Математика в экономике, сборник задач
.pdfИзвестны методы определения коэффициентов разложения (4.8). При- ведём обе части равенства (4.8) к общему знаменателю и, приравнивая затем числители получившихся дробей, придём к тождеству, в обеих частях которо-
го будут находиться многочлены. По методу неопределённых коэффициентов
далее следует приравнять коэффициенты при одинаковых степенях x в обеих частях тождества, в результате получим систему линейных уравнений относи- тельно коэффициентов разложения. Решив её, найдём коэффициенты. Можно составить систему уравнений для определения коэффициентов другим спо- собом, придавая в тождестве переменной x n различных значений. Обычно, если многочлен Qn (x) имеет действительные корни, целесообразно полагать x равным этим корням. Часто бывает полезным комбинировать рассмотренные способы.
2. Интегрируемость рациональных функций. Рациональные функции являются интегрируемыми в своих областях определения.
∙Целые рациональные функции (многочлены) интегрируются очевид- ным образом.
∙Интегрирование неправильных рациональных дробей сводится к ин-
тегрированию целых рациональных функций и правильных рациональных дробей.
∙Интегрирование правильных рациональных дробей сводится к интег- рированию простейших дробей.
∙Каждая из простейших дробей интегрируется в элементарных функ-
циях:
1) ò |
|
|
A |
|
dx = Aln |
|
x - a |
|
|
+ C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x - a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2) ò |
|
A |
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
A |
× |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
+ C (n Î N, n >1) ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
(x - a) |
n |
1- n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x - a) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Mx + N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
(2x + p)+ N - M |
p |
|
|
|
M |
|
|
d (x |
2 |
|
+ px + q) |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
3) ò |
|
|
|
|
|
|
dx = |
ò |
2 |
|
|
dx = |
|
|
ò |
|
+ |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(x2 + px + q) |
|
|
(x2 + px + q) |
|
|
|
|
|
|
(x2 + px + q) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
æ |
|
|
|
|
Mp ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
ln(x |
2 |
|
+ px + q)+ |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
+ |
ç N - |
|
|
|
÷ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
æ |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
p |
2 |
ö |
|
|
p |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
è |
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
|
|
|
|
|
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
x |
+ |
|
|
|
|
÷ |
+ q - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç x |
|
|
|
|
|
2 |
|
4 |
÷ |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
||||
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dç x |
+ |
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
ln(x |
|
|
|
|
+ q)+ |
N - |
M |
|
|
|
x + |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
æ |
|
|
ö |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
+ ç N - |
|
M ÷ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
+ px |
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
+ C . |
||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
p |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
æ |
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
è |
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p2 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ç x |
+ |
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
+ q |
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
q - |
|
|
|
|
|
|
|
|
q - |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
4 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
121
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
p ö |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
Mx + N |
|
|
|
|
M |
|
d (x2 |
+ px + q) æ |
p |
|
|
|
|
d |
ç x + |
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
4) ò |
|
|
|
|
dx = |
|
|
ò |
|
|
|
|
|
+ ç N - |
|
|
M ÷ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
n |
2 |
|
æ |
æ |
|
p ö2 |
|
|
|
|
|
p2 |
ö |
n |
||||||||||||
|
|
|
(x2 + px + q) |
|
|
(x2 + px + q) |
è |
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
ç x + |
|
÷ |
+ q - |
|
|
|
|
÷ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
è |
|
2 |
ø |
|
|
|
|
|
4 |
|
÷ |
|
|
|
M (x2 + px + q)1−n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
||||||||||
æ |
|
p |
ö |
|
æ |
|
p ö |
, n N,n >1. |
Здесь |
|
|
|
|
æ |
|
|
|
p ö |
ин- |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
+ |
ç N - |
|
M ÷ |
× Jn ç x + |
|
÷ |
Jn |
= |
Jn ç x + |
|
|
|
÷ |
||||||||||||||||||
2 |
|
1- n |
|
2 |
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
è |
|
ø |
|
è |
|
2 ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
ø |
|
|
теграл, для вычисления которого в примере 4.4 получена рекуррентная фор- мула.
Напомним, в интегралах 3), 4) |
p2 |
- 4q < 0. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Пример 4.5. Выделить целые части следующих дробей: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
1) |
x3 + x +1 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
x4 - 3x2 |
- 3x - 2 |
. |
|
|||||
|
x2 +1 |
|
|
|
x3 + x +1 |
|
|
|
x(x2 +1)+1 |
|
|
|
|
1 |
x3 - x2 - 2x |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Решение.1) |
|
= |
|
= x + |
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 +1 |
|
|
x2 +1 |
|
x2 |
+1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
2) Произведём деление многочленов "уголком": |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_ x4 - 3x2 - 3x - 2| x3 - x2 - 2x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 - x3 - 2x2 |
|
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_ x3 − x2 − 3x − 2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 −x2 − 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
с учётом этого |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− x − 2, |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
x4 - 3x2 - 3x - 2 |
= x + |
1- |
|
x + 2 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
x3 - x2 - 2x |
x3 |
- x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
- 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Пример 4.6. Разложить данные дроби на простейшие: |
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
1) |
1 |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
|
|
. |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x -1)2 (x2 + 2x + 2) |
||||||||||||
|
x2 - 5x + 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Решение. |
1) |
|
|
Так как x2 |
- 5x + 6 = (x - 2)(x - 3), то искомое разложение |
|||||||||||||||||||||||||||
имеет вид |
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
= |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x2 - 5x + 6 |
|
|
|
(x - 2) |
(x - 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Приведём дроби к общему знаменателю и, приравнивая числители дро- |
||||||||||||||||||||||||||||||||
бей, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
A(x − 2)+ B(x − 3) = 1 |
|
|
|
|
или |
(A + B)x − (2A + 3B) = 1. |
|
(4.9) |
По методу неопределённых коэффициентов составим систему, прирав- нивая коэффициенты при одинаковых степенях x :
122
ì |
0 |
:2A + 3B = -1, |
|
ìA = -B, |
|
ìA =1, |
||
ïx |
|
Û |
Û |
|||||
í |
1 |
|
í |
B = -1. |
í |
B = -1. |
||
ï |
: A + B = 0. |
|
î |
|
î |
|||
îx |
|
|
|
|
|
Подставим найденные значения коэффициентов, выпишем ответ:
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
= |
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
x2 - 5x + 6 |
|
(x - 2) |
(x - 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Замечание. Коэффициенты разложения можно найти иначе: полагая в |
||||||||||||||||
тождестве (4.9) |
x = 3, получим |
A = 1; |
полагая x = 2, найдём |
B = −1. |
||||||||||||
2) Поскольку дискриминант квадратного трёхчлена |
в знаменателе |
|||||||||||||||
p2 - 4q = -4 < 0, |
то разложение дроби на простейшие имеет вид |
|||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
A |
|
B |
|
|
|
Cx + D |
|
|||
|
(x -1)2 (x2 + 2x + 2)= |
|
+ |
|
|
|
+ |
(x2 + 2x + 2), |
|
|||||||
|
(x -1) |
(x -1)2 |
|
|
||||||||||||
отсюда придём к тождеству: |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x = A(x -1)(x2 + 2x + 2)+ B (x2 + 2x + 2)+ (Cx + D)(x -1)2 . |
|
||||||||||||||
При x = 1 |
|
имеем |
5B = 1, |
|
т.е. B = |
1 |
. С учётом этого после раскрытия |
|||||||||
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
скобок и приведения подобных тождество примет вид
x = (A + C)× x |
3 |
æ |
1 |
ö |
|
|
+ ç A + |
|
+ D - 2C ÷ |
× |
|
|
5 |
||||
|
|
è |
ø |
|
x2 |
æ 2 |
ö |
æ 2 |
ö |
|||
+ ç |
|
+ C - 2D÷ |
× x + ç |
|
+ D - 2A÷ . |
||
5 |
5 |
||||||
|
è |
ø |
è |
ø |
Для определения трёх оставшихся коэффициентов составим систему, приравнивая в тождестве коэффициенты при любых трёх одинаковых степе- нях x :
ì |
3 |
:A + C = 0, |
|
|
|
ì |
|
|
|
|
|
|
ìC = - |
|
1 |
, |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
|||||||||||||
ïx |
|
|
|
|
ï C = -A, |
|
|
|
ï |
|
|
|||||||||||
ï |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
ï |
|
|
|
1 |
|
|
ï |
|
|
8 |
|
|
ï |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
ï |
|
|
|
|
|
ï |
|
|
|
||||
íx |
|
:A + |
|
+ D |
- 2C |
= 0, |
Û |
í D = -3A - |
|
, |
Û |
íD = - |
|
|
|
, |
||||||
|
5 |
5 |
|
25 |
||||||||||||||||||
ï |
|
|
|
|
|
|
|
|
ï |
|
|
|
|
|
ï |
1 |
|
|||||
ï |
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
ï |
|
1 |
|
|
|
|
ï |
|
|
|
||
ïx |
|
: |
|
+ C - 2D =1. |
|
|
ï |
A = |
|
. |
|
|
|
ïA = |
|
|
|
. |
|
|||
|
5 |
|
|
25 |
|
|
|
25 |
|
|||||||||||||
î |
|
|
|
|
|
|
|
|
î |
|
|
|
|
|
î |
|
|
Таким образом, имеем
|
x |
1 |
|
+ |
1 |
|
|
x + 8 |
|
. |
|
|
|
|
(x -1)2 (x2 + 2x + 2) |
= |
|
|
- |
25(x2 + 2x + 2) |
|
|
|||||
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
||||||||||
|
5(x -1)2 |
|
|
||||||||||
|
25(x -1) |
|
|
||||||||||
Пример 4.7. Найти: |
1) ò |
|
|
dx |
; |
|
2) ò |
x -1 |
|
dx. |
|||
2x2 |
+ 8x + 8 |
|
x2 + 2x |
+ 5 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. 1) Подынтегральная дробь является правильной и, так как 2x2 + 8x + 8 = 2(x + 4)2 , то она является простейшей:
ò |
dx |
= |
1 |
ò |
dx |
= |
1 |
ò |
d(x + 2) |
= - |
1 |
(x + 2)−1 |
+ C = - |
1 |
|
+ C . |
|
2x2 + 8x + 8 |
2 |
(x + 2)2 |
2 |
(x + 2)2 |
2 |
2(x + 2) |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
123
2) Подынтегральная дробь, очевидно, является правильной. Дискрими- нант квадратного члена в знаменателе p2 − 4q = 4 − 20 = −16 < 0 , дробь про- стейшая типа 3):
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x −1 |
|
|
|
|
|
|
1 2(x +1)− 4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
d(x2 + 2x + 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
= |
|
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2ò |
(x2 + 2x +1)+ 4 |
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 + 2x + 5 |
|
|
2 |
x2 + 2x + 5 |
2 |
|
|
x2 + 2x + 5 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
ln(x2 + 2x + 5)− 2ò |
|
|
|
d(x +1) |
|
|
|
|
= |
|
1 |
ln(x2 |
|
+ 2x + 5)− arctg |
x +1 |
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
(x +1)2 + 22 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.8. Найти: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1) |
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx; |
|
|
|
|
2) |
ò |
|
(x −1)2 (x2 + 2x + 2). |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2 − 5x + 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Подынтегральные дроби правильные, воспользуемся разложе- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
нием их на простейшие (см. пр.4.6) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C(x − 3) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1) ò |
1 |
|
|
|
|
|
dx = ò |
|
dx |
|
|
− |
ò |
|
|
dx |
= ln |
|
x − 3 |
|
|
− ln |
|
x − 2 |
|
+ lnC = ln |
|
|
; |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 5x + 6 |
|
|
|
|
|
x − 3 |
|
|
|
|
|
x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 2) |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
1 |
|
|
dx |
1 |
|
|
|
|
|
x + 8 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2) |
ò |
(x −1)2 (x2 + 2x + 2)= |
|
|
|
|
|
ò |
|
|
|
+ |
|
|
|
ò |
|
|
− |
|
|
ò |
(x2 + 2x + 2)dx = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
25 |
|
(x −1) |
|
5 |
(x −1)2 |
25 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2x + 2 |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
d(x +1) |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x −1 |
|
− |
|
|
1 |
|
− |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
ln |
x −1 |
− |
|
|
|
− |
|
ò |
(x2 + 2x + 2) |
dx − |
|
ò |
|
|
= |
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
25 |
5(x −1) |
50 |
25 |
(x +1)2 +1 |
|
|
|
25 |
5(x −1) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
− |
|
1 |
ln(x2 |
+ 2x + 2)− |
|
7 |
|
|
arctg(x +1)+ C = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
50 |
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(x −1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
7 |
arctg(x |
+1)− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ln |
(x2 + 2x + 2) |
− |
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
50 |
25 |
5(x −1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.9. Найти: 1) |
|
|
|
x3 + x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 |
− 3x2 |
− 3x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx ; |
2) |
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
+1 |
|
|
|
|
|
|
x3 − x2 − 2x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. В обоих примерах подынтегральные дроби неправильные, це- лые части дробей выделены ранее при решении пр. 4.5:
x2
2
x3
|
|
|
x3 + x +1 |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
x2 |
|
|
|
||||||||
1) ò |
|
|
|
dx = ò xdx + ò |
|
|
|
|
|
= |
|
|
+ arctgx + C . |
|||||||||||
x2 +1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|||||||
2) ò |
|
x4 − 3x2 − 3x − 2 |
dx = ò(x +1)dx − ò |
x + 2 |
|
dx = |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
x3 − x2 − 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 − x2 − 2x |
||||||||
+ x − ò |
|
x + 2 |
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
x3 − x2 − 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Дробь |
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
правильная. |
Преобразуем знаменатель: |
|||||||||||||
|
x3 − x2 − 2x |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
− x2 − 2x = x(x2 − x − 2)= x(x − 2)(x +1). Разложим дробь на простейшие: |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x + 2 |
|
= |
A |
+ |
|
B |
|
+ |
|
D |
|
. |
|
|
|
|
|
||||
|
x3 − x2 − 2x |
|
x − |
2 |
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отсюда придём к тождеству
124
x + 2 = A(x - 2)×(x +1)+ B × x ×(x +1)+ D × x ×(x - 2).
|
|
|
Полагая в тождестве x = 0, получим A = −1; при |
x = −1 найдём |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
при x = 2 вычислим |
B = |
|
2 |
. Подставляя найденные значения, получим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
x4 |
- 3x2 - 3x - 2 |
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
æ |
1 |
|
2 |
|
|
|
|
1 ö |
x2 |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
+ x - |
ò |
ç- |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
|
|
÷dx = |
|
|
+ x + ln |
x |
||||||||||
|
|
x3 - x2 - 2x |
|
|
|
2 |
|
|
x |
|
3(x - |
2) |
3(x +1) |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
1 |
|
|
|
Cx3 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||||
- |
|
ln |
x |
- 2 |
- |
|
ln |
|
x +1 |
|
|
+ ln C = |
|
|
+ x + |
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
3 |
3 |
|
|
|
|
2 |
3 |
(x - 2)2 (x +1) |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 4.10.* |
ò |
|
|
|
|
|
xdx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
x 4 |
+ 6x 2 + 5 |
|
|
|
|
t = x2 , dt = 2xdx, получим |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Решение. Сделаем подстановку |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ò |
|
|
xdx |
= |
|
|
1 |
|
ò |
|
|
|
|
dt |
|
= 1 |
ò |
|
|
|
dt |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
x 4 + 6 x 2 + 5 |
|
|
2 |
|
|
t 2 + 6t + 5 |
(t + 1)(t + 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Разложим подынтегральную дробь на простейшие: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
A |
|
+ |
|
B |
|
Þ 1 |
= A(t + 5)+ B(t +1). |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(t +1)(t + 5) |
|
|
|
(t +1) |
(1+ 5) |
|
|
|
|
D = 13 ;
-
Подставим |
t = -1Þ A = |
1 |
; |
t = -5Þ B = - |
1 |
. С учётом этого |
|
|
|
|
||||||||||||
4 |
4 |
|
|
C (t + 1) |
|
|||||||||||||||||
1 |
|
dt |
|
|
1 |
æ 1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
ö |
(ln (t + 1) |
- ln (t + 5))+ ln C = |
|
|
|||||||||||
|
|
ò |
|
|
= |
|
ò ç |
|
- |
|
|
|
÷dt = |
|
|
ln |
|
. |
||||
2 |
(t + 1)(t + |
5) |
8 |
|
t + |
5 |
8 |
8 |
(t + 5) |
|||||||||||||
|
|
è t + 1 |
|
|
ø |
|
|
|
|
|
Возвращаясь к старой переменной, получим
|
|
|
|
xdx |
1 |
|
C (x 2 + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ò |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
ln |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x 4 + 6 x 2 + 5 |
8 |
x 2 + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Найти интегралы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
4.106. ò |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
4.107. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
||||||||
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
ò |
|
. |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x + 3) |
|
|
|
|||||||||||||
3- x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
4.109. ò |
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
4.110. |
ò |
|
|
dx |
|
|
. |
|||||||||
|
|
3 |
|
|
|
2x2 + 4x + |
2 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
(5x +1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
4.112. ò |
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
4.113. |
ò |
|
|
dx |
. |
|
|
||||||||
x |
2 |
- 4x |
+ 5 |
|
x |
2 |
+ 2x + 2 |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
4.115. ò |
|
|
|
|
1 |
|
dx. |
|
|
4.116. |
ò |
|
|
|
x |
|
dx. |
||||||||
x ×(x + 5) |
|
|
(x + 3)(x + 2) |
||||||||||||||||||||||
4.118. ò |
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
4.119. |
|
|
|
2 x + 7 |
|
|
|
|||||||||
|
|
ò |
|
|
dx. |
||||||||||||||||||||
x2 |
+ 4x - 5 |
x 2 |
+ x − 2 |
4.108. ò dx .
(x + 5)4
dx
4.111. ò x2 - 6x + 9.
x − 4
4.114. ò (x - 2)(x - 3)dx.
4.117. |
ò |
2x -1 |
|
dx. |
|
(x -1)(x - 2) |
|||||
4.120. ò |
|
|
7 x - 6 |
dx. |
|
|
2x 2 - 6x + 4 |
||||
|
|
|
|
125
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x + 2 |
|
|
|
|
|
4.122. ò |
|
|
|
|
|
3x2 |
+ 2x - 3 |
|
dx. |
4.123. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
4.121. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
x ×(x -1)(x +1) |
|
|
|
|
|
|
|
(x -1)×(x + 2)(x + |
3) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 x 2 + x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4.124. ò |
|
|
|
|
|
|
x 2 + 2 |
|
|
|
|
|
4.125. ò |
|
|
|
|
|
|
|
3x − 2 |
dx. |
|
|
|
4.126. ò |
|
|
|
x + 2 |
dx. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
(x +1)(x2 |
- 9) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x 3 + x 2 − 2 x |
|
|
|
|
|
x3 - 2x2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
4.127. ò |
|
|
|
|
x2dx |
|
4.128. ò |
|
|
|
(11x +16)dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5× x -8 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.129. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(x +1)(x + 3)2 |
|
(x -1)(x + 2)2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x3 - 4x2 + 4x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4.130. ò |
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
4.131. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
4.132. ò |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
(x +1)2 |
(x2 +1) |
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x3 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 3 |
− 8 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
4.134. ò |
|
|
|
|
|
x4 |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.135. |
|
|
|
|
|
x 3 |
|
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
4.133. ò |
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
− x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
− 4 x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x - 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4.136. |
ò |
|
(x + 1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
4.137. ò |
|
|
|
|
|
|
x |
3 + 4 |
|
dx. |
|
|
4.138. |
ò |
|
3x3 + 2 x − 3 |
dx. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
− x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
− x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 6x + 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
4.139. |
ò |
|
3x3 + x 2 + 15 x + 4 |
dx. |
|
|
|
|
4.140. ò |
|
x 4 + 3x3 + 3x 2 − 5 |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 + 4 x |
|
|
|
|
|
|
x3 + 3x 2 + 3x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x +1)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
+ 1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
4.141. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
4.142. |
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
4.143. ò |
|
x |
dx. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
+ 6 x |
2 |
+ 11x |
+ 6 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
x |
|
+ 2x |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
− 1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
4.144. ò |
|
|
|
|
5x + 3 |
|
dx. |
|
4.145. ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 1 |
|
|
|
dx. |
|
4.146.* ò |
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x |
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
+ 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
+ |
4 x |
|
|
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
+ |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
4.147. Используя различные приёмы, найти интегралы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1) |
ò |
xdx |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
2) |
|
|
x 2 |
− x |
|
|
|
dx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) |
|
|
|
|
|
x 7 |
|
|
|
|
|
|
|
dx ; |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ò |
(x 4 + 1)(x 4 − 1) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x 4 + 6 x2 + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(x + 1)9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4) |
ò |
dx |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) |
ò |
|
dx |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) |
ò |
|
|
x5 + x 2 |
|
|
dx . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
x(x 6 + |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
+ x |
|
|
|
− 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.5. Интегрирование тригонометрических функций |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пусть R(u,v)− |
рациональная |
функция |
|
|
двух переменных |
u, v , |
т.е. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функция, содержащая переменные u,v |
|
и постоянные, над которыми произво- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
дятся операции сложения, вычитания, умножения и деления. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1. |
Интегралы вида ò R(sin x,cos x)×dx |
|
|
|
сводятся к интегралам от рацио- |
нальных функций при помощи универсальной тригонометрической подста- новки:
|
æ x |
ö |
= t, - π < x < π , Þ |
||
|
tgç |
|
÷ |
||
|
|
||||
|
è 2 |
ø |
|
||
dx = |
2dt |
. |
|
|
|
|
|
|
|||
|
1+ t2 |
|
|
sin x = |
|
|
2t |
, |
cos x = |
1 |
- t2 |
, |
x = 2arctgt , |
||
|
|
|
|
|
|
||||||
1 |
+ t2 |
1 |
+ t2 |
||||||||
|
|
|
|
(4.10) |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
126
|
|
Если: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1) |
R(- sin x,cos x) = - R(sin x,cos x), то |
|
|
удобно положить cos x = t, 0 < x < π ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) |
R(sin x,−cos x) = − R(sin x,cos x), то |
|
|
sin x = t, |
- |
π |
< x < |
|
π |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3) R(- sin x,-cos x) = R(sin x,cos x), то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
tg(x) = t, - π |
< x < |
π |
Þ |
|
sin |
2 x = |
|
|
|
t2 |
|
|
|
, cos2 x = |
|
|
|
|
1 |
|
, |
|
x = arctgt, |
|
|
|
dx = |
|
|
dt |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
+ t |
2 |
|
|
1 |
+ t |
2 |
|
|
|
|
1 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ t |
|||||||||||||||||||||||
|
|
Пример 4.11. Найти: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
1) ò |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
2) ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin xdx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) ò |
|
|
2tgx +3 |
|
|
|
dx ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
4cos x + 3sin x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x - 2cos x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x + 2cos2 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
4) òctg |
5 |
xdx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) |
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) |
|
|
ò sin6 x dx . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x ×cos4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. 1) Положим |
|
|
tg |
x |
= t . С учётом (4.10) |
имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2ò |
|
|
|
|
|
= |
2ò |
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||
4cos x + 3sin x + 5 |
æ |
|
1- t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
2 |
) |
t |
2 |
+ 6t + 9 |
(t + 3) |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× |
|
|
|
|
|
2 + 3× |
|
|
|
|
|
|
2 + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç4 |
1+ t |
1+ t |
÷(1+ t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
2 |
+ C |
= - |
|
2 |
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
t + 3 |
|
tg |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
2) Подынтегральная функция является нечётной относительно |
|
|
|
sin x . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Положим |
|
|
cos x = t, |
|
|
− sin xdx = dt , |
получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(t -1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ò |
|
|
|
|
sin xdx |
|
|
|
|
|
|
= - ò |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- ò |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= - |
2 arctg |
|
2 |
|
|
|
+ C |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
cos2 x - 2cos x + 5 |
t2 - 2t + 5 |
(t -1)2 + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- 1 arctg (cos x -1) + C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
3) Подынтегральная функция удовлетворяет условию 3). Применим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подстановку |
tgx = t, |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= dt : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
2tgx + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2tgx +3 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
dx = ò tg2 x + 2 |
× |
|
|
= ò t2 + 2 dt = 2ò |
|
dt + 3ò |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
sin2 x + 2cos2 x |
cos2 x |
|
t2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
t2 |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ln(t2 + 2)+ |
3 |
|
arctg |
|
|
t |
|
|
+ C = ln(tg2 x + 2)+ |
3 |
|
|
|
arctg tgx |
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
4) Положим сtgx = t, |
|
|
x = arcctgt , |
|
|
dx = - |
|
dt |
|
, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t5 |
+ t3 - t3 - t + t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t4 |
|
t2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
òctg5xdx = - ò |
|
|
|
|
dt = - ò |
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
= - òçt3 - t + |
|
|
|
|
|
÷dt = - |
|
|
+ |
|
|
- |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
|
4 |
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
1 ln(1 + t2 )+ C = - ctg4 x + ctg2 x |
- |
|
1 ln(1+ ctg2 x)+ C = - ctg4 x + ctg2 x + ln |
|
sin x |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
127
5) Данный интеграл можно найти, используя подстановку tgx = t , однако проще предварительно преобразовать подынтегральную функцию, используя
тригонометрическую единицу |
|
cos2 x + sin2 x = 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ò |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= ò |
(sin2 x +cos2 x)2 dx |
= ò |
sin4 x + 2sin2 x ×cos2 x + cos4 x |
dx = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin |
2 |
x |
×cos |
4 |
x |
|
sin |
2 |
x ×cos |
4 |
x |
|
|
|
|
|
sin |
2 |
x ×cos |
4 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
òtg2 x × |
|
|
dx |
|
|
|
+ 2ò |
|
|
dx |
|
|
+ ò |
dx |
|
|
= tg3 x |
+ 2tgx - ctgx + C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
cos |
|
x |
|
|
|
cos |
|
|
sin |
|
|
x |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
6) ò |
cos3 x |
dx = |
ò |
(1 - sin2 |
|
x)cos x |
dx = ò |
d sin x |
- |
ò |
d sin x |
= - |
|
1 |
|
|
|
- |
1 |
|
|
+ С . |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin |
6 |
x |
|
|
|
sin |
6 |
x |
|
|
|
sin |
6 |
x |
sin |
4 |
x |
5sin |
5 |
x |
3sin |
3 |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
4.148.Доказать, |
что при помощи универсальной |
тригонометрической |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подстановки |
|
tg |
x |
|
= t |
интеграл |
|
ò R(sin x,cos x)×dx |
всегда приводится к инте- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
гралу от рациональной функции переменной |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4.149.Указать наиболее подходящие подстановки для рационализации |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функций вида: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) ò R(sin x)cos xdx ; |
|
б) ò R(tgx)×dx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
г) ò R(sin2 x,cos2 x)×dx; |
|
д) ò R(cos x)sin xdx ; |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4.150.Найти интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
1) ò |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
; |
2) ò |
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
3- 2sin x + cosx |
3cosx + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
4) ò |
1+ tgxdx; |
|
|
5) ò |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||
|
|
sin2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x +8sinx ×cosx +12cos x |
|
||||||||||||||||||
|
|
sin x +sin3 x |
|
|
8)* ò |
1+ ctgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
7) ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx; |
|
|
dx; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
cos2x |
|
|
|
|
1- ctgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
10) ò |
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
11) ò |
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
||||||||
2 |
-sin x |
|
|
|
4sin |
2 |
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x - 7cos |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
13)*ò |
|
sinxdx |
|
; |
|
|
14) ò |
(cos3 x + cos5 x)dx |
; |
|
|
|
||||||||||||||||||
1+ sinx |
|
|
|
2 |
x + sin |
4 |
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
16) ò |
|
|
tgx |
|
dx ; |
|
|
17) ò |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|||||||
tgx - |
3 |
|
|
sinx(2 + cosx - 2sinx) |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) ò R(ctgx)sindx2 x ;
е) ò R(tgx)cosdx2 x ;
3) |
òtg4 xdx; |
|
|
|
|
|
|
|
||||
6) |
ò |
|
|
cos3 xdx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
sin |
x +sin x |
|
|
|
|
|
||||
9) |
ò |
|
dx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
12) ò |
|
sin2xdx |
|
|
; |
|
|
|
|
|||
|
2 |
x |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
1+ 4cos |
|
|
|
|
|
|||
15) ò |
|
|
sin2xdx |
; |
|
|
||||||
|
|
3 |
2 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
cos x - sin x -1 |
|
|
|
|||||
18) ò |
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
||||
|
(sin x + 4)(sin x + |
1) |
||||||||||
|
|
|
|
|
2. Интегралы вида òsinm x cosn xdx , где m и n − целые числа, мож-
но вычислить с помощью преобразований подынтегральной функции, в част- ности, применением формул понижения:
128
sin2 x = |
1 - cos2x |
; |
cos2 x = |
1+ cos2x |
; |
2sin x cos x = sin 2x . |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
Интегралы, содержащие произведения функций косинус и синус с раз- личными аргументами вычисляются с помощью применения формул:
1. |
sinα ×sin β = 12[cos(α - β) - cos(α + β)]. |
2. cosα × cos β = 12 [cos(α - β) + cos(α + β)]. |
3. |
sinα × cosβ = 12 [sin(α - β) + sin(α + β)]. |
|
Пример 4.12 . Найти òsin4 x ×cos6 xdx .
|
|
|
|
|
Решение. òsin |
4 |
x |
|
|
|
|
6 |
xdx = |
|
|
1 |
|
òsin |
4 |
2x |
|
æ1+ cos 2x ö |
×dx = |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
ò(1 - cos4x) |
2 |
dx + |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
×cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
×ç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
÷ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
128 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
+ |
1 |
|
|
òsin4 2xd sin 2x = |
|
|
1 |
|
ò dx - |
|
1 |
òcos4xdx + |
|
1 |
|
|
|
òcos2 |
4xdx + |
|
1 |
sin5 2x = |
|
|
x |
|
- |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
128 |
64 |
128 |
320 |
128 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
64 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
sin 4x + |
|
1 |
|
ò(1+ cos8x)dx + |
|
|
1 |
|
|
sin5 2x = |
|
3 |
|
|
|
x - |
1 |
|
sin 4x + |
|
1 |
|
sin 8x + |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
256 |
|
256 |
|
320 |
256 |
|
|
|
|
|
|
2048 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
256 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
1 |
sin5 2x + С . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
320 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
4.151.Найти интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
1) òcos |
4 |
|
x |
|
dx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
òsin6 xdx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) |
|
òsin2 x cos4 xdx ; |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
òsin5x cos xdx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
4) ò |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) |
|
|
6) |
|
òcos |
|
x |
|
cos |
|
x |
|
dx ; |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
sin |
4 |
x cos |
4 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
7) òsin10xsin15xdx ; |
|
|
|
|
|
8) |
òcos x cos2x cos3xdx ; |
9) |
|
òsin2x cos2 3xdx. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.6. Интегрирование некоторых иррациональных функций |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Пусть R(x1,..., xn ) - |
|
|
рациональная функция |
|
n переменных |
|
|
x1,..., xn , т.е. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функция, содержащая переменные |
x1,..., xn и постоянные, над которыми про- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
изводятся операции сложения, вычитания, умножения и деления. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
æ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ö |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
1. Интеграл вида |
ò |
|
|
|
|
|
|
ax + b |
|
|
|
|
|
|
|
ax + b |
|
|
, где |
|
k, m , ..., m - натураль- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Rç x, m1 |
|
|
|
|
|
,..., mk |
|
|
|
|
|
|
÷dx |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
|
|
cx + d |
|
|
|
|
|
|
|
cx + d ø |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
ные, a, b, c, d - действительные числа, ab - bc ¹ 0, |
|
сводится к интегралу от ра- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
циональной функции при помощи подстановки ts = |
ax + b |
, где |
|
|
s − наимень- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
шее общее кратное чисел |
m1, ..., mk . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cx + d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
В частности, для: |
|
|
ò R(x, m1 |
|
,..., mk |
|
|
|
)dx |
используется подстановка |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ax + b |
|
ax + b |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ts = ax + b; |
ò R(x, m1 |
|
,..., mk |
|
)dx |
|
|
|
используется подстановка ts = x. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
129
Пример 4.13. Найти:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
1) ò |
x + |
|
x |
+ |
|
|
x |
dx ; |
|
|
|
|
2) ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
3) ò |
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2x +1)2 |
|
|
|
(x -1)3(x + 2)5 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x +1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
( |
|
+ |
|
|
|
x |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
Решение. 1) Подынтегральная функция является рациональной относи- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тельно |
|
|
|
x, 3 |
|
|
|
|
|
|
и |
6 |
|
|
|
; |
m1 = 3, |
m2 |
= 6 |
|
|
|
|
Þ s = 6. |
Применим |
|
подстановку |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x = t6 , |
dx = 6t5dt , получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x + 3 |
x2 |
+ |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t6 + t4 + t |
|
|
|
|
|
|
|
|
t5 |
+ t3 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ò |
|
x |
dx = 6ò |
|
× t5dt = |
6ò |
dt = 6òt3dt + 6ò |
|
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
( |
|
|
3 |
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
6 |
(1 |
|
|
|
|
2 |
) |
|
|
|
t |
2 |
|
+1 |
|
|
|
t |
2 |
+1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
+ |
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 1+ |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
3 t 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
= |
+ 6arctgt + C = |
|
|
|
x2 |
|
|
+ 6arctg6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
2) |
|
Подынтегральная |
|
|
функция |
|
является |
рациональной |
|
|
относительно |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Þ |
|
m1 = 3, |
m2 |
= 2 |
|
|
|
Þ |
|
|
|
s = 6 . |
Применим подстановку |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
2x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2x +1 = t6 , |
dx = 3t5dt , получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t5dt |
|
|
|
|
|
t |
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
t2 |
-1+1 |
|
æ |
|
|
|
|
|
1 ö |
|
|
||||||||||||||||
|
|
ò 3 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ò |
|
4 |
|
|
|
|
3 |
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
òè |
|
|
|
|
|
|
|
ø |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 3 |
t - t |
|
|
= 3 |
t |
|
|
|
|
= |
3 |
|
|
|
t -1 |
|
dt = 3 çt +1 |
+ |
|
t |
|
|
÷dt = |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(2x +1) - |
|
|
2x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-1 |
|
|
=32 t 2 + 3t + 3 × ln t -1 + C = 32 × 32x +1 + 3 × 62x +1 + 3 ×ln 62x +1 -1 + C .
3)Преобразуем интеграл:
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
= ò |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
4 |
(x |
3 |
(x + |
2) |
5 |
|
|
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
-1) |
|
|
|
|
|
|
|
(x + 2)(x -1)4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
-1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
Подынтегральная функция является рациональной относительно пере- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t4 = |
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
менной |
x |
|
и дроби |
4 |
|
|
|
x + 2 |
. |
Сделаем подстановку |
|
, |
|
отсюда найдём |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x -1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 ×t3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3t4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
x = |
|
|
|
|
+1, dx = - |
|
|
|
|
|
|
|
dt , |
x -1 = |
|
|
|
|
x + 2 = |
|
|
|
, с учётом этого |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t4 -1 |
|
t4 -1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(t 4 |
|
-1)2 |
t 4 -1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12t3 × (t 4 -1)2 |
|
|
|
|
|
4 dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x -1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ò |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - ò |
(t 4 -1)2 ×3t 4 ×3t |
dt = - |
|
ò |
|
|
= |
|
|
+ C = |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x + 2)(x -1)4 |
|
x + 2 |
|
|
3 |
t2 |
|
3t |
|
3 |
x + 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
4.97. |
|
Найти интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
||||||||||||||||
1) ò |
(3 |
|
+ 4) |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
ò |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) ò |
(4 |
|
|
|
|
|
-1) |
|
; |
|||||||||||||||||||||||||||||||
x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 3 |
x + 3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 - x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) |
ò |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4) ò |
|
|
×3 2 + xdx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) ò |
|
|
|
|
|
dx; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1− x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2 - x)2 |
|
|
|
|
1− x2 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
+ 6 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x5 |
x7 |
|
130