобновляемые источники энергии для Казахстана с точки зрения внутреннегопотребленияактуальнывсилутого, чтовнашейстранебольшойобъемугольнойгенерации

ивыбросовв атмосферу. Но вцеломнашегосударство производятогромноеколичество энергоресурсов

ипоставляютих на экспорт, ивсвязисоснижениемпотреблениямировогоВВПи энергиикактаковой, заменой традиционных источников топлива на возобновляемые возникает большая проблема будущего экономики Казахстана. Очевидно, что тренды эти будут возобладать, и ясно, что для нас это станет значимой проблемой на ближайшие 15−20 лет».

Втечение этих 15−20 лет добыча газа и нефти останется серьезным источником, наполняющим экономику. Но 15 и 20 лет — это значимый срок человеческой жизни, но в масштабах макроэкономики, это чрезвычайно короткий срок.

«Чем можно заменить поставку на экспорт такого огромного объема энергоресурсов в экономике нашей страны. Это, конечно, большой вызов. И если говорить о ключевых трендах, то, наверное, я выделю два ключевых направления, на которые стоит обратить внимание. Первое — это глубокая переработка нашейконкурентнойпродукции: нефти, газаиугля. Это серьезнаязадача, но, ксожалению, мы понимаем, что у нее ограниченные возможности. Второе — это встраивание в цепочки выработки аккумуляторных батарей и других элементов, которые можно поставлять из Казахстана. И третье — это трансформация своего бизнеса в Digital, в цифровую сферу. Нам представляется, что такой тренд особенно актуален для нашей страны. Потому что все те, кто сегодня не встроится в стратегию Digital, завтра будут очень сильно опаздывать, и в конечном итоге выстраивать цифровизацию придется слишком дорого для крупных бизнес-структур и государств. В Казахстане построить цифровую экономику можно в рекордно короткие сроки, сократив количество госслужащих и бюрократических

процедур, время предоставления услуг и внедрив во все сервисы государства такую вещь, как «искусственный интеллект», который сегодня является уже чрезвычайно коммодизированной услугой.

Еще одно направление, связано с блокчейном , сегодня это ключевой тренд в экономике наряду с искусственным интеллектом. Если последний сегодня является главным трендом, то блокчейн через пять-шесть лет затронет все без исключения отрасли и государственные услуги» Так же следует тренд роботизации, которую Казахстану необходимо будет развивать в кооперации с несколькими странами. И, конечно же, ключевой тренд — это производство компьютерной техники, квантовый компьютеринг, перед которым мы сегодня стоим на пороге, на пороге взрыва его производительности. Эти технологические тренды перевернут в ближайшие десять лет все сферы материального производства,

48

сферы услуг и государственных услуг. Таким образом, в условиях меняющейся экономики нашей стране необходимо оседлать эту эволюционную технологическую волну». Главным кладезем Казахстана в этом отношении должны стать кадры. Это, безусловно, образование, поскольку ни одна ведущая страна не может обойтись без образованных кадров. И сегодня именно формирование высокопрофессиональных кадров может обеспечить прорыв Казахстана в экономическом плане. В ближайшем будущем Казахстан может стать ведущей державой в мире через экономический прорыв и ключевыми условиями для этого являются: переориентация экспорта – уход от чисто сырьевой составляющей к экспорту готовой и конечной продукции; формирование высокопрофессиональных кадров и развитие научно-технических наработок, университетов и исследовательских центров.

Список использованной литературы:

1.Казахстан в системе мировых экономических процессов — Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2012.

2.Т. Мансуров. Прошлое, настоящее и будущее взаимовыгодного сотрудничества государств ЕврАзЭс. 26.09.2011// http://www.evrazes.org.

3.Берентаев К.Б. Экономика Казахстана и вызовы XXI века. Сборник научных трудов / Под общ. ред. Б.К. Султанова. - Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2013.

4.Узакбаева А., Абдимомынова А.Ш. Региональное антикризисное управление: теоретический аспект. Молодой ученый» № 7 (87), апрель-1 2015

49

СЕКЦИЯ 3.

ЛИНГВИСТИКА. СОВРЕМЕННАЯ ЛИНГВИСТИКА:

НОВЫЕ ПОДХОДЫ И АКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУДАРМА САЛАСЫНЫҢ ДАМУЫ

Амангельдина А., ПДК-205 топ,

Аударма ісі мамандығы

Ғылыми жетекші: Алимова Р.Т.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ колледжі

Әлемдеәралуантіл, әралуанелөмірсүріпотырғанжағдайдааудармамәселесініңкүнделіктіқажетті іске айналуы заңды. Қазақ ғылымында да арнайы зерттеуді талап ететін салалардың бірі – аударма әдебиеттің тілі. Бұдан жарты ғасыр бұрын М.О.Әуезов: «...аударма төл күйінде, қалыптасып, есею күйіндеғанаекендігін» атапөткен. Аудармакөнеде, жаңадаөнер. Олбасқаадамдарқауымынтүсінудің құралы, олармен қарым қатынас жасаудың делдалы, дәнекері.Аударма проблемасын әр қилы тұрғыдан: тарихи-мәдени, әдебиеттану, лингвистикалық және психологиялық тұрғыдан алып қарастыруға болады. Қазақ аудармасының тарихына, теориясы мен тәжірибесіне арналған мақалаларда, жинақтарда, монографияларда, аударманың тарихи-мәдени, әдебиет салаларындағы жайы көбірек.

Қазақ тілінің мемлекеттік мәртебеге ие болған тұсынан бері қарай ғылымның аударма саласы едәуір сипатқа ие болып отыр. Егеменді елдің рухани дамуындағы бағыттардың бірі – дүниежүзілік ақпараттар алмасудың сапалы деңгейіне көтерілуі; ақпараттық база жасау; ақпараттық-анықтамалық ресурстар құру. Шетел мемлекеттері мен Қазақстан Республикасының саяси-әлеуметтік байланыстары, қарымқатынастары жөнінде ақпараттарды жинау, қабылдау, өңдеу, жеткізу жүйесі бір тілден екінші тілге аудару ісімен тығыз байланысты. Аталған жағдаяттарға орай соңғы жылдарда аударылу үдерісінің объектісі ұлғайды, көркем аудармамен қоса күнделікті баспасөз материалдары, публицистикалық стильдің әр алуан жанрлары, саяси қайраткерлердің сөздері мен баяндамалары, ресми құжаттар (жарлықтар, бұйрықтар, өкімдер, жарғылар мен ережелер, қатынас қағаздары), кинофильмдер, жарнамалар негізінен аударма жолы арқылы жүзеге асырылуда. Жазба аудармамен қатар ауызша аударма(ілеспеаудармажәнеқосарласааударма) жекежанрретіндебайқалабастады. Қазақтіліненөзге тілгетәржімалауісідежоғарыдеңгейдеқалыптасқан. Қазіргіжаңақоғамдағыеңбекқарым-қатынастары шетел тілдерін оқып-үйренуді, шетел тілдері туралы білім-дағдыны еңбек процесінде пайдалануды талап етіп отыр. Осыған байланысты аудармашылық кәсіп жаппай сипат алуда.

Аударма теориясы саласына байланысты В.Н.Комиссаровтің «Теория перевода», «Современное переводоведение», Л.С.Бархударовтің «Язык и перевод», Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика», А.Д. Швейцердің «Теория перевода», И.И.Ревзин, В.Ю.Розенцвейгтің «К обоснованию лингвистическойтеорииперевода» жәнет.б. еңбектеріаударматеориясындаелеуліорыналады. Андрей Венедиктович Федоров XX ғасырдың 30-жылдары аударма теориясының негізін өзінің аударма теориясы бойынша М.Горький атындағы Москваның әдебиет институтында оқыған дәрісінде салды. «О художественном переводе» деген кітабында ол аударма теориясы мен практикасының сәтті үйлестіру, тек кең филологиялық негізде ғана мүмкіндігі жайлы баяндайды. 1953 жылы оның «Введение в теорию перевода» атты еңбегі жарық көреді. Бұл еңбегі бойынша, аударма теориясы филологиялық ғылымның саласы болып табылады, сонымен қатар кейбір жағдайларда әдебиеттану ғылымымен, оның тарихы және теориясымен, қарастырып отырған тілде сөйлейтін халықтардың тарихымен тығыз байланысты.

Аударма өнерінің қазақ топырағындағы гүлдене бастауы – орыс әдебиеті классиктерінің және орыс әдебиеті арқылы әлем сөз өнері зергерлері шығармаларының қазақшаға тәржымаланған тұсы. Соған орай алғашқы кезде мерзімді басылымдарда пікір, ұсыныс түрінде басталған аударма теориясы мен практикасына байланысты зерттеу жұмыстары кең арнаға, ғылыми салаға айналды. Аударма өнерін зерттеудің тарихы бастауын 1914 жылы "Айқапта" жарық көрген Сәкен Сейфуллиннің пікірінен бергі аралықтағы еңбектердің көтерген мәселесі де, зерттеу бағыты мен әдісі де сан түрлі. Аударма өнеріне қатысты А.Байтұрсынов, М.Сералин, Ж.Аймауытов пікірлері болғанына қарамастан және аударма

50