12. Інтэрсуб’ектныя адносіны ў маст. Творы. Паняцце дыялагічнасці слова: слова аўтара і “чужое” слова ў прозе.

Сістэма ўзаемаадносін паміж рознымі формамі аўтара – апавядальніка, адлюстраванага героя і агульнай рэакцыі на іх чытача – складае сутнасць інтэрсуб’ектных адносін у маст.творы. Цэласнасць маст.успрымання твораў і залежыць ад узаемнай рэакцыі гэтых суб’етаў, г.зн., што герой як адлюстраваны суб’ект нам падаецца не адасоблена (рафініравана), а ў пэўнай рэакцыі аўтара.

У эпіцы стылістыка фармуецца як рэакцыя аднага слова на другое. Утвараецца дыялог слова. Паняцце дыялагічнасці слова ўвёў Бахцін. Унутраная дыялагічнасць азначае, што слова ў эпічным творы адначасова заключае ў сабе адлюстраванне розных пунктаў гледжання, розных светапоглядных арыентацый, розных ідэйных, эпічных, філасофскіх пазіцый героя. Слова дапускае існаванне як мінімум двух свядомасцяў.

Усякае маст.слова актуалізуе сэнсы толькі ў літ-ным маст. кантэксце. І ўсякі эпічны тэкст складаецца з рознага тыпу выказванняў. Асн. носьбітам выказвання з’яўл. аўтар. Яму належыць прамое аўтарскае выказванне. Але поруч з гэтым выказваннем мы сустракаемся з выказваннямі, якія належаць іншым носьбітам свядомасці (літ.персанажам). Гэтыя выказванні адлюстроўваюць свядомасныя арыентацыі літ.герояў. Аформлены яны ў тэксце не ў выглядзе простай мовы, а з’яўл. працягам аўтарскай манеры выказвання і выконваюць функцыю чужога слова. Такія ўзаемаадносіны, якія ўзнікаюць паміж прамым аўтарскім словам і словам чужым (героевай свядомасці) і складаюць феномен унутранай дыялагічнасці.

13. Прасторава-часавыя адносіны ў творы. Паняцце хранатопу.

Усякі сюжэт у маст. творы мае свае прастор.-час. характарыстыкі, г.зн., што падзеі адбываюцца ў пэўным часе і ў пэўнай маст. прасторы. Маст. час і маст. прастора ўтвараюць адзінства. Іх цэласнасць – хранатоп.

Азначэнне упершыню было прапанавана Бахціным. “Приметы времени раскр-ся в пр-ве, и пр-во осмысл-ся и измеряется временем».

Формы эстэт. і маральна-філас. асэнсавання катэгорыі часу:

1. Адбываецца супастаўленне аб’ект. часу і часу суб’ектыўна перажываемага героем (Быкаў “Жураўліны крык”: аб’ектыўны час – з вечара да паўдня наступнага дня; суб’ектыўны час – гісторыя Свіста, час Пшанічнага і яго гіст. перажыванне, час Карпенкі, вечны час Глечыка). Вобразы, маральныя каштоўнасці раскрываюцца ў часе.

2. Розныя час. пласты асэнсоўваюцца з аднаго назіральн. пункту, з адной апавядальнай вышыні (Быкаў “Воўчая зграя”: кім стаў Віктар Платонаў, за якога было пакладзена некалькі чал. жыццяў? – адкры-ты фінал – суаднясенне розных час. пластоў з пазіцый сучаснасці).

Прасторавыя ўяўленні ў маст. творы фармуюцца шляхам пабудовы 3 тыпаў маст. прасторы: 1. экстэнсіўная прастора – прастора дынамічная, увесь час мае тэндэнцыі да пашырэння. Такі від хар-ны для буйных жанравых эпічных твораў, заснаваных на хранікальным тыпе сюжэту (хронікі, гіст. раман, эпапея).

2. інтэнсіўная (лакальная) прастора – прастора абмежаванняў. Усе творчыя сілы скіраваны ўнутр прасторы. Хар-на для эксперым. тыпу маст. твораў. Найчасцей карысталіся пісьменнікі-экзістэнц. Дазваляе прыгле-дзецца да кожнага персанажа, да кожн. дзейнай асобы з асабл. увагай.

Быкаў: месцы дзеяння – акоп, пераезд. Пісьменнік ставіць эксперымент на чалавечнасць, як будзе сябе паводзіць у складаных умовах чалавек. Напр., у “Сотнікаве” – звужэнне, лакалізацыя прасторы. Быкаў не проста сціскае прастору, а пульсуючы сціскае прастору, аж да апошняга крайняга моманту.

3. медыятыўная (памежная) прастора. Гэты від яшчэ больш эксперыментальны, паколькі маст. сутнасць катэгорыі мяжы закл. ў абвастрэнні ўсіх сюжэтных ходаў, падзей, руху сэнсаў і маст. абагульненняў, супярэчнасцяў. Формы памежнай прасторы – парог (“Парог” Дударава – чалавек на мяжы нармальнага і алкагольнага існавання), акно, лесвіца, студня (“Тарас на Парнасе”).

У часе і прасторы адбываюцца пэўныя падзеі.