- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі с.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті Қазақ тілі кафедрасы
- •Студенттерге арналған бағдарлама ( силлабус
- •Астана - 12 жыл
- •2. Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу уақытын бөлу
- •6. Пәннің мазмұны
- •7. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
- •І семестр
- •8. Пән бойынша сөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •9. Негізгі әдебиеттер:
- •10. Курстың саясаты
- •11. Білімнің бағалануы туралы ақпарат
- •12. Баға қою саясаты Пән бойынша білім бағалау кестесі
- •1. Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен танысыңыздар.
- •2. Сәйкестікті көрсетіңіздер.
- •3. Мына сөздердің синонимдерін көрсетіңіздер.
- •4. Мәтінді оқыңыздар.
- •5. Мәтін бойынша 5 сұрақ қойыңыздар.
- •11. Өлеңді жаттап алыңыздар. Үш бақытым
- •12. Қарамен жазылған сөздердің синонимдерін табыңыздар.
- •13. Асты сызылған сөздердің антонимдерін табыңыздар.
- •14. Екі бағандағы сөздерді мағынасына қарай жұптастырыңыз.
- •14. Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1. Мына мақал-мәтелдерді жаттаңыздар.
- •7. Мына сөздердің омонимдерін табыңыздар.
- •8. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •10.Сөйлемдер мәтін мазмұнына сәйкес келсе «шын», келмесе «жалған» деп жауап беріңіздер.
- •11. Шашылған сөздерден сөйлем құрастырыңыздар.
- •12. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойыңыздар.
- •2. Мәтін бойынша 5 сұрақ құрыңыздар.
- •3.«Қазақстанның өнер қайраткерлері» тақырыбында хабарлама дайындаңыздар.
- •6. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •7. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •12. Мәтінді қазақ тіліне аударып, ат қойыңыздар.
- •10. Екі бағандағы сөздерді мағынасына қарай жұптастырыңыздар.
- •11.Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •12. Мына мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіздер.
- •1. Мәтінді орыс тіліне аударыңыздар.
- •2. « Қазақстанның дамуына менің қосар үлесім» 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •2. Мәтінді оқыңыздар.
- •3. Мәтін бойынша 7 сұрақ қойыңыздар.
- •8. Сөйлемдерді оқыңыз, егер ол мәтін мазмұнына сәйкес келсе «шын», келмесе «жалған» деп жауап беріңіздер.
- •10. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •11. Мәтінді оқыңыздар.
- •12. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •13. Төмендегі сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •14. Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1. «Аяулы Отаным - Қазақстан» тақырыбына 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •2. Мәтінді оқып, мазмұнын айтыңыздар.
- •2. Сәйкестікті көрсетіңіздер.
- •3. Мәтінді оқыңыздар.
- •4. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •9. Мына мақалдардың сыңарларын анықтаңыздар.
- •10. Ұлағатты сөздер туралы өз ойларыңызды айтыңыздар.
- •11. Мақалдарды оқып, мағынасын түсіндіріңіздер.
- •12. Мәтінді мазмұндаңыздар.
- •1. Мәтінді оқып, өз ойларыңызбен толықтырыңыздар.
- •2. Мәтіннен сапалық сын есімдерді бір қатарға, қатыстық сын есімдерді бір қатарға теріп жазыңдар.
- •3. Досыңыздың жақсы қасиеттерін, сырт келбеті, мінез-құлқы туралы жазып келіңіздер.
- •3. Мәтінді оқыңыздар.
- •4. Мәтін бойынша 5 сұрақ қойыңыздар.
- •10.Мына мақалдардың сыңарларын анықтаңыздар, сан есімнің мағыналық түрін ажыратыңыздар.
- •12. Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •13. Мәтінді оқып, өз ойларыңызбен толықтырыңыздар.
- •14. Досыңыздың бос уақытын қалай өткізетінін сұрап, сұхбат құрастырыңыздар.
- •5.Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •6.Мәтіннен белгісіздік есімдіктерді теріп жазыңыздар.
- •7.Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •8.Төмендегі есімдіктермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •9.Сөйлемдерді аударыңыздар.
- •10. Мақал – мәтелдің жалғасын табыңыздар.
- •11. Балқаш көлін қорғау және оны құқықтық реттеу туралы сұхбат құрыңыздар.
- •2. Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1.Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен танысыңыздар.
- •2.Сөздікті жаттаңыздар.
- •3.Мәтінді оқыңыздар.
- •4.Мәтіннен үстеулерді теріп жазып, мағыналарын ажыратыңыздар.
- •5.Сұхбаттасыңыздар.
- •7.Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1.Мәтінді оқыңыздар.
- •2.«Мен және қоршаған орта» тақырыбына 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •5.Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңыздар.
- •6.Мәтіннен етістерді теріп жазып, мағыналық түріне қарай ажыратыңыздар.
- •7.Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойып оқыңыздар.
- •8.Мына сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.
- •9.Негізгі мәтіннен етістіктерді көшіріп жазып, үш шақта түрлендіріңіздер және етіс категорияларын ажыратыңыздар.
- •10.Төмендегі етістіктерге ырықсыз етіс жұрнақтарын жалғап, сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •11.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •1.Төмендегі берілген түсіндірме атауларды қазақ тіліне аударыңыздар.
- •2.Төмендегі етістіктерге ортақ етістің жұрнақтарын жалғап, сөйлемдер құраңыздар.
- •7.Мәтін бойынша 5-7 сұрақ қойыңыздар.
- •8.Мәтіннен есімшелерді, көсемшелерді теріп жазыңыздар.
- •9.Мәтін бойынша түсінік айтыңыздар.
- •10.Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •2.Төмендегі көсемшелермен сөйлемдер құраңыздар.
- •3.Сәкен Сейфуллиннің өлеңін жаттаңыздар. Күздігүні далада
- •2.Негізгі мәтін бойынша 4 сұрақ жазыңыздар.
- •3.Мына етістіктерді рай түрлеріне байланысты түрлендіріңіздер.
- •1.Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •2.Мәтіндегі етістіктерді көшіріп жазып, қай шақта тұрғанын айтыңыздар.
- •3.«Қазақстанның халықаралық қатынастары» тақырыбында реферат жазыңыздар.
- •4.Мәтін бойынша сұрақтар қойыңыздар.
- •5.Мәтіннен септеулік шылауларды теріп жазыңыздар.
- •6.Шашылған сөздерден сөйлемдер құраңыздар.
- •7.Сөйлемдерді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •8.Бос жерлерге қажетті сөздерді қойып, сөйлемдерді оқыңыздар.
- •9.Септеулік шылаулар тіркескен сөз тіркестермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •10. «Ғылым» сөзімен тіркесетін 5 сөз тіркесін жазып, олармен сөйлем құрастырыңыздар.
- •11.Демеулік шылауларды қатыстырып 6 сөйлем құраңыздар.
- •12.Мына сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.
- •1.Көп нүктенің орнына қажетті шылауларды қойып, оқыңыздар.
- •2.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •3.Мәтіннен демеулік шылауларды теріп жазыңыздар.
- •4.Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •Тест тапсырмалары
- •Мазмұны
8.Төмендегі есімдіктермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
Барлық, түгел, ешқашан, ешкім, өздері, кейбір, сол, осы , бұл, әрбір, олар
9.Сөйлемдерді аударыңыздар.
1.Мне нравится играть в футбол. 2. Остальное время я люблю читать. 3. В свободное время мой брат не может сидеть дома один, он любит встречаться с друзьями. 4. Оксана знает многих отечественных и зарубежных актеров. 5. - Как ты проводишь свободное время? – Поразному. Инагда сижу дома, смотрю телевизор, а иногда встречаюсь с друзьями, знакомыми. 6. Скоро экзамены, мне надо много работать.
10. Мақал – мәтелдің жалғасын табыңыздар.
Туған жердің ...., шетте жүрсең .... .
а) силастығын сезерсің
ә) қадірін білерсің
б) қасиетін түсінерсің
11. Балқаш көлін қорғау және оны құқықтық реттеу туралы сұхбат құрыңыздар.
1. Балқаш көлі қай өңірде?
2. _______________________________
3. Экология комитеті Балқаш проблемасын біле ме?
4. _______________________________________
5. Балқаш деңгейі неше метрге төмендеді?
6. _______________________________
Көп нүктенің орнына тиісті есімдікті қойыңыздар.
... – біздің дәрісхана. Қазір ... қазақ тілі сабағы. Сабақта ... көп оқимыз, жазамыз, тыңдаймыз және сұхбаттасамыз. ... қазақ тілін жетік меңгере қойған жоқпыз. Оқытушы ... үнемі бақылап отырады. Мысалы, ... клаусты жиі мақтайды. Шынышда да, ... озық. ... ... қызыға қараймыз.
Біздің топта ... студенттер өте жай және қате оқиды. Оқытушы ... көбірек тыңдап, оқып, жазу керектігін ескертеді.
2. Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
Мазар Қозы Көрпеш-Баян сұлу – памятник архитектуры Х-ХІ вв. Расположен на берегу реки Аягуз. Мазар героев лиро-эпической поэмы, является одним из древнейших памятников в Казахстане, дошедших до наших дней. Общая высота 11,65 м. Памятник – символ бессмертия трагической любви юноши и девушки, высоты их человеческого духа.
1.Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен танысыңыздар.
Күйші, ақын, сұрапыл дауыл, данышпан қарт, ақылгөй уәзір, дау-жанжал, жазалау, заң-тәртіп, қобыз, қорытынды, өлмейтін өмір, ән-күй, халық арасында, жыраулардың атасы, дастан.
2.Сөздікті жаттаңыздар.
данышпан – мудрец., гении
уәзір – визирь
желмая – сказочный верблюд, одногорбый верблюд – скакун
күндіз-түні – днем и ночью
қорытынды – вывод, заключение
ардақты – почитаемый, чтимый, уважаемый
жырау – жырау (представитель определенного жанра казахского исторического поэтического творчества)
жазалау – наказание
іздеу – искать
оқиға - событие
3.Мәтінді оқыңыздар.
Қорқыт ата
Дана Қорқыт - қазақ музыкасының атасы, әрі дала данышпаны. Қорқыт Атаның 1300 жылдығы 1999 жылы бүкіл елімізде аталып өтті. 8–ші ғасырда өмір сүрген атақты ақын, асқан күйші Қорқыт Ата ел аңызында ғасырдан ғасырға жасап келеді. Сыр бойында туған. Қорқыттың бейіті бүгінде Қызылорда облысының Қармақшы стансасынан 18 шақырым жерде тұр. Өзі оғыз тайпасының Баят руынан, анасы – қыпшақ қызы. Қорқыт туғанда Қаратауды қараңғылық басып, сұрапыл дауыл соққан. Ел аузында:
Қорқыт туар кезінде
Қара аспанды су алған
Қара жерді құм алған,- деген сөз бар.
Қорқыт осылай елді қорқыта туғандықтан, Қорқыт атаныпты дейді. Жазба ескерткіштеріндегі деректерде Қорқыт - 95 жыл жасаған данышпан қарт.
Қорқыт өз өмірінде Алтай, Ертіс, Ұлытау, Есіл, Нұра, Сарысу, Талас, Сайрам, Сыр, Қаратау, Жетісу өлкелерін билеген үш ханға ақылгөй уәзір болды. Елді жаудан қорғау, жер-суды белгілі тәртіппен пайдалану, дау-жанжалдарды ақылмен шешу, қылмысты адамдарды жазалау, әскери күштерді оң және сол деп екі қанатқа бөлу, халық жиналыстарында тәртіппен отыру, ас-той өткізу тәртіптері сияқты әлеуметтік заң-тәртіп жасаған екен.
Қорқыт жиырма жасқа жеткенде түс көріпті. Түсіндегі ақ киімді кісі: «Қырықтан артық өмір сүрмейсің», - деген екен. Содан нағашылары сыйлаған желмаяға отырып, өлмейтін жер іздеуге шығады... Қорқыт келе жатса, алдынан қазылған көр шығады.
Бұл не? – деп сұраса,
Қорқыттың көрі, - деп жауап береді...
Қайда барса да, алдынан қазылған көр шығады. Жан сақтауға жер
қалмаған соң, Сыр суының үстіне кілем төсеп, қобызын тартып отырады. Қорқыт – қобызды алғаш жасап тартқан адам. Қорқыт осылай көп заман өліммен алысады бірақ оны жеңе алмайды. Ол ақырында: дүниеде өзгермейтін еш нәрсе жоқ, «сынбайтын темір, өлмейтін өмір жоқ» деген қорытындыға келеді. Қорқыт қүйлері халық арасында осы күнге дейін ардақталып, ойналып келеді. Қорқыт – бүкіл жыраулардың атасы.
Қорқыттың басынан өткен қызықты оқиғалар XV ғасырда «Қорқыт ата» кітабы деген атпен жазылып, хатқа түскен. Бұл кітап он екі дастаннан құралған, екі көшірмесі бар, оның бірі Ватикан (Рим) кітапханасында, енді бірі Дрезден қаласының кітапханасында сақтаулы.